Vrijwel elk ‘slim’ apparaat en natuurlijk ook computers, smartphones en tablets beschikken over lokale opslag. Vaak in de vorm van een flash-geheugen of SSD, of desnoods nog als harddisk. Alleen even snel formatteren van die opslag is vaak niet voldoende om er zeker van te zijn dat anderen niet meer bij jouw data kunnen na verkoop of weggeven! Zo kun je alle data wissen van je apparaten.

Er zijn maar weinig Windowsgebruikers die gebruik maken van volledige schijfversleuteling via Bitlocker. Bij Apple-gebruikers ziet dat er een stuk gunstiger uit. Meer recente iMac’s en macBooks beschikken over ingebouwde hardware om versleuteling real-time en on the fly te realiseren. Maar juist de oudere Mac’s hebben die truc niet aan boord. Je kunt dan wel volledige versleuteling inschakelen (net als bij de nieuwe Mac’s via File Vault), maar dat doen veel mensen dan weer niet omdat ’t realiseren daarvan tijd kost. Nu heeft die versleuteling trouwens wel nóg een voordeel, naast het feit dat bij diefstal van jouw computer niemand zonder wachtwoord, vingerafdruk, pincode of wat dan ook bij jouw gegevens kan. Komen we zo op terug!

Wipen

Kortom: veel systemen zullen onversleutelde data bevatten. Verkeer je nog steeds in de illusie dat je door simpelweg formatteren van de harde schijf in je pc of notebook alles wat ooit op je systeem bewaard is hebt vernietigd? Dan is de harde werkelijkheid anders. Via een simpel gratis tooltje als Recuva kan iedere kwaadwillende kneus in een handomdraai ’t overgrote deel van jouw ‘gewiste’ gegevens tevoorschijn halen. Dat dit mogelijk is, is een geschenk uit de hemel als je per ongeluk bestanden wist. Maar het is een vloek bij verkoop of weggeven van je computer. Om te voorkomen dat je gegevens terug te halen zijn, is het noodzakelijk dat je opslagmedium grondig gewist wordt. Dat heet ook wel wipen en komt er in ’t kort op neer dat je opslag volgeschreven wordt met – liefst willekeurige – getallen. En dat liefst een paar keer achter elkaar. Dat zorgt ervoor dat ’t ook met geavanceerde apparatuur nagenoeg onmogelijk wordt om nog iets bruikbaars van zo’n gewipet medium terug te halen.

Ingebouwd in Windows 10 (en 8)

Je raadt het al: dat is een nogal tijdvretende klus, zeker bij grote traditionele harde schijven. Bovendien zijn uren durende sequentiële schrijfacties naar een modern opslagmedium als een SSD erg ongezond daarvoor. SSD’s beschikken dan ook veelal over in de controller ingebouwde optie om dat ding veilig te wipen, zonder dat er overmatige slijtage optreedt. Meestal vind je die mogelijkheid in de met de SSD meegeleverde (of downloadbare) tool. Maak daar gebruik van en laat software van derden dan links liggen. Verder geldt dat Windows 10 – eindelijk – over een ingebouwde tool voor het wipen van schijven beschikt. Je bereikt ‘m door op Instellingen in het menu Start te klikken. Klik dan op Bijwerken en Beveiliging, gevolgd door een klik op Systeemherstel. Klik vervolgens onder het kopje Deze pc opnieuw instellen op de knop Aan de slag. Klik in het geopende venster op Alles verwijderen. In de stap Aanvullende instellingen klik je op de link Instellingen wijzigen.

©PXimport

Pas op met SSD

Zet de schakelaar onder Gegevens verwijderen aan en klik op Bevestigen (zie afbeelding bovenaan dit artikel) om vervolgens de rest van de wizard te doorlopen. Zoals je al in de ‘voetnoot’ bij deze optie kunt lezen, gaat dit proces enkele (tot vele…) uren kosten. Inderdaad: je schijf wordt meerdere malen overschreven met al dan niet willekeurige getallen. Externe software is dus niet meer nodig. Die bestaat trouwens nog wel, voor de liefhebbers die meer controle over het hele proces willen hebben. Hoe je dan te werk gaat, lees je in dit artikel. En – nogmaals – gebruik om je SSD te beschermen tegen oververhitting en (of) te veel schrijfcycli de bij je SSD behorende wipe-tool!

Mac

Ook Mac’s beschikken over een ingebouwde tool voor het veilig en grondig wissen van opslagmedia daarin. Op deze pagina legt Apple zelf haarfijn uit hoe dat moet, weinig zinvol dus om dat hier nogmaals over te tikken. Wees vooral even alert bij stap 8: (Optioneel) Klik op 'Beveiligingsopties' als deze knop beschikbaar is. Gebruik vervolgens de schuifknop om aan te geven hoe vaak de gewiste gegevens moeten worden overschreven en klik op 'OK'. Het is hier dat je aangeeft hoe veilig je schijf wordt gewist; hoe vaker overschrijven hoe veiliger. Een keer of zeven is zéér afdoende, een keer of drie voldoende als je haast hebt.

iPhone & co

Mobiele apparaten beschikken meestal eveneens over een wisfunctie. Op de iPhone en iPad vind je die bijvoorbeeld in de app Instellingen. Klik daarin op Algemeen en dan Stel opnieuw in. Klik dan op de link Wis alle inhoud en instellingen en volg de verdere instructies. Omdat de opslag van deze apparaten geheel versleuteld is, zul je zien dat het ‘wipen’ vrij snel gaat. Wordt namelijk de sleutel die toegang geeft tot je systeem uit de in de beveiligingschip (core) gewist, dan vormen de data op je opslag alleen nog maar een brij aan willekeurige getallen. Precies wat we willen. De versleuteling in deze systemen is dusdanig stevig dat je daar met zelfs de meest geavanceerde apparatuur niet doorheen breekt. Diezelfde volledige schijfversleuteling maakt ook Mac’s extreem veilig, vooropgesteld dat je die optie had aangezet. Combineer het met een paar keer overschrijven van je opslag en je kunt er honderd procent zeker van zijn dat niemand ooit nog enige zinnige informatie van je systeem haalt.

©PXimport

Android

Ook Android-toestellen zijn via de instellingen en geavanceerde opties te ‘wipen’ (zie bijvoorbeeld dit artikel. Maar daar is wel een catch: het blijkt dat bepaalde gegevens toch achterhaalbaar blijven als je telefoon niet volledig versleuteld was alvorens de ‘factory reset’ aka fabrieksherstel uit te voeren. Hoe je versleuteling inschakelt lees je – naast diverse andere tips op het vlak van beveiliging voor Android – in dit artikel. Hou er wel rekening mee dat als je Android telefoon- of tablet nog niet versleuteld is en er flink veel gegevens op staan, dit proces enkele uren kan kosten. Laat het toestel dus aan de lader hangen; een prima klusje voor de nachtelijke uren.

Router, smart-tv, streamer…

Denk verder goed na alvorens je een ander slim apparaat weggeeft. Je router bevat allerlei privacy-gevoelige informatie. Waaronder tenminste inloggevens voor je provider. En bij geavanceerde typen wellicht nog een scala aan andere dingen als VPN-inloggegevens, op interne opslag bewaarde bestanden, wifi-gegevens en ga zo maar door. Een fabrieksreset voorkomt potentiële ellende. Dat je een NAS wipet voor weggeven spreekt voor zich, maar ook iets banaals als een slimme speaker bevat al een hoop informatie over jou. Waaronder tenminste de accountgegevens van bijvoorbeeld Google, Amazon of Apple. Laat je die staan bij weggeven of verkoop, dan kan iedereen via jouw account je hele gebruiksgeschiedenis achterhalen. Geen prettige gedachte lijkt ons. Elk slim apparaat (om nog maar wat voorbeelden te noemen: smart tv, settop-box, mediaspeler enzovoort) moet je echt schoonmaken voordat het jouw huis verlaat. Kan dat om wat voor reden ook niet, dan is het beter om het ding maar gewoon op zolder te leggen of er een andere toepassing voor te verzinnen.

Auto

Een laatste aardige is trouwens je auto. Veel moderne auto’s beschikken over een boordcomputer en in ingebouwde navigatie. Zo kan een koper van je bolide makkelijk je adres achterhalen, zelfs als die auto via een tussenpersoon of dealer wordt verkocht (al mag je hopen dat die laatste alle gebruiksgegevens grondig wist voorafgaand aan verkoopt). Bedenk verder dat veel auto’s de mogelijkheid bieden om via spraakherkenning acties als handsfree bellen uit te voeren. Telefoonnummers van je mobiel kunnen daarbij vaak overgeheveld worden naar de boordcomputer. Handig, want zo kun je vanaf elke telefoon bellen met je contacten. Alleen: die contacten blijven dus wel aanwezig bij verkoop van je auto. Lees de instructies over hoe je die data wist.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Deze zomer klussen? Goed gereedschap is dan onontbeerlijk. Ee digitale waterpas bijvoorbeeld, ook wel kruislijnlaser genoemd. Dankzij een duidelijke lijn van laserlicht kun je alles mooi waterpas ophangen, zetten of plaatsen.

Een digitale waterpas met laser, ook wel kruislijnlaser genoemd, helpt je om alles perfect recht of waterpas te krijgen, bijvoorbeeld bij het ophangen van een schilderij, het plaatsen van een plank of het tegelen van een muur. De ingebouwde laser projecteert een strakke lijn op de muur, zodat je grotere afstanden gemakkelijk kunt uitlijnen zonder steeds opnieuw te hoeven meten. Handig bij het klussen, verbouwen of inrichten van je huis! Wij vonden vijf betaalbare kruislijnlasers.

Kapro Prolaser 862GS

Deze Kapro Prolaser 862GS verrast met een opvallend groen laserlijn die beter zichtbaar is in fel licht, perfect voor binnen én buiten gebruik. Hij werkt tot zo’n 20 m met indrukwekkende nauwkeurigheid van ± 0,2 mm/m en een zelfnivelleringsbereik van ± 3°. Je krijgt er zelfs een mini‑statief bij, waardoor je meteen aan de slag kunt. Compact, lichtgewicht – maar gebouwd om te presteren onder uiteenlopende omstandigheden dankzij zijn IP 54‑behuizing en lange batterijduur. Een slimme keuze voor wie zowel gemak als zichtbaarheid wil tijdens precisiewerk.

Lasertype: Kruislijn, horizontaal, verticaal
Nauwkeurigheid: 0,4 mm / meter
Automatische correctie: ± 3 °
Lijnzichtbaarheid: 20 meter
Stroombron: 2x AA-batterij

Parkside PKLL 7 D3

De Parkside PKLL 7 D3 is een betaalbare instapper die verrassend veel kan. Hij projecteert kruislijnen met automatische nivellering tot ± 4° en werkt tot ca. 7  meter afstand. Uniek is de mogelijkheid om de lasers onder vaste hoeken te projecteren – handig bij creatief-imaginair werk of wanneer precieze hoeken nodig zijn zonder automatisch corrigerend niveau. Hij is compact, licht en ideaal voor gebruik bij kleine klussen in huis. De nauwkeurigheid van deze kruislijnlaser is met een afwijking van 0,8 mm per meter echter wel iets minder goed, iets om rekening mee te houden.

Lasertype: Kruislijn, horizontaal, verticaal
Nauwkeurigheid: 0,8 mm / meter
Automatische correctie: 4°
Lijnzichtbaarheid: 7 meter
Stroombron: 2xAA-batterij

Makita SK105DZ

Deze Makita projecteert heldere rode lijnen tot 25 meter, ideaal voor zowel horizontale als verticale lijnprojectie. Dankzij de zelfnivellerende functie hoef je je nooit druk te maken over scheve hoeken: hij corrigeert automatisch tot zo'n 4° graden. Deze Makita werkt op en afzonderlijk te verkrijgen 12Volt CXT-accu. De nauwkeurigheid van de SK105DZ is met een afwijking van 0,3 mm per meter erg goed.

Lasertype: Kruislijn, horizontaal, verticaal
Nauwkeurigheid: 0,3 mm / meter
Automatische correctie: 4°
Lijnzichtbaarheid: 25 meter
Stroombron: Accu

Stanley STHT77502-1 Cross 90

Deze Stanley Cross 90 projecteert naast een horizontale en verticale ook nog een extra verticale lijn op exact 90°, waardoor hij ideaal is voor bijvoorbeeld tegelwerk, vloeren en het netjes uitlijnen van tussenschotten. De automatische nivellering zorgt voor een precieze uitlijning zonder gedoe. Een uitstekende keuze voor wie professioneel resultaat wil zonder poespas.

Lasertype: Kruislijn, horizontaal, verticaal
Nauwkeurigheid: 0,5 mm / meter
Automatische correctie: ± 4°
Bereik: 12 meter
Stroombron: 2xAA-batterij

Bosch Universal Level 2

De Bosch Universal Level 2 biedt drie handige modi: kruislijnen met automatische nivellering, verticale lijnen met puntenfunctie of een hellingsmodus voor schuine uitlijning. Dankzij de heldere rode laserstraal en de intuïtieve bediening ervaar je snel gemak en nauwkeurigheid. Compleet geleverd inclusief batterijen en opberghoes.

Lasertype: Kruislijn, horizontaal, verticaal
Nauwkeurigheid: 0,5 mm / meter
Automatische correctie: 4 °
Lijnzichtbaarheid: 10 meter
Stroombron: 3xAA-batterij

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.