Data wissen voor weggeven of verkopen van je apparaten

Er zijn maar weinig Windowsgebruikers die gebruik maken van volledige schijfversleuteling via Bitlocker. Bij Apple-gebruikers ziet dat er een stuk gunstiger uit. Meer recente iMac’s en macBooks beschikken over ingebouwde hardware om versleuteling real-time en on the fly te realiseren. Maar juist de oudere Mac’s hebben die truc niet aan boord. Je kunt dan wel volledige versleuteling inschakelen (net als bij de nieuwe Mac’s via File Vault), maar dat doen veel mensen dan weer niet omdat ’t realiseren daarvan tijd kost. Nu heeft die versleuteling trouwens wel nóg een voordeel, naast het feit dat bij diefstal van jouw computer niemand zonder wachtwoord, vingerafdruk, pincode of wat dan ook bij jouw gegevens kan. Komen we zo op terug!

Wipen

Kortom: veel systemen zullen onversleutelde data bevatten. Verkeer je nog steeds in de illusie dat je door simpelweg formatteren van de harde schijf in je pc of notebook alles wat ooit op je systeem bewaard is hebt vernietigd? Dan is de harde werkelijkheid anders. Via een simpel gratis tooltje als Recuva kan iedere kwaadwillende kneus in een handomdraai ’t overgrote deel van jouw ‘gewiste’ gegevens tevoorschijn halen. Dat dit mogelijk is, is een geschenk uit de hemel als je per ongeluk bestanden wist. Maar het is een vloek bij verkoop of weggeven van je computer. Om te voorkomen dat je gegevens terug te halen zijn, is het noodzakelijk dat je opslagmedium grondig gewist wordt. Dat heet ook wel wipen en komt er in ’t kort op neer dat je opslag volgeschreven wordt met – liefst willekeurige – getallen. En dat liefst een paar keer achter elkaar. Dat zorgt ervoor dat ’t ook met geavanceerde apparatuur nagenoeg onmogelijk wordt om nog iets bruikbaars van zo’n gewipet medium terug te halen.

Ingebouwd in Windows 10 (en 8)

Je raadt het al: dat is een nogal tijdvretende klus, zeker bij grote traditionele harde schijven. Bovendien zijn uren durende sequentiële schrijfacties naar een modern opslagmedium als een SSD erg ongezond daarvoor. SSD’s beschikken dan ook veelal over in de controller ingebouwde optie om dat ding veilig te wipen, zonder dat er overmatige slijtage optreedt. Meestal vind je die mogelijkheid in de met de SSD meegeleverde (of downloadbare) tool. Maak daar gebruik van en laat software van derden dan links liggen. Verder geldt dat Windows 10 – eindelijk – over een ingebouwde tool voor het wipen van schijven beschikt. Je bereikt ‘m door op Instellingen in het menu Start te klikken. Klik dan op Bijwerken en Beveiliging, gevolgd door een klik op Systeemherstel. Klik vervolgens onder het kopje Deze pc opnieuw instellen op de knop Aan de slag. Klik in het geopende venster op Alles verwijderen. In de stap Aanvullende instellingen klik je op de link Instellingen wijzigen.

Pas op met SSD

Zet de schakelaar onder Gegevens verwijderen aan en klik op Bevestigen (zie afbeelding bovenaan dit artikel) om vervolgens de rest van de wizard te doorlopen. Zoals je al in de ‘voetnoot’ bij deze optie kunt lezen, gaat dit proces enkele (tot vele…) uren kosten. Inderdaad: je schijf wordt meerdere malen overschreven met al dan niet willekeurige getallen. Externe software is dus niet meer nodig. Die bestaat trouwens nog wel, voor de liefhebbers die meer controle over het hele proces willen hebben. Hoe je dan te werk gaat, lees je in dit artikel. En – nogmaals – gebruik om je SSD te beschermen tegen oververhitting en (of) te veel schrijfcycli de bij je SSD behorende wipe-tool!

Mac

Ook Mac’s beschikken over een ingebouwde tool voor het veilig en grondig wissen van opslagmedia daarin. Op deze pagina legt Apple zelf haarfijn uit hoe dat moet, weinig zinvol dus om dat hier nogmaals over te tikken. Wees vooral even alert bij stap 8: (Optioneel) Klik op 'Beveiligingsopties' als deze knop beschikbaar is. Gebruik vervolgens de schuifknop om aan te geven hoe vaak de gewiste gegevens moeten worden overschreven en klik op 'OK'. Het is hier dat je aangeeft hoe veilig je schijf wordt gewist; hoe vaker overschrijven hoe veiliger. Een keer of zeven is zéér afdoende, een keer of drie voldoende als je haast hebt.

iPhone & co

Mobiele apparaten beschikken meestal eveneens over een wisfunctie. Op de iPhone en iPad vind je die bijvoorbeeld in de app Instellingen. Klik daarin op Algemeen en dan Stel opnieuw in. Klik dan op de link Wis alle inhoud en instellingen en volg de verdere instructies. Omdat de opslag van deze apparaten geheel versleuteld is, zul je zien dat het ‘wipen’ vrij snel gaat. Wordt namelijk de sleutel die toegang geeft tot je systeem uit de in de beveiligingschip (core) gewist, dan vormen de data op je opslag alleen nog maar een brij aan willekeurige getallen. Precies wat we willen. De versleuteling in deze systemen is dusdanig stevig dat je daar met zelfs de meest geavanceerde apparatuur niet doorheen breekt. Diezelfde volledige schijfversleuteling maakt ook Mac’s extreem veilig, vooropgesteld dat je die optie had aangezet. Combineer het met een paar keer overschrijven van je opslag en je kunt er honderd procent zeker van zijn dat niemand ooit nog enige zinnige informatie van je systeem haalt.

Android

Ook Android-toestellen zijn via de instellingen en geavanceerde opties te ‘wipen’ (zie bijvoorbeeld dit artikel. Maar daar is wel een catch: het blijkt dat bepaalde gegevens toch achterhaalbaar blijven als je telefoon niet volledig versleuteld was alvorens de ‘factory reset’ aka fabrieksherstel uit te voeren. Hoe je versleuteling inschakelt lees je – naast diverse andere tips op het vlak van beveiliging voor Android – in dit artikel. Hou er wel rekening mee dat als je Android telefoon- of tablet nog niet versleuteld is en er flink veel gegevens op staan, dit proces enkele uren kan kosten. Laat het toestel dus aan de lader hangen; een prima klusje voor de nachtelijke uren.

Router, smart-tv, streamer…

Denk verder goed na alvorens je een ander slim apparaat weggeeft. Je router bevat allerlei privacy-gevoelige informatie. Waaronder tenminste inloggevens voor je provider. En bij geavanceerde typen wellicht nog een scala aan andere dingen als VPN-inloggegevens, op interne opslag bewaarde bestanden, wifi-gegevens en ga zo maar door. Een fabrieksreset voorkomt potentiële ellende. Dat je een NAS wipet voor weggeven spreekt voor zich, maar ook iets banaals als een slimme speaker bevat al een hoop informatie over jou. Waaronder tenminste de accountgegevens van bijvoorbeeld Google, Amazon of Apple. Laat je die staan bij weggeven of verkoop, dan kan iedereen via jouw account je hele gebruiksgeschiedenis achterhalen. Geen prettige gedachte lijkt ons. Elk slim apparaat (om nog maar wat voorbeelden te noemen: smart tv, settop-box, mediaspeler enzovoort) moet je echt schoonmaken voordat het jouw huis verlaat. Kan dat om wat voor reden ook niet, dan is het beter om het ding maar gewoon op zolder te leggen of er een andere toepassing voor te verzinnen.

Auto

Een laatste aardige is trouwens je auto. Veel moderne auto’s beschikken over een boordcomputer en in ingebouwde navigatie. Zo kan een koper van je bolide makkelijk je adres achterhalen, zelfs als die auto via een tussenpersoon of dealer wordt verkocht (al mag je hopen dat die laatste alle gebruiksgegevens grondig wist voorafgaand aan verkoopt). Bedenk verder dat veel auto’s de mogelijkheid bieden om via spraakherkenning acties als handsfree bellen uit te voeren. Telefoonnummers van je mobiel kunnen daarbij vaak overgeheveld worden naar de boordcomputer. Handig, want zo kun je vanaf elke telefoon bellen met je contacten. Alleen: die contacten blijven dus wel aanwezig bij verkoop van je auto. Lees de instructies over hoe je die data wist.