4 onsterfelijke computersystemen
Sommige pc's kunnen decennia oud worden en nog steeds onmisbaar blijken voor deze organisaties. De tand des tijds lijkt geen vat te krijgen op deze oude beestjes.
Het is niet moeilijk om, wanneer je geconfronteerd wordt met oude technologie, nostalgische gevoelens te ontwikkelen. Dat geldt zowel voor onze eerste Apple IIe als die antieke supercomputers die nog met ponskaarten werkten. Niemand die het verstand op de juiste plek heeft zitten, waagt het nog om overjarige dinosaurussen bedrijven op de been te houden, laat staan moderne wapensystemen te beheren, toch?
Fout!
Waar veel techies een smartphone van twee jaar oud al als 'bejaard' betitelen, kom je nog grote schare antieke pc's tegen bij militaire infrastructuur, in sommige moderne bedrijven en zelfs sommige programmeurs blijven zweren bij technologie die al decennia geen update meer ontvangen heeft.
Lees ook:
Als je in de VS een kaartje voor de metro van New York koopt of dollars uit de muur trekt bij de pinautomaat, is de kans groot dat je transactie is verwerkt door IBM's OS/2, een besturingssysteem van 25 jaar oud.
Een recente review liet zien dat de Amerikaanse geheime dienst nog met een mainframe computersysteem uit de jaren '80 uit de voeten kan. Dat systeem werkt echter slechts 60 procent van de tijd. Het is daarom voor het land te hopen dat de antieke minicomputers van het leger een grotere betrouwbaarheid kennen. De computers sturen de raketsystemen van diverse onderzeeers, straaljagers en ander wapentuig aan. Deze systemen moeten nog enkele decennia mee kunnen gaan, zeggen de consultants die helpen de computers te onderhouden.
Dit zijn een paar verhalen over computers waarop de tand des tijds geen weerslag lijkt te hebben.
Ponskaarten
Sparkler Filters (uit Conroe, Texas), gaat er prat op dat het bedrijf leidend is in chemische filteringsystemen. Maar wanneer je via de firma een geautomatiseerd filter aanschaft, wordt je transactie verwerkt door een 'computer' uit het jaar 1948.
Sparklers IBM 402 is geen traditionele computer, maar een geautomatiseerde elektromechanische typmachine die geprogrammeerd (in feite bedraad) kan worden om bepaalde resultaten uit te printen op basis van de waarden die verwerkt zijn in een stapel 80-koloms ponskaarten.
Bedrijven gebruikten de 402 voor hun administratie, omdat de machine een lange lijst aan nummers op kon tellen en hieruit een gedetailleerd geprint rapport op kon maken. Je kunt het in zekere zin een 1500kg wegende spreadsheet-machine noemen. Dit is ook precies hoe Sparkler Filters zijn IBM 402 gebruikt. Misschien is het wel de enige nog in productie verkerende 402 in de wereld. Het bedrijf verricht al meer dan een halve eeuw al zijn administratieve werkzaamheden (loonadministratie, sales en voorraad) via de IBM 402. De machine print rapportages uit op breed, door een laadsysteem ingevoerd, papier.
De gigantische ponskaartmachine is niet het enige bakbeest in het arsenaal van Sparkler. De 402 is namelijk verbonden met een 'IBM 514 Reproducing Punch', een systeem dat helaas al drie jaar defect is. Wanneer deze machine wel werkt, spuugt de 514 samenvattingen van de output van de 402 uit, die eenvoudig in de 402 opnieuw gebruikt kunnen worden. Sparkler slaat de ponskaarten op - en daarbij gaat het om vele duizenden vellen papier - op in stapels dozen.
De 402 van Sparkler is zo'n opzienbarende computerrelikwie, dat het de aandacht heeft getrokken van het Computer History Museum uit Californie. Het museum vaardigde een delegatie naar Texas af om de bestuurders van Sparkler te overtuigen dat ze maar beter op een nieuw modern systeem konden overstappen en de 402 aan het museum konden doneren. Op een dag zal dit inderdaad het laatste rusthuis voor de IBM-machine worden, maar zo lang het systeem nog werkt, zijn de Texanen niet van plan afstand van hun fossiel te doen.
Onfeilbare computers
Wanneer je berichten in de media ziet verschijnen over kleine, op afstand bestuurbare militaire drones die spionagetaken uitvoeren en terroristen in Afghanistan en Pakistan uitschakelen, zul je ervan uitgaan dat deze systemen allemaal uit de moderne tijd stammen. Toch zijn een hoop systemen waarop het Amerikaanse leger vandaag vertrouwt, nog afkomstig uit het Vietnam-tijdperk.
De radarsystemen van de Amerikaanse marine en de aansturing van de Britse nucleaire wapens, gebeurt nog door in de jaren '70 geproduceerde PDP-minicomputers van Digital Equipment Corporation (DEC). Een andere afnemer van PDP is Airbus, de Franse vliegtuigbouwer.
De PDP maakte onderdeel uit van de tweede golf mainframecomputers en werden minicomputers genoemd omdat ze slechts zo groot waren als enkele koelkasten, in plaats van het formaat gymzaal.
De F-15 en F-18 straaljagers, de Hawk-raketsystemen, onderdelen van de Amerikaanse onderzeeërs en bepaalde testsystemen op Amerikaanse luchttransporten gebruiken DEC's VAX-minicomputers voor meerdere doeleinden, zegt beheerder Lynda Jones.
Vanwege de missiekritieke natuur, worden deze systemen ondanks hun gevorderde leeftijd nog steeds op grote schaal gebruikt, misschien nog tot halverwege deze eeuw. Zo is aan het Minuteman-raketprogramma, waarbij de VAX-systemen voor testdoeleinden worden gebruikt, onlangs nog subsidie toegekend om de levensduur tot minimaal 2030 op te rekken.
"Deze legacysystemen zijn geïntegreerd in miljarden kostende systemen als beheer- of testcomputers", zegt Jones. Het vervangen van deze oude systemen door moderne machines zou miljoenen kosten en mogelijk de nationale veiligheid van de Verenigde Staten in gevaar brengen.
Zoals nu blijkt, is het vervangen van deze systemen door moderne hardware die samenwerkt met deze antieke componenten een stuk minder riskant. De werkgever van Jones houdt zich bezig met het fabriceren van systemen die de oude DEC-minicomputers kunnen simuleren met nieuwere, kleinere en minder energieslurpende onderdelen. Deze vervangingscomputers emuleren exact dezelfde functionaliteit als de originele hardware kent en gebruiken ook dezelfde vintage software. Wie het systeem gebruikt, merkt daarom niet dat er aan de achterkant iets is veranderd. Binnen de Amerikaanse krijgsmacht zijn nog duizenden computers van twintig jaar of ouder actief.
De onsterfelijke Apple
Veel mensen werden verliefd op de Apple IIe toen deze computer in 1983 werd uitgebracht. Het ondersteunde een breed scala aan hard- en software, het was betrouwbaar en de zeven interne uitbreidingssloten maakten de computer extreem flexibel.
Voor magazijnoperator Kevin Huffman is deze liefde nooit bekoeld geraakt. Zijn bedrijf slaat voor andere bedrijven die ruimte binnen zijn loodsen huren spullen op. De Apple IIe wordt gebruikt om voorraadbeheer en klantenadministratie te doen.
Huffman begon met de Apple IIe tijdens zijn schooltijd. Halverwege de jaren '80 kocht hij twee exemplaren van zijn stiefbroer, waarvan hij er eentje nu nog in productie heeft draaien. De andere Apple die hij bezit dient als back-up.
Op de Apple draait Huffman de uit 1984 afkomstige applicatiesuite 'The Business Accountant', destijds uitgebracht door Manzita Software. Dat de data daarbij wordt opgeslagen op de toen standaard 5,25" floppy disks en daarmee relatief onveilig opgeborgen wordt, deert hem niet. "Ik maak back-ups van de floppys met het programma Copy II+."
"Ik gebruik de machine nog steeds vanwege het gebruiksgemak. Ik ken de software en ik kan de belastingtarieven handmatig aanpassen", vertelt hij. "Het enige minpunt aan het gehele systeem is dat het jaar 2000 niet herkend wordt, dus ik moet mijn financiele rapportages uitprinten met het jaar 1912 daarop vermeldt. Op facturen, checks en andere formulieren wordt gewoon geprint in het formaat 29/03/12."
Huffman heeft ook geprobeerd de Apple IIe en zijn favoriete software op een moderne machine te emuleren, maar deze ervaring haalt het volgens de operator niet bij het echte werk. "Ik heb nagedacht over een verhuizing naar een nieuw modern systeem, maar daar win ik niets mee. Het is zoals het Engelse gezegde luidt: 'If it ain't broke, don't fix it.'"
De stokoude programmeerassistent
Weinig antieke computers zijn zo geliefd geweest als de Tandy Color Computer 3, die in 1986 op de markt verscheen. De CoCo 3 (zoals de computers door fans liefkozend wordt genoemd) is nooit zoveel verkocht als de thuiscomputers van Atari en Commodore, maar dat gegeven maakt juist dat een grote groep gebruikers moeilijk afstand van het apparaat kan doen.
De CoCo 3 betekende het einde van een indrukwekkende lijn Color Computer-producten van de winkel RadioShack, dat het eerste model in 1980 uitbracht. Het derde model in de serie is een indrukwekkend afscheidsproduct geworden. Het biedt maar liefst 512KB aan intern geheugen en biedt geavanceerd beeld en geluid terwijl achterwaartse compatibiliteit met eerdere CoCo-software bewaard blijft.
De voormalige gameontwikkelaar John Kowalski kan mede om deze redenen geen afstand doen van zijn geliefde computer. Sterker nog, voor hem is de CoCo 3 een onmisbaar gereedschap. "Ik zet de machine aan, type wat in om snel iets te programmeren wat ik gedaan wil krijgen en krijg onmiddelijk resultaat", zegt hij. "Ik zie de pc als mijn persoonlijke assistent - soms programmeer ik 'm voor vervelende of herhalende taken. Daar gaat het dan mee aan de slag, zodat ik zelf iets anders kan gaan doen."
Kowalski begon zijn avontuur in CoCo-land in 1984, toen hij een Color Computer 2 kocht. Hij ruilde deze twee jaar later in voor een Coco 3 en is sindsdien bij het platform gebleven. Wel heeft hij de voorbije jaren de hardware geüpdate. Zo is het systeemgeheugen uitgebreid naar 2MB en is de 6809-CPU naar 3,5MHz overgeklokt.
Toen Kowalski in de jaren '90 als ontwikkelaar games maakte voor de studio Crystal Dynamics, speelde zijn CoCo 3 daarin een belangrijke rol. "Veel van de datasets die door 3D-engines werden gebruikt, werden gegenereerd op de Coco 3. Ook bepaalde texture graphics werden vertaald door een conversietool die ik op de CoCo had geschreven."
Kowalski programmeert de meeste software via de ingebouwde BASIC-interpreter van de pc. Wanneer het gaat om grote hoeveelheden data voor graphics of geluid, dan gebruikt hij assembytaal. Via een seriële kabel heeft hij de CoCo met zijn Windows-computer verbonden, die de antieke pc als virtuele harde schijf gebruikt.
De huidige baan van Kowalski als hardwareontwerper maakt dat hij de machine niet zo vaak meer nodig heeft, maar de CoCo heeft nog altijd zijn vaste plaats op het bureau behouden. Op ieder gewenst moment kan deze zoals vanouds dienst doen.
