Een ssd is veel sneller dan een conventionele harde schijf, dus het kan zeker lonen om van een hdd naar een ssd te upgraden. Wil je al je digitale gegevens meenemen? We leggen uit hoe eenharde schijf klonen naar ssd werkt met behulp van het gratis programma EaseUS Todo Backup.

Ssd's worden steeds goedkoper, waardoor de aanschaf ervan aantrekkelijker wordt. Zelfs als je een al wat oudere laptop hebt, kan het de moeite zijn om die voor zijn laatste werkbare jaren te voorzien van een ssd, want de kans dat je oude harde schijf het eerder begeeft dan de rest van de hardware is namelijk best groot.

Natuurlijk is het zaak om goed op te letten welke ssd je aanschaft. Hierbij kun je rekening houden met de lees- en schrijfsnelheid van een ssd, de hoeveelheid beschikbare gigabytes en het energieverbruik. Het laatste is meer van belang bij bijvoorbeeld laptops of een nas.

Als je een nieuwe ssd hebt aangeschaft en deze als vervanging van je bestaande 'ouderwetse' harde schijf wilt plaatsen in je computer, moet je natuurlijk wel eerst een back-up maken. In dit artikel gebruiken we daar de gratis tool EaseUS Todo Backup voor. Met deze software kun je afzonderlijke back-ups maken, maar belangrijker, ook een sector-voor-sector kloon van je oude harde schijf. En dat is nodig als je de gegevens van de oude harde schijf direct naar de nieuwe wilt overzetten, compleet met bootpartitie en een werkende Windows 10-installatie.

Wil je meer leren over het maken van een backup? Bekijk dan onze Cursus: Back-up en Herstel (boek & online cursus).

Oude en nieuwe schijf aansluiten

Het maken van een kloon gaat het eenvoudigst als je pc of laptop een extra sleuf heeft voor het plaatsen van een tweede harde schijf. Bij het maken van een kloon werkt het namelijk het snelst als je deze direct kan overzetten naar je nieuwe ssd.

Er bestaan daarnaast ook usb-docking stations zoals in onderstaande afbeelding, of zelfs losse kabels waarmee je een (nieuwe) harde schijf of ssd extern kunt aansluiten op de usb-poort. Windows 10 herkent deze schijf gewoon als een extra harddisk en ook EaseUS Todo Backup kan daarmee overweg.

©PXimport

Gegevens overzetten

Nadat je je nieuwe ssd hebt aangesloten op je computer, kun je starten met het klonen van de oude harde schijf naar de nieuwe. Start EaseUS Todo Backup en wacht tot de software klaar is met de initialisatie.

Nadat het programma al je schijven heeft gevonden, klik je rechtsboven op de knop System Clone. Met deze optie maak je een exacte kopie (kloon) van je oude harde schijf direct naar de nieuwe. System Clone pakt hierbij automatisch de bootpartitie, de Windows-partitie en eventuele extra partities op de systeemschijf en zet deze dan direct over naar je nieuwe ssd.

©PXimport

Het overzetten van de data van de oude harde schijf naar de nieuwe kan even duren, afhankelijk van de omvang van de partities. In ons geval duurde het overzetten ongeveer een half uur.

Oude harde schijf eruit

Is de kloon succesvol uitgevoerd? Ontkoppel dan je nieuwe ssd van je computer. Let wel, doe dit wel op de 'nette' manier: klik met de rechtermuisknop op het usb-pictogram en kies voor Uitwerpen in het contextmenu. Zo weet je zeker dat er geen gegevens meer worden weggeschreven of dat de schijf op een andere manier nog in gebruik is.

Heb je je nieuwe ssd intern aangesloten? Sluit dan eerst de computer helemaal af , haal de stroomkabel uit de computer en maak je ssd weer los. Afhankelijk van hoe jouw systeem is geconfigureerd, kun je nu ook je oude harde schijf losmaken binnenin je computer. Voor dit artikel hebben we gebruik gemaakt van een laptop, waarin ruimte is voor één harde schijf, dus in ons geval vervangen we de oude interne harde schijf voor een nieuwe ssd, waarop we zojuist de kloon van de complete schijf naartoe hebben overgezet.

©PXimport

Ssd plaatsen

Het plaatsen van de ssd gaat eenvoudig en eigenlijk in omgekeerde volgorde dat je de oude schijf eruit hebt gehaald. Let op: vervang je een harde schijf uit een desktop-pc, dan past een ssd doorgaans niet direct in de schijfbaai van je systeem. Dat komt omdat conventionele desktop harddisk 3,5 inch breed zijn, terwijl ssd's altijd 2,5 inch breed zijn.

Om het verschil in breedte te overbruggen, heb je een zogeheten bracket nodig: een metalen of kunststof frame waarin je de ssd vastschroeft, en vervolgens in je 3,5 inch schijfbay van de desktop-pc plaatst. Laptops hebben doorgaans altijd een 2,5 inch drive bay, dus een nieuwe ssd past zonder aanpassing direct in het slot.

Computer opnieuw starten

Als je met EaseUS Todo Backup de kloon hebt gemaakt van je oude harde schijf naar je nieuwe ssd, dan is het een kwestie van de nieuwe ssd plaatsen, de klepjes weer dicht te schroeven en je computer of laptop weer op te starten. Zolang je de nieuwe ssd op dezelfde poort hebt aangesloten als de oude harde schijf, start je computer direct op vanaf die nieuwe schijf, zonder dat je verder nog iets hoeft te doen.

©PXimport

Prestaties

Het grootste voordeel van een ssd ten opzichte van een conventionele harde schijf is de snelheid. Een ssd heeft geen bewegende onderdelen en bestaat uit snel flashgeheugen, terwijl een conventionele harddisk lees- en schrijfkoppen heeft, die de data moet uitlezen en wegschrijven van ronddraaiende magnetische schijven.

Dat lezen en schrijven kost veel tijd, omdat de lees- en schrijfkoppen die informatie van meerdere plekken verspreid over die schijven moet ophalen. Dat is ook de reden dat je een conventionele harde schijf regelmatig moet defragmenteren en opschonen.

Na het plaatsen van een ssd merk je eigenlijk meteen verschil ten opzicht van een oude conventionele harde schijf. Dat zie je bijvoorbeeld aan de opstarttijd van Windows, deze is dan meteen een fractie drie of vier sneller dan bij een gewone harde schijf. Je zult het ook merken in het starten van programma's, deze zullen dan veel sneller op je beeldscherm verschijnen.

Ook bij het kopiëren en verplaatsen van bestanden - zeker als deze groot zijn - merk je direct verschil na het plaatsen ven een ssd. Zelfs het upgraden van een harde schijf in een al wat oudere laptop kan veel voordelen bieden, waardoor je weer een paar jaar langer met je oude apparaat vooruit kunt, zeker als je ook nog een paar tientjes investeert in wat extra werkgeheugen.

We hebben zelf ook wat eenvoudige benchmarks uitgevoerd om het verschil in prestaties te meten tussen de oude situatie (met een conventionele harde schijf van Samsung) en de nieuwe (met een Patriot Burst 240 GB sata III ssd) op een oude Compaq Presario CQ70-200EED uit 2009.

BENCHMARKSSAMSUNG 250GB HDDPATRIOT BURST 240GB SSDOpstarten laptop koud:1:08.200:33.68Opnieuw opstarten:2:32.671:02.55Gem. leessnelheid:51,40 MB/s239,79 MB/sGem. schrijfsnelheid:47,18 MB/s154,06 MB/sGem. toegangstijd lezen:19,555 ms0,240 msGem. toegangstijd schrijven:24,074 ms1,667 ms

Tot slot

Een ssd kan een goede investering zijn om zelfs je oude laptop van een snelheidsupgrade te voorzien, maar zeker als je al een redelijk moderne computer hebt zorgt een ssd voor een enorme boost in de prestaties van je computer.

Ook als je in de markt bent voor een externe schijf, kun je voor een ssd kiezen. Niet alleen is een externe ssd een stuk sneller in de gegevensoverdracht, ook zijn ze een stuk minder kwetsbaar dan traditionele harde schijven omdat er geen bewegende onderdelen in zitten. Dit heeft als groot voordeel dat je je externe ssd zorgeloos in je tas steekt als je op pad gaat.

Weet je nog niet welke ssd je wilt kopen, dan verwijzen we je graag door naar onze collega's van Computer!Totaal diemaar liefst 45 ssd's hebben getest  en leggen uit waar je bij aanschaf op moet letten.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. In de categorie klussen in en om het huis hebben we deze keer vijf goede schuurmachines voor je gevonden.

Een schuurmachine gebruik je om oppervlakken glad te maken, verf of lak te verwijderen, of hout voor te bereiden op verdere afwerking. Het apparaat schuurt met roterende of trillende bewegingen en is handig bij houtbewerking, meubelrenovatie of het opknappen van deuren en kozijnen. De redactie van ID.nl zocht en vond vijf exemplaren voor een goede prijs.

Makita DBO180ZJ

Deze Makita schuurmachine handig als je wat bewegingsvrijheid nodig hebt. Geen snoer dat in de weg zit of een verlengsnoer dat nét te kort is. Je klikt een 18V Makita accu erin en kunt direct aan de slag. Het schuurblad van deze Makita draait rond én beweegt tegelijkertijd in kleine ellipsvormige (excentrische) cirkels. Hierdoor schuur je gelijkmatig zonder zichtbare schuurkringen, en dat maakt dit type vooral geschikt voor het fijn afwerken van hout, metaal of laklagen. Het lichte gewicht en de ergonomische vorm zorgen dat je de machine zelfs met één hand kunt bedienen, zonder dat je snel moe wordt. Dit model is vooral fijn als je al Makita-accu’s hebt liggen, want hij wordt zonder accu geleverd.

Makita BO3710

Wie graag netjes werkt, zonder al te veel lawaai of trillingen, vindt in deze Makita BO3710 een stille kracht. Hij is niet opvallend in uiterlijk, maar tijdens het schuren merk je meteen dat hij z’n werk serieus neemt. De rechthoekige zool maakt hem ideaal voor grotere oppervlakken zoals deuren, kasten of vensterbanken. Wat fijn is: je hoeft geen kracht te zetten, de machine doet het werk. Je hoeft hem alleen maar rustig over het oppervlak te bewegen. Hij laat geen krassen achter, ook niet op kwetsbaarder hout. En hij is stil genoeg om binnen te gebruiken zonder dat de hele buurt meeluistert. Hij ligt goed in de hand en blijft ook bij langer gebruik prettig om mee te werken. Voor wie het schuren graag rustig, secuur en zonder poeha aanpakt, is dit een uitstekende keuze.

Einhell TH‑OS 1016

De Einhell TH-OS 1016 is een typische 'even-snel-pakken'-machine. Als je een hoekje wilt bijwerken, een kleine beschadiging wil gladmaken of een randje verf moet verwijderen, dan is dit apparaat je vriend. Door z’n driehoekige zool kom je makkelijk in smalle hoeken en langs randen waar grotere schuurmachines moeite mee hebben. Hij is licht en eenvoudig te bedienen, zelfs als je geen ervaren klusser bent. En ondanks z’n bescheiden formaat en prijs, voelt hij verrassend stevig aan. Voor kleine karweitjes is dit eigenlijk alles wat je nodig hebt. Je hoeft hem niet op te bergen in een kast, want hij past gewoon in een lade of gereedschapskist. Het is een eenvoudig apparaat dat doet wat het moet doen, zonder poespas.

DeWalt DWE6423

Deze DeWalt schuurmachine is misschien wel de beste balans tussen kracht en comfort. Perfect voor grotere klussen waarbij je langere tijd aan het werk bent. De rubberen grip ligt goed in de hand en helpt om trillingen te dempen. Met zijn 125 mm schijfoppervlak schuur je snel grote delen weg, maar het apparaat blijft precies genoeg om ook bij de afwerking mooi werk te leveren. Je merkt dat hier goed is nagedacht over gebruiksgemak: de aan-uitknop zit op een logische plek, het stofopvangsysteem werkt behoorlijk goed en hij is stil. Een solide keuze voor wie regelmatig wil schuren zonder elke keer met zware, logge machines te moeten werken.

PARKSIDE Accu-excenterschuurmachine

Deze schuurmachine van PARKSIDE is vooral handig als je af en toe iets kleins moet schuren en niet te veel wilt uitgeven. Hij is licht, makkelijk vast te houden en komt dankzij zijn compacte formaat goed in hoeken en langs randen. Wat hem 'multifunctioneel' maakt, is de mogelijkheid om verschillende schuurzolen te gebruiken. Daarmee kun je van alles aanpakken: een schilderijtje opschuren, een hoekje verf verwijderen of een kastdeur gladmaken. Je moet geen professioneel apparaat verwachten, maar voor simpele klussen is hij meer dan voldoende. En omdat hij zo weinig kost, is het een prima keuze als je af en toe iets wilt bijwerken zonder meteen een duur merk aan te schaffen. Handig als tweede machine of voor beginnende klussers die gewoon iets praktisch zoeken.

Vier op de tien Nederlanders gebruiken ChatGPT, blijkt uit onderzoek van Telecompaper. Daarvan kiest 87 procent voor de gratis versie. Die blijkt voor de meesten ruim voldoende – mits je weet hoe je de tool slim inzet. Met deze tien tips haal je alles uit de gratis variant van ChatGPT.

Lees ook: ChatGPT onder de knie: zo word je een promptprofessional

1. Stel gerichte vragen

Wie zomaar wat typt, krijgt een antwoord dat alle kanten op kan gaan. Begin daarom met een duidelijke vraag of opdracht. Noem drie eenvoudige pasta­gerechten die binnen 20 minuten klaar zijn werkt bijvoorbeeld beter dan Vertel iets over pasta. Wees ook niet bang om tussendoor verder te vragen of je opdracht te verfijnen. ChatGPT onthoudt binnen een gesprek wat je eerder vroeg, zolang je in hetzelfde chatvenster blijft. 

©ID.nl

2. Geef ChatGPT een rol (zoals docent of tekstschrijver)

Je kunt ChatGPT laten denken als een docent, redacteur of programmeur, afhankelijk van wat je nodig hebt. Begin je vraag bijvoorbeeld met: Doe alsof je een leraar bent die uitlegt hoe fotosynthese werkt aan een kind van 10. Of: Je bent een tekstschrijver. Verbeter deze alinea op stijl en duidelijkheid. Zo krijg je antwoorden die beter aansluiten bij je doel.

Tip: Alle afbeeldingen in dit artikel kun je aanklikken om ze groter te bekijken. 👇🏻

©ID.nl

Tien x rollenspel

3. Gebruik ChatGPT om mee te sparren

De gratis versie is niet alleen handig om feitelijke informatie te vinden, maar ook om mee te denken als je even vastloopt of om je op nieuwe ideeën te brengen. Denk aan: Hoe pak ik een introductie aan voor een workshop over digitale veiligheid? of Geef vijf originele tekstjes voor op een verjaardagskaart. Zie de suggesties die ChatGPT dan geeft vooral als een middel om je op nieuwe ideeën brengen.

4. Laat ChatGPT samenvatten of herschrijven

Heb je een lange tekst gekregen, zoals een rapport, artikel of e-mail? Of een tekst die je niet helemaal snapt omdat het taalgebruik te ingewikkeld is? Vraag ChatGPT om een samenvatting in gewone taal, zodat je snel begrijpt waar het over gaat. Andersom kan ook: als je zelf zo'n tekst hebt geschreven, kun je ChatGPT vragen om het korter, vriendelijker of zakelijker te maken.

5. Knip grote opdrachten op in kleinere stappen

Een complexe opdracht werkt vaak beter als je die opknipt. Begin klein en bouw op. Wil je bijvoorbeeld een sollicitatiebrief laten schrijven? Vraag dan eerst: Wat zijn de belangrijkste elementen van een goede sollicitatiebrief voor functie X? Je kunt daar eventueel iets aan toevoegen als Geef een beknopt lijstje met elementen. Je hoeft het verder nog niet uit te werken. Laat daarna pas een opzet maken. Zo houd je meer controle over het resultaat en kun je tijdig bijsturen wanneer dat nodig is.

©ID.nl

6. Weet wat de gratis versie wel en niet kan

De gratis versie werkt standaard met GPT‑4o. Deze versie heeft een kennisbasis tot oktober 2023, dus recente ontwikkelingen of nieuws van ná dat punt kent het model niet. Als gratis gebruiker mag je maar een beperkt aantal berichten met GPT‑4o sturen binnen een periode van vijf uur. Is die limiet bereikt, dan krijg je een melding. ChatGPT schakelt dan automatisch over op GPT‑4.1 mini – een lichtere variant met iets minder rekenkracht. Je merkt dat soms aan antwoorden die wat oppervlakkiger zijn of minder duidelijk opgebouwd. Controleer daarom altijd zelf of feiten kloppen. Goed om te weten: dat overschakelen kan ook gebeuren wanneer ChatGPT tijdelijk overbelast is door veel gebruikers tegelijk.

7. Zet ChatGPT in als taalhulp bij spelling of vertaling

Twijfel je over spelling, grammatica of interpunctie? ChatGPT helpt je bij het corrigeren van zinnen. Je kunt ook vragen naar het verschil tussen vergelijkbare woorden of hulp krijgen bij vertalen tussen bijvoorbeeld Nederlands en Engels – inclusief uitleg.

©ID.nl

8. Voeg je eigen kennis toe voor betere resultaten

ChatGPT is goed in structureren en herschrijven, maar mist gezond verstand en actuele kennis. Daarom ontstaan de beste antwoorden wanneer jij zelf iets toevoegt: een eigen doel, situatie of voorkeur. Denk aan: Ik wil deze uitleg gebruiken voor een workshop over cybersecurity. Kun je hem korter maken voor beginners? In dit voorbeeld geef je aan waarvoor je de tekst wilt gebruiken (de workshop), voor wie hij bedoeld is (beginners) en wat je nodig hebt (een kortere versie). Zulke aanwijzingen helpen ChatGPT om met een antwoord te komen waar je echt iets aan hebt.

9. Bouw voort op eerder antwoorden in dezelfde chat

Je hoeft niet bij elke nieuwe vraag opnieuw te beginnen. Blijf je in hetzelfde chatvenster, dan kun je voortbouwen op eerdere antwoorden. Zo werk je stap voor stap toe naar een tekst, idee of plan dat steeds beter past bij wat je zoekt.

10. Houd het gesprek overzichtelijk

Als een chat te rommelig wordt, is het soms handiger om opnieuw te beginnen. In een nieuw venster houd je het gesprek overzichtelijk en voorkom je dat ChatGPT blijft terugkomen op eerdere dingen die niet meer relevant zijn.