De beste software voor de Raspberry Pi
De Raspberry Pi is mateloos populair. Niet zo vreemd: voor het platform zijn talloze interessante apps beschikbaar. Waaruit kun je inmiddels kiezen? Wij maakten een selectie van handige, leuke en onmisbare software voor de Raspberry Pi.
Tip 01: Besturingssysteem
Voor de Raspberry Pi zijn meerdere besturingssystemen beschikbaar, vergelijkbaar met de verschillende besturingssystemen die voor een laptop beschikbaar zijn. Het officiële besturingssysteem, Raspberry Pi OS, is gebaseerd op versie 10 van Debian. Dit is een Linux-besturingssysteem, dat opensource is. De ontwikkelingen blijven in volle gang: regelmatig verschijnt een nieuwe versie van het besturingssysteem, met verbeteringen op het gebied van veiligheid en functionaliteit. Voorheen had Raspberry Pi OS overigens de naam Raspbian. Er zijn meerdere smaken van Raspberry Pi OS. De Lite-versie is de uitgeklede en daarmee meest compacte variant. Zo heeft deze variant geen gebruikersomgeving en geef je alle commando’s via de opdrachtregel. De normale versie is wél uitgerust met een gebruikersomgeving. De meest uitgebreide versie is de Full-editie: deze onderscheidt zich voornamelijk door de hoeveelheid aanvullende apps die wordt mee-geïnstalleerd. Dat verklaart ook de omvang: waar de Full-versie zo’n 2,5 GB is, heeft de Lite-versie een grootte van zo’n 425 MB.
Welke Raspberry Pi?
Tip 02: Aan de slag
Je vindt de nieuwste versie van Raspberry Pi OS hier. Klik op de knop Download for Windows of op de links Download for macOS of Download for Ubuntu for x86 om een installatiehulpje genaamd Raspberry Pi Imager te downloaden. Dit is een gebruiksvriendelijke omgeving waarmee je de geheugenkaart voor de Raspberry Pi gereed kunt maken met de juiste software.
In het openingsscherm kies je allereerst het gewenste besturingssysteem. De software controleert online op beschikbare versies en haalt automatisch de meest recente versie binnen. Je kunt hierbij kiezen tussen alleen een besturingssysteem of ook LibreELEC: een omgeving die de functionaliteit van een mediaspeler biedt. Verder geeft de Raspberry Pi Imager toegang tot systeemprogramma’s, waarmee je onder meer fouten op de geheugenkaart kunt opsporen en kaarten met bestaande gegevens kunt wissen.
Vervolgens selecteer je de sd-kaart waar je het image naar wilt wegschrijven. Klik tot slot op Write om de schrijfactie te starten. Hierna kun je de kaart in de Raspberry Pi gebruiken.
Tip 03: Flightradar 24
Altijd al willen weten welke vliegtuigen in de omgeving vliegen? Gebruik de Raspberry Pi als de ultieme vliegtuigspotter en plaats er Flightradar 24 op. Flightradar 24 geeft op elk moment van de dag een gedetailleerd overzicht van alle vliegbewegingen. Om dit in kaart te brengen, wordt onder meer gebruik gemaakt van een netwerk aan ADS-B-ontvangers. Je kunt hiervoor de Raspberry Pi inzetten en zo bijdragen aan de dekking. In ruil voor het delen van opgevangen vliegtuiggegevens, ontvang je toegang tot het Business-abonnement van Flightradar 24, waarvoor normaal gesproken zo’n 500 euro wordt gevraagd.
Hier vind je instructies voor het bouwen van een eigen ADS-B-ontvanger. Ook vind je hier de nieuwste Flightradar 24-software (genaamd Pi24) en installatie-instructies voor de Raspberry Pi. Je maakt een image waarin de software wordt geplaatst en kopieert deze naar de geheugenkaart. Vervolgens plaats je de sd-kaart in de Raspberry Pi en surf je naar de eerdergenoemde website om de Raspberry Pi bij Flightradar 24 te registreren.
Tip 04: NOOBS
Is de Raspberry Pi relatief nieuw voor je en ben je op zoek naar een geschikt besturingssysteem? Maak dan gebruik van NOOBS (ofwel New Out of the Box Software). Dit is een verzameling van software waarmee je met de Raspberry Pi snel aan de slag kunt. Zo kun je kiezen uit verschillende besturingssystemen. Je haalt de nieuwste versie van NOOBS hier binnen. Zodra je een keuze voor het besturingssysteem hebt gemaakt, wordt de nieuwste versie automatisch gedownload en geïnstalleerd. Standaard is Raspberry Pi OS al aanwezig in het image, zodat deze niet hoeft te worden gedownload. Heb je hieraan geen behoefte, dan kun je NOOBS Lite downloaden. Deze versie is gelijk aan de eerdergenoemde editie, maar wordt geleverd zonder Raspberry Pi OS. Dit besturingssysteem kun je overigens op elk moment alsnog downloaden, als je hier uiteindelijk toch voor kiest.
Tip 05: OSMC
Wie kent het nog: de tijden van Windows Media Center? Voor wie er niet bekend mee is: Media Center was een van de eerste mediakastjes bedoeld om op de televisie aan te sluiten en allerhande media mee af te spelen. De makers OSMC (Open Source Media Center) brengen deze functionaliteit naar de Raspberry Pi. Je vindt de nieuwste versie op www.osmc.tv. Via een eenvoudige omgeving heb je toegang tot films, video’s en muziek. Je kunt zelf aanvullende mappen opgeven, bijvoorbeeld waarin je vakantiefoto’s hebt opgeslagen.
Prettig is de App Store, waar je uitbreidingen voor OSMC vindt en het uiterlijk van de gebruikersomgeving kunt aanpassen. De software ondersteunt een groot aantal mediaformaten, zodat je in de praktijk de meeste formaten kunt afspelen. Officieel ondersteunt OSMC alle Raspberry Pi-uitvoeringen, maar voor de beste prestaties gebruik je model 3 of hoger. Het gebruik van OSMC is gratis, maar de makers stellen een bijdrage wel op prijs wanneer je tevreden bent over de mediaspeler.
Tip 06: Lakka
Even lekker terug naar vroeger, met spelletjes uit het verleden? De makers van Lakka hebben een emulator ontwikkeld waarmee je ouderwetse spellen kunt spelen. Denk hierbij aan klassieke games van Nintendo, Sega en PlayStation. Op het moment van schrijven is de ontwikkeling van Lakka nog volop gaande. De makers waarschuwen dan ook voor foutjes en andere onvolkomenheden.
Om de spellen te spelen, dien je zelf te zorgen voor het zogeheten ROM-bestand van het betreffende spel. Met alleen Lakka beschik je dus nog niet over een werkende spelconsole. Verder is het verstandig om een gamecontroller aan te sluiten, waarmee je de games kunt bedienen. Kies bij het downloaden van het image voor het juiste platform. Lakka ondersteunt een flinke hoeveelheid platformen, waaronder de Raspberry Pi-modellen tot en met versie 4. Lakka is overigens ook beschikbaar via NOOBS (zie tip 4), zodat je het image niet los hoeft te downloaden.
Tip 07: RetroPie
Op het gebied van game-emulators is er voor de Raspberry Pi een grote keuze. Een uitgebreide emulator voor het spelen van klassieke games is RetroPie. De ontwikkelaars brengen regelmatig updates uit. Onderscheidend aan RetroPie is het flinke aantal aanpassingsmogelijkheden voor gevorderde gebruikers. Zo kun je de resolutie aanpassen en instellingen opgeven om specifieke games te optimaliseren.
Zoals bij elke legitieme emulator geldt: er worden geen games meegeleverd waarop auteursrechten rusten. Voor games die je wilt spelen, heb je een eigen ROM-bestand nodig. Verder biedt RetroPie een integratie met Kodi (zie ook tip 10) en heb je via het menu toegang tot films, video en andere media via de Kodi-omgeving. Je kunt het image van RetroPie kant-en-klaar downloaden inclusief besturingssysteem of je kiest voor een losse installatie die je aan je bestaande besturingssysteem kunt toevoegen. De makers hebben inmiddels ook ondersteuning ingebouwd voor de Raspberry Pi 400, het model met geïntegreerd toetsenbord.
Tip 08: Domoticz
Heb je plannen voor woningautomatisering, dan kan de Raspberry Pi hierin een grote rol spelen. Voor een geslaagde woningautomatisering is het belangrijk dat de verschillende onderdelen – zoals slimme verlichting, audio en andere slimme apparaten – zoveel mogelijk met elkaar samenwerken. Voor deze regisseursfunctie is Domoticz zeer geschikt. Je beheert en bedient hiermee de verschillende onderdelen vanuit een centrale omgeving. Prettig is dat je Domoticz werkt met allerlei verschillende apparaten en dat je de instellingen bijvoorbeeld via je telefoon kunt aanpassen.
Om het systeem goed te laten werken, heb je nog wel enkele externe apparaten nodig, zoals antennes voor het draadloos aansturen van onder meer ZigBee-apparaten. De makers hebben ook ondersteuning ingebouwd voor pushmeldingen, zodat je een bericht krijgt bij voorgeprogrammeerde acties (bijvoorbeeld als de wasmachine klaar is of de temperatuur in de keuken een bepaalde waarde bereikt).
Je kunt aan externe gebruikers toegang geven tot bepaalde apparaten in de woning en via logboeken bijhouden welke apparaten worden gebruikt.
Tip 09: Draadloze printer
Veel printers bieden inmiddels de mogelijkheid om via het draadloze netwerk te worden benaderd en gebruikt. Heb je nog een oude printer staan, die je niet als netwerkprinter kunt inzetten? Met behulp van een Raspberry Pi kun je de printer alsnog via het netwerk beschikbaar maken. Je maakt hiervoor gebruik van CUPS. Dit is een opensource-afdruksysteem dat ontwikkeld is door Apple. Verder sluit je de betreffende printer via de usb-poort aan op de Raspberry Pi, zodat deze voor de Raspberry Pi lokaal toegankelijk is. Voor het instellen van CUPS doorloop je een aantal stappen, die helder zijn toegelicht op het Raspberry Pi Blog. Nadat je CUPS hebt geïnstalleerd op de Raspberry Pi, voeg je de printer toe. Klik op Add Printer. Het systeem zoekt naar aangesloten printers en presenteert een lijst. Als er geen geschikt stuurprogramma voor de betreffende printer aanwezig is, kun je kiezen voor IPP Everywhere. De optie zorgt ervoor dat de printer alsnog kan worden gebruikt en niet afhankelijk is van de aanwezigheid van een driver. Na installatie kunnen alle apparaten op het netwerk (zoals laptop en telefoon) gebruikmaken van de gedeelde netwerkprinter. Handig!
Tip 10: Kodi
In de zoektocht naar een geschikte mediaspeler voor de Raspberry Pi, mag Kodi niet ontbreken. Kodi is beschikbaar voor verschillende apparaten, waaronder Windows en Apple, maar ook Raspberry Pi. Binnen de Kodi-omgeving kun je plug-ins installeren die toegang geven tot aanvullende content van bijvoorbeeld omroepen en zenders. Er zijn ook plug-ins die toegang geven tot niet-officiële content, maar uiteraard ben je er zelf verantwoordelijk voor dat je alleen content binnenhaalt waarvoor de rechten goed zijn geregeld.
Aan de linkerzijde vind je de verschillende categorieën, waaronder films, muziek en foto’s. Je kunt de verschillende bibliotheken met content (zoals video’s en foto’s) tussen de verschillende apparaten synchroniseren. Zo heeft de Raspberry Pi bijvoorbeeld toegang tot bestanden die Kodi beheert op de Windows-machine. Via de universele zoekfunctie doorzoek je in één keer alle bibliotheken. Je past de gebruikersomgeving zelf aan met skins en het aantal ondersteunde bestandsformaten is flink: Kodi speelt verreweg de meeste mediabestanden zonder problemen af.
Tip 11: Steam Link
Met Steam Link speel je via de Raspberry Pi games op je televisie. Je maakt daarbij gebruik van een Steam-account. Met de software tover je een Steam-gebruikersomgeving op de televisie en maak je verbinding met de computer waarop Steam actief is. Je gebruikt dus niet de rekenkracht van de Raspberry Pi (die relatief beperkt is), maar maakt slim gebruik van de combinatie tussen je computer en de Raspberry Pi.
De software controleert automatisch of alle benodigde drivers beschikbaar zijn. Is dat niet het geval, dan worden deze gedownload. Via het menu heb je toegang tot de volledige Steam-spelbibliotheek. Het spelen wordt pas echt leuk als je dit doet met de juiste controller. Je gebruikt bijvoorbeeld de Xbox-controller of de controller van de Nintendo Switch. De Raspberry Pi ondersteunt controllers die je aansluit via bluetooth of via usb. De makers van Steam hebben een uitgebreide handleiding beschikbaar waarin wordt uitgelegd hoe je Steam Link installeert en welke controllers worden ondersteund. Je vindt de nieuwste versie hier.
Tip 12: VLC
Voor het afspelen van een groot aantal mediabestanden is het vertrouwde VLC ook op de Raspberry Pi een favoriete tool. Het programma is populair en wordt meegeleverd met het Raspberry Pi OS-besturingssysteem. Dat betekent dat het beschikbaar is binnen de omgeving en alleen maar hoeft te worden geactiveerd. Bovendien beschikt de aangeboden versie automatisch over de juiste aanpassingen voor gebruik op de Raspberry Pi, waaronder hardware-acceleratie.
Om VLC via de opdrachtregel van Raspberry Pi te installeren, gebruik je het commando:
sudo apt install -y vlc
Hierna is VLC toegankelijk via de grafische interface van Raspberry Pi OS: klik op het Raspberry Pi-logo en kies voor Sound & Video / VLC Media Player.
De VLC-interface is hetzelfde als de omgeving die je gewend bent van je gewone computer. Je speelt lokale bestanden af, maar ook bestanden van een online of netwerklocatie. Dat laatste is interessant: je kunt binnen het huishouden een centrale locatie aanwijzen waarop alle mediabestanden zijn opgeslagen en deze vervolgens eenvoudig benaderen via de Raspberry Pi.
Tip 13: DietPi
Wil je een uiterst compact besturingssysteem zonder overbodige elementen, werp dan een blik op DietPi. Dit besturingssysteem heeft alleen het hoognodige aan boord en heeft daarom ook een compacte footprint. De omvang van het image is ongeveer 400 MB. Ter vergelijking: het image van DietPi is nog iets kleiner dan die van Raspberry Pi OS Lite (zie tip 1). Verwacht hierbij geen complete grafische interface: via verschillende tekstuele menu’s stel je de Raspberry Pi in en installeer je de aanvullende programma’s. Via dezelfde omgeving installeer je relatief eenvoudig je favoriete programma’s.
