Als je je werkgeheugen uitbreiden wilt, dan is het belangrijk dat je precies de juiste modules koopt. We vertellen je hoe je ram verwisselen kunt en wat alle specificaties precies betekenen. Daarna presteert je pc sneller dan ooit tevoren.

Je pc heeft ram (random access memory) nodig om de processen in je computer te kunnen uitvoeren. Het kan lastig zijn om precies te weten te komen welk type ram je nodig hebt en wat de verschillen tussen allerlei ram-types zijn. Daarom nemen we alles rondom het geheugen eens onder de loep.

Je computer heeft twee vormen van geheugen nodig om te kunnen functioneren: vaste opslag en ram. Vaste opslag is bijvoorbeeld je interne ssd-schijf, een externe harde schijf of een dvd. De data worden hier naartoe geschreven om voor langere tijd toegankelijk te zijn. 

Dit type geheugen wordt ook wel non-volatile memory (niet vluchtig) genoemd. Als de stroomvoorziening wordt onderbroken, staat de data er nog gewoon op.

Zo werkt ram

De tegenhanger van volatile memory is ram, het interne geheugen. Start je je pc opnieuw op, dan is je ram weer beschikbaar voor andere processen. Stel, je hebt 8 GB intern geheugen in je pc. Dat is in principe volledig beschikbaar zodra je je pc aanzet.

Als eerste wordt het besturingssysteem opgestart, dat snoept in de meeste gevallen 1 tot 2 GB van je ram af. Elk geopend programma stopt ook wat data in het geheugen. Sluit u een programma, dan wordt deze ruimte weer beschikbaar voor andere zaken.

©PXimport

Soorten geheugen

Elk moederbord heeft een ander soort geheugen nodig. Er zijn vele formaten en afmetingen en binnen elk formaat zijn er ook nog veel verschillen. Je computer is hier vaak heel strikt in, een verkeerd ram-reepje past fysiek niet in je moederbord of wordt niet herkend door je besturingssysteem.

Vroeger bestond er dram en sram. Dram (dynamisch ram) is een erg goedkoop geheugen en wordt het meest gebruikt in computers en smartphones. Sram (statisch ram) is veel sneller en daarmee veel duurder. Het wordt voornamelijk gebruikt voor cpu-caches waar het meestal om megabytes in plaats van gigabytes draait.

Sdram staat voor synchronous dram en is een type geheugen dat geoptimaliseerd is voor computers. Uiteraard zijn er ook weer verschillende soorten sdram, ddr is een term die je vaak ziet. Ddr staat voor double data rate synchronous dram. Inmiddels zijn we aanbeland bij generatie 4, vandaar dat je vaak ddr4 tegenkomt.

©PXimport

Lpddr4 betekent dat het ook nog eens weinig stroom verbruikt, vandaar de toevoeging lp (low power). Dit vinden we eigenlijk uitsluitend in laptops, waar het stroomverbruik belangrijk is . 

Het nadeel van lpddr is dat het altijd langzamer is dan normaal ddr en daarom is er weinig noodzaak om dit in een desktop te installeren. Eigenlijk hebben we het bij lpddr4 over low power double data synchronous dynamic random access memory 4. 

Naast het type geheugen is ook het formaat belangrijk. In desktop-pc’s wordt voornamelijk gebruikgemaakt van dimm-modules (dual in-line memory module). Dit zijn reepjes met een 288pins-connector die je in het moederbord van je pc klikt.

©PXimport

Vroeger hadden dimm-modules overigens minder connectoren. Ddr2-geheugen heeft bijvoorbeeld een 240pins-connector. We hebben het hier over geheugenreepjes voor desktops. De mobiele variant van een dimm heet so-dimm (small outline dimm).

Ddr4 voor laptops heeft een 260pins-connector en is kleiner zodat het in een laptop past. Overigens kan het zijn dat in je laptop het geheugen is gesoldeerd op het moederbord. In dat geval is het niet mogelijk om je interne geheugen te verwisselen.

Capaciteit en snelheid

Ddr4 is verkrijgbaar in verschillende groottes. Met grootte bedoelen we de capaciteit. De grootste ddr-module kan 64 GB herbergen, de kleinste zijn vaak 2 GB. Geheugen moet je in de meeste computers overigens in paren installeren, het is handig om geheugen met dezelfde specificaties (en als het kan van hetzelfde merk) te gebruiken.

In veel gevallen is de installatie van twee reepjes van bijvoorbeeld 4 GB ook handiger dan één reepje van 8 GB, dit bevordert de doorvoersnelheid. Elk geheugenreepje heeft een bepaalde snelheid, deze wordt uitgedrukt in megahertz (MHz). 

Ddr4 begint bij 1600 MHz en loopt op tot 3200 MHz . Sommige websites hanteren niet de MHz-snelheden bij het classificeren, maar gebruiken het voorvoegsel pc4 en multipliceren het aantal MHz met acht. Als je dus ergens pc4-25600 ziet staan, betekent dit dat het een ddr4 is met een snelheid van 3200 MHz.

Ram kopen: Waar nog meer op letten?

©PXimport

Als je geheugen online wilt bestellen, dan staan er vaak nog een aantal specificaties bij een module. Deze zijn niet heel belangrijk, maar het is toch interessant om te weten wat deze termen betekenen. Vaak zie je de term non-ecc opduiken. Dit staat voor error code correction. Een moederbord kan vragen om alleen ecc-geheugen te gebruiken (of juist te weigeren). Dit staat allemaal beschreven in de specificaties van je moederbord.

Een andere term die je tegenkomt, is buffered of registered. Registered geheugen wordt soms aangeduid als rdimm en is duurder dan unregistered geheugen (udimm). Dan is er nog de cl-waarde, dit staat voor column address strobe latency. De cl-waarde wordt in nanoseconden weergegeven. Een lagere waarde betekent dat de vertraging minder is. Dit moet je wel met een korreltje zout nemen, want de vertraging is ook afhankelijk van de kloksnelheid.

De termen x8 en x16 houdt verband met databandbreedte, x8 komt veel vaker voor dan x16. Dan is er nog de zogenoemde memoryrank, dit kan single-, dual- of quadrank zijn en geeft aan hoe het geheugen op de chip is geïnstalleerd. Ram-fabrikant Crucial duidt dit aan als 1rx4, 2rx4 of 2rx8. 

Inbouwen maar!

Wil je zelf ram verwisselen en weet je zeker dat je het juiste werkgeheugen hebt gekocht? Dan kun je deze gaan inbouwen. Voordat je het interne geheugen van je computer of laptop verwisselt, is het van belang dat je je statisch ontlaadt. 

Dit kan met een antistatische mat of armband waarvan je de ene kant om je pols bindt en de andere kant aan een geaard element vastmaakt, zoals een computerkast. Ben je niet geaard, dan kan een statische schok ervoor zorgen dat je de componenten in je computer ruïneert.

©PXimport

Hoe je het geheugen wisselt, is per computer verschillend. Bij de meeste desktopcomputers druk je echter met twee handen op beide plastic klemmetjes die het geheugen vasthouden. Het geheugen komt een beetje omhoog en je kunt het er zo uitnemen. 

Het nieuwe geheugen prik je er daarna voor in de plaats. Je leest: het daadwerkelijk omwisselen van ram is niet zo ingewikkeld. Maar het juiste geheugen vinden is wel even een klusje. Hopelijk ben je door dit artikel goed op weg geholpen.

Nog niet zo heel lang geleden was een elektrische deken vooral iets voor omaatjes. Maar sinds de gasprijzen eind 2021 enorm opliepen, hebben we allemaal de warmtekussen en -dekens omarmd. Welk deel van je lichaam je ook wilt verwarmen: het aanbod is enorm. Tijd voor een uitgebreide test dus. Zaten we er warmpjes bij?

Het van oorsprong Duitse bedrijf Beurer richt zich vooral op producten die te maken hebben met beauty, medical en wellbeing. Dat loopt van haardrogers tot weegschalen en bloeddrukmeters. Maar van oorsprong – en we hebben het dan over 1919(!) – hield Beurer zich bezig met de productie van warmtekussens. Het is dan ook niet vreemd dat het bedrijf een aanzienlijk aantal warmteproducten in het assortiment heeft. Voor deze test probeerden we vier producten uit: een verzwaarde warmtemat (HK 145), een oplaadbaar warmtekussen (Heaty HK 77), een voetenwarmer met massagefunctie (FWM 45) en tot slot een elektrische bovendeken (HD 82 Stockholm). 

Voor gerichte warmte: HK 145 Cosy Weight Green Planet

We beginnen met de HK 145. Hoewel de HK 145 Cosy Weight door Beurer zelf als verwarmingskussen wordt aangeduid, zouden wij het toch eerder een warmtemat noemen. Dat komt door de langwerpige vorm (60x30 centimeter) en de geringe dikte (iets minder dan 9 centimeter). Heel geschikt dus om op specifieke delen van je lichaam te leggen – denk aan een stijve schouder of pijnlijke knieën. Ook als je bijvoorbeeld menstruatiekrampen hebt, kan de HK 145 helpen.

Bij het uit de doos halen viel meteen het gewicht van de mat op: ongeveer anderhalve kilo. Door de vulling van glaskralen is hij een stuk zwaarder dan traditionele warmtekussens. Wie wel eens onder een verzwaringsdeken heeft geslapen, weet hoe rustgevend dat werkt. Bovendien zorgen de kralen ervoor dat de warmte langer wordt afgegeven. Fijn is dat de mat gemaakt is van superzachte materiaal (100% gerecycled – de HK 145 maakt deel uit van de duurzame Green Planet-lijn).

©AK | ID.nl

De werking is heel simpel: stekker in het stopcontact en de gewenste stand kiezen. In totaal zijn er zes warmtestanden. Omdat wij enorme koukleumen zijn, vonden we de hoogste stand het lekkerst, maar dat is een persoonlijk iets. We hebben het kussen eerst uitgeprobeerd op onze de buik. Dat voelde door het verzwarende effect vooral heel ontspannend. Daarna was onze schouder aan de beurt (de combinatie een zekere leeftijd + 40 uur per week achter de laptop zitten is daar niet al te best voor). De warmte werkte snel en gericht: na een minuut of vijftien voelde de schouder duidelijk soepeler. Langer doorgaan was minder prettig, vooral door het gewicht en de harde rand van de mat, die in onze nek begon te drukken.

Om mee te knuffelen: HK 77 Heaty warmtekussen

Zeg je cosy warmte, dan zeg je al snel: warmtekussen. Maar dan wel eentje die in je interieur past. Dat hebben ze bij Beurer goed begrepen: het HK 77 Heaty kussen is verkrijgbaar met een corduroy hoes (in crème, oudroze, blauwgroen) of een velvet hoes (in taupe, roze. blauw). De hoes is wasbaar.

Net als bij de andere producten in deze test wordt ook de Heaty (wij probeerden de velvetblauwe versie) geleverd met een handleiding met een duidelijke schematische tekening waarop alle onderdelen en functies staan uitgelegd. Het enige wat we in de handleiding niet helemaal duidelijk vonden, was of je de accu kunt opladen terwijl hij nog in het zakje van het binnenkussen zat, of dat je hem eerst moet verwijderen. Voor de veiligheid hebben wij hem eruit gehaald. Het opladen zelf wijst zich vanzelf. Drie witte ledjes op het bedieningspaneel (het bruine label aan de buitenzijde) geven de voortgang van het opladen aan. Is de accu helemaal opgeladen, dan regel je via de drukknop op het paneel de hoogte van de warmte. Als het kussen aan staat, zie je zowel de ingestelde temperatuur-indicator als de ledjes van het batterijniveau.

©AK | ID.nl

Om met die warmte te beginnen: we kunnen niet anders concluderen dan dat het ultiem comfort is, snuggelen met een warm kussen. Wij als koukleumen opteerden natuurlijk voor de hoogste stand, maar ook na terugschakelen naar een lagere stand gaf het kussen nog steeds behaaglijke warmte af.

Wel vonden we dat de accu redelijk snel leegliep.Na ongeveer een uur op de hoogste warmtestand waren al twee van de drie witte ledlampjes uit. Volgens Beurer heeft de accu een maximale gebruiksduur van vier uur, maar dat geldt alleen voor de laagste stand. Op de hoogste stand haal je dus waarschijnlijk nét het einde van een romantische kerstfilm niet.

Warmte en ontspanning voor je voeten: FWM 45 voetenwarmer

Wie vaak koude voeten heeft, heeft niets aan een warmtekussen. Speciaal voor die mensen is er de FWM 45: een voetenwarmer met een teddyvoering, die twee verschillende warmtestanden heeft én twee verschillende massagestanden. Je kunt zowel de warmte als de massage afzonderlijk of tegelijkertijd gebruiken. Variatie genoeg dus.

Op een thuiswerkdag waarop het buiten behoorlijk koud was hebben wij de voetenzak onder het bureau gezet. Stekker in het stopcontact, even laten opwarmen en voeten erin. Aanvankelijk hielden we daarbij onze sokken aan. Dat voelde oké, maar echt warm: nee. Met blote voeten ging dat wat beter, hoewel het van ons nog wel wat warmer had gemogen. Jammer is dat de warmte alleen van een verwarmingselement aan de onderkant komt en dat de bovenkant niet elastisch sluit, waardoor er een opening blijft waardoor koude lucht naar binnen glipt. Kleine tip: vouw de teddyvoering uit in plaats van die over de zak te laten hangen, zodat je onderbenen beter bedekt zijn. Doen, wat ons betreft.

©AK | ID.nl

Bijzonder aan deze voetenwarmer (geschikt voor voeten tot en met maat 47) is dat er een massagefunctie op zit. Je kunt daarbij kiezen uit twee standen: rustgevend en verkwikkend. De rustgevende modus (stand 1) doet precies wat hij belooft. Je voelt de trilling in je voeten en kuiten. Het is niet hinderlijk en vooral ontspannend. We kunnen ons voorstellen dat dit een prettige stand is bij het tv-kijken na een dag hard werken. Tv-kijken terwijl de verkwikkende modus (stand 2) aan staat, zouden we zelf niet zo snel doen. Het masseren gaat in deze stand namelijk een stuk harder (en maakt ook wat meer geluid). Voelt het vervelend? Nee, dat niet. Maar het voelt ook niet heel lekker – je bent je vooral heel de tijd bewust van het getril onder je voeten. Wij vonden het lastig om ons tijdens deze stand te focussen op ons werk.

Om nooit meer onderuit te kruipen: HD 82 Stockholm warmtedeken

Reviewen is soms hard werken, maar soms is het een feestje. Het uitproberen van de HD 82 warmtedeken was zo'n feestje. Dankzij zijn afmetingen (130x180 centimeter) kun je er helemaal in wegkruipen. Op de handig verlichte bedieningseenheid kun je kiezen uit zes warmtestanden, waarbij koukleumen zoals wij ook bij een lagere stand dan de hoogste nog heerlijk warm blijven.

©AK | ID.nl

De deken is heel zacht (fleece) en ziet er luxueus uit. Geen deken die je na gebruik opbergt omdat hij lelijk staat in je interieur, maar echt een deken om standaard op de bank te hebben liggen. Een fijn idee daarbij is dat er een veiligheidssysteem is ingebouwd: bij een storing schakelt de deken automatisch uit. Ook wanneer hij drie uur heeft aangestaan, schakelt hij automatisch uit. Dat voorkomt dat je hem zelf vergeet uit te zetten. Scheelt weer op je energierekening! Niet veel, want een gemiddelde warmtedeken verbruikt ongeveer 100 watt per uur. Na drie uur is dat dus ongeveer 0,3 kWh. Bij een gemiddelde elektriciteitsprijs van 0,28 euro per kWh (niveau november 2025; bron: ANWB) kom je uit op net iets meer dan 9 cent. Dat is veel goedkoper dan drie uur de kachel aan… 

FRITZ! heeft de Mesh Set 1700 uitgebracht, een nieuwe wifi 7-oplossing die je gewoon in het stopcontact prikt. De compacte set bestaat uit kleine repeaters die samen één groot draadloos netwerk vormen, bedoeld om in elke hoek van het huis snel en stabiel internet te bieden.

De set draait om de vernieuwde FRITZ!Repeater 1200 AX, nu uitgerust met wifi 7 en goed voor snelheden tot 3.600 Mbit/s op de 2,4- en 5GHz-banden – een toename van ongeveer 600 Mbit/s ten opzichte van het vorige model. Dankzij multigigabit-wifi kunnen meer apparaten tegelijk verbonden zijn zonder dat de snelheid merkbaar daalt. De nieuwe wifi 7-functie Multi-Link Operation maakt het mogelijk om data gelijktijdig via beide frequentiebanden te versturen, wat de stabiliteit verder verbetert. Voor vaste apparaten is er bovendien een gigabitpoort aanwezig.

Omdat de repeaters direct in het stopcontact worden gestoken, nemen ze nauwelijks ruimte in en zijn ze eenvoudig te installeren. Gebruikers kunnen kiezen voor een set met twee of drie repeaters, afhankelijk van de grootte van de woning. De FRITZ!Mesh Set 1700 werkt het best samen met een FRITZ!Box, maar kan ook worden gekoppeld aan routers van andere merken. In dat geval fungeert de eerste repeater als centrale wifi-regelaar.

Goed om te weten: alle FRITZ!Box-routers en repeaters worden in Europa geproduceerd, krijgen vijf jaar garantie krijgen en ontvangen gratis beveiligings- en functie-updates.

Beschikbaarheid

De FRITZ!Mesh Set 1700 is per direct verkrijgbaar als set van twee of drie repeaters. De afzonderlijke repeater is ook los te koop onder de naam FRITZ!Repeater 1700.