Partitie vergroten in Windows 10: drie opties

We gaan uit van de volgende situatie: je systeempartitie is te klein geworden. Naast de Windows-map staan hier ongetwijfeld programma- en mogelijk gegevensbestanden op. Dat is natuurlijk erg vervelend, omdat je niet langer programma’s kunt installeren. Nog erger is het als het leidt tot een onwerkbaar traag systeem en zelfs tot complete vastlopers. Met wat geluk bent je dit probleem snel de baas, zelfs zonder extra gereedschap. Dit is vooral het geval als er achter je systeempartitie (vermoedelijk C) nog voldoende schijfruimte is die niet is toegewezen.

Het wordt iets lastiger, maar niet onmogelijk, als zich er achter je C-partitie een datapartitie bevindt (vaak de D-schijf). In dat geval is het noodzakelijk om de benodigde vrije ruimte van de datapartitie af te snoepen en aan je C-partitie toe te wijzen. Je kunt de niet-toegewezen schijfruimte ook koppelen aan je C-partitie. Als laatste is er nog het scenario waarbij je schijf simpelweg te klein is. Dan rest alleen nog de optie om je schijf – of minstens het besturingssysteem – over te zetten naar een groter exemplaar.

Voor we gaan jongleren met schijfpartities, is het van belang dat je van je huidige partitie een back-up maakt. Mocht er iets mis gaan, dan kun je altijd nog terug naar de oude situatie.

Partitie vergroten met niet-toegewezen ruimte

Wanneer de voorzorgsmaatregelen zijn genomen, kun je aan het delicate partitiewerk beginnen. We beginnen met het eenvoudigste scenario. Onmiddellijk achter je C-partitie bevindt zich mogelijk nog niet-toegewezen schijfruimte. Om de exacte situatie in kaart te brengen, druk je op Windows-toets+R en voer je diskmgmt.msc uit. Onderaan krijg je een grafische weergave van de schijfbezetting.

Merk je meteen achter je C-partitie een zwart gedeelte met de naam ‘Niet-toegewezen’ op, dan zit je goed. Klik met de rechtermuisknop op je C-partitie en kies voor Volume uitbreiden. Druk op Volgende, selecteer dezelfde schijf en bevestig met Toevoegen. Bij Selecteer de hoeveelheid ruimte in MB geef je aan hoeveel vrije schijfruimte je aan de C-partitie wilt toevoegen. Druk op Volgende en Voltooien. Even later leeft je systeempartitie op grotere voet.

Partitie verkleinen

Ander scenario: je wilt je C-partitie vergroten maar je D-partitie heeft de resterende schijfruimte ingepikt. Dan moet je de D-partitie eerst verkleinen om vervolgens de vrijgekomen ruimte aan je C-partitie te kunnen doneren.

Om de D-partitie te verkleinen, spreek je nog steeds het ingebouwde schijfbeheer aan. Natuurlijk moet er op die partitie wel voldoende vrije ruimte beschikbaar zijn. Klik met de rechtermuisknop op de D-partitie en kies Volume verkleinen. Vul het veld in bij Geef op met hoeveel MB de partitie moet worden verkleind en bevestig met Verkleinen.

Je hebt nu een C-partitie, gevolgd door een D-partitie, op zijn beurt gevolgd door niet-toegewezen schijfruimte. Daar kunnen we in Windows Schijfbeheer jammer genoeg verder niets mee. We pikken daarom de draad op met een meer flexibele tool en wat ons betreft wordt dat de gratis MiniTool Partition Wizard Free.

MiniTool Partition Wizard Free gebruiken

Let er tijdens de installatie op dat je geen ongewenste extra’s mee installeert. Hierna start je de tool op en klik je op Launch Application. Er verschijnt een tekstueel en grafisch overzicht van de schijfbezetting. Je hebt nu eigenlijk twee mogelijkheden, die uiteindelijk tot hetzelfde resultaat leiden. De makkelijkste manier is wellicht de volgende.

Klik met de rechtermuisknop in een van beide overzichten op je C-partitie en kies voor Extend (uitbreiden). Bij Take Free Space from kies je het niet-toegewezen schijfdeel, iets als x[Unallocated]. Verplaats hier de schuifknop naar uiterst rechts als je alle beschikbare ruimte wilt opeisen.

Ziet alles er goed uit, druk dan op OK. De gevraagde actie vind je linksonder terug, bij Operations Pending. Druk op Apply en bevestig met Yes om die effectief uit te voeren.

Er is nog een andere methode. Rechtsklik op je D-partitie en kies Move/Resize. Versleep het rechterpijlknopje tot helemaal aan het einde van de niet-toegewezen ruimte en versleep vervolgens het linkerpijlknopje (die het begin van je D-partitie markeert) naar rechts. Dit doe je tot er voldoende ruimte beschikbaar komt voor je C-partitie.

Vervolgens ga je voor de C-partitie aan de slag zoals beschreven: kies Extend en duid de vrijgekomen ruimte aan. Beide operaties kun je vervolgens bevestigen met Apply en met Yes.

Windows overzetten naar nieuwe schijf

Over naar een derde en een wat lastiger scenario: je huidige schijf is echt aan de krappe kant en je kunt er nauwelijks nog schijfruimte uit losweken. Er zit dan weinig anders op dan een bijkomende, grotere en wellicht snellere (ssd-)schijf aan te schaffen.

We gaan ervan uit dat het om een sata-schijf gaat en die kun je vast wel aan een vrije sata-connector en dito stroomkabel hangen. Op een laptop kun je de tweede schijf tijdelijk als externe schijf koppelen via een usb-naar-sata-adapter. Herstart daarna je pc zodat MiniTool Partition Wizard beide schijven correct detecteert.

In het wizardvenster kies je vervolgens Migrate OS to SSD/HD Wizard. Klik op Next en markeer de (systeem)schijf die je wenst over te zetten. Je wilt hier mogelijk de optie I would like to replace my system disk with another hard disk selecteren. In dat geval zet de MiniTool Partition Wizard álle partities op je systeemschijf over en niet alleen de partities die het besturingssysteem absoluut nodig heeft.

Klik op Next en duid de extra schijf aan. Houd er wel rekening mee dat door deze operatie alle eventueel bestaande data op de doelschijf onherroepelijk verdwijnen. Bevestig je keuze met Next en met Yes.

Normaal gesproken opent zich nu een extra dialoogvenster, waarin je twee keuzes krijgt. Je kunt kiezen voor Copy partitions without resizing. Daarmee behouden de partities van je originele schijf de exacte grootte. Dat lijkt ons niet optimaal, omdat je de systeempartitie op de doelschijf nog moet zien uit te breiden.

De betere keuze lijkt ons Fit partitions to entire disk. Hierdoor worden standaard alle partities op je originele schijf proportioneel uitvergroot tot alle ruimte op de doelschijf is benut. Vanuit hetzelfde dialoogvenster kun je ervoor zorgen dat bijvoorbeeld alleen je systeempartitie meer ruimte krijgt toebedeeld en de eventueel resterende niet-toegewezen ruimte zich aansluitend en uitsluitend achteraan de schijf bevindt.

Het vinkje bij Align partitions to 1 MB laat je best staan. Houd er rekening mee dat je met de gratis versie een migratie van het besturingssysteem alleen kunt uitvoeren tussen schijven met dezelfde partitiestijl (mbr of gpt). De betaalde pro-variant laat zo’n omzetting alsnog toe (59 dollar). Bevestig met Next, Finish, Apply en nogmaals met Yes.

Het kan zijn dat je nu de melding krijgt dat de (systeem)schijf in gebruik is. Dan kies je Restart now, zodat de tool na een herstart de procedure alsnog kan voortzetten. Of je schaft de pro-versie aan. Die laat het toe om een bootmedium te creëren waarmee je de pc opstart. Vanuit hier kun je de transferoperatie zonder herstart uitvoeren.

Is alles netjes afgerond dan kun je je originele schijf door de andere vervangen. Of je stelt het bios zo in dat de pc voortaan van die extra schijf opstart. Nu heb je weer genoeg ruimte over voor het opslaan van bestanden en het installeren van software!