Stappenplan: overstappen op een warmtepomp

Voordat je de vakman thuis uitnodigt om de woning, de isolatiegraad en de huidige installatie te bekijken, moet je even zelf de handen uit de mouwen steken en de overstap goed voorbereiden.

☐ Inventariseer je huidige verwarmingssysteem

Breng eerst je huidige verwarmingssysteem in kaart. Haal daarvoor de energierekeningen van de afgelopen vijf jaren tevoorschijn en noteer het gas- of stookolieverbruik en vergeet ook het elektriciteitsverbruik niet. Op die manier zie je trouwens straks, wanneer je warmtepomp daadwerkelijk geïnstalleerd is en een tijdje draait, ook meteen hoeveel winst je dat oplevert. Kook je op gas? Dan moet je dit via een schatting in mindering brengen.

Het is ook niet zo moeilijk om het vermogen van de huidige ketel te af te lezen. Maak een lijstje van de kamers die je wilt verwarmen en noteer ruwweg het aantal m2 oppervlak en m3 inhoud. Die gegevens zal de verkoper van de warmtepomp kunnen gebruiken.

☐ Controleer of je woning klaar is voor een warmtepomp

De hamvraag blijft of de woning voldoende geïsoleerd is voor een laag temperatuursysteem. Doe voor alle zekerheid de 50-graden test (lees hiervoor ook ons artikel Is mijn huis geschikt voor een warmtepomp?). Hiervoor stel je de uitvoer van de huidige verwarming in op 50°C. Dat betekent dat er door de radiatoren of de vloerverwarming cv-water stroomt van maximaal 50°C. Bij de klassieke cv-ketel staat deze aanvoertemperatuur standaard ingesteld tussen de 60 en 80°C. Als je de woning tijdens koude winterdagen kunt verwarmen met cv-water dat op een temperatuur van hoogstens 50° de ketel verlaat, dan weet je dat de woning klaar is voor een lage temperatuursverwarming.

Breng ook meteen in kaart hoe het met de isolatie van je huis gesteld is. Mis je nog ergens goede isolatie, dan pak je dat nu aan!

☐ Bepaal welk type warmtepomp je wilt

Nog voor je een installateur in de arm neemt, denk je na over het type warmtepomp Meer daarover kun je lezen in ons artikel Wat voor typen warmtepompen zijn er? Gaat het om een nieuwbouw, dan kun je een bodem-waterwarmtepomp of een water-waterwarmtepomp overwegen. Die hebben het hoogste rendement, maar ze zijn het duurste. Een all-electric lucht-waterwarmtepomp is goedkoper en geschikt voor nieuwbouw en renovaties van woningen die uitstekend geïsoleerd zijn. Gaat het om een renovatie waarbij je de energiekosten wilt drukken terwijl je de bestaande gas- of stookolieketel wilt behouden, dan kom je uit bij de hybride warmtepomp.

☐ Vind een warmtepomp-installateur

Een installateur mag pas warmtepompen installeren wanneer hij daarvoor geschoold is. Toch zijn er in Nederland steeds meer bedrijven die warmtepompen plaatsen. Door de ontwikkeling van de afgelopen maanden is de vraag naar warmtepompen enorm gestegen, waardoor de wachttijden soms tot meer dan een jaar kunnen oplopen.

Laat je hierdoor niet ontmoedigen. Als je zelf al een idee hebt welk type warmtepomp bij je past, kom je sneller uit bij een aanbieder. Zorg wel dat je een vakbekwaam bedrijf vindt. Installatiebedrijven die schermen met een aantrekkelijke prijs maar die geen certificatie kunnen overleggen, zijn tijdverlies. In het Centraal Register Techniek en op Echteinstallateur.nl kun je het vakbedrijf en de vakspecialist checken.

Praat met de installateur zeker ook over de elektriciteitsaansluiting. Is de huidige aansluiting geschikt voor de warmtepomp of moet je die nog laten verzwaren? Spreek met de installateur ook over het onderhoud. Raadt hij een onderhoudscontract aan? Wat rekent hij daarvoor? En mag je dan op een snelle respons rekenen bij een eventuele storing?

☐ Vraag een offerte aan (of meerdere offertes natuurlijk)

Vraag om een gratis en vrijblijvende offerte. Daarin wil je verschillende dingen terugzien. Je wilt in de offerte de erkenning en certificering van het bedrijf lezen, zodat je dit rustig kunt controleren. Als het gaat om een bodem-waterwarmtepomp, dan komt er ook een gespecialiseerd bodemboringbedrijf aan te pas. Ook die certificering vraag je van tevoren op. Natuurlijk wil je weten wat het allemaal gaat kosten. Belangrijk: in een totaalofferte moeten alle bijkomende kosten opgenomen zijn zoals het aanpassen van de huidige meterkast. Wat je ook wilt weten, is het vermogen van de warmtepomp en een overzicht van alle bijkomende onderdelen. Staat er in de offerte wat de leverings- en uitvoeringstermijn is? Controleer ook goed of in de offerte is opgenomen of het voorstel aan de subsidievoorwaarden voldoet (meer over subsidie lees je in ons artikel Wat kost een warmtepomp en (vooral) wat bespaar je ermee?). Informeer tot slot ook of je een duidelijke Nederlandstalige handleiding bij je warmtepomp krijgt.

☐ Bespreek een eventuele aanbetaling

Je bent volgens de wet niet verplicht om een aanbetaling te doen. Wanneer het bedrijf waar je mee in zee gaat allerlei materialen moet bestellen, is het toch mogelijk dat het een aanbetaling vraagt. Zorg wel dat die aanbetaling beperkt blijft, om onnodig risico te vermijden. En: het is niet logisch dat een bedrijf dat een lange wachttijd hanteert, toch een hoge aanbetaling zou eisen.

☐ Kijk naar de financieringsmogelijkheden van het Nationaal Warmtefonds

Laten we er niet omheen draaien: de overstap naar een warmtepomp is een behoorlijke investering. Om de verduurzaming van woningen te stimuleren, stelt de overheid een speciale lening ter beschikking. Voor deze Energiebespaarlening is in totaal 1 miljard euro beschikbaar. Zowel rente als aflossing stromen weer terug naar dit fonds, zodat er aanhoudend nieuwe leningen kunnen worden verstrekt.

Toch moet je goed uitkijken, want we merken dat er op het internet tarieven circuleren die niet stroken met de werkelijkheid. Om zeker te zijn, neem je contact op met het Nationaal Warmtefonds. Wij vroegen bijvoorbeeld wat het zou kosten om een lening voor een warmtepomp van 12.000 euro te krijgen die we in 10 jaar wilden terugbetalen. We kregen onmiddellijk een helder antwoord. Hiervoor vraagt het Nationaal Warmtefonds 3,45 procent rente (peildatum 1 september 2022). Dat betekent dat we iedere maand 118,10 euro zouden afbetalen, wat na tien jaar neerkomt op 14.172 euro. Het is echter zo dat bepaalde Nederlandse provincies en steden bijspringen en een korting op die rente aanbieden. De provincie Drenthe vermindert bijvoorbeeld de rente met 1 procent; dat betekent dat de inwoners geen 3,45 procent, maar 2,45 procent rente betalen.

☐ Controleer of je subsidie kunt krijgen

De overheid ondersteunt de verduurzaming met subsidies, op voorwaarde dat het gaat om de woning waarin je daadwerkelijk woont. Een woning die je verhuurt, komt dus niet in aanmerking. Bovendien moet de warmtepomp al geïnstalleerd zijn voordat je de aanvraag doet. Je hebt na de installatie 12 maanden de tijd om de aanvraag in te dienen. Hoeveel subsidie je ontvangt, lees je per apparaat op https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/isde/woningeigenaren/warmtepomp. De installateur zal je haarfijn voorrekenen op hoeveel subsidie je recht hebt.

Bovendien kun je ook subsidie ontvangen voor isolerende maatregelen die je door een vakman laat uitvoeren. Op die manier kun je tot 15 procent van de kosten terugvorderen.

☐ Lees de labels

Kies een warmtepomp die minimaal het A++ label heeft; dit komt overeen met een seizoensrendement (SCOP) hoger dan 5,1. Geef de voorkeur aan een modulerende warmtepomp: dat betekent dat de warmtepomp niet simpelweg aangaat als er warmte wordt gevraagd en uit wanneer de temperatuur is bereikt. Een modulerende warmtepomp past voortdurend haar vermogen aan en stelt de capaciteit af op de warmtevraag. Kijk ook naar het aantal decibel dat de warmtepomp voortbrengt; je wilt natuurlijk een zo stil mogelijk exemplaar.

Heb je zonnepanelen? Kies dan een warmtepompsysteem dat in staat is zijn stroomverbruik af te stemmen op de energie die zonnepanelen op dat moment kunnen leveren. Men noemt dat een warmtepomp die Smart Grid Ready is. Zo’n warmtepomp heeft een knop die het toestel aanspoort om meer of minder stroom te gebruiken afhankelijk wat de zonnepanelen te bieden hebben.

☐ Controleer de garantie die je op je warmtepomp krijgt

Als niet-zakelijke eindgebruiker heb je sowieso recht op twee jaar garantie. Deze garantiewet geldt voor alle consumenten van de Europese Unie. Die garantie wordt gegeven door de verkoper van de installatie en níet door de fabrikant van de warmtepomp. Met andere woorden: de verkoper kan de verantwoordelijkheid nooit afschuiven op het merk. Als de installateur van oordeel is dat het om een fabricagefout gaat, dan moet híj en niet de klant zich wenden tot de fabrikant. Deze garantie geldt op de geleverde toestellen en op alle facetten van de installatie. Deze wettelijke consumentengarantie bedraagt twee jaar, maar de installateur soms verlengt deze termijn omwille van commerciële redenen.