Is mijn huis geschikt voor een warmtepomp?

Het klopt dat de warmtepomp een erg hoog rendement heeft en voor besparingen zorgt, maar wanneer je woning niet aan de minimumvereisten voldoet, zal deze oplossing je geen geld besparen. Sterker nog: het zal je zelfs op kosten jagen. Je zult je blauw ergeren aan het feit dat het in de winter binnen koud blijft en alleen van de energiefactuur zul je het warm krijgen. Warmtepomp nee of ja? Met deze argumenten is het geen gok maar een weloverwogen beslissing.

Isolatiegraad

De isolatiewaarde van je woning is de belangrijkste factor die invloed heeft op een goede werking van een warmtepomp. Is je huis niet geïsoleerd, dan kun je de warmtepomp vergeten. De warmtepomp zou dan te hard moeten zwoegen om voor een aangename temperatuur te zorgen. Het rendement is onvoldoende en wanneer het echt koud wordt, zul je de gewenste temperatuur niet eens bereiken.

Is je huis matig geïsoleerd, dan raden we ook geen volledig elektrische warmtepomp aan. Een hybride warmtepomp is dan wel een geschikte optie. Het hybridesysteem neemt het grootste deel van het jaar de verwarming voor zijn rekening. 75 tot 85% van de dagen is het warmer dan 1°C en tijdens die periode verwarmt alleen de hybride warmtepomp je huis. Wordt het kouder, dan schakelt het verwarmingssysteem over naar de traditionele cv-ketel.

Alles begint natuurlijk met een zo goed mogelijke isolatie.

Wat is goed geïsoleerd?

Wat verstaan we onder ‘goed geïsoleerd’? Het dak, de spouwmuur en de vloer zijn geïsoleerd en in de ramen zit HR++glas. Het bouwjaar van de woning vertelt veel over de mate van isolatie. Huizen van voor 1975 zijn meestal te slecht geïsoleerd. Om hier een warmtepomp te laten werken, moet er eerst stevig worden geïnvesteerd in isolatie.

Bij woningen gebouwd tussen 1992 en 2000 zijn de isolatiewaarden meestal geschikt voor de plaatsing van een hybride warmtepomp en soms ook voor een autonome warmtepomp. Is het huis gebouwd na het jaar 2000, dan is de isolatiegraad waarschijnlijk voldoende voor een all-electric warmtepomp en zeker voor een hybride. Kortom er valt veel winst te behalen in het isoleren van het dak, de spouwmuur, de vloer, de ramen of de kruipruimte.

In welk mate zijn de isolatiewaarden van de vloer, het dak, de muur en het glas geschikt voor een warmtepomp bij de woningen op basis van hun bouwjaar? | Bron: Kennisbank Regionaal Energieloket

Met de 50 graden-test weet je of de woning geschikt is voor lage temperatuurverwarming.

Lage temperatuurverwarming

De volgende vraag die je moet stellen is: “Hoe worden de kamers van de woning op dit moment verwarmd? Met vloerverwarming, met radiatoren, met convectoren?” Verwarmingssystemen die met een watertemperatuur tot maximaal 55 graden Celsius werken zijn het meest geschikt voor de warmtepomp. Zo’n systeem op lage temperatuur heeft een zo groot mogelijk verwarmingsoppervlak in de woning nodig dat de warmte afgeeft. Hoe groter dit oppervlak, hoe lager de temperatuur hoeft te zijn om het comfortabel warm te krijgen.

Daarom is vloerwarming de keuze bij uitstek. Radiatoren kunnen soms ook, maar plaats dan wel boosters, kleine ventilatoren, onder de radiatoren. Zo’n booster zorgt ervoor dat de ruimte sneller wordt verwarmd. Heteluchtverwarming zoals bij convectoren werkt niet goed samen met de warmtepomp. Een andere optie is dat je het afgiftevermogen uitbreidt door de huidige radiatoren en convectoren te vervangen door grotere of door een type dat speciaal is ontworpen voor lage temperatuur.

Gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning

Door de woning optimaal te isoleren, vermindert vanzelfsprekend de ventilatie. Iedereen houdt van frisse lucht, maar niet van tocht of warmteverlies. Om een warmtepomp te laten renderen, moet je tocht uit kieren zoveel mogelijk vermijden. Zelfs ventilatieroosters en openstaande ramen veroorzaken veel koude tocht. Dit is niet alleen onaangenaam, het zorgt ook voor temperatuurschommelingen waardoor de warmtepomp voortdurend aan en uit gaat. We noemen dat pendelen. Het rendement van een warmtepomp is optimaal als die continu draait. Pendelen verstoort het rendement en vermindert zelfs de levensduur van de warmtepomp. Dat komt omdat niet zozeer de draaiuren bepalend zijn voor de levensduur, maar het aantal start-stopmomenten is bepalend voor de levensduur. Maak dus alle kieren goed dicht en investeer in een goed ventilatiesysteem met warmteterugwinning om het comfort te verbeteren en om pendelen te vermijden.

Ideaal is ventilatie die evenveel lucht aanvoert als afvoert, dus waarbij de afvoer en de aanvoer in balans zijn. Vandaar de naam balansventilatie. Dit werkt met een ventilatiemotor die continu draait om vervuilde lucht af te voeren. Met een regelknop bepaal je de hoeveelheid lucht die het systeem afzuigt. De balansventilatie gebruikt de warmte uit de afgevoerde lucht om de verse lucht van buiten op te warmen.

Wanneer de woning uitstekend is geïsoleerd, heb je ook een gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning nodig.

Ruimte in stookplaats en buiten

Ten slotte moet er voldoende ruimte zijn in de stookplaats voor de binnen-unit. De binnen-unit van een warmtepomp die uitsluitend wordt gebruikt voor verwarming is zo groot als een moderne cv-ketel. Een hybridetoestel is kleiner. Er zijn hybride warmtepompen waarvan de binnen-unit bijzonder compact is, zoals de Elga Ace H van Remeha 4 kW waarvan de binnen-unit slechts 64 x 27 x 22 cm (h x b x d) meet.  Als je een duo-model kiest dat zowel voor de verwarming als voor warm water zorgt, dan komt er in de stookruimte een toestel bij ter grootte van een grote koelkast.

Houd er rekening mee dat er ook buiten voldoende ruimte moet zijn om de buiten-unit te plaatsen. Bovendien mag deze buitenkast geen storende factor zijn in de omgeving. De lucht-waterwarmtepomp is verkrijgbaar in splitblock of in monoblock. Bij de monoblock staat de warmtepomp volledig buiten. Het aanzuigen van de lucht en het opwarmen gebeurt dus buitenshuis. Bij een splitblock is er een buiten-unit die de lucht aanzuigt. De binnen-unit in de stookplaats zorgt voor de verdere opwarming.