De camera in de gemiddelde iPhone is tot bijzondere prestaties in staat. De standaard camera-app maakt zo uit de doos al mooie plaatjes. Maar er kan véél meer, inclusief fotograferen in RAW-formaat. En daar hoef je echt niet de allerlaatste iPhone 12 Pro voor te hebben!

Een van dé ‘selling points’ van de iPhone 12 Pro is dat ‘ie in RAW-formaat kan fotograferen. Vergis je echter niet: ook voorgaande modellen vanaf de iPhone 6s kunnen dit, mits voorzien van een beetje recente iOS-versie (vanaf 10 om precies te zijn). Alleen kun je dan niet rechtstreeks in RAW fotograferen vanuit de camera-app, maar moet je een van de beschikbare losse apps installeren die dat mogelijk maken. Zonder enige twijfel een van de mooiste is Halide, onlangs aanbeland bij de geheel nieuwe MkII-versie. Het aardige is dat deze app gebruik maakt van alle hardwaremogelijkheden die je iPhone aan boord heeft om slim en snel te fotograferen, maar tegelijkertijd desgewenst ook gedeeltelijk of zelfs geheel handmatig ingesteld kan worden. Waarbij als opslagformaat voor RAW gekozen kan worden, of voor een combinatie van én een RAW-afbeelding én een in een standaard gecomprimeerd en ‘ontwikkeld’ formaat afbeelding.

Die RAW-afbeelding kun je verder verwerken in een app als bijvoorbeeld Lightroom (iPhone-versieeniPad-versie). Of je kiest voor een automatische ontwikkeling binnen Halide. De resultaten daarvan zijn meestal best goed. Met als voordeel dat je enerzijds direct een mailbare foto hebt, en anderzijds de RAW-foto achteraf altijd nog (verder) kunt aanpassen in een RAW-editor.

Ingebouwde cursus

Halide biedt extreem veel mogelijkheden. Het is onmogelijk om in dit artikel alles te laten zien. Daarvoor heb je echt een soort van fotografiecursus nodig. Geen nood: ook die is ingebouwd in Halide! Een tiendaags exemplaar zelfs, bereikbaar door – nadat je de app hebt geïnstalleerd en gestart – op het streepje onderin de zoeker naar boven te vegen. Tik vervolgens op het instellingentandwiel en je ziet als eerste blok bovenaan in beeld Wat u kunt doen met Halide. Tik hierop, meld je aan en wordt een pro. Laat die instellingen nu trouwens even open staan.

©PXimport

RAW, RAW en JPG, RAW+: kiezen maar!

Tik als eerste op Vastleggen. Schakel je de optie Dekking in, dan worden twee foto’s gemaakt: een RAW-exemplaar en een JPG-foto. Maar, zoals al gemeld: dat kost extra tijd. Plan B is – als je toch twee formaten wilt bewaren – om te gaan voor RAW+ (Dekking kan dan uitblijven). Er wordt dan een RAW-bestand met embedded HEIC-foto weggeschreven. Dat heeft dan weer als nadeel dat je RAW-bestand natuurlijk groter wordt. De standaardsetting RAW lijkt ons eigenlijk het best. Gebruik Halide dan voor als je echt bijzondere foto’s in de beste kwaliteit wilt schieten. En de standaard camera-app van iOS voor snapshots. Of – als je in het gelukkige bezit bent van een toestel met 256 GB of meer opslag en niet heel veel apps hebt geïnstalleerd: lekker alles met Halide fotograferen natuurlijk!

©PXimport

Privacy

De overige instellingen van dit onderdeel kun je het best laten voor wat ze zijn. Maar neem er wel notie van. Eventueel kun je uit privacy-overwegingen de schakelaar achter Fotolocatie opslaan uitzetten. Heeft als voordeel dat wanneer je de foto deelt, niemand kan achterhalen waar deze gemaakt is. Met name praktisch voor op je thuislocatie gemaakte foto’s. Nadeel is dat je zelf dan ook nooit meer kunt achterhalen waar je foto gemaakt is. Tik linksboven weer op Instellingen als je een keuze gemaakt hebt

Meer opties

Weer terug in het hoofdpaneel van Instellingen tik je op Aanpassen. Mocht je het willen, dan kun je nu de plek van de bedieningselementen van Halide aanpassen. Niks veranderen? Dan tik je op Wijzigingen niet bewaren. Om weer terug te keren naar instellingen, tik je op het tandwiel. Onder geavanceerd tref je ook nog wat handige settings aan, deel je bijvoorbeeld naar Facebook en wil je niet dat daar de locatiegegevens zichtbaar zijn, zet dan de schakelaar achter Spionage op Facebook voorkomen aan. Leg je liever je foto’s vast in jpeg dan HEIC (hoewel dat laatste formaat zonder meer een betere beeldkwaliteit heeft), dan kies je onder Vastleggen in ander formaat dan RAW voor Meest compatibel in plaats van het standaard Hoge efficiëntie. Let wel: het betreft hier de eventueel extra náást RAW bewaarde afbeeldingen!

Zelf scherpstellen en belichting regelen

Standaard staat Halide ingesteld in de automatische modus. Kortom: om een foto te maken richt je de camera en tik je op de ontspanknop. Het scherpstelpunt bepaal je desgewenst zelf door in de zoeker op een gewenst punt dat beslist scherp moet zijn te tikken. De belichting stel je in door aan de rechterkant van de zoeker omhoog of omlaag te vegen. Handmatig scherpstellen is geen enkel probleem: tik daarvoor op het omcirkelde en standaard ingeschakelde (en dus geelgekleurde) AF, waarna de autofocus uitgezet wordt. Middels een schuifregelaar kun je nu zelf scherpstellen. Ideaal voor bijvoorbeeld nachtfoto’s waarbij je door extreem onscherp in te stellen mooie gekleurde lichtbollen kunt fotograferen, bijvoorbeeld.

©CIDimport

Slim ontwikkelen van RAW

Rechts van de AF-knop zie je een 3D-kubus. Tik hierop en je ziet live hoe je iPhone voor bijvoorbeeld wazige achtergronden en dergelijke zorgt. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de welbekende ‘computational photography-engine’ van Apple. Voor dagelijks gebruik kun je deze optie ook lekker uitlaten. Héb je eenmaal een foto gemaakt, dan wordt deze op de filmrol bewaard, standaard in de map RAW. Ook kun je een gemaakte RAW door Halide slim laten ‘ontwikkelen’. Dat is handig voor een ieder die even geen tijd heeft om te gaan tweaken in iets als het al genoemde Lightroom. Tik daarvoor op de mini-preview linksonder in beeld van de net gemaakte foto. Deze wordt nu geopend in de in Halide ingebouwde viewer. Tik daarin rechtsboven op INSTANT en je ziet wat Halide ervan maakt. Tik op de deelknop en er wordt een jpg’tje van de foto gemaakt die je kunt doorsturen naar bijvoorbeeld de mail-app of een messenger.

Handmatige modus, inclusief ISO-instellingen en meer

Zoals beloofd is er ook een volledig handmatige instelling mogelijk in Halide. Om deze te activeren, veeg je eerst van de rechter- naar de links van het scherm. Er opent nu een nieuw paneel. Tik hierin op MANUAL en je kunt je helemaal uitleven. Belichting regelen doe je weer door van boven naar beneden (of andersom) te vegen. De ISO-waarde is instelbaar door van links naar rechts of vice versa te vegen. Waarbij geldt: hoe lager de ISO-waarde, hoe minder de lichtgevoeligheid, maar ook hoe minder ruis. Voor de liefhebbers die ook zebrastrepen willen zien (waarmee belichtingsproblemen live aan het licht komen): veeg weer even vanaf de rechter schermrand naar links en je ziet het inmiddels bekende paneel weer. Tik op ZEBRAS en klaar. Uitzetten is een kwestie van nogmaals op die knop tikken. Terugkeren naar de automatische modus regel via een tik op AUTO.

©CIDimport

Abo-app

Halide kan nog veel en veel meer. Maar je hebt nu de basis in de vingers. Door veel te doen maak je al snel indrukwekkende foto’s die er beter uitzien dan de standaard snapshot-kiekjes uit de standaard camera-app. Was je al een gebruiker, dan krijg je Halide MkII voor een jaar gratis. In principe is de app een abo-app, wat betekent dat je er per jaar voor betaalt. Er is op moment van schrijven een mooie aanbieding die je €13,49 per jaar kost als je nu toehapt. We gokken dat deze prijs uiteindelijk wel omhoog gaat.

OPPO heeft de Reno14 Series gelanceerd. De smartphones, bestaande uit de Reno14 5G en Reno14 F(S) 5G, bieden AI-fotografie, verbeterde productiviteitsfuncties en een water- en stofbestendig ontwerp. Beide modellen zijn uitgerust met grote batterijen, snellaadtechnologie en ColorOS 15 op basis van Android 15. En ja, het is ook hier AI dat de klok slaat.

De nieuwe Reno14 5G en de Reno14 F(S) 5G combineren geavanceerde AI-functies met een ontwerp dat volgens de fabrikant is geïnspireerd op, eh, zeemeerminnen. Bijzonder ja... Beide modellen zijn uitgerust met verbeterde cameratechnologie en beschikken over een water- en stofbestendige behuizing met IP66, IP68 en IP69-certificeringen. De toestellen zijn per direct verkrijgbaar in Nederland.

Zeemeermin-look in glas

De Reno14 Series introduceert het zogenoemde Iridescent Mermaid Design, dat tot stand komt via twaalf coatinglagen en vijf fasen van microgravure, aldus Oppo. Hierdoor ontstaat een glanzende lichtreflectie op de achterkant. De Reno14 5G heeft een glazen afwerking uit één stuk gecombineerd met een aluminium frame, wat bijdraagt aan de stevigheid van het toestel. De behuizing is bestand tegen water en stof, en de usb-c-aansluiting is voorzien van een platina coating om corrosie te beperken, ook bij intensief gebruik.

©Oppo

Scherm reageert altijd

Beide modellen beschikken over een plat amoledscherm met smalle randen. De Reno14 5G heeft een 6,59-inch display, terwijl de Reno14 F 5G een 6,57-inch scherm biedt. Ze ondersteunen functies als Splash Touch en Glove Mode, waarmee het scherm dus ook bij natte handen of gebruik met handschoenen blijft reageren. Qua kleurstelling zijn er meerdere varianten beschikbaar. De Reno14 5G komt in Opal White en Luminous Green, terwijl de Reno14 F 5G verkrijgbaar is in Opal Blue en eveneens in Luminous Green.

Flitser versterkt nachtbeelden

Een belangrijk onderdeel van de serie is 'AI Flash Photography'. De Reno14 5G beschikt over een drievoudig flitssysteem, waaronder een speciale focusflitser voor de telefotocamera. Dit moet volgens Oppo tot tien keer meer lichtopbrengst geven dan bij de vorige generatie. De Reno14 F 5G heeft een tweevoudig flitssysteem dat een verdubbeling van de helderheid levert ten opzichte van eerdere modellen. De Reno14 5G is daarnaast uitgerust met een 50 megapixel 3,5x telefotocamera, waardoor gebruikers meer mogelijkheden hebben voor portret- en zoomfotografie.

©Oppo

Strakkere foto's dankzij AI

De toestellen bieden verschillende AI-gedreven functies. 'AI Livephoto 2.0' combineert korte en lange belichtingen in één opname, zodat bewegingen worden vastgelegd zonder onscherpte. Met de ingebouwde AI Editor kunnen foto's automatisch worden bijgesneden, vervorming worden hersteld en filters worden toegepast. Extra functies zijn onder andere 'AI Perfect Shot', dat ongewenste gezichtsuitdrukkingen kan corrigeren, en 'AI Eraser' en 'Reflection Remover', waarmee storende objecten of reflecties uit beelden worden gepoetst. Ook voor video zijn er verbeteringen, met ondersteuning voor 4K HDR-opnames met een breder dynamisch bereik en natuurgetrouwe kleuren.

Tolk en personal assistant in één

Naast fotografie richt Oppo zich met de Reno14 Series ook op productiviteit. Het nieuwe ColorOS 15 introduceert 'AI Mind Space', waarin informatie uit apps of het web eenvoudig kan worden opgeslagen en later via natuurlijke taal kan worden teruggevonden. Ook zijn er vertaalmogelijkheden toegevoegd, waaronder AI Call Translator voor live-gesprekken en een speciale app die tekst of spraak realtime vertaalt. Deze functies moeten de smartphones bruikbaarder maken in internationale situaties en bij dagelijks multitasken.

©Oppo

Extra koeling voor gamers

Voor betere prestaties tijdens gamen en multitasken zijn de toestellen voorzien van een verbeterd koelsysteem. De Reno14 5G beschikt over een 'AI Nano Dual-Drive'-koelsysteem, ondersteund door 'AI HyperBoost 2.0', dat de temperatuur ook tijdens intensief gebruik onder controle houdt. Daarnaast introduceert Oppo 'AI LinkBoost 3.0' voor stabielere netwerkprestaties, met automatische schakeling tussen netwerken en prioritering van belangrijke datastromen. Beide modellen hebben een 6000 mAh-batterij en ondersteunen de eigen SuperVooc-snellaadtechnologie.

Updates tot zes jaar

De Reno14 Series draait op Android 15 met ColorOS 15. Oppo belooft vijf grote ColorOS-updates en zes jaar beveiligingspatches, wat de gebruiksduur van de toestellen flink moet verlengen. Met functies als de 'Trinity Engine' en 'Luminous Rendering Engine' zijn vloeiende animaties en stabiele prestaties een belangrijk aandachtspunt.

De Reno14 Series is zoals gezegd per direct verkrijgbaar. De Reno14 5G kost 649 euro voor de versie met 512 GB opslag en 599 euro voor 256 GB. De Reno14 FS 5G met 512 GB opslag kost 449 euro, terwijl de Reno14 F 5G met 256 GB voor 399 euro al beschikbaar is. Oppo biedt tot 28 september verschillende introductiebundels aan, waaronder draadloze oordopjes en snelladers bij aankoop van een toestel.

Heb je een ingenieus ontwerp in gedachten, maar geen 3D-printer in huis? Geen probleem, want er zijn steeds meer manieren om objecten te laten printen zonder zelf apparatuur te bezitten. Online printdiensten nemen je werk uit handen, terwijl je alleen een digitaal bestand hoeft aan te leveren. Of je nu een sleutelhanger ontwerpt of een uniek cadeautje voor een verjaardag, 3D-printen biedt talloze mogelijkheden. Bovendien kun je putten uit uitgebreide digitale bibliotheken met kant-en-klare modellen.

Het printen van ruimtelijke objecten is makkelijker dan ooit, zelfs zonder eigen 3D-printer. Er is namelijk een groeiend aanbod van onlineplatforms en webshops dat het fysieke printproces voor hun rekening neemt, terwijl jij enkel een digitaal ontwerp aanlevert. Daardoor is 3D-printen niet langer alleen weggelegd voor techfanaten of bedrijven. Het volstaat om een geschikt 3D-model te hebben in een gangbaar bestandstype, zoals STL, OBJ of STEP, en je kunt direct aan de slag. De rest van het printproces kun je uitbesteden aan professionele printservices, zodat je altijd verzekerd bent van hoge kwaliteit. Zo kunnen hobbyisten, studenten en ondernemers gemakkelijk experimenteren met 3D-technologie. Het maakt niet uit of je een miniatuur voor bordspellen, een vervangend onderdeel voor een huishoudelijk apparaat of een gepersonaliseerd sierobject wilt maken. Je regelt alles met een paar simpele online handelingen.

Een ontwerp vinden of zelf maken

De eerste stap bij 3D-printen zonder eigen printer is het vinden of ontwerpen van een geschikt model. Online zijn er miljoenen gratis en betaalde ontwerpen beschikbaar, die je vrij kunt downloaden en gebruiken. Platformen als Thingiverse en MyMiniFactory staan bol van de creaties van hobbyisten en professionals. Via de zoekfunctie typ je bijvoorbeeld ‘phone holder’ (telefoonhouder), waarna je talloze varianten vindt die direct te printen zijn. Heb je liever iets unieks? Dan kun je zelf aan de slag met ontwerpprogramma’s met een intuïtieve interface, waarmee je een 3D-bestand genereert (zie het kader ‘Zelf 3D-modellen maken’). Zo heb je de basis voor je zelfgemaakte 3D-project klaar. Het kost uiteraard wat meer moeite dan kiezen voor een ontwerp van iemand anders, maar zelf ontwerpen is wel een stuk leuker en niet in de laatste plaats leerzamer.

Op sites zoals Thingiverse staan talloze leuke en praktische ontwerpen die je kunt downloaden.

Online printservices: zo werkt het

Als je eenmaal een bestand hebt, kun je het uploaden naar een online printservice. Er is keuze uit vele aanbieders, bijvoorbeeld 3DLabs en 3D Print Portaal. Je gaat naar de website en uploadt simpelweg het bestand vanaf je computer. De dienst controleert of je model printbaar is en toont vervolgens de geschatte kosten. Die kosten hangen af van materiaal, afmetingen en complexiteit. Wil je bijvoorbeeld een prototype in kunststof? Dan kies je in het materiaalmenu voor PLA of ABS en vink je de gewenste kleur aan. Ook metalen zoals staal of messing zijn soms mogelijk, maar die opties liggen prijstechnisch hoger. Heb je de instellingen gevonden? Dan rond je de bestelling af zoals je bij een reguliere webshop winkelt. De levertijd varieert van een paar dagen tot weken. Zo heb je in een handomdraai een professioneel geprint object in huis, zonder zelf technische apparatuur te hoeven bezitten. Het hele proces is daardoor uiterst laagdrempelig en snel geregeld.

Bij het aanleveren van je 3D-model is het belangrijk om te weten welke bestandstypen de printservice accepteert. STL is veruit de meest gangbare standaard. Het bevat de geometrie van je ontwerp in de vorm van kleine driehoekige vlakken. Daarnaast is OBJ populair omdat het extra informatie kan bevatten, zoals kleur- of textuurdetails. Er bestaan ook formaten als STEP, 3MF en AMF, maar niet elke aanbieder ondersteunt deze. Kijk op de website van de aanbieder ook of er aanvullende eisen zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van de wanddikte van je ontwerp.

Het gebruik van een 3D-printservice is vaak heel eenvoudig.

 Keuze uit materialen en afwerking

Niet alleen de technologie achter 3D-printen is divers, ook de materiaalkeuzes zijn talrijk. Voor de meeste beginnende gebruikers volstaan de eerder genoemde kunststoffen zoals PLA en ABS (zie kader ‘De meest gebruikte materialen’). PLA is biologisch afbreekbaar en relatief eenvoudig te printen, terwijl ABS sterker en iets hittebestendiger is. Zoek je een chique uitstraling? Dan kun je kiezen voor harsgebaseerde prints, gemaakt met lasers (SLA) of lcd-technologie. Het resulterende oppervlak is zeer glad, ideaal voor gedetailleerde miniaturen of sieraden. Daarnaast zijn er steeds meer mogelijkheden om met metalen te werken, hoewel dit vaak duurder uitvalt. Als je een model in metaal bestelt, wordt het in meerdere stappen gefreesd, gegoten of gesinterd, afhankelijk van de aanbieder. Na het printen kan een object extra nabewerkt worden, bijvoorbeeld door schuren, polijsten of zelfs verven. Sommige onlinediensten bieden deze nabewerking als extra optie aan. In de menu’s kies je dan voor afwerkingen als Polished of Painted en geef je eventueel een gewenste kleur op. Zo bepaal je zelf hoe je uiteindelijke ontwerp eruit komt te zien, zonder eigen apparatuur in huis.

©stockphoto-graf - stock.adobe.com

PLA-filament is in eindeloos veel kleuren op rollen verkrijgbaar.

Kosten en planning in de hand houden

Wanneer je een 3D-object laat printen via een onlinedienst, is het verstandig om vooraf je budget en tijdsplanning te bepalen. De prijs wordt meestal berekend op basis van volume en materiaalkeuze. Een simpel plastic figuurtje kost bijvoorbeeld maar een paar euro, terwijl een groot metalen voorwerp in de honderden euro’s kan lopen. Doe een paar proefuploads met verschillende materialen en controleer de gepresenteerde prijs om een idee te krijgen van de mogelijkheden. Let ook op eventuele opstartkosten per bestelling. Sommige platformen rekenen een vast tarief voor elke nieuwe opdracht, ongeacht het formaat. Om transportkosten te beperken, kun je bestellingen combineren of meerdere exemplaren in één keer laten printen. Daarnaast is het slim om te checken hoelang de productie en verzending duren. Voor belangrijke deadlines is het verstandig om wat extra speling in te bouwen, zeker als je nog nabewerking wilt uitvoeren of het object elders moet laten afwerken. Zo voorkom je teleurstellingen, zowel financieel als qua timing, en houd je de kosten en planning beter onder controle.

©ANDREY RADCHENKO

3D-printen in metaal is aanzienlijk kostbaarder dan printen in kunststof.

Van idee tot realiteit met handige voorbeelden

Stel, je wilt een vervangende knop voor je keukenmachine ontwerpen. Om te beginnen meet je de diameter van de as, de hoogte van de originele knop en andere relevante maten met een schuifmaat. Daarna start je je ontwerpsoftware en maak je een cilinder met dezelfde afmetingen. Vervolgens ‘boor’ je een gat in het midden, iets groter dan de as. Je voorziet de buitenzijde van ribbels voor extra grip door simpelweg in je 3D-programma meerdere verticale vlakken toe te voegen. Vervolgens exporteer je het model. Upload je ontwerp naar een printservice en pas de materiaalinstellingen aan. Hierdoor krijg je direct zicht op de prijs. Ben je tevreden? Dan plaats je de bestelling en wacht je tot het pakketje arriveert. Een ander voorbeeld is het printen van gepersonaliseerde sieraden. Upload een eigen 3D-ontwerp, kies een metaal of metaalfinish en laat de aanbieder de rest regelen. Zo wordt 3D-printen iets tastbaars. Creatieve mogelijkheden zijn eindeloos, voor hobby, werk en studie.

©Studio Peace - stock.adobe.com

Meten is weten, dat geldt zeker voor het nauwkeurig namaken van vervangende onderdelen.

Verwacht geen wonderen

Als laatste is het belangrijk om je verwachtingen realistisch te houden. 3D-prints zien er over het algemeen net wat minder strak en glad uit dan in een fabriek of door een professional vervaardigde producten. Bekijk ook altijd de reviews van een printservice en controleer of ze ervaring hebben met het materiaal dat je wilt gebruiken. Blaas je ontwerp niet onnodig op, want hoe groter het is, hoe hoger de kosten en de kans op printfouten. Zorg dat je ontwerp fysiek stabiel staat, zonder overbodige uitsteeksels die kunnen breken. Een handige tip is om bij twijfel eerst een kleinere testversie te laten printen en die vervolgens aan te passen in de configuratietool, waarin je bijvoorbeeld de afmetingen eenvoudig aanpast. Zo zie je of het model overeenkomt met wat je in gedachten had, zonder direct de hoofdprijs te betalen. Voor speciale projecten met verfijnde details, zoals sieraden of miniaturen, is het raadzaam te informeren naar de resolutie en laaghoogte. Vaak kun je deze waarden instellen in de bestelmodule. Door daar goed op te letten, verbeter je de kwaliteit enorm. Zo haal je het beste uit je online 3D-printervaring.

Eigen prints zijn vrijwel altijd net wat minder strak dan in serie gemaakte producten, wat hier goed te zien is.

Meer controle

Met de juiste voorbereidingen, zoals een goed bestandstype en kennis van verschillende materialen, en door gebruik te maken van online printservices, kun je snel en voordelig aan de slag. Wil je nóg meer controle? Dan loont het om software te verkennen en op termijn eventueel zelf een 3D-printer aan te schaffen. Uiteindelijk is 3D-printen voor iedereen toegankelijk, zolang je maar de juiste stappen volgt.