Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Templatemaker - Doe-het-zelf

Geschikt voor: elk systeem

We herinneren ons van vroeger boeken met bouwplaten waar je onderdelen moest uitknippen, vouwen en op de juiste wijze aan elkaar lijmen om allerlei objecten te maken, variërend van eenvoudige meetkundige figuren tot replica’s van beroemde gebouwen.

Behalve dat het een leuk tijdverdrijf is, vormt het spelen met dit soort bouwplaten ook een leuk onderwerp voor creatieve en geld besparende doe-het-zelf-projecten. Het enige dat je nodig hebt is een printer die aan je pc of mobiele apparaat is gekoppeld, een schaar, een flinke stapel papier en wellicht etalagekarton om ontwerpen die stevigheid vereisen op over te trekken. En de ontwerpen zelf? Die vind je op www.templatemaker.nl.

Deze site biedt een imposante collectie sjablonen voor het zelf maken van allerlei (cadeau)verpakkingen in een veelheid aan leuke creatieve vormen, alledaags verpakkingsmateriaal zoals zelfgemaakte enveloppen of doosjes, geometrische vormen die zijn te gebruiken als decoratie en zelfs een beroemde 3D-puzzel in de vorm van de zogeheten Soma-kubus.

En … in tegenstelling tot de bouwplaten van vroeger kun je de maten van alle ontwerpen op deze leuke site helemaal aan je eigen behoefte aanpassen.

©PXimport

Tip 02: Spydish - Privé

Geschikt voor: Windows 10

We kunnen ons haast niet meer voorstellen dat er een tijd was waarin computers níet voortdurend met de buitenwereld waren verbonden. Het is dan ook handig om altijd allerlei informatie onder handbereik te hebben en om al je software zonder moeite bij te kunnen werken naar de laatste versie. Uiteraard zijn er ook schaduwzijden, zoals malware en het wakend oog van bedrijven die voortdurend over je schouder meekijken.

Met de komst van Windows 10 behoort ook Microsoft tot die bedrijven. Wat ze van je mogen bijhouden, kun je uitgebreid vastleggen in de privacyinstellingen. Het vervelende is dat deze niet alleen verspreid zijn over verschillende onderdelen van de vele beschikbare systeeminstellingen, maar ook dat er met nieuwe Windows-updates nog weleens het een en ander verandert.

Spydish biedt een centrale plek om al deze instellingen naar wens aan te passen. Elk van de vele instellingen biedt een pop-up waarin je kunt lezen wat het doel van die instelling is.

Omdat sommige instellingen van belang zijn voor het goed functioneren van Windows, raden we dit programma alleen aan voor mensen die thuis zijn in de materie.

©PXimport

Tip 03: Slitheris - Inhoudsopgave

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Een gemiddeld huishouden van vier personen heeft tegenwoordig al snel vele apparaten die gebruikmaken van het lokale netwerk: meerdere pc’s en/of laptops, de nodige smartphones en tablets, een netwerkprinter, een nas, een of meer mediaspelers, spelcomputers en in toenemende mate apparaten die ons huis ‘smart’ moeten maken door bijvoorbeeld via een app de cv, de verlichting of de gordijnen te kunnen bedienen. Hoe hou je daar in hemelsnaam zicht op?

Dat kan met een netwerkscanner. Slitheris Network Discovery is op dat gebied een hele fraaie. Na de start is het programma wel even zoet, want het moet alle mogelijke lokale netwerkadressen aan de tand voelen (pingen) en bovendien kent het wat foefjes voor wanneer apparaten zo’n ping opzettelijk niet beantwoorden. Om gevonden te worden, moet al die hardware uiteraard wel op dat moment op het netwerk zijn aangesloten en aan staan, maar van alles waarvoor dat geldt, geeft Slitheris u na enkele minuten een zeer gedetailleerd overzicht, inclusief informatie zoals fabrikant, besturingssysteem en netwerkadres.

©PXimport

Tip 04: VSDC Free Video Editor - Geluid, camera, actie!

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Waar we voor fotobewerking naast commercieel aanbod kunnen kiezen uit een breed scala aan gratis producten, hebben we voor videobewerking aanmerkelijk minder keus. Toch zijn er wel enkele uitstekende producten die je niets kosten en VSDC Free Video Editor valt daar zeker onder.

VSDC is een zogeheten niet-lineaire editor, wat inhoudt dat je niet afhankelijk bent van de volgorde van het opgenomen materiaal. Je kunt simpelweg fragmenten uit een of meer video’s – desgewenst samen met foto’s – op een willekeurige plek op de tijdlijn plaatsen en tussen deze fragmenten overgangen aanbrengen.

Om een uniforme kwaliteit te garanderen, kun je alle gebruikte fragmenten uitgebreid te lijf met de correctiegereedschappen die we ook in fotobewerkers vinden. Ook kun je er de nodige filters op loslaten.

Om de productie verder te verfraaien, kun je beelden op allerlei manieren met elkaar combineren (bijvoorbeeld door middel van ‘green screen’) en teksten en andere grafische elementen toevoegen. Deze kunnen zelfs automatisch meebewegen met bijvoorbeeld personen in de video.

Uiteraard zijn er ook de nodige hulpmiddelen om met geluid te werken en er zijn zelfs functies die je helpen om beelden te synchroniseren met de beat van muziek.

©PXimport

Tip 05: MediaMonkey - Georganiseerd

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Er zijn programma’s om muziekverzamelingen mee te beheren, er zijn programma’s om videocollecties mee te beheren en … er is MediaMonkey dat het allebei doet.

MediaMonkey is al jaren van de partij en gooide van meet af aan hoge ogen als het ging om de hoeveelheid functies en de degelijkheid van het programma, maar zelfs na al die tijd weten de makers nog altijd nuttige nieuwe functies toe te voegen.

Het programma is er in twee versies (die allebei ook portable beschikbaar zijn). Naast de betaalde Gold-versie met alle functies is er een gratis versie met enkele beperkingen, maar die zijn voor de meeste gebruikers niet van belang (zoals een lagere brandsnelheid voor wie cd’s of dvd’s wil branden – wie doet dat nog?).

Met de gratis versie beheer je moeiteloos mappen met honderdduizenden titels muziek, films, series en podcasts. Voor wat betreft muziek kan MediaMonkey je helpen deze automatisch te taggen en van hoesjes te voorzien.

Als het gaat om afspelen is er onder andere een speciale feest-modus, waarin je je pc afspeellijsten kunt laten spelen zonder dat feestgangers de pc kunnen beïnvloeden.

©PXimport

Tip 06: GeoHack - Aardig

Geschikt voor: elk systeem

We kennen natuurlijk allemaal Google Maps om snel een plattegrondje mee op te vragen van een bepaalde locatie en ook de namen Bing en OpenStreetmap zullen bij menigeen een belletje doen rinkelen. Deze kaartdiensten vormen nog maar het topje van de ijsberg als het gaat om het aanbod van geografische data. Wie nieuwsgierig is naar de wereld en écht het naadje van de kous wil weten, kan terecht bij het handige GeoHack.

Aangekomen op de site van deze dienst zie je slechts een paar kale invulvakken waar je coördinaten moet invoeren in klassieke notatie (graden, minuten, seconden) of in decimale vorm. Deze kun je desgewenst vinden via Google Maps. Eenmaal ingevoerd leiden ze je naar een overzichtspagina waar je links vindt naar zo’n beetje alle op internet beschikbare kaarten en satellietbeelden van die locatie, waarbij uiteraard niet elke dienst de hele wereld dekt.

En dat alles is nog maar het begin. In de lijst vind je ook links naar pagina’s met foto’s die nabij de opgegeven locatie zijn gemaakt, Wikipedia-artikelen over nabijgelegen plaatsen, sites met weergegevens en meer.

©PXimport

Tip 07: Multi Commander - Op commando

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

We kunnen het niet vaak genoeg herhalen: het blijft vreemd dat Windows Verkenner, nadat het product al meer dan 25 jaar bestaat, nog steeds geen modus voor een dubbel venster biedt met alle voordelen die dat met zich meebrengt. Het werken met bestanden is ten slotte een van de meest essentiële taken van een besturingssysteem. Maar goed, het is wat het is en er zijn alternatieven bij de vleet, zoals Multi Commander.

Multi Commander biedt uiteraard alle gebruikelijke mogelijkheden om bestanden te hernoemen, kopiëren en verplaatsen, waarbij dat laatste natuurlijk makkelijker gaat dan in Verkenner vanwege de twee naast elkaar gelegen vensters en de optie om hierin meerdere tabbladen te openen. Dat is nog maar het begin van de lange lijst met functies.

Een hele fijne is bijvoorbeeld de mogelijkheid om met archiefbestanden te werken als waren het gewone mappen. Ook biedt Multi Commander speciale ingebouwde functies voor foto’s, video’s en audio, zoals het roteren van afbeeldingen, het exporteren van mp3-tags of het opvragen van informatie over een videobestand. Daarnaast is het programma uit te breiden via zelfgemaakte scripts en downloadbare plug-ins.

©PXimport

Tip 08: QTranslate - Grenzeloos

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Zelfs wie meer talen dan alleen het Nederlands beheerst, zal regelmatig op websites stuiten in een taal die hij niet kent. En heb je al een redelijke kennis van een vreemde taal, dan nog zal die zelden het niveau halen van iemand wiens moedertaal het is en dus stuit je soms op uitdrukkingen die je niet thuis kunt brengen.

Nu kun je online hele webpagina’s laten vertalen, bijvoorbeeld door Google, maar daaraan kleeft het nadeel dat dan ook alles wordt vertaald wat je wél begrijpt en dat gebeurt niet altijd optimaal. Nee, dan pakt QTranslate het handiger aan. Wie dit programma op de achtergrond draait, hoeft slechts een tekst te markeren en tweemaal op de Ctrl-toets te tikken om een vertaling te krijgen in een pop-upvenster. Daarbij is het meestal zo dat QTranslate zelf de brontaal herkent.

Een bijkomend voordeel is dat dit programma niet alleen gebruikmaakt van de vertaaldienst van Google, maar bijvoorbeeld ook van Microsoft, Babylon en het uitstekende op AI gebaseerde DeepL, dat voor de talen die het ondersteunt vaak meer natuurlijke vertalingen levert. Welkom in een grenzeloze (taal)wereld!

©PXimport

Tip 09: Remembr - Geheugensteun

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Lange tijd was Windows buitengewoon vergeetachtig. Wanneer je met Ctrl+C iets naar het Klembord kopieerde, werd dat bij een volgende kopieeropdracht spontaan vergeten, omdat het besturingssysteem slechts één item tegelijk kon onthouden. Niet verwonderlijk daarom dat er allerlei programmaatjes werden gemaakt door derden om dit probleem te ondervangen. Met de komst van Windows 10 kwam ook eindelijk het langverwachte Klembord dat eerdere kopieeropdrachten kon onthouden en dat je oproept met Windows-toets+V. Alhoewel dat producten voor derden enigszins overbodig maakte, zijn er toch nog wel redenen te bedenken om voor een alternatief te kiezen. Remembr is zo’n alternatief.

Het programma nestelt zich in je Systeemvak en handelt op de gebruikelijke wijze knip- en plak-opdrachten af. Open je het venster, dan zie je een geschiedenis van eerder gekopieerde items waaruit je de gewenste eenvoudig kunt aanklikken.

Behalve voor mensen die nog niet met Windows 10 werken (en dus een onthoud-functie missen), biedt Remembr ook een voordeeltje voor wie wel met het nieuwste besturingssysteem werkt. In Remembr kun je namelijk teksten in je kopieergeschiedenis doorzoeken.

Vanwege de onthoud-functie van Windows 10 wordt Remembr niet meer bijgewerkt, maar in zijn huidige vorm voldoet het prima.

©PXimport

Tip 10: DVD Flick - Op schijf

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Alhoewel veel mensen tegenwoordig van alles en nog wat streamen, is de dvd nog niet uitgespeeld. Veel mensen maken (eventueel naast het streamen) nog gebruik van een dvd-speler en voor het streamen van videobestanden in lagere resoluties is een dvd in de vorm van een iso-bestand ook nog altijd interessant, al was het alleen maar vanwege de mogelijkheid om verschillende videobestanden samen te voegen en van menu’s te voorzien.

Dergelijke bestanden maak je eenvoudig met het al wat oudere maar nog altijd goed werkende DVD Flick.

Het programma leest bewegend beeld in een veelheid aan formaten, zoals divx, avi en mkv, en converteert deze bestanden naar het voor dvd vereiste mpeg-formaat. Het resultaat van deze conversie kun je wegschrijven als iso-bestand of rechtstreeks branden op een schijfje.

Zeker wanneer je meerdere korte filmpjes op een dvd wilt zetten, dan is het prettig om die bij het afspelen eenvoudig te kunnen selecteren. Voor dat doel kun je uit verschillende menustijlen kiezen, de volgorde van de te converteren video’s naar wens aanpassen en aan deze menu’s koppelen.

©PXimport

Tip 11: Instabee - Plaatjes graaien

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

We herinneren ons de tijd waarin je foto’s maakte op een fotorolletje. Dat moest vervolgens worden afgedrukt en wanneer vrienden tussen die afdrukken plaatjes zagen die ze ook graag wilden hebben, dan moesten die worden bijbesteld, een handeling waarvan de uitkomst zomaar een week op zich liet wachten. Nu delen we voortdurend afbeeldingen via allerlei platforms en Instagram is daarvan een van de populairste.

Nu is het mooi dat je afbeeldingen op iemands Instagram-account kunt bekijken zodra ze erop zijn gezet, maar wat als je ze op je eigen schijf wilt hebben staan? Dan is er het handige Instabee.

Met Instabee kun je met één muisklik razendsnel álle beeldmateriaal van een volledige account downloaden. Dit wordt vervolgens weggeschreven in een map met de naam van dat account. Voor wat betreft Instagram-gebruikers waarvan de inhoud openbaar is, kan dat zelfs wanneer je zelf geen gebruiker van het platform bent en dat ondanks de oproepen van Instagram om in te loggen. Wil je materiaal downloaden dat alleen voor vrienden toegankelijk is, dan moet je uiteraard wel inloggen.

©PXimport

Tip 12: SMPlayer - Speels

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10, Linux

Wie audio- en videobestanden wil afspelen, heeft de keus uit heel wat programma’s, waaronder Windows’ eigen mediaspeler. Naast bekende namen zoals VLC zijn er ook minder bekende titels die daar zeker niet voor onderdoen. Een mooi voorbeeld is SMPlayer. Deze mediaspeler ondersteunt niet alleen een enorm aantal bestandsformaten, maar heeft ook een keur aan handige functies.

SMPlayer biedt allerlei filters om de beeldkwaliteit in realtime aan te passen en kent de mogelijkheid om video’s in stapjes sneller of langzamer af te spelen. Zijn die video’s in een taal die je niet kent, dan kun je vanuit het programma ondertitels zoeken. Als die niet lekker synchroon lopen, dan kun je dat eenvoudig aanpassen.

Ook is er de mogelijkheid om video en audio via een url af te spelen en is er een plug-in om YouTube-video’s te downloaden.

Behalve de installatieversie is er ook een portable-editie, zodat je alles wat je maar wilt kunt afspelen zonder codecs te hoeven installeren.

©PXimport

Gevaarlijk?

©PXimport

Niet te snel klikken

©PXimport

De jaarwisseling 2025/2026 is het laatste keer dat we zelf vuurwerk mogen afsteken. Reken maar dat er dus heel wat siervuurwerk de lucht in gaat op oudejaarsavond! Natuurlijk wil je daar foto's van maken, maar het blijft lastig om dit spektakel goed vast te leggen met een telefoon. Vaak eindig je met bewogen strepen of een overbelichte waas op je scherm. Met de juiste voorbereiding en instellingen maak je dit jaar foto's die wél de moeite waard zijn om te bewaren.

Begin met een schone lens door er even een microvezeldoekje overheen te halen. Vette vingers veroorzaken namelijk vlekken waardoor het felle licht van het vuurwerk minder goed wordt vastgelegd. Controleer daarnaast of je nog voldoende opslagruimte vrij hebt op je toestel. Omdat je waarschijnlijk veel beelden achter elkaar schiet, loopt je geheugen sneller vol dan je denkt. Vergeet ook niet om je batterij volledig op te laden, want als het koud is, gaat de accu van je smartphone sneller leeg.  

Stabiliteit voor scherpe beelden

Lichtflitsen in het donker fotograferen vraagt om een langere sluitertijd. Hierdoor is elke kleine beweging van je handen direct zichtbaar als een onscherpe vlek. Gebruik bij voorkeur een klein statief of een smartphonehouder om je toestel stil te houden. Heb je die niet bij de hand? Leun dan tegen een muur of lantaarnpaal en houd je smartphone met beide handen stevig vast. Gebruik in geen geval de digitale zoom. Dit verlaagt de kwaliteit van je foto aanzienlijk en maakt de korreligheid alleen maar erger.

©ID.nl

Lichtsporen vastleggen met iPhone

Heb je een iPhone, dan is de functie Live Photos je beste vriend tijdens de jaarwisseling. Zorg dat het ronde icoontje voor Live Photos bovenin je camera-app geel gekleurd is. Nadat je de foto hebt gemaakt, open je deze in de Foto's-app. Tik linksboven op het woordje 'Live' en kies uit het menu voor 'Lange belichting'. Je telefoon voegt dan alle beelden uit de opname samen tot één foto. Hierdoor veranderen de losse lichtpuntjes in vloeiende, lichtgevende banen tegen een donkere lucht. Gebruik hierbij bij voorkeur een statief of zet je iPhone ergens stabiel neer. Wanneer je namelijk los uit de hand fotografeert, worden de bewegingen die je zelf maakt ook meegenomen, en dat kan zorgen voor een wazig eindresultaat.

De Pro-modus op Android gebruiken

Veel Android-telefoons hebben een Pro-modus waarmee je handmatig de sluitertijd aanpast. Open deze stand in je camera-app en zoek naar de letter 'S' (Sluitertijd). Voor vuurwerk werkt een sluitertijd tussen de twee en vier seconden vaak het best. Houd de ISO-waarde laag, bijvoorbeeld op 100, om ruis in de donkere delen te voorkomen. Omdat de sluiter nu langer openstaat, is een statief echt een vereiste. Je krijgt dan de bekende foto's waarbij je de hele weg van de vuurpijl als een lichtspoor ziet.

Timing en compositie bepalen

Het moment waarop je afdrukt is bepalend voor het eindresultaat. Werk je met een normale sluitertijd, dan is de burst-modus handig: houd de ontspanknop ingedrukt wanneer een pijl de lucht in gaat. Zo leg je de hele explosie vast en kies je achteraf de mooiste foto uit de reeks. Denk ook na over de compositie van je beeld. Een foto van alleen de lucht is vaak wat kaal. Probeer elementen uit de omgeving mee te nemen, zoals silhouetten van gebouwen of bomen. Dit geeft context en maakt het plaatje een stuk interessanter.

🎆 Snelle checklist 🎆

De geur van versgebakken oliebollen hoort bij december. Toch ziet niet iedereen het zitten om met een pan heet vet aan de slag te gaan. Oliebakken in de airfryer lijkt dan een aantrekkelijk alternatief: minder luchtjes en ook nog eens minder vet. Maar levert bakken in een airfryer dezelfde oliebol op, of moet je toch de frituurpan uit het vet halen?

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat? Het korte antwoord is duidelijk: nee, een traditionele oliebol bak je niet in een airfryer. Klassiek oliebollenbeslag is vloeibaar en heeft direct contact met hete olie nodig om zijn vorm en structuur te krijgen. Een airfryer is in de basis een compacte heteluchtoven. Zonder een bad van hete olie kan het beslag niet snel genoeg stollen. Wie het toch probeert, ziet het deeg door het mandje zakken of uitlopen tot een platte, taaie schijf. Dat ligt niet aan het recept, maar aan de techniek.

Waarom hete olie onmisbaar is

Zodra je het beslag van de oliebol in de hete olie van de frituurpan schept, ontstaat er vrijwel direct een korstje om de buitenkant. Binnen in de bol ontstaat stoom, waardoor de bol uitzet en luchtig wordt. Die combinatie van afsluiten en opblazen zorgt voor de typische oliebolstructuur. In een airfryer ontbreekt die directe warmteoverdracht. Hete lucht is simpelweg minder krachtig dan hete olie. Zonder direct contact met heet vet kan het beslag niet snel genoeg stollen. Daardoor blijft een echte oliebol uit de airfryer onmogelijk.

©Gegenereerd door AI

Wat wel kan: kwarkbollen uit de airfryer

Wie toch iets zelf wil maken in de airfryer, moet het klassieke oliebollenbeslag loslaten. Met een steviger beslag, bijvoorbeeld op basis van kwark, kun je ballen vormen die hun vorm behouden. Deze bollen garen prima in de hete lucht en krijgen een mooie bruine buitenkant. De uitkomst lijkt qua vorm op een oliebol, maar de structuur is compacter en de smaak meer broodachtig. Denk aan iets tussen een zoet broodje en een scone. Lekker, lichter en prima als alternatief, maar: het is geen oliebol zoals je die van de kraam kent.

Wat ook goed kan: oliebollen opwarmen in de airfryer

Waar de airfryer wel echt tot zijn recht komt, is bij het opwarmen van gekochte oliebollen. In de magnetron worden ze snel slap en taai. In de airfryer gebeurt het tegenovergestelde. Door de bollen een paar minuten op ongeveer 180 graden te verwarmen, wordt de korst weer knapperig en warmt de binnenkant gelijkmatig op. Je oliebollen smaken weer alsof je ze net gebakken (of gehaald) hebt!

Samenvatting

Wil je de échte oliebol, dan heb je twee opties: zelf bakken in een frituurpan of halen bij de kraam. Bakken in de airfryer kan niet, omdat vloeibaar beslag niet geschikt is voor hete lucht. Je kunt bijvoorbeeld wel kwarkbollen maken, maar dat is toch anders. De grootste winst zit in het opwarmen van kant-en-klare oliebollen: in de airfryer gaat dat snel, ze worden heerlijk knapperig en je hebt geen last van frituurlucht in huis.

🎆 Vuurwerk op je Galaxy Smartphone? 👇