De harde schijf of de ssd zijn misschien wel de meest kritische onderdelen in de pc. Niet alleen omdat de harde schijf nog bewegende delen bevat en daarmee bovengemiddeld gevoelig is voor een storing, maar meer nog omdat er waardevolle gegevens op bewaard worden. Je harde schijf controleren kan als volgt.

Voor de schijfanalyse gebruiken we de All-in One System Rescue Toolkit. Lees hier hoe je die vanaf een usb-stick kunt draaien.

Onder Windows biedt AiO-SRT gebruik je hiervoor het onderdeel Diagnose van harde schijven. Het programma dat zich hierachter verschuilt is GSmartControl. Selecteer een harde schijf of ssd en GSmartControl toont in de statusbalk direct al de belangrijkste schijfinformatie én de S.M.A.R.T.-status.

Wil je meer en meer specifieke informatie van een schijf, klik dan op Device / View Detail. Verspreid over meerdere tabs toont GSmartControl nu uitgebreide informatie. De voor de status van de disk meest relevante informatie vindt je op de tabbladen Attributes waar de S.M.A.R.T.-tellers staan en Error-log waar S.M.A.R.T. en ATA-errors staan opgesomd.

Op het tabblad Perform Test kun je per schijf een kortere of meer intensieve test van de schijf uitvoeren. Kies hiervoor Short Self-test of Extended Self-test. Voor technische ondersteuning kan het handig zijn deze statusinformatie te bewaren of delen. Dat kan via Save As en View Output onderaan het scherm.

Schijven testen onder Lubuntu

Ook in de Live-omgeving beschikt AiO-SRT over een mogelijkheid om schijven te analyseren en testen. Op het Bureaublad staat hiervoor het onderdeel Disks waarachter de Gnome Disk Utility schuilgaat, een grafische schil voor udisks-utility. Het programma toont de schijven in de computer. Het ondersteunt het uitlezen van S.M.A.R.T.-gegevens, monitoring, benchmarking en software raid-configuraties.

Selecteer in de linker kantlijn een schijf en je leest rechts de partities die op de schijf aanwezig zijn. Wil je van een disk de gezondheidsstatus weten, klik dan op het hamburgermenu rechtsboven in het scherm en kies SMART Data & Self-Tests. Wil je een schijf ook testen, klik dan op Start Self-Test en kies het type test dat je wilt uitvoeren op de disk.

©PXimport

Schijfruimte checken

Behalve bepalen of een schijf gezond is, kan het ook handig zijn te weten hoe vol de verschillende schijven zijn. Daarvoor start je Disk Usage Analyzer. Ook dit programma begint eenvoudig met een overzicht van alle harde schijven en ssd’s. Door op een ervan te klikken ga je een slag dieper. De Disk Usage Analyzer analyseert dan in razend tempo de bestanden en mappen op die schijf en geeft deze in een prachtige grafische voorstelling weer.

Daarna kun je zowel via de schijf- en mappenlijst als via de grafische voorstelling doorklikken, steeds dieper door de mappen en bestanden op de schijf. Je kunt zo zeer snel een goed inzicht krijgen en bijvoorbeeld grote bestanden opsporen die die de schijf onnodig belasten en mogelijk verwijderd of verplaatst kunnen worden.

Ontbreekt een schijf in het overzicht in de Disk Usage Analyzer, open dan Disks, selecteer de schijf en daarna de partitie. Klik dan op het pijltje dat eronder staat, Mount selected partition. Even later zie je onder de schijf de vermelding dat deze gemount is, het type schijfindeling en het mountpunt binnen Lubuntu.

Gebruik je liever de Windows-omgeving, kies dan Hardware / Gebruik harde schijf om met WinDirStat dezelfde analyse te maken als onder Lubuntu met de Disk Usage Analyzer. Ook binnen WinDirStat kun je met de muis doorklikken binnen de mappenstructuur van de schijf of de bestanden en mappen in de grafische weergave.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.