Dag grote grijze kast! Je hoeft je bureau echt niet meer te vullen met een enorme computer, het kan allemaal veel kleiner. Mini-pc's zijn de computerkasten van vandaag. Veelzijdig, net als een gewone desktop, maar dan veel compacter. Makkelijk als je weinig ruimte hebt, en ideaal als je het scherm van een laptop veel te klein vindt en het comfort waardeert van een grotere monitor. Verder kun je ze voor tal van andere taken inzetten. Je creativiteit is de enige limiet!

De opbouw van een computer is nu veel simpeler en compacter dan een tiental jaren geleden. Geen wirwar van draden en allerlei insteekkaarten met. Die verandering hebben we vooral aan de steeds krachtigere laptoptechniek te danken. Kleinere onderdelen, zuinige processors en compacte ssd’s en harde schijven. Maar die hoeven niet direct aan een accu en een scherm gekoppeld zijn, een kastje en een adapter zijn ook prima! En dat is precies wat je ziet bij de mini-pc’s.

Deze computers zijn in veel gevallen gebaseerd op de techniek die in laptops wordt gebruikt. Dat biedt behoorlijke voordelen: niet alleen zorgt dat voor een aanmerkelijk compactere behuizing, ook zorgt het ervoor dat er minder warmte ontstaat. Dat maakt dat er minder intensief gekoeld hoeft te worden, waardoor de gemiddelde mini-pc erg stil is. Het kleine formaat maakt mini-pc’s ook zeer geschikt om bij een televisie te plaatsen, ideaal om een echt slimme smart-tv te maken.

Wat zijn de punten waar je op moet letten als je wilt overstappen op iets kleiners, zonder al te veel compromissen? We geven wat algemene tips en vergelijken 12 modellen.

Compact

Sommige modellen zijn zo compact dat ze ook achter een monitor gemonteerd kunnen worden. Daarvoor wordt vaak een beugel meegeleverd die op de vesa-montagepunten van een scherm geplaatst kan worden. Op deze manier kun je eenvoudig een eigen all-in-one maken, die vaak krachtiger en veelzijdiger is dan een all-in-one die je als complete computer bij een winkel koopt.

Nadelen

Minicomputers hebben natuurlijk niet alleen maar voordelen. Het nadeel van een kleine computer is dat er veel minder ruimte is voor aansluitingen. Als je het vergelijkt met een gewone desktop-pc is het aantal usb-aansluitingen vaak stukken lager. Op een grote pc heb je algauw acht of meer van die aansluitingen tot je beschikking. Bij een mini-pc blijft het vaak bij slechts vier. Ook als je kijkt naar het aantal monitoraansluitingen hebben de kleintjes vaak minder te bieden, meestal zijn het er twee. Voldoende voor de meeste gebruikssituaties, maar wil je een uitgebreide schermopstelling, dan kom je toch vaak uit bij een gewone desktopkast.

Pure kracht

Ook op pure kracht boet je in bij een kleinere pc. Heb je behoefte aan een uiterst snelle pc met dubbele videokaart en een processor met tien rekenkernen, dan kom je toch echrt uit bij een klassieke desktop. De meeste mini-pc’s zijn gebaseerd op mobiele processors en die zijn minder snel dan de standaardmodellen voor desktops. Dat merk je als je met zware software zoals video- en fotobewerking aan de slag gaat. Voor games zijn de prestaties in de meeste gevallen ook niet toereikend. Een ander nadeel is dat er meestal nauwelijks ruimte is voor uitbreidingen. Je kunt mogelijk een keer het geheugen opwaarderen of de schijf veranderen door een andere, maar daar blijft het wel bij.

Afraders

Mini-pc’s uit het instapsegment zijn vaak van wel heel minimalistische specificaties voorzien. Ze zijn bijvoorbeeld met een Intel Celeron-processor of een Pentium uitgerust; chips die alleen maar voor heel simpele taken geschikt zijn. Zoek je een computer die je alleen voor wat internetten gebruikt, dan kun je hier prima mee uit de voeten. Maar heb je meer wensen, dan heb je een snellere machine nodig. Bijvoorbeeld op basis van een chip uit de Intel Core-serie. Let op, over het algemeen geldt: hoe zuiniger een processor is, hoe trager die is. Een Core-processor uit de Y-serie is het traagst, de U-serie processors zijn iets sneller, de T’s nog wat krachtiger en zonder toevoeging of met de letter K het snelst. Ook kiezen sommige fabrikanten er helaas nog voor om hun mini-pc’s te voorzien van een harde schijf. Dat maakt ze vervelend traag. Beter kies je voor een model dat beschikt over een ssd. Die biedt vaak aanmerkelijk minder opslagruimte dan een variant met hdd, maar de hogere snelheid maakt het een veel fijnere pc om mee te werken.

Verschijningsvormen

Je hebt mini-pc’s in grofweg drie verschillende vormen: nuc, barebone en stick-pc. Nuc is een term van Intel en staat voor ‘next unit of computing’. Het uiterlijk van een klein vierkant doosjes, is door veel fabrikanten geïmiteerd en dat betekent dat je niet alleen bij Intel terechtkunt voor een computer in de nuc-categorie.

Nieuwer zijn de stick-pc’s. Dat zijn computers in de vorm van een wat grote usb-stick. In de plaats van een usb-aansluiting, hebben ze een hdmi-connector. Ze zijn bedoeld om direct op een monitor of televisie aangesloten te worden. Ze zijn zo klein dat ze achter het scherm vrijwel onzichtbaar worden.

Een klassiekere vorm is de zogenaamde barebone. De bekendste fabrikant hiervan is Shuttle, dat mini-pc’s maakt met volwassen uitbreidingsmogelijkheden. In zo’n barebone past een echte desktop-processor, een videokaart en nog veel meer. Duurder, groter en krachtiger. Ideaal voor veeleisende gebruikers!

Ockel Sirius B Black Cherry

De Ockel Sirius B Black Cherry is de nieuwste telg uit de koker van Ockel, die zelfs in je broekzak past. Hij is voorzien van een Intel Atom X5-Z8300 en 4 GB werkgeheugen en heeft een ingebouwde eMMC van Samsung van 64 GB als opslag. Dat is uit te breiden met een micro-sd-kaartje van maximaal 128 GB. Dit alles is voldoende voor de meeste algemene computertaken, zoals tekst- en beeldbewerking en voor het afspelen van muziek en video. Er zijn maar twee usb-poorten, waarvan één van het 3.0-type. We raden een usb-hubje aan om meer dan alleen een toetsenbord en muis aan te kunnen sluiten. Door het kleine formaat van de Sirius B Black Cherry ontbreekt een netwerkaansluiting, maar gelukkig heeft hij wel een wifi-ac-module aan boord. Hij heeft geen actieve koeling en is dus helemaal stil.

Ockel Sirius B Black Cherry

Prijs
€ 325,-

Websitewww.ockelproducts.com

©PXimport

MSI Cubi N-033WE

Voor een bedrag van net geen 250 euro is deze mini-computer van MSI de jouwe. Voor dat geld krijg je letterlijk en figuurlijk een minimalistische computer. Hij wordt aangedreven door een Intel Celeron N3060-processor. Dat is een chip uit de grabbelbak bij Intel en ongelofelijk traag. Dat wordt wel een beetje gecompenseerd door de opslag. Dat is slechts 32 GB groot en gebaseerd op flash. Dat is weliswaar minder snel dan een echte SSD, maar het zorgt er voor dat de Cubi best vlotjes werkt. Door de beperkte capaciteit is er nauwelijks ruimte voor je bestanden. Als je handig bent kun je die nog wel vervangen door een groter exemplaar. In het binnenwerk is ruimte voor zowel een mSata-ssd als een 2,5inch-schijf. De kleine standaard opslag is een behoorlijk nadeel. Ook het werkgeheugen loopt snel vol, dat meet maar 2 GB. Voor de koppeling met een draadloos netwerk wordt alleen de oude 802.11n-standaard gebruikt, bedraad netwerken kan wel via gigabit. In totaal biedt het kastje vier usb3.0-aansluitingen en voor een koppeling met een scherm is er hdmi en vga.

MSI Cubi N-033WE

Prijs
€ 249,-

Websitehttp://eu.msi.com

©PXimport

Acer Revo Base

Deze kleine koektrommel heeft een stijlvol uiterlijk meegekregen. De combinatie van wit en zilver maakt dat hij zonder hoofdbrekens in het zicht geplaatst kan worden. Hoewel de Revo Base gloednieuw is, heeft hij betrekkelijk oude techniek aan boord: een Core i5-5200U. Dat is een chip uit de vijfde generatie, terwijl de zevende al op de markt is. Desondanks is dit nog een vrij vlotte processor. Het werkgeheugen is 8 GB groot, ruim voldoende en de opslag is met 1 TB erg ruim. Helaas is het een gewone harde schijf en dat maakt hem in de praktijk sloom. Met vier usb3.0-poorten heb je vlotte aansluitmogelijkheden onder handbereik. Netwerken kan via gigabit en 802.11ac en schermen koppel je via hdmi en displayport.

Acer Revo Base

Prijs
€ 599,-

Websitewww.acer.nl

©PXimport

4Launch Mini PC NUC 220 i3 120

Ondanks zijn mini-uiterlijk hebben we hier met een vlotte machine te maken. Dat is te danken aan de Intel Core i3-6100U-processor. Dat is een mobiele chip, uit de Skylake-generatie van Intel. In dit geval wordt hij gecombineerd met 8 GB werkgeheugen en dat betekent dat hij niet direct begint te stotteren, ook niet als je een keer een wat zwaardere klus uitvoert. Ook de opslag is vlot, er is namelijk gekozen voor een 120 GB grote ssd van Kingston. Heb je veel foto’s en video’s dan loop je wel snel tegen die beperkte opslagcapaciteit op. Over de aansluitmogelijkheden zijn we goed te spreken. Vier keer usb 3.0 en twee schermaansluitingen (hdmi en mini-displayport). Netwerken kan via een vaste gigabitaansluiting en 802.11ac-wifi.

4Launch Mini PC NUC 220 i3 120

Prijs
€ 549,-

Websitewww.4launch.nl

©PXimport

HP Elite Slice

De HP Elite Slice is een heel bijzondere computer, je kunt hem namelijk stapelen. De Slice is standaard uitgerust met een Core i3-6100T processor, 4 GB geheugen en een langzame harde schijf van 500 GB. Je kunt ook kiezen voor een 220 euro duurdere variant met i5-processor en een ssd van 256 GB. Je kunt de mini stapelen met een Bang en Olufsen-audio-module, dvd-rom-module en een vesa-plaat waarmee je hem kunt monteren. Bijzonder is dat de slice beveiligd kan worden met behulp van de ingebouwde vingerafdruklezer. Randapparatuur kun je koppelen via de vertrouwde usb-aansluitingen. Daarnaast biedt hij twee keer usb-c, en zijn hdmi en displayport aanwezig voor monitoren.

HP Elite Slice

Prijs
€ 725,-

Websitewww.hp.nl

©PXimport

Lenovo ThinkCentre M700

Deze mini-pc is bedoeld voor de zakelijke markt en heeft daarom een wat minder frivool uiterlijk meegekregen in vergelijk met de andere modellen in dit artikel. Dat maakt dat hij niet alleen met Windows 10, maar ook nog met Windows 7 geleverd kan worden. De oudere versie van het besturingssysteem van Microsoft wordt nog in veel bedrijven toegepast. Standaard is de M700 simpel uitgevoerd met een Core i3-6100T-processor en een 128GB-ssd. Dat maakt het een vlotte werkbak voor niet al te zware taken. Voor slechts zo’n 100 euro extra heb je hem met een veel snellere i5-6400T. Er zijn ook varianten met harde schijf, maar die zouden we je niet aanraden.

Lenovo ThinkCentre M700

Prijs
€ 549,-

Websitewww.lenovo.nl

©PXimport

Intel Compute Stick STK2M364CC

Het is misschien wel een van de meest opmerkelijke mini-pc’s in deze test. We hebben het over de Intel Compute Stick STK2M364CC. Waar de meeste van deze stick-computers worden aangedreven door supertrage Intel Atom-processors, heeft dit model een heuse Intel Core-processor aan boord. Het is een Core M3-6Y30. Dat is een chip die ook in veel slanke laptops wordt gebruikt. Die zijn vaak passief gekoeld, deze stick helaas niet. Zo nu en dan hoor je het kleine fannetje snorren. Mocht geld geen probleem zijn: hij is er ook met de snellere Core M5, die kost wel gelijk zo’n 200 euro extra. De opslag is slechts 64 GB groot. Onvoldoende voor veel mediabestanden zoals films, foto’s en muziek. De aansluitmogelijkheden zijn beperkt. Er is een usb3.0-aansluiting, micro-sd en natuurlijk hdmi. Hij wordt gevoed via usb-c en op de adapter zijn nog twee usb 3.0-aansluitingen aanwezig. Handig voor bijvoorbeeld een externe harde schijf. Uiteraard kun je de stick ook aansluiten op een draadloos netwerk, daarvoor heeft hij een snelle 802.11ac-adapter aan boord.

Intel Compute Stick STK2M364CC

Prijs
€ 299,-

Websitewww.intel.nl

©CIDimport

4Launch Mini PC NUC 230 i5 120

De basis van deze mini-pc van 4Launch is een Intel-nuc. Hij is voorzien van een snelle Core i5-6260U met een Intel Iris Graphics 540. Die doet het een stuk beter dan de standaard grafische chip in eenvoudiger Intel-processors. Als je niet al te veeleisend bent kun je met gamen hier nog wel een beetje mee uit de voeten. Bij dit model heeft 4Launch gekozen voor een ssd van slechts 120 GB. Als je hem bestelt, dan zouden we opteren voor een wat groter exemplaar. 8 GB geheugen en voldoende aansluitmogelijkheden zijn voorhanden. Dat maakt het een praktische mini-pc die voor veel taken geschikt is.

4Launch Mini PC NUC 230 i5 120

Prijs
€ 649,-

Websitewww.4launch.nl

©PXimport

MSI Cubi 2-002EU

De Cubi 2 is van een totaal ander kaliber dan de ook besproken Cubi N van MSI. De trage Celeron is hier ingeruild voor een gloednieuwe Core i5-7200U. Die is standaard voorzien van onder andere hardwarematige decodering voor ultra hd-video. Dat maakt hem interessant als htpc. Als werk-pc vinden we hem minder interessant vanwege het slechts 4 GB grote werkgeheugen. Ook de ssd is met slechts 128 GB wel erg klein. Ondanks het kleine formaat zijn de aansluitmogelijkheden van hoog niveau: vier usb 3.0-aansluitingen, een extra usb 2.0- en usb-c-aansluiting aan de voorkant. Achterop vind je twee keer hdmi én displayport. Een veelzijdig apparaatje.

MSI Cubi 2-002EU

Prijs
€ 599,-

Websitehttp://eu.msi.com

©PXimport

ASUS GR8-R124Z

Een krachtige gamecomputer, kleiner dan een PlayStation. Dát is de ASUS GR8. Hij is slechts 4,4 cm breed, 23,8 cm hoog en 24,5 cm diep. De uitvoering die we bekijken is het topmodel, voorzien van een lekker snelle Core i7-processor. Helaas een al wat ouder model, maar desondanks komt hij nog vlot uit de startblokken. Dat is mede te danken aan de 128GB-ssd, helaas wel een wat beperkte opslagruimte dus. Hét bijzondere punt van dit model is de GTX 750Ti-videokaart. Die is voldoende voor niet al te veeleisende games op full hd. Helaas is dit ook een al wat ouder model. Ben je bijvoorbeeld op zoek naar een compacte computer voor bij je tv om games te spelen, dan is dit een erg aantrekkelijke keuze. Vind je de ssd te klein, dan is deze erg eenvoudig te vervangen door een groter exemplaar.

ASUS GR8-R124Z

Prijs
€ 899,-

Websitewww.asus.nl

Shuttle R8 1710GA

Voor wie echt de allersnelste mini wenst heeft Shuttle de R8 1710GA in het programma. Dit is een zeer exclusief model en hij wordt alleen op bestelling gefabriceerd. Dat heeft deels met het prijskaartje van bijna tweeduizend euro te maken. De specificaties zijn om je vingers bij af te likken. Een supersnelle desktop-Core i7 6700K (die je kunt overklokken) en 16 GB werkgeheugen maken dat weinig taken hem teveel worden. De grafische prestaties zijn in handen van een GTX 1080. Dat is een topkaart en je kunt er heel zware games prima mee spelen. Het systeem biedt meer dan voldoende ruimte voor je games: dankzij een harde schijf van 2 TB én een 256GB-ssd. Het compacte formaat maakt dit ook een ideaal systeem om mee te nemen, bijvoorbeeld naar een lan-party.

Shuttle R8 1710GA

Prijs
€ 1894,-

Websitewww.shuttle.eu

©PXimport

MSI Trident-007EU

Dit is misschien wel het interessantste bommetje in deze test. De MSI Trident is een compact systeem, dat bedacht is als mini-pc voor op je bureau of als full hd-game-pc bij je tv. De grafische kracht is te danken aan een snelle Nvidia GeForce GTX 1060-videokaart, die wordt gecombineerd met een i5 6400, 128GB-ssd en een harde schijf van 1 TB voor al je games, video’s en andere spullen. Je kunt hem draadloos aansluiten op je netwerk dankzij de ingebouwde 802.11ac-adapter. Er is ook een luxere versie met een i7 en 256GB-ssd. Die kost zo’n 200 euro meer.

MSI Trident-007EU

Prijs
€ 1299,-

Websiteeu.msi.com

Conclusie

Mini-pc’s zijn er in variërende prijsklassen en voor allerlei verschillende doeleinden. Voor minder dan 300 euro heb je een prima school- of kantoormachientje dat je zo achter je monitor kunt wegwerken. Maar we hebben ook gezien dat mini-pc’s geen minimalistische specificaties hoeven te hebben. Geef je wat meer uit, dan komt zelfs lekker gamen binnen bereik. De meest krachtige komt van Shuttle en dat is de R8 1710GA, dat is een superkrachtige machine, die zelfs voor de zwaarste taken en games geschikt is. Kijken we echter ook even met onze portemonnee, dan komt de ASUS GR8 er ook goed uit. Die kost slechts 899 euro en heeft toch best wat grafische kracht aan boord, dankzij de GTX 750Ti. De ideale en toch redelijk betaalbare mini-pc om mee te gamen is de MSI Trident. Wil je een lekkere mediaspeler, dan is de Intel Compute Stick met Core M prima voor een gewone hd-tv. Mits je je niet ergert aan de fan, want dan kun je beter shoppen bij Ockel. Heb je nog wat meer power nodig, voor je 4K-tv bijvoorbeeld, kies dan de Cubi 2 van MSI met zijn gloednieuwe i7 aan boord.

In de tabel (pdf) vind je de testresultaten van de 12 geteste mini-pc's.

©PXimport

OPPO heeft de Reno14 Series gelanceerd. De smartphones, bestaande uit de Reno14 5G en Reno14 F(S) 5G, bieden AI-fotografie, verbeterde productiviteitsfuncties en een water- en stofbestendig ontwerp. Beide modellen zijn uitgerust met grote batterijen, snellaadtechnologie en ColorOS 15 op basis van Android 15. En ja, het is ook hier AI dat de klok slaat.

De nieuwe Reno14 5G en de Reno14 F(S) 5G combineren geavanceerde AI-functies met een ontwerp dat volgens de fabrikant is geïnspireerd op, eh, zeemeerminnen. Bijzonder ja... Beide modellen zijn uitgerust met verbeterde cameratechnologie en beschikken over een water- en stofbestendige behuizing met IP66, IP68 en IP69-certificeringen. De toestellen zijn per direct verkrijgbaar in Nederland.

Zeemeermin-look in glas

De Reno14 Series introduceert het zogenoemde Iridescent Mermaid Design, dat tot stand komt via twaalf coatinglagen en vijf fasen van microgravure, aldus Oppo. Hierdoor ontstaat een glanzende lichtreflectie op de achterkant. De Reno14 5G heeft een glazen afwerking uit één stuk gecombineerd met een aluminium frame, wat bijdraagt aan de stevigheid van het toestel. De behuizing is bestand tegen water en stof, en de usb-c-aansluiting is voorzien van een platina coating om corrosie te beperken, ook bij intensief gebruik.

©Oppo

Scherm reageert altijd

Beide modellen beschikken over een plat amoledscherm met smalle randen. De Reno14 5G heeft een 6,59-inch display, terwijl de Reno14 F 5G een 6,57-inch scherm biedt. Ze ondersteunen functies als Splash Touch en Glove Mode, waarmee het scherm dus ook bij natte handen of gebruik met handschoenen blijft reageren. Qua kleurstelling zijn er meerdere varianten beschikbaar. De Reno14 5G komt in Opal White en Luminous Green, terwijl de Reno14 F 5G verkrijgbaar is in Opal Blue en eveneens in Luminous Green.

Flitser versterkt nachtbeelden

Een belangrijk onderdeel van de serie is 'AI Flash Photography'. De Reno14 5G beschikt over een drievoudig flitssysteem, waaronder een speciale focusflitser voor de telefotocamera. Dit moet volgens Oppo tot tien keer meer lichtopbrengst geven dan bij de vorige generatie. De Reno14 F 5G heeft een tweevoudig flitssysteem dat een verdubbeling van de helderheid levert ten opzichte van eerdere modellen. De Reno14 5G is daarnaast uitgerust met een 50 megapixel 3,5x telefotocamera, waardoor gebruikers meer mogelijkheden hebben voor portret- en zoomfotografie.

©Oppo

Strakkere foto's dankzij AI

De toestellen bieden verschillende AI-gedreven functies. 'AI Livephoto 2.0' combineert korte en lange belichtingen in één opname, zodat bewegingen worden vastgelegd zonder onscherpte. Met de ingebouwde AI Editor kunnen foto's automatisch worden bijgesneden, vervorming worden hersteld en filters worden toegepast. Extra functies zijn onder andere 'AI Perfect Shot', dat ongewenste gezichtsuitdrukkingen kan corrigeren, en 'AI Eraser' en 'Reflection Remover', waarmee storende objecten of reflecties uit beelden worden gepoetst. Ook voor video zijn er verbeteringen, met ondersteuning voor 4K HDR-opnames met een breder dynamisch bereik en natuurgetrouwe kleuren.

Tolk en personal assistant in één

Naast fotografie richt Oppo zich met de Reno14 Series ook op productiviteit. Het nieuwe ColorOS 15 introduceert 'AI Mind Space', waarin informatie uit apps of het web eenvoudig kan worden opgeslagen en later via natuurlijke taal kan worden teruggevonden. Ook zijn er vertaalmogelijkheden toegevoegd, waaronder AI Call Translator voor live-gesprekken en een speciale app die tekst of spraak realtime vertaalt. Deze functies moeten de smartphones bruikbaarder maken in internationale situaties en bij dagelijks multitasken.

©Oppo

Extra koeling voor gamers

Voor betere prestaties tijdens gamen en multitasken zijn de toestellen voorzien van een verbeterd koelsysteem. De Reno14 5G beschikt over een 'AI Nano Dual-Drive'-koelsysteem, ondersteund door 'AI HyperBoost 2.0', dat de temperatuur ook tijdens intensief gebruik onder controle houdt. Daarnaast introduceert Oppo 'AI LinkBoost 3.0' voor stabielere netwerkprestaties, met automatische schakeling tussen netwerken en prioritering van belangrijke datastromen. Beide modellen hebben een 6000 mAh-batterij en ondersteunen de eigen SuperVooc-snellaadtechnologie.

Updates tot zes jaar

De Reno14 Series draait op Android 15 met ColorOS 15. Oppo belooft vijf grote ColorOS-updates en zes jaar beveiligingspatches, wat de gebruiksduur van de toestellen flink moet verlengen. Met functies als de 'Trinity Engine' en 'Luminous Rendering Engine' zijn vloeiende animaties en stabiele prestaties een belangrijk aandachtspunt.

De Reno14 Series is zoals gezegd per direct verkrijgbaar. De Reno14 5G kost 649 euro voor de versie met 512 GB opslag en 599 euro voor 256 GB. De Reno14 FS 5G met 512 GB opslag kost 449 euro, terwijl de Reno14 F 5G met 256 GB voor 399 euro al beschikbaar is. Oppo biedt tot 28 september verschillende introductiebundels aan, waaronder draadloze oordopjes en snelladers bij aankoop van een toestel.

Heb je een ingenieus ontwerp in gedachten, maar geen 3D-printer in huis? Geen probleem, want er zijn steeds meer manieren om objecten te laten printen zonder zelf apparatuur te bezitten. Online printdiensten nemen je werk uit handen, terwijl je alleen een digitaal bestand hoeft aan te leveren. Of je nu een sleutelhanger ontwerpt of een uniek cadeautje voor een verjaardag, 3D-printen biedt talloze mogelijkheden. Bovendien kun je putten uit uitgebreide digitale bibliotheken met kant-en-klare modellen.

Het printen van ruimtelijke objecten is makkelijker dan ooit, zelfs zonder eigen 3D-printer. Er is namelijk een groeiend aanbod van onlineplatforms en webshops dat het fysieke printproces voor hun rekening neemt, terwijl jij enkel een digitaal ontwerp aanlevert. Daardoor is 3D-printen niet langer alleen weggelegd voor techfanaten of bedrijven. Het volstaat om een geschikt 3D-model te hebben in een gangbaar bestandstype, zoals STL, OBJ of STEP, en je kunt direct aan de slag. De rest van het printproces kun je uitbesteden aan professionele printservices, zodat je altijd verzekerd bent van hoge kwaliteit. Zo kunnen hobbyisten, studenten en ondernemers gemakkelijk experimenteren met 3D-technologie. Het maakt niet uit of je een miniatuur voor bordspellen, een vervangend onderdeel voor een huishoudelijk apparaat of een gepersonaliseerd sierobject wilt maken. Je regelt alles met een paar simpele online handelingen.

Een ontwerp vinden of zelf maken

De eerste stap bij 3D-printen zonder eigen printer is het vinden of ontwerpen van een geschikt model. Online zijn er miljoenen gratis en betaalde ontwerpen beschikbaar, die je vrij kunt downloaden en gebruiken. Platformen als Thingiverse en MyMiniFactory staan bol van de creaties van hobbyisten en professionals. Via de zoekfunctie typ je bijvoorbeeld ‘phone holder’ (telefoonhouder), waarna je talloze varianten vindt die direct te printen zijn. Heb je liever iets unieks? Dan kun je zelf aan de slag met ontwerpprogramma’s met een intuïtieve interface, waarmee je een 3D-bestand genereert (zie het kader ‘Zelf 3D-modellen maken’). Zo heb je de basis voor je zelfgemaakte 3D-project klaar. Het kost uiteraard wat meer moeite dan kiezen voor een ontwerp van iemand anders, maar zelf ontwerpen is wel een stuk leuker en niet in de laatste plaats leerzamer.

Op sites zoals Thingiverse staan talloze leuke en praktische ontwerpen die je kunt downloaden.

Online printservices: zo werkt het

Als je eenmaal een bestand hebt, kun je het uploaden naar een online printservice. Er is keuze uit vele aanbieders, bijvoorbeeld 3DLabs en 3D Print Portaal. Je gaat naar de website en uploadt simpelweg het bestand vanaf je computer. De dienst controleert of je model printbaar is en toont vervolgens de geschatte kosten. Die kosten hangen af van materiaal, afmetingen en complexiteit. Wil je bijvoorbeeld een prototype in kunststof? Dan kies je in het materiaalmenu voor PLA of ABS en vink je de gewenste kleur aan. Ook metalen zoals staal of messing zijn soms mogelijk, maar die opties liggen prijstechnisch hoger. Heb je de instellingen gevonden? Dan rond je de bestelling af zoals je bij een reguliere webshop winkelt. De levertijd varieert van een paar dagen tot weken. Zo heb je in een handomdraai een professioneel geprint object in huis, zonder zelf technische apparatuur te hoeven bezitten. Het hele proces is daardoor uiterst laagdrempelig en snel geregeld.

Bij het aanleveren van je 3D-model is het belangrijk om te weten welke bestandstypen de printservice accepteert. STL is veruit de meest gangbare standaard. Het bevat de geometrie van je ontwerp in de vorm van kleine driehoekige vlakken. Daarnaast is OBJ populair omdat het extra informatie kan bevatten, zoals kleur- of textuurdetails. Er bestaan ook formaten als STEP, 3MF en AMF, maar niet elke aanbieder ondersteunt deze. Kijk op de website van de aanbieder ook of er aanvullende eisen zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van de wanddikte van je ontwerp.

Het gebruik van een 3D-printservice is vaak heel eenvoudig.

 Keuze uit materialen en afwerking

Niet alleen de technologie achter 3D-printen is divers, ook de materiaalkeuzes zijn talrijk. Voor de meeste beginnende gebruikers volstaan de eerder genoemde kunststoffen zoals PLA en ABS (zie kader ‘De meest gebruikte materialen’). PLA is biologisch afbreekbaar en relatief eenvoudig te printen, terwijl ABS sterker en iets hittebestendiger is. Zoek je een chique uitstraling? Dan kun je kiezen voor harsgebaseerde prints, gemaakt met lasers (SLA) of lcd-technologie. Het resulterende oppervlak is zeer glad, ideaal voor gedetailleerde miniaturen of sieraden. Daarnaast zijn er steeds meer mogelijkheden om met metalen te werken, hoewel dit vaak duurder uitvalt. Als je een model in metaal bestelt, wordt het in meerdere stappen gefreesd, gegoten of gesinterd, afhankelijk van de aanbieder. Na het printen kan een object extra nabewerkt worden, bijvoorbeeld door schuren, polijsten of zelfs verven. Sommige onlinediensten bieden deze nabewerking als extra optie aan. In de menu’s kies je dan voor afwerkingen als Polished of Painted en geef je eventueel een gewenste kleur op. Zo bepaal je zelf hoe je uiteindelijke ontwerp eruit komt te zien, zonder eigen apparatuur in huis.

©stockphoto-graf - stock.adobe.com

PLA-filament is in eindeloos veel kleuren op rollen verkrijgbaar.

Kosten en planning in de hand houden

Wanneer je een 3D-object laat printen via een onlinedienst, is het verstandig om vooraf je budget en tijdsplanning te bepalen. De prijs wordt meestal berekend op basis van volume en materiaalkeuze. Een simpel plastic figuurtje kost bijvoorbeeld maar een paar euro, terwijl een groot metalen voorwerp in de honderden euro’s kan lopen. Doe een paar proefuploads met verschillende materialen en controleer de gepresenteerde prijs om een idee te krijgen van de mogelijkheden. Let ook op eventuele opstartkosten per bestelling. Sommige platformen rekenen een vast tarief voor elke nieuwe opdracht, ongeacht het formaat. Om transportkosten te beperken, kun je bestellingen combineren of meerdere exemplaren in één keer laten printen. Daarnaast is het slim om te checken hoelang de productie en verzending duren. Voor belangrijke deadlines is het verstandig om wat extra speling in te bouwen, zeker als je nog nabewerking wilt uitvoeren of het object elders moet laten afwerken. Zo voorkom je teleurstellingen, zowel financieel als qua timing, en houd je de kosten en planning beter onder controle.

©ANDREY RADCHENKO

3D-printen in metaal is aanzienlijk kostbaarder dan printen in kunststof.

Van idee tot realiteit met handige voorbeelden

Stel, je wilt een vervangende knop voor je keukenmachine ontwerpen. Om te beginnen meet je de diameter van de as, de hoogte van de originele knop en andere relevante maten met een schuifmaat. Daarna start je je ontwerpsoftware en maak je een cilinder met dezelfde afmetingen. Vervolgens ‘boor’ je een gat in het midden, iets groter dan de as. Je voorziet de buitenzijde van ribbels voor extra grip door simpelweg in je 3D-programma meerdere verticale vlakken toe te voegen. Vervolgens exporteer je het model. Upload je ontwerp naar een printservice en pas de materiaalinstellingen aan. Hierdoor krijg je direct zicht op de prijs. Ben je tevreden? Dan plaats je de bestelling en wacht je tot het pakketje arriveert. Een ander voorbeeld is het printen van gepersonaliseerde sieraden. Upload een eigen 3D-ontwerp, kies een metaal of metaalfinish en laat de aanbieder de rest regelen. Zo wordt 3D-printen iets tastbaars. Creatieve mogelijkheden zijn eindeloos, voor hobby, werk en studie.

©Studio Peace - stock.adobe.com

Meten is weten, dat geldt zeker voor het nauwkeurig namaken van vervangende onderdelen.

Verwacht geen wonderen

Als laatste is het belangrijk om je verwachtingen realistisch te houden. 3D-prints zien er over het algemeen net wat minder strak en glad uit dan in een fabriek of door een professional vervaardigde producten. Bekijk ook altijd de reviews van een printservice en controleer of ze ervaring hebben met het materiaal dat je wilt gebruiken. Blaas je ontwerp niet onnodig op, want hoe groter het is, hoe hoger de kosten en de kans op printfouten. Zorg dat je ontwerp fysiek stabiel staat, zonder overbodige uitsteeksels die kunnen breken. Een handige tip is om bij twijfel eerst een kleinere testversie te laten printen en die vervolgens aan te passen in de configuratietool, waarin je bijvoorbeeld de afmetingen eenvoudig aanpast. Zo zie je of het model overeenkomt met wat je in gedachten had, zonder direct de hoofdprijs te betalen. Voor speciale projecten met verfijnde details, zoals sieraden of miniaturen, is het raadzaam te informeren naar de resolutie en laaghoogte. Vaak kun je deze waarden instellen in de bestelmodule. Door daar goed op te letten, verbeter je de kwaliteit enorm. Zo haal je het beste uit je online 3D-printervaring.

Eigen prints zijn vrijwel altijd net wat minder strak dan in serie gemaakte producten, wat hier goed te zien is.

Meer controle

Met de juiste voorbereidingen, zoals een goed bestandstype en kennis van verschillende materialen, en door gebruik te maken van online printservices, kun je snel en voordelig aan de slag. Wil je nóg meer controle? Dan loont het om software te verkennen en op termijn eventueel zelf een 3D-printer aan te schaffen. Uiteindelijk is 3D-printen voor iedereen toegankelijk, zolang je maar de juiste stappen volgt.