Gratis software: de beste freeware van januari 2021
Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.
Tip 01: Gevangen
Geschikt voor: Windows Vista, 7, 8.x, 10
Het maken van een schermafdruk is nooit het sterkste punt geweest van Windows; de functionaliteit was altijd minimaal. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er door de jaren heen heel wat programmaatjes met meer mogelijkheden zijn gemaakt om die klus te kunnen klaren. Een betrekkelijk jonge titel in dat rijtje is CloudShot.
De naam is inderdaad een combinatie van de woorden ‘cloud’ en ‘screenshot’. Het programma kan inderdaad direct na het maken van een screenshot de afbeelding uploaden naar een dienst als Dropbox of Google Drive. Maar je mag het bestand ook gewoon lokaal opslaan. Naast de cloudfunctionaliteit heeft CloudShot nog twee andere voordelen. De eerste is editor waarmee je je gemaakte schermafdruk nog kunt bewerken en van annotaties kunt voorzien. De tweede is de mogelijkheid om geanimeerde gif-bestanden van schermhandelingen te maken. Zo kun je een korte uitleg geven over een bepaalde computerkwestie. CloudShot is er in een installatieversie en een portable versie.
Tip 2: Vreemde types
Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10
Wie de tijd neemt om rond te snuffelen op z’n harde schijf komt er al snel achter dat er veel bestandsextensies bestaan. Een aantal ervan herkennen we direct: jpg of png zijn afbeeldingen, mp4 of avi zijn video’s, en zo kun je nog wel meer vinden. Windows heeft alle in gebruik zijnde extensies in het register opgeslagen met daarbij de informatie over het programma waarmee ze moeten worden geopend. Dubbelklikken op een afbeelding zal dus je favoriete fotoviewer opstarten, en dubbelklikken op een video de mediaspeler. Installeer je een nieuw programma, dan wijzigt soms ineens (ongewenst) het programma waarmee een bestand geopend wordt. Door de eigenschappen van een bestand op te vragen, kun je het bestand weer met je favoriete programma laten openen, maar gebeurt het vaker, dan is het om moedeloos van te worden. Met het portable programmaatje FileTypesMan kun je niet alleen alle bij Windows bekende bestandstypen opvragen, maar ook aan meerdere tegelijk een ander programma toewijzen. Let op: er is een los te downloaden Nederlands taalbestand!
De website Bear Convert biedt een groot aantal gereedschappen voor uiteenlopende conversies
-
Tip 03: Alleskunner
Geschikt voor: elk systeem
Er zijn zo van die karweitjes die je niet vaak hoeft te doen en waarvoor het dan ook zonde is om speciale software te installeren als er ook een online oplossing bestaat. Het converteren van bepaalde bestandstypen behoort daar voor veel mensen toe.
De website Bear Convert biedt een groot aantal gereedschappen voor uiteenlopende conversies. In de categorie audio kun je onder meer midibestanden splitsen, het volume of de snelheid van het nummer aanpassen en ze converteren naar mp3. Voor afbeeldingen biedt de site allerlei conversies, zoals van bmp naar jpg. Ook kun je van geanimeerde gif-bestanden losse plaatjes maken. Voor bewegend beeld biedt de site ook talloze converters.
Wie Office-documenten of e-books wil omzetten, bijvoorbeeld naar een pdf, vindt op Bear Convert ook genoeg van zijn gading. Je kunt zelfs een pdf of powerpointpresentatie omzetten naar een html5-versie, zodat het er meer uitziet alsof je door een tijdschrift bladert.
Tip 04: Op ware grootte
Geschikt voor: elk systeem
We zijn allemaal opgegroeid met de bekende platte wereldkaart. Die is tot stand gekomen door de aardbol te projecteren op een cilinder, deze vervolgens open te knippen en uit te rollen. Het nadeel daarvan is dat je alleen de juiste grootte van iets ziet dat precies op de evenaar ligt. Alles ten noorden of ten zuiden daarvan wordt steeds verder uitvergroot.
Op een globe geldt dat probleem natuurlijk niet, maar daarop kun je weer moeilijk landen met elkaar vergelijken. Het beste van beide soorten wereld’kaarten’ vinden we op The True Size Of. Op deze interactieve wereldkaart kun je een of meer landen opzoeken (op hun Engelse naam) en deze vervolgens verslepen naar een ander land. Ze worden dan op correcte wijze vergroot of verkleind naarmate je ze dichter naar of verder van de evenaar sleept. Op die manier zie je heel duidelijk hoezeer de platte kaart oppervlaktes vertekent en kun je makkelijk de ware grootte van allerlei landen met elkaar vergelijken. Selecteer maar eens een paar van de grootste Europese landen (Duitsland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld) en sleep ze naar Congo in Afrika. Je zult je verbazen …
Beter dan welke bron dan ook, geeft het lezen van een oude krant je een goed beeld van die tijd
-
Tip 05: Uitgelezen
Geschikt voor: elk systeem
De krant van vandaag is nog redelijk informatief, die van gisteren bevat alweer oud nieuws en kan dus zo in de papierbak. Maar de krant van 20, 50 of 100 jaar geleden is juist weer heel interessant. Beter dan welke bron dan ook geeft het lezen ervan je een tijdsbeeld. Waar maakten we ons toen druk over? Welke producten werden er aangeboden en wat kostten ze? Met dergelijke informatie krijg je absoluut een andere kijk op de huidige tijd.
Door de jaren heen zijn veel kranten gedigitaliseerd en die zijn allemaal samengebracht in de databank van Delpher. Je kunt Delpher op allerlei manieren doorzoeken. Zoek je bijvoorbeeld op trefwoord, dan kun je het vaak overweldigende aantal resultaten terugbrengen tot overzichtelijke proporties door de tijdsperiode in te korten, door het aantal titels te beperken, door wel of niet in advertenties te zoeken, enzovoort. Heb je iets interessants gevonden en de krant geopend, dan kun je daarin voor- en achteruit bladeren. Naast kranten bevat Delpher ook de nodige tijdschriften, boeken en nieuwsbulletins van radio-uitzendingen.
Tip 06: Luistergenot
Geschikt voor: elk systeem
Dat internet niet alleen ons collectieve geheugen is als het om oude kranten gaat, bewijst The Great 78 Project. Nee, dat is geen collectie met allerlei wetenswaardigheden over 1978, maar een enorme databank met gedigitaliseerde 78-toerenplaten. Deze verzameling, die nog elke dag groter wordt, probeert zo veel mogelijk historische opnamen voor het nageslacht te behouden en toegankelijk te maken. Naast grammofoonplaten bevat het archief ook wasrol-opnamen (voor de voorloper van de grammofoon; de fonograaf). Omdat de collectie inmiddels honderdduizenden titels bevat, is een goed zoeksysteem natuurlijk onmisbaar. Er zijn dan ook allerlei criteria om op te zoeken, bijvoorbeeld jaar, collectie, maker of zelfs taal. Wil je een oude opname van de Matthäus Passion horen? Geen probleem. Ben je op zoek naar platen van Duke Ellington uit de jaren 30? Het systeem trommelt ze zonder moeite voor je op. Al is het door de wijze van presenteren ook geen straf om lekker te bladeren, te luisteren en je te laten verrassen door wat je hoort.
Tip 07: Historisch
Geschikt voor: elk systeem
Wie tegenwoordig elders op de wereld een kijkje wil nemen, wordt verwend met de satellietopnamen bij diensten als Google Earth. Dit moois is echter nog niet zo oud en dus heb je er niets aan wanneer je beelden zou willen zien van voor het jaar 2000. Luchtfoto’s worden echter al veel langer gemaakt en op de website van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie vinden we er duizenden. Dat is echter nog maar het topje van de ijsberg, want de verzameling foto’s vanaf de grond is nog vele malen groter. Uiteraard hebben al die beelden iets met militaire geschiedenis te maken. Zo vind je in de databank afbeeldingen van oude tanks, fregatten en vliegtuigen, maar ook van generaals, gewone soldaten, (historische) gebeurtenissen en het dagelijks bestaan van de militair. Naast heel veel foto’s vind je in de databank ook honderden historische video’s. Om wegwijs te raken in al dat moois, kun je de collectie op allerlei manieren filteren, bijvoorbeeld op periode, plaats of persoon. Ook zijn er speciale thema’s waarbinnen je kunt bladeren.
PicPick biedt veel mogelijkheden om vensters vast te leggen, meer dan standaard in Windows kan
-
Tip 08: Nieuwsgierig
Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10, MacOS, Linux
Je kunt natuurlijk meerdere malen per dag een rondje maken langs je favoriete informatieve websites, maar wie echt bovenop het nieuws wil zetten, gebruikt rss-feeds, kleine informatiestroompjes die relevante informatie beknopt weergeven. Een heerlijk programma om met zulke rss-feeds te werken, is Desktop Ticker, beschikbaar in zowel een portable als installatieversie. Het eerste dat je wilt doen als je met het programma aan de slag gaat, is natuurlijk het invoeren van feeds. Waar je die vindt? Een zoekopdracht in Google naar ‘rss feeds Nederland’ levert allerlei plaatselijke bronnen op op gebieden als actualiteit, sport en computers. Zo geeft www.nationalemediasite.nl/rss-feeds.php een mooi overzicht op verschillende gebieden. Klik je daar op een van de links, dan kom je op de betreffende rss-pagina en dat adres kun je toevoegen aan Desktop Ticker. Heb je al je favorieten toegevoegd, dan is het handig om via het menu Tools / Dock nog even een handig plekje te kiezen voor de nieuwsstroom. Nu heb je al het nieuws onder handbereik. Zie je een interessante kop, houd dan je cursor erboven voor een samenvatting, of klik erop om direct het volledige artikel te openen.
Tip 09: Schermafdruk
Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10
Waar we in tip 1 al een programma bespraken om uitgebreidere screenshots te kunnen maken dan in Windows zelf kan, is er hier nog zo een. PicPick is Nederlandstalig, beschikbaar als portable versie en uitsluitend gratis voor privégebruik. Het programma is in staat om het volledige scherm, een venster, een willekeurige rechthoek of willekeurig gevormd gebied bewaren. Zelfs het vastleggen van een scrollend venster (denk aan een lange webpagina) is geen probleem. Heb je een schermafbeelding gemaakt, dan kan PicPick het plaatje automatisch opslaan, maar standaard kom je in de zeer uitgebreide beeldbewerker terecht, waar je een schat aan gereedschappen vindt om afbeeldingen te verbeteren, te annoteren, onderdelen te vervagen, en nog wel meer. Daarnaast vind je in PicPick een aantal onderdelen waarmee je bijvoorbeeld de kleurwaarde van pixels kunt bepalen of afstanden en hoeken op het scherm kunt meten. Tot slot kun je de afbeelding opslaan, direct koppelen aan een url, uploaden naar Facebook of een clouddienst of doorsturen naar Office. Completer dat dit wordt het niet!
Tip 10: Plaatjesdraaier
Geschikt voor: elk systeem
Om vrijelijk muziekjes te kunnen beluisteren, is een account bij Spotify of YouTube geen gek idee. Wil je gezellig meezingen, dan heb je soms de behoefte aan de songteksten. Je kent tenslotte ook niet alles uit je hoofd. Muzikum is een gigantische database waarin je door een veelheid aan artiesten, songtitels en albums kunt bladeren. Van veel artiesten biedt de site een bio- en discografie. Via de discografie ben je snel bij een lijst met je favoriete nummers. Selecteer je een nummer, dan verschijnt niet alleen de songtekst daarvan in beeld, maar ook een venstertje met het nummer op YouTube. Omdat het bladeren door lange lijsten niet ideaal is, biedt Muzikum ook zoekfuncties. Bovenin vind je een algemeen zoekvak en via de zoekfunctie in het menu Muziek kun je specifiek zoeken op bijvoorbeeld artiest of titel. Tot slot biedt de site voor sommige nummers een vertaling of akkoorden.
Het Taakbeheer is redelijk volwassen geworden, maar het kan altijd beter, mooier en uitgebreider
-
Tip 11: Taak
Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10
Wanneer je wil weten welke taken actief zijn en welke druk ze op het systeem leggen, neem je natuurlijk een kijkje in het Windows-onderdeel Taakbeheer. Alhoewel dat door de jaren heen redelijk volwassen is geworden, kan het altijd beter, mooier en uitgebreider. En dan komen we vanzelf bij het toepasselijk genaamde Task Manager DeLuxe, een portable vervanger voor Windows Taakbeheer die zowel in een 32- als 64bits-versie beschikbaar is.
Net als Taakbeheer opent het programma met een lijst van actieve processen. Standaard zijn dat processen van de ingelogde gebruiker, maar je kunt de lijst ook uitbreiden naar álle processen, dus ook die van het systeem. Kom je iets tegen dat je niet kent, dan kun je dat rechtstreeks naar Virustotal sturen of opzoeken met Google. Ook kun je van elk proces veel uitgebreidere informatie opvragen dan door Taakbeheer wordt geleverd. Daarnaast is er uitgebreide rapportage over actieve en inactieve services, programma’s die automatisch starten (Autoruns), netwerkverbindingen en het schijf- en GPU-gebruik beschikbaar. Het onderdeel Performance tot slot biedt zeer gedetailleerde informatie over de belasting van de processor en het geheugen.
Tip 12: Privé
Geschikt voor: verschillende browsers
Wie tegenwoordig een website bezoekt, wordt vrijwel altijd lastiggevallen met een formulier waarop je cookievoorkeuren moet aangeven. Veel mensen hebben daar – zeker op de langere termijn – geen zin in een klikken dan maar op ‘accepteren’. Maar veel van die geaccepteerde cookies zijn zogeheten trackers die proberen te achterhalen welke websites je zoal bezoekt. Interessante gegevens voor adverteerders, die er dan ook grif voor betalen.
Wie zijn privacy liefheeft, kan tegen dit ongewenst volgen allerlei maatregelen treffen. Eén daarvan is Privacy Badger. Dit is een browser-add-on voor Chrome, Firefox, Edge en Opera die volautomatisch analyseert welke internetdomeinen je surfgedrag over meerdere websites proberen te volgen. Stelt de add-on dit vast, dan wordt dat domein geblokkeerd, waardoor het voor hen lijkt alsof je van de aardbodem bent verdwenen. Helaas kan zo’n blokkade nadelig zijn voor het goed functioneren van een site en daarom houdt Privacy Badger ook een lijst bij van noodzakelijke cookies, maar probeert het ongewenst gedrag daarin te filteren. Voor sites die je volledig vertrouwt of waarvan gewenste inhoud niet meer zichtbaar is, kun je handmatig toestemming verlenen.
Tip 13: Apparaat
Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10
Wie iets wil weten over apparaten die in de pc zitten (geheugen, geluidskaart, harde schijven) of erop zijn aangesloten (beeldscherm, muis, toetsenbord, printer), kan wederom terecht bij het Windows Apparaatbeheer. De apparaten worden geordend op type en kun je vaak ook zien of er eventueel hardwareconflicten zijn. Het Apparaatbeheer toont echter niet het naadje van de kous. Daarvoor kun je terecht bij DevManView, vooral geschikt voor pc-gebruikers met een technische inslag. Het programma toont allerlei wetenswaardigheden die in een overzichtelijke tabel en je kunt ze op ieder denkbaar kenmerk sorteren. Een bijkomend voordeel is dat je de naam van een apparaat direct naar Google kunt sturen om er meer over te weten te komen. Ook kun je direct naar de registerverwijzing van een apparaat. Let wel op: met beide programma’s kun je apparaten uitschakelen of zelfs verwijderen, en dat kan bij onwetend gebruik tot problemen leiden.
Twee is beter dan één, maar vier is weer beter dan twee, volgens Q-Dir
-
Tip 14: In viervoud
Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10
Microsoft zegt altijd goed naar gebruikers te luisteren als het om ervaringen en wensen gaat. Maar hoe is dat dan te rijmen met het feit dat Verkenner al sinds jaar en dag min of meer hetzelfde is met slechts één zichtbare map per venster? Misschien dat het toch de voorkeur heeft van de meeste gebruikers, maar toch vinden we het vreemd dat er al sinds het DOS-tijdperk vele programma’s bestaan waarin je twee mappen naast elkaar kunt bekijken. Twee is beter dan één, maar vier is weer beter dan twee, vindt Q-Dir. Dit fraaie alternatief voor Verkenner kan het scherm dus in maximaal vier delen splitsen met in elk deel een eigen map die je bovendien op een andere manier kunt weergeven (lijst of pictogrammen bijvoorbeeld). Overigens kun je er ook voor kiezen om slechts één, twee of drie mappen tegelijk te tonen en kun je de kleuren van Q-Dir naar wens aanpassen. Als kers op de taart kun je in al die vensters ook nog eens meerdere tabbladen openen, zodat je zicht op heel veel mappen tegelijk kunt houden.
Gevaarlijk?
Niet te snel klikken
