Lijkt het je leuk om te schilderen, maar is kliederen met verf en een kwast op een schildersezel niet helemaal jouw ding? Probeer het dan eens met digitale penselen. Krita combineert een intuïtieve interface en geavanceerde functies met een onklopbare prijs: de tool is namelijk helemaal gratis.

Krita is niet de enige digitale schildersoftware en zelfs niet de gebruiksvriendelijkste of krachtigste. Artweaver Plus is bijvoorbeeld het toegankelijkste pakket, maar de mogelijkheden zijn beperkt en de app is niet gratis. Corel Painter lijkt de professioneelste tool, maar heeft een steile leercurve en kost veel geld. Krita is daarom echt een beter alternatief. De tool is gratis en geschikt voor zowel beginners als professionals.

Krita is opensource, bestaat al 25 jaar en krijgt regelmatig updates. De software is beschikbaar voor Linux, macOS en Windows, inclusief een portable variant voor Windows. Wij gebruiken de installeerbare 64bit-versie voor Windows (5.2.6). Gebruik je een oudere 32bit-versie van Windows (8 of 10), dan kun je de 32-bitversie 4.4.3 downloaden.

Laten we kennismaken met Krita. We gaan ook aan de slag met de meer geavanceerde functies, zoals lagen en alfamaskers. Krita laat zich optimaal besturen met een drukgevoelig grafisch tablet (zie deze lijst voor ondersteunde tablets), maar het kan ook wel met de muis.

Installeren

Allereerst download je Krita. De installatie verloopt rechttoe rechtaan. Wanneer je het programma voor de eerste keer opent, kun je al direct naar Bestand / Nieuw gaan. In het dialoogvenster kies je uit verschillende sjablonen, voor onder meer texturen en animaties. Wij kiezen hier voor Aangepast document en laten de standaardopties zoals ze zijn, tenzij je bijvoorbeeld de Afbeeldingsgrootte (in Pixels of Centimeters) wilt aanpassen.

Op het tabblad Inhoud zie je dat de Achtergrondkleur standaard wit is. Wil je deze transparant maken? Stel dan de Achtergronddekking in op 0%. Bevestig je keuzes met Aanmaken, waarna het canvas verschijnt. Open je meerdere ontwerpen, dan komen deze elk op een apart tabblad terecht.

Het gedefinieerde canvas verschijnt direct.

Snelle verkenning

Prettig aan Krita is dat je de interface volledig naar wens kunt aanpassen. Standaard staat de gereedschapskist links, terwijl vensters als Geavanceerde kleurenkiezer, Hulpmiddelopties, Lagen en Penseelinstellingen rechts staan. Je kunt deze vensters eenvoudig verslepen en neerzetten op de gewenste positie. Wil je andere of extra componenten gebruiken? Via Instellingen / Componenten tonen kies je uit ongeveer 35 verschillende. Het onderdeel Overzicht is bijvoorbeeld erg handig als je een navigatievenster met een miniatuurweergave van je canvas wilt zien.

Je kunt je nieuwe werkruimte ook bewaren: klik hiervoor helemaal rechtsboven op de knop Werkruimte kiezen, vul een naam in en kies Bewaren. Je kunt hier altijd terugkeren naar de werkruimte Default.

Voor efficiënter werken in Krita ga je via Instellingen / Krita instellen naar de Sneltoetsen. Hiermee krijg je een overzicht van alle sneltoetsen; je kunt deze aanpassen of nieuwe toevoegen. Zelf hebben we bijvoorbeeld Ctrl+D gekoppeld aan Deselecteren (in plaats van standaard Ctrl+Shift+A) en de S-toets aan Hulpmiddel voor selectie uit de vrije hand. Voor Photoshop-gebruikers is er onderaan, bij Sneltoetsschema’s, de optie Photoshop_compatible. Deze biedt handige sneltoetsen, terwijl je het canvas met de muis beweegt. Met de spatiebalk verplaatst je je canvas, met Ctrl+Spatiebalk zoomen je in en met Shift+Spatiebalk roteer je het canvas.

Aan componenten geen gebrek in Krita.

Penselen als de basis

Om te schilderen heb je natuurlijk penselen nodig. Dat geldt ook in een digitaal schilderprogramma. Bij het openen van een (nieuw) project is daarom het Gereedschapvoor penseel uit de vrije hand standaard geselecteerd (bereikbaar met de sneltoets B). Probeer het eens uit door enkele vloeiende lijnen op je canvas te trekken. In de knoppenbalk bovenaan kun je zowel de Dekking als de Grootte van je penseel aanpassen. De grootte wijzig je ook door de Shift-toets ingedrukt te houden en met de linkermuisknop naar links of rechts over het canvas te bewegen.

Met het pijltje bij Dekking regel je de Flow, oftewel de verftoevoer: een lagere waarde geeft minder verf, wat resulteert in wazigere randen. De penseelkleur kies je links in de knoppenbalk of via Geavanceerde kleurenkiezer.

De basis van elk schilderprogramma: het penseel.

Ruime keuze penselen

Standaard gebruikt Krita het penseel Basic-5 Size Opacity, maar via Penseelinstellingen ontdek je veel meer opties. In het uitklapmenu bovenaan kun je filteren op verschillende categorieën, zoals Inkt, Verf of Gummen. Let op: Gummen verwijdert verf van je canvas.

Wil je een penseel vaker gebruiken, klik er dan met je rechtermuisknop op en kies Aan tag toewijzen / Mijn favorieten. Klik nu met je rechtermuisknop in je canvas. Je ziet een snelkiezer verschijnen met je tien favoriete penselen en knoppen om de eigenschappen aan te passen. Je kunt in Penseelinstellingen ook een eigen tag toekennen via Aan tag toewijzen. De penselen met deze tag selecteer je als groep in het uitklapmenu.

Met de penseelkiezer hoef je niet lang naar je favoriete kwasten te zoeken.

Voor nog meer penselen ga je naar https://docs.krita.org/resources. Bij Hulpdata / Pakketten met penselen download je een pakket. Pak het zip-bestand uit in een lege map, waarbij je bundle-bestanden of submappen krijgt, zoals brushes of painttoppresets. Open in Krita Instellingen / Hulpbronnen beheren, klik op Map met hulpbron openen en plaats de bestanden in de juiste mappen. Na een herstart van Krita zijn de penselen toegevoegd.

Penselen genoeg! Als je wilt voeg je er zelf nog meer toe.

Verf verwijderen

Naast gummen zijn er andere manieren om verf (deels) te verwijderen. De bekende sneltoets Ctrl+Z maakt de laatste bewerking ongedaan, terwijl Ctrl+Shift+Z deze weer herstelt. Voor meer overzicht kun je Geschiedenis ongedaan maken openen en de laatste gewenste stap selecteren.

Wil je slechts een deel van een schilderwerk verwijderen? Gebruik dan de knop Gummmodus instellen in de knoppenbalk (sneltoets E). Met een geselecteerd penseel verwijder je nu verf volgens de eigenschappen.

Bovenaan: het knopje voor de gummodus. Onderaan: je actiegeschiedenis.

Selecties

Schilderen draait niet alleen om het juiste gebruik van penselen, maar ook om de precisie van je selecties. Krita biedt hiervoor acht opties, deze staan onderaan de gereedschapskist. Mogelijk ben je al bekend met een aantal, maar ook de volgende opties zijn zeker de moeite waard: Gereedschap voor aaneengesloten gebied (voor pixels met vergelijkbare kleuren die met elkaar verbonden zijn), Gereedschap voor selectie van gelijkwaardige kleur (voor pixels met ongeveer dezelfde kleur op het hele canvas) en Magnetisch selectiehulpmiddel voor kromme (volgt automatisch de randen van objecten).

Je kunt meerdere, al dan niet overlappende, selecties maken door de Shift-toets ingedrukt te houden. Gebruik je de Alt-toets, dan wordt de selectie subtractief en verwijder je een gebied uit een bestaande selectie.

Let goed op bij Hulpmiddelenopties tijdens het selecteren. Naast Optellen en Aftrekken vind je hier onder meer ook de opties Doorsnijden en Symmetrisch verschil. Afhankelijk van de gekozen tool verschijnen extra parameters, zoals Drempel, Spreiding, Anti-aliasing en zelfs Modus, voor pixels of vectoren.

We raden je aan dit venster altijd bij de hand te houden, want het biedt ook bij andere gereedschappen aangepaste opties.

Elk gereedschap heeft extra parameters voor een precieze aansturing.

Met lagen werken

Het verschil tussen pixels (voor beeldpunten bij schilderen en tekenen) en vectoren (voor objecten met strakke lijnen en vormen) speelt ook in Krita een belangrijke rol. Probeer het gerust uit door op een leeg canvas iets willekeurigs te tekenen met een Penseel uit de vrije hand. Zet vervolgens iets op hetzelfde canvas met de tool Kalligrafie. Controleer daarna het lagenvenster. Daar zie je dat er boven de standaard Achtergrondlaag twee lagen zijn gecreëerd: Tekenlaag 1 en Vectorlaag 2.

Je merkt dat objecten op de laatste laag scherp blijven bij het inzoomen of schalen. Dat is niet het geval bij objecten op je tekenlaag. Wil je nu opnieuw het penseel voor vrije hand gebruiken, dan verschijnt de melding dat dit niet mogelijk is op deze laag. Je moet hiervoor een tekenlaag of masker gebruiken. Klik dan bijvoorbeeld op Tekenlaag 1 in het lagenvenster om penseelstreken aan te brengen. Of gebruik de pijlknop naast de plusknop en kies eens voor Tekenlaag toevoegen.

Je kunt lagen tijdelijk (on)zichtbaar maken met het oogicoontje, verplaatsen door ze te slepen en wijzigingen blokkeren met het sloticoontje. Om de laagnaam te wijzigen, hoef je er maar op te dubbelklikken. Vanuit het contextmenu van een laag kun je deze onder andere knippen, kopiëren, plakken, dupliceren, met een onderliggende laag samenvoegen of verwijderen.

Krita kan met meerdere lagen werken, zoals vectorlagen en tekenlagen.

Extra lagen

Lagen zijn om meerdere redenen erg handig. Stel dat je een bestaande tekening of schets wilt inkleuren. Begin met een tekenlaag en teken of importeer de schets daarop. Dit doe je via Laag / Importeren/Exporteren / Laag importeren. Pas vervolgens de Dekking in de balk bovenin het lagenvenster aan, bijvoorbeeld naar 30%. Maak daarna een tweede tekenlaag boven de schetslaag. Hierop kun je het object in de schets inkleuren. Na afloop kun je de onderliggende laag eventueel verwijderen.

Een ander voorbeeld is het gebruik van filters. In plaats van een filter rechtstreeks toe te passen op een laag, maak je een filterlaag aan. Selecteer eerst de laag waarop je het effect wilt toepassen. Klik onderaan het lagenvenster op het pijltje naast de plusknop en ga naar Filterlaag. Stel in het dialoogvenster het gewenste effect in, optimaliseer de parameters en geef de filterlaag een naam. Wil je later iets aanpassen, klik dan met je rechtermuisknop op de filterlaag en kies Eigenschappen. Je kunt ook de transparantie van de filterlaag aanpassen. Als je het effect niet meer wilt gebruiken, hoef je alleen maar de filterlaag te verwijderen.

Non-destructieve experimenten met een extra filterlaag.

Binnen de lijntjes

Wil je extra penseelstreken toevoegen aan een object op een aparte laag, begin dan met het tekenen van het object in een aparte laag (noem deze bijvoorbeeld Object). Creëer daarna erboven een nieuwe laag. Daarop breng je de extra penseelstreken aan (noem deze bijvoorbeeld Streken).

Zonder aanpassingen kun je buiten de omtreklijnen van het object schilderen. Dat wil je natuurlijk voorkomen. Gebruik hiervoor de functie Alfavergrendeling. Klik met je rechtermuisknop op de nieuwe laag en kies Groep / Snelle groep. Deze laag wordt nu onderdeel van een nieuwe groep. Sleep ook de laag met het object naar de groepsnaam, zodat beide lagen in dezelfde groep zitten. Let op, het object moet de onderste laag zijn. Activeer nu de magie: druk op het Alfa-knopje in de laag Streken. Vanaf dit moment kun je alleen nog schilderen binnen de reeds bestaande pixels van de laag en blijf je dus mooi binnen de objectcontouren. Zo kun je nog andere lagen aan deze groep toevoegen, bijvoorbeeld voor fraaie schaduweffecten.

Krita biedt nog veel meer geavanceerde mogelijkheden, maar we kunnen hier natuurlijk niet alles bespreken. Experimenteer gerust en ontdek meer technieken in de online handleiding, of via de vele video’s over Krita die je op YouTube vindt.

Links: zonder alfavergrendeling. Rechts: met alfavergrendeling.

Print en export

Zelfs met een gekalibreerd beeldscherm kunnen de kleuren van je ontwerp in Krita afgedrukt op papier er anders uitzien. Vaak zijn de kleuren minder fel. Je kunt de afdrukkleuren simuleren door Beeld / Soft proofing (sneltoets Ctrl+Y) in te schakelen. Activeer hier ook Waarschuwing buiten gamut (oftewel kleurbereik). Daarmee zie je in felgroen welke kleuren je printer mogelijk niet accuraat afdrukt. Krita gebruikt hierbij standaard het kleurmodel CMYK/Alfa met het kleurprofiel Chemical proof (Standaard). Dit kun je controleren door in Instellingen / Krita instellen naar Kleurbeheer en het tabblad Soft-proofing te gaan. Via het vierkantje met de pijl kun je eventueel eigen ICC-kleurprofielen toevoegen die beter aansluiten bij je printer (en papier).

Wil je je ontwerp digitaal opslaan helemaal zoals jij het wilt? Gebruik dan Bestand / Geavanceerd exporteren. Kies het gewenste uitvoerformaat uit de ruim dertig opties en klik op Opslaan. In het venster dat verschijnt, stel je alle parameters naar wens in, en voltooi je de export met OK.

Volgens het ingestelde kleurprofiel bakt je printer niet veel van dit natuurtafereeltje.

De Xiaomi 15T Pro laat zich moeilijk nog een midrange toestel noemen. Met een adviesprijs van 799 euro schuift hij stevig richting de premiumklasse. Kijken we naar de processor en de camera's, dan lijkt dat gerechtvaardigd. In deze review lees je er meer over.

De Xiaomi 15T Pro voelt direct als een high-end toestel. Het platte ontwerp met aluminium frame oogt strak en ligt stevig in de hand. De matte achterkant voorkomt vingerafdrukken en houdt het toestel netjes, terwijl de IP68-certificering bescherming biedt tegen stof en water. Het scherm is afgewerkt met Gorilla Glass 7i om krassen te weren. Handig is dat Xiaomi een hoesje en screenprotector meelevert, zodat de telefoon vanaf het eerste gebruik goed beschermd is tegen vallen en slijtage.

Het 6,83-inch amoled-scherm is een van de grootste pluspunten. Ook op zonnige dagen is het ontzettend helder (3.200 nits), waardoor je op vrijwel alle momenten goed kunt aflezen wat erop gebeurt. De hoge 144 Hz-verversingssnelheid van het Pro-model zorgt voor fijne en vloeiende animaties; dat merk je vooral bij het gamen, maar ook het scrollen. Kleuren zijn standaard levendig, maar wie een natuurgetrouwer beeld wil, kan schakelen naar de Original Color Pro-modus. Verder ondersteunt het scherm Dolby Vision en HDR10+. Het display laat deze smartphone dus weinig te wensen over.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Snel en soepel in gebruik

De 15T Pro levert hoge prestaties dankzij de krachtige Dimensity 9400+-processor. Het toestel voelt razendsnel, waardoor haperingen bij alledaagse taken (zoals mailen, scrollen of WhatsAppen) niet voorkomen. Zelfs veeleisende games op de hoogste grafische instellingen draaien moeiteloos zonder dat het toestel merkbaar heet wordt. De standaard 12 GB aan werkgeheugen zorgt ervoor dat multitasken verder soepel verloopt. Op papier is de 9400+ 'slechter' dan het Elite 8-vlaggenschip van Qualcomm, maar de vraag is of je écht iets mist.

Met de forse 5500mAh-batterij kom je goed de dag door. Zelfs bij zware belasting haal je geregeld gewoon de avond. Ben je een minder fanatieke of veeleisende gebruiker, dan is anderhalve dag realistisch. Hoewel de laadsnelheid teruggebracht is naar 90 W, blijft dit sneller dan wat gangbaar is op dit prijspunt. Opladen duurt daardoor, technisch gezien, langer dan bij de voorganger. Maar je krijgt er wel een batterij met een groter vermogen voor terug. Bovendien komen fabrikanten als Samsung en Google niet in de buurt van 90W-laden.

Nog geen Android 16

De telefoon draait op HyperOS, een softwarelaag bovenop Android 15. De interface wijkt duidelijk af van standaard Android en vraagt daarom om wat gewenning, al kun je veel onderdelen naar wens aanpassen. Minder prettig is de hoeveelheid meegeleverde apps: naast de Google-apps vind je ook dubbele downloadstores en software van derden. Positief is dat Xiaomi vijf jaar upgrades en zes jaar beveiligingsupdates belooft. Toch loop je meteen al achter, want het toestel start nog op Android 15 en levert daardoor in de praktijk één update in.

Naast bekende Google-functies zoals Circle to Search, voegt Xiaomi eigen AI-tools toe voor fotobewerking en vertalingen. Je moet dan wel een Xiaomi-account en altijd een internetverbinding hebben, maar dan kun je foto's en teksten bewerken – een beetje de gebruikelijke dingen. Met HyperOS 3 wil Xiaomi die mogelijkheden verder uitbreiden. Een unieke toevoeging is Offline Communication, waarmee je een gesprek voert met een andere 15T (Pro)-eigenaar, zonder mobiel netwerk. Geinig: een soort walkietalkiefunctie dus.

Indrukwekkend camerasysteem

Waar het allemaal echt om gaat zijn de camera's. Het systeem bestaat uit drie lenzen, aangevoerd door een 50MP hoofdcamera met de hoogwaardige Light Fusion 900-sensor. De echte ster is echter de 50MP-telelens, die met 5x optische zoom en beeldstabilisatie ontzettend fijne prestaties levert (en dat is zeldzaam in deze prijsklasse). De lens wordt aangevuld door een 12MP-ultragroothoeklens, hoewel dit kwalitatief de minst indrukwekkende van dit trio is. De kleurconsistentie tussen de lenzen is gelukkig erg goed en de brandpuntafstanden zijn hetzelfde.

De samenwerking met Leica resulteert in foto's met een authentiek en vaak contrastrijk karakter. Vooral de hoofd- en telelens blinken uit in details vastleggen en het creëren van een natuurlijke scherptediepte. Ook bij weinig licht presteert de hoofdcamera redelijk goed zonder beelden kunstmatig te verlichten. Over het geheel blijft één bekend minpunt bestaan: in het donker is het dynamisch bereik beperkt. Felle lichtbronnen worden snel overbelicht, waardoor details verloren gaan. Dit is een euvel waar Xiaomi eigenlijk al jaren last van heeft.

Xiaomi 15T Pro kopen?

De Xiaomi 15T Pro is een krachtig toestel dat qua hardware een ervaring op vlaggenschipniveau biedt voor een acceptabele prijs. Het uitstekende scherm, de solide batterijduur en het veelzijdige camerasysteem overtuigen allemaal. De sterke punten kunnen echter overschaduwd worden door de software. Het toestel draait op een oudere Android-versie en de HyperOS-interface hoeft niet iedereen te bekoren. Maar als je op zoek bent naar een smartphone die de focus legt op fotografie, dan is dit een goed alternatief voor een Samsung.

Waarom zou je een aparte wasmachine en droger kopen als je ook voor een wasdroogcombinatie kunt kiezen? Nou, zo simpel is het niet. Een wasdroogcombinatie werkt namelijk zeker niet hetzelfde als een losse wasmachine en droger. We vertellen je hoe dit zit.

Ruimte

De voornaamste reden om voor een wasdroogcombinatie in plaats van een aparte wasmachine en droger te kiezen, is de geringe ruimte die zo'n gecombineerd apparaat inneemt. Een losse wasmachine en droger kunnen samen behoorlijk wat ruimte in beslag nemen, vooral in kleinere ruimtes. Vaak is het wel mogelijk om de apparaten te stapelen (zoals je ziet op de foto hieronder – meer daarover lees je in het artikel Stapelvraag: droger op wasmachine of wasmachine op droger?, maar dan moet wel het plafond hoog genoeg zijn. Een wasdroogcombinatie is daarentegen net zo groot als een 'gewone' wasmachine en kun je dus makkelijk in kleine ruimtes kwijt. Eén apparaat oogt ook een stuk netter en ruimtelijker, wat ideaal is als je het apparaat bijvoorbeeld in de badkamer of keuken plaatst. 

©Leonid Iastremskyi

Droogresultaten

Een groot verschil in de werking van een losse droger en een wasdroogcombinatie is dat die eerste over een condensor beschikt. Die condensor haalt bij het drogen vocht uit de warme lucht, waarna het water wordt opgevangen in een reservoir of wordt afgevoerd via een slang. Kleding droogt op die manier snel én energiezuinig. Bij een wasdroogcombinatie gaat dit anders. Dit type apparaat droogt het wasgoed door middel van een verwarmingselement, waar veel energie voor nodig is. Bovendien heeft een wasdroogcombinatie geen condensor, waardoor het drogen langer duurt. Wasdroogcombinaties doen er wel twee tot drie keer langer over om wasgoed te drogen dan een aparte droger. Daarnaast zijn de droogresultaten van wasdroogcombinaties over het algemeen iets minder goed, zo concludeerde de Consumentenbond, al zijn de verschillen minimaal. 

Droogcapaciteit

Voor het drogen van wasgoed is meer ruimte nodig dan voor wassen. Dat heeft ermee te maken dat de warme lucht goed bij het natte wasgoed moet kunnen komen. De wascapaciteit van een wasdroogcombinatie is daarom altijd zo'n 25 tot 50 procent groter dan de droogcapaciteit. Dat betekent dat als je wasgoed gewassen is, je eerst een deel van het wasgoed uit de machine moet halen voordat het droogproces kan starten - tenzij je een kleine was draait, natuurlijk. Koop je een aparte wasmachine en droger met dezelfde trommelinhoud, dan heb je hier geen last van. Het enige nadeel is dat je je kleding tussen het was- en droogproces van het ene naar het andere apparaat moet verplaatsen.

Energiezuinigheid

Wasmachines en drogers vreten best wat stroom. Het is dus begrijpelijk als je een apparaat wilt aanschaffen dat energiezuinig is. Een losse wasmachine en droger is hierin de beste keuze, en dat heeft vooral te maken met het efficiëntere droogproces. Een wasdroogcombinatie verbruikt daarentegen relatief veel stroom, omdat het verhitten van het verwarmingselement veel energie kost. Dat dit type apparaat daarnaast langer bezig is met drogen, draagt ook niet bij aan de energiezuinigheid. Een wasdroogcombinatie verbruikt ook meer water dan een losse droger. 

Aanschafprijs

Je hoopt natuurlijk dat je met twee apparaten in één geld bespaart, en over het algemeen is dat ook zo. Volgens de Consumentenbond is een wasdroogcombinatie vaak goedkoper dan een losse wasmachine en droger van hetzelfde merk. Er zijn al wasdroogcombinaties van rond de 500 euro, waarmee je zeker geld bespaart ten opzichte van twee losse apparaten, maar ze zijn er ook van 2000 euro. Let wel op de droogcapaciteit: hoe goedkoper een wasdroogcombinatie, hoe groter de kans dat het apparaat minder wasgoed tegelijk kan drogen. 

Dus: wat kies je?

Heb je genoeg ruimte in huis, wil je net zoveel kunnen drogen als wassen én vind je energiezuinigheid belangrijk? Kies dan voor een losse wasmachine en droger. Dit is in aanschafprijs iets duurder dan een wasdroogcombinatie, maar je krijgt wel waar voor je geld.

Wil je ruimte besparen en wil je niet te veel geld neerleggen voor een nieuwe wasmachine en droger? Dan is een gecombineerd apparaat de betere keuze. Hou er wel rekening mee dat een wasdroogcombinatie meestal meer kan wassen dan drogen, en dat het drogen langer duurt.