Lijkt het je leuk om te schilderen, maar is kliederen met verf en een kwast op een schildersezel niet helemaal jouw ding? Probeer het dan eens met digitale penselen. Krita combineert een intuïtieve interface en geavanceerde functies met een onklopbare prijs: de tool is namelijk helemaal gratis.

Krita is niet de enige digitale schildersoftware en zelfs niet de gebruiksvriendelijkste of krachtigste. Artweaver Plus is bijvoorbeeld het toegankelijkste pakket, maar de mogelijkheden zijn beperkt en de app is niet gratis. Corel Painter lijkt de professioneelste tool, maar heeft een steile leercurve en kost veel geld. Krita is daarom echt een beter alternatief. De tool is gratis en geschikt voor zowel beginners als professionals.

Krita is opensource, bestaat al 25 jaar en krijgt regelmatig updates. De software is beschikbaar voor Linux, macOS en Windows, inclusief een portable variant voor Windows. Wij gebruiken de installeerbare 64bit-versie voor Windows (5.2.6). Gebruik je een oudere 32bit-versie van Windows (8 of 10), dan kun je de 32-bitversie 4.4.3 downloaden.

Laten we kennismaken met Krita. We gaan ook aan de slag met de meer geavanceerde functies, zoals lagen en alfamaskers. Krita laat zich optimaal besturen met een drukgevoelig grafisch tablet (zie deze lijst voor ondersteunde tablets), maar het kan ook wel met de muis.

Installeren

Allereerst download je Krita. De installatie verloopt rechttoe rechtaan. Wanneer je het programma voor de eerste keer opent, kun je al direct naar Bestand / Nieuw gaan. In het dialoogvenster kies je uit verschillende sjablonen, voor onder meer texturen en animaties. Wij kiezen hier voor Aangepast document en laten de standaardopties zoals ze zijn, tenzij je bijvoorbeeld de Afbeeldingsgrootte (in Pixels of Centimeters) wilt aanpassen.

Op het tabblad Inhoud zie je dat de Achtergrondkleur standaard wit is. Wil je deze transparant maken? Stel dan de Achtergronddekking in op 0%. Bevestig je keuzes met Aanmaken, waarna het canvas verschijnt. Open je meerdere ontwerpen, dan komen deze elk op een apart tabblad terecht.

Het gedefinieerde canvas verschijnt direct.

Snelle verkenning

Prettig aan Krita is dat je de interface volledig naar wens kunt aanpassen. Standaard staat de gereedschapskist links, terwijl vensters als Geavanceerde kleurenkiezer, Hulpmiddelopties, Lagen en Penseelinstellingen rechts staan. Je kunt deze vensters eenvoudig verslepen en neerzetten op de gewenste positie. Wil je andere of extra componenten gebruiken? Via Instellingen / Componenten tonen kies je uit ongeveer 35 verschillende. Het onderdeel Overzicht is bijvoorbeeld erg handig als je een navigatievenster met een miniatuurweergave van je canvas wilt zien.

Je kunt je nieuwe werkruimte ook bewaren: klik hiervoor helemaal rechtsboven op de knop Werkruimte kiezen, vul een naam in en kies Bewaren. Je kunt hier altijd terugkeren naar de werkruimte Default.

Voor efficiënter werken in Krita ga je via Instellingen / Krita instellen naar de Sneltoetsen. Hiermee krijg je een overzicht van alle sneltoetsen; je kunt deze aanpassen of nieuwe toevoegen. Zelf hebben we bijvoorbeeld Ctrl+D gekoppeld aan Deselecteren (in plaats van standaard Ctrl+Shift+A) en de S-toets aan Hulpmiddel voor selectie uit de vrije hand. Voor Photoshop-gebruikers is er onderaan, bij Sneltoetsschema’s, de optie Photoshop_compatible. Deze biedt handige sneltoetsen, terwijl je het canvas met de muis beweegt. Met de spatiebalk verplaatst je je canvas, met Ctrl+Spatiebalk zoomen je in en met Shift+Spatiebalk roteer je het canvas.

Aan componenten geen gebrek in Krita.

Penselen als de basis

Om te schilderen heb je natuurlijk penselen nodig. Dat geldt ook in een digitaal schilderprogramma. Bij het openen van een (nieuw) project is daarom het Gereedschapvoor penseel uit de vrije hand standaard geselecteerd (bereikbaar met de sneltoets B). Probeer het eens uit door enkele vloeiende lijnen op je canvas te trekken. In de knoppenbalk bovenaan kun je zowel de Dekking als de Grootte van je penseel aanpassen. De grootte wijzig je ook door de Shift-toets ingedrukt te houden en met de linkermuisknop naar links of rechts over het canvas te bewegen.

Met het pijltje bij Dekking regel je de Flow, oftewel de verftoevoer: een lagere waarde geeft minder verf, wat resulteert in wazigere randen. De penseelkleur kies je links in de knoppenbalk of via Geavanceerde kleurenkiezer.

De basis van elk schilderprogramma: het penseel.

Ruime keuze penselen

Standaard gebruikt Krita het penseel Basic-5 Size Opacity, maar via Penseelinstellingen ontdek je veel meer opties. In het uitklapmenu bovenaan kun je filteren op verschillende categorieën, zoals Inkt, Verf of Gummen. Let op: Gummen verwijdert verf van je canvas.

Wil je een penseel vaker gebruiken, klik er dan met je rechtermuisknop op en kies Aan tag toewijzen / Mijn favorieten. Klik nu met je rechtermuisknop in je canvas. Je ziet een snelkiezer verschijnen met je tien favoriete penselen en knoppen om de eigenschappen aan te passen. Je kunt in Penseelinstellingen ook een eigen tag toekennen via Aan tag toewijzen. De penselen met deze tag selecteer je als groep in het uitklapmenu.

Met de penseelkiezer hoef je niet lang naar je favoriete kwasten te zoeken.

Voor nog meer penselen ga je naar https://docs.krita.org/resources. Bij Hulpdata / Pakketten met penselen download je een pakket. Pak het zip-bestand uit in een lege map, waarbij je bundle-bestanden of submappen krijgt, zoals brushes of painttoppresets. Open in Krita Instellingen / Hulpbronnen beheren, klik op Map met hulpbron openen en plaats de bestanden in de juiste mappen. Na een herstart van Krita zijn de penselen toegevoegd.

Penselen genoeg! Als je wilt voeg je er zelf nog meer toe.

Verf verwijderen

Naast gummen zijn er andere manieren om verf (deels) te verwijderen. De bekende sneltoets Ctrl+Z maakt de laatste bewerking ongedaan, terwijl Ctrl+Shift+Z deze weer herstelt. Voor meer overzicht kun je Geschiedenis ongedaan maken openen en de laatste gewenste stap selecteren.

Wil je slechts een deel van een schilderwerk verwijderen? Gebruik dan de knop Gummmodus instellen in de knoppenbalk (sneltoets E). Met een geselecteerd penseel verwijder je nu verf volgens de eigenschappen.

Bovenaan: het knopje voor de gummodus. Onderaan: je actiegeschiedenis.

Selecties

Schilderen draait niet alleen om het juiste gebruik van penselen, maar ook om de precisie van je selecties. Krita biedt hiervoor acht opties, deze staan onderaan de gereedschapskist. Mogelijk ben je al bekend met een aantal, maar ook de volgende opties zijn zeker de moeite waard: Gereedschap voor aaneengesloten gebied (voor pixels met vergelijkbare kleuren die met elkaar verbonden zijn), Gereedschap voor selectie van gelijkwaardige kleur (voor pixels met ongeveer dezelfde kleur op het hele canvas) en Magnetisch selectiehulpmiddel voor kromme (volgt automatisch de randen van objecten).

Je kunt meerdere, al dan niet overlappende, selecties maken door de Shift-toets ingedrukt te houden. Gebruik je de Alt-toets, dan wordt de selectie subtractief en verwijder je een gebied uit een bestaande selectie.

Let goed op bij Hulpmiddelenopties tijdens het selecteren. Naast Optellen en Aftrekken vind je hier onder meer ook de opties Doorsnijden en Symmetrisch verschil. Afhankelijk van de gekozen tool verschijnen extra parameters, zoals Drempel, Spreiding, Anti-aliasing en zelfs Modus, voor pixels of vectoren.

We raden je aan dit venster altijd bij de hand te houden, want het biedt ook bij andere gereedschappen aangepaste opties.

Elk gereedschap heeft extra parameters voor een precieze aansturing.

Met lagen werken

Het verschil tussen pixels (voor beeldpunten bij schilderen en tekenen) en vectoren (voor objecten met strakke lijnen en vormen) speelt ook in Krita een belangrijke rol. Probeer het gerust uit door op een leeg canvas iets willekeurigs te tekenen met een Penseel uit de vrije hand. Zet vervolgens iets op hetzelfde canvas met de tool Kalligrafie. Controleer daarna het lagenvenster. Daar zie je dat er boven de standaard Achtergrondlaag twee lagen zijn gecreëerd: Tekenlaag 1 en Vectorlaag 2.

Je merkt dat objecten op de laatste laag scherp blijven bij het inzoomen of schalen. Dat is niet het geval bij objecten op je tekenlaag. Wil je nu opnieuw het penseel voor vrije hand gebruiken, dan verschijnt de melding dat dit niet mogelijk is op deze laag. Je moet hiervoor een tekenlaag of masker gebruiken. Klik dan bijvoorbeeld op Tekenlaag 1 in het lagenvenster om penseelstreken aan te brengen. Of gebruik de pijlknop naast de plusknop en kies eens voor Tekenlaag toevoegen.

Je kunt lagen tijdelijk (on)zichtbaar maken met het oogicoontje, verplaatsen door ze te slepen en wijzigingen blokkeren met het sloticoontje. Om de laagnaam te wijzigen, hoef je er maar op te dubbelklikken. Vanuit het contextmenu van een laag kun je deze onder andere knippen, kopiëren, plakken, dupliceren, met een onderliggende laag samenvoegen of verwijderen.

Krita kan met meerdere lagen werken, zoals vectorlagen en tekenlagen.

Extra lagen

Lagen zijn om meerdere redenen erg handig. Stel dat je een bestaande tekening of schets wilt inkleuren. Begin met een tekenlaag en teken of importeer de schets daarop. Dit doe je via Laag / Importeren/Exporteren / Laag importeren. Pas vervolgens de Dekking in de balk bovenin het lagenvenster aan, bijvoorbeeld naar 30%. Maak daarna een tweede tekenlaag boven de schetslaag. Hierop kun je het object in de schets inkleuren. Na afloop kun je de onderliggende laag eventueel verwijderen.

Een ander voorbeeld is het gebruik van filters. In plaats van een filter rechtstreeks toe te passen op een laag, maak je een filterlaag aan. Selecteer eerst de laag waarop je het effect wilt toepassen. Klik onderaan het lagenvenster op het pijltje naast de plusknop en ga naar Filterlaag. Stel in het dialoogvenster het gewenste effect in, optimaliseer de parameters en geef de filterlaag een naam. Wil je later iets aanpassen, klik dan met je rechtermuisknop op de filterlaag en kies Eigenschappen. Je kunt ook de transparantie van de filterlaag aanpassen. Als je het effect niet meer wilt gebruiken, hoef je alleen maar de filterlaag te verwijderen.

Non-destructieve experimenten met een extra filterlaag.

Binnen de lijntjes

Wil je extra penseelstreken toevoegen aan een object op een aparte laag, begin dan met het tekenen van het object in een aparte laag (noem deze bijvoorbeeld Object). Creëer daarna erboven een nieuwe laag. Daarop breng je de extra penseelstreken aan (noem deze bijvoorbeeld Streken).

Zonder aanpassingen kun je buiten de omtreklijnen van het object schilderen. Dat wil je natuurlijk voorkomen. Gebruik hiervoor de functie Alfavergrendeling. Klik met je rechtermuisknop op de nieuwe laag en kies Groep / Snelle groep. Deze laag wordt nu onderdeel van een nieuwe groep. Sleep ook de laag met het object naar de groepsnaam, zodat beide lagen in dezelfde groep zitten. Let op, het object moet de onderste laag zijn. Activeer nu de magie: druk op het Alfa-knopje in de laag Streken. Vanaf dit moment kun je alleen nog schilderen binnen de reeds bestaande pixels van de laag en blijf je dus mooi binnen de objectcontouren. Zo kun je nog andere lagen aan deze groep toevoegen, bijvoorbeeld voor fraaie schaduweffecten.

Krita biedt nog veel meer geavanceerde mogelijkheden, maar we kunnen hier natuurlijk niet alles bespreken. Experimenteer gerust en ontdek meer technieken in de online handleiding, of via de vele video’s over Krita die je op YouTube vindt.

Links: zonder alfavergrendeling. Rechts: met alfavergrendeling.

Print en export

Zelfs met een gekalibreerd beeldscherm kunnen de kleuren van je ontwerp in Krita afgedrukt op papier er anders uitzien. Vaak zijn de kleuren minder fel. Je kunt de afdrukkleuren simuleren door Beeld / Soft proofing (sneltoets Ctrl+Y) in te schakelen. Activeer hier ook Waarschuwing buiten gamut (oftewel kleurbereik). Daarmee zie je in felgroen welke kleuren je printer mogelijk niet accuraat afdrukt. Krita gebruikt hierbij standaard het kleurmodel CMYK/Alfa met het kleurprofiel Chemical proof (Standaard). Dit kun je controleren door in Instellingen / Krita instellen naar Kleurbeheer en het tabblad Soft-proofing te gaan. Via het vierkantje met de pijl kun je eventueel eigen ICC-kleurprofielen toevoegen die beter aansluiten bij je printer (en papier).

Wil je je ontwerp digitaal opslaan helemaal zoals jij het wilt? Gebruik dan Bestand / Geavanceerd exporteren. Kies het gewenste uitvoerformaat uit de ruim dertig opties en klik op Opslaan. In het venster dat verschijnt, stel je alle parameters naar wens in, en voltooi je de export met OK.

Volgens het ingestelde kleurprofiel bakt je printer niet veel van dit natuurtafereeltje.

OPPO heeft de Reno14 Series gelanceerd. De smartphones, bestaande uit de Reno14 5G en Reno14 F(S) 5G, bieden AI-fotografie, verbeterde productiviteitsfuncties en een water- en stofbestendig ontwerp. Beide modellen zijn uitgerust met grote batterijen, snellaadtechnologie en ColorOS 15 op basis van Android 15. En ja, het is ook hier AI dat de klok slaat.

De nieuwe Reno14 5G en de Reno14 F(S) 5G combineren geavanceerde AI-functies met een ontwerp dat volgens de fabrikant is geïnspireerd op, eh, zeemeerminnen. Bijzonder ja... Beide modellen zijn uitgerust met verbeterde cameratechnologie en beschikken over een water- en stofbestendige behuizing met IP66, IP68 en IP69-certificeringen. De toestellen zijn per direct verkrijgbaar in Nederland.

Zeemeermin-look in glas

De Reno14 Series introduceert het zogenoemde Iridescent Mermaid Design, dat tot stand komt via twaalf coatinglagen en vijf fasen van microgravure, aldus Oppo. Hierdoor ontstaat een glanzende lichtreflectie op de achterkant. De Reno14 5G heeft een glazen afwerking uit één stuk gecombineerd met een aluminium frame, wat bijdraagt aan de stevigheid van het toestel. De behuizing is bestand tegen water en stof, en de usb-c-aansluiting is voorzien van een platina coating om corrosie te beperken, ook bij intensief gebruik.

©Oppo

Scherm reageert altijd

Beide modellen beschikken over een plat amoledscherm met smalle randen. De Reno14 5G heeft een 6,59-inch display, terwijl de Reno14 F 5G een 6,57-inch scherm biedt. Ze ondersteunen functies als Splash Touch en Glove Mode, waarmee het scherm dus ook bij natte handen of gebruik met handschoenen blijft reageren. Qua kleurstelling zijn er meerdere varianten beschikbaar. De Reno14 5G komt in Opal White en Luminous Green, terwijl de Reno14 F 5G verkrijgbaar is in Opal Blue en eveneens in Luminous Green.

Flitser versterkt nachtbeelden

Een belangrijk onderdeel van de serie is 'AI Flash Photography'. De Reno14 5G beschikt over een drievoudig flitssysteem, waaronder een speciale focusflitser voor de telefotocamera. Dit moet volgens Oppo tot tien keer meer lichtopbrengst geven dan bij de vorige generatie. De Reno14 F 5G heeft een tweevoudig flitssysteem dat een verdubbeling van de helderheid levert ten opzichte van eerdere modellen. De Reno14 5G is daarnaast uitgerust met een 50 megapixel 3,5x telefotocamera, waardoor gebruikers meer mogelijkheden hebben voor portret- en zoomfotografie.

©Oppo

Strakkere foto's dankzij AI

De toestellen bieden verschillende AI-gedreven functies. 'AI Livephoto 2.0' combineert korte en lange belichtingen in één opname, zodat bewegingen worden vastgelegd zonder onscherpte. Met de ingebouwde AI Editor kunnen foto's automatisch worden bijgesneden, vervorming worden hersteld en filters worden toegepast. Extra functies zijn onder andere 'AI Perfect Shot', dat ongewenste gezichtsuitdrukkingen kan corrigeren, en 'AI Eraser' en 'Reflection Remover', waarmee storende objecten of reflecties uit beelden worden gepoetst. Ook voor video zijn er verbeteringen, met ondersteuning voor 4K HDR-opnames met een breder dynamisch bereik en natuurgetrouwe kleuren.

Tolk en personal assistant in één

Naast fotografie richt Oppo zich met de Reno14 Series ook op productiviteit. Het nieuwe ColorOS 15 introduceert 'AI Mind Space', waarin informatie uit apps of het web eenvoudig kan worden opgeslagen en later via natuurlijke taal kan worden teruggevonden. Ook zijn er vertaalmogelijkheden toegevoegd, waaronder AI Call Translator voor live-gesprekken en een speciale app die tekst of spraak realtime vertaalt. Deze functies moeten de smartphones bruikbaarder maken in internationale situaties en bij dagelijks multitasken.

©Oppo

Extra koeling voor gamers

Voor betere prestaties tijdens gamen en multitasken zijn de toestellen voorzien van een verbeterd koelsysteem. De Reno14 5G beschikt over een 'AI Nano Dual-Drive'-koelsysteem, ondersteund door 'AI HyperBoost 2.0', dat de temperatuur ook tijdens intensief gebruik onder controle houdt. Daarnaast introduceert Oppo 'AI LinkBoost 3.0' voor stabielere netwerkprestaties, met automatische schakeling tussen netwerken en prioritering van belangrijke datastromen. Beide modellen hebben een 6000 mAh-batterij en ondersteunen de eigen SuperVooc-snellaadtechnologie.

Updates tot zes jaar

De Reno14 Series draait op Android 15 met ColorOS 15. Oppo belooft vijf grote ColorOS-updates en zes jaar beveiligingspatches, wat de gebruiksduur van de toestellen flink moet verlengen. Met functies als de 'Trinity Engine' en 'Luminous Rendering Engine' zijn vloeiende animaties en stabiele prestaties een belangrijk aandachtspunt.

De Reno14 Series is zoals gezegd per direct verkrijgbaar. De Reno14 5G kost 649 euro voor de versie met 512 GB opslag en 599 euro voor 256 GB. De Reno14 FS 5G met 512 GB opslag kost 449 euro, terwijl de Reno14 F 5G met 256 GB voor 399 euro al beschikbaar is. Oppo biedt tot 28 september verschillende introductiebundels aan, waaronder draadloze oordopjes en snelladers bij aankoop van een toestel.

Heb je een ingenieus ontwerp in gedachten, maar geen 3D-printer in huis? Geen probleem, want er zijn steeds meer manieren om objecten te laten printen zonder zelf apparatuur te bezitten. Online printdiensten nemen je werk uit handen, terwijl je alleen een digitaal bestand hoeft aan te leveren. Of je nu een sleutelhanger ontwerpt of een uniek cadeautje voor een verjaardag, 3D-printen biedt talloze mogelijkheden. Bovendien kun je putten uit uitgebreide digitale bibliotheken met kant-en-klare modellen.

Het printen van ruimtelijke objecten is makkelijker dan ooit, zelfs zonder eigen 3D-printer. Er is namelijk een groeiend aanbod van onlineplatforms en webshops dat het fysieke printproces voor hun rekening neemt, terwijl jij enkel een digitaal ontwerp aanlevert. Daardoor is 3D-printen niet langer alleen weggelegd voor techfanaten of bedrijven. Het volstaat om een geschikt 3D-model te hebben in een gangbaar bestandstype, zoals STL, OBJ of STEP, en je kunt direct aan de slag. De rest van het printproces kun je uitbesteden aan professionele printservices, zodat je altijd verzekerd bent van hoge kwaliteit. Zo kunnen hobbyisten, studenten en ondernemers gemakkelijk experimenteren met 3D-technologie. Het maakt niet uit of je een miniatuur voor bordspellen, een vervangend onderdeel voor een huishoudelijk apparaat of een gepersonaliseerd sierobject wilt maken. Je regelt alles met een paar simpele online handelingen.

Een ontwerp vinden of zelf maken

De eerste stap bij 3D-printen zonder eigen printer is het vinden of ontwerpen van een geschikt model. Online zijn er miljoenen gratis en betaalde ontwerpen beschikbaar, die je vrij kunt downloaden en gebruiken. Platformen als Thingiverse en MyMiniFactory staan bol van de creaties van hobbyisten en professionals. Via de zoekfunctie typ je bijvoorbeeld ‘phone holder’ (telefoonhouder), waarna je talloze varianten vindt die direct te printen zijn. Heb je liever iets unieks? Dan kun je zelf aan de slag met ontwerpprogramma’s met een intuïtieve interface, waarmee je een 3D-bestand genereert (zie het kader ‘Zelf 3D-modellen maken’). Zo heb je de basis voor je zelfgemaakte 3D-project klaar. Het kost uiteraard wat meer moeite dan kiezen voor een ontwerp van iemand anders, maar zelf ontwerpen is wel een stuk leuker en niet in de laatste plaats leerzamer.

Op sites zoals Thingiverse staan talloze leuke en praktische ontwerpen die je kunt downloaden.

Online printservices: zo werkt het

Als je eenmaal een bestand hebt, kun je het uploaden naar een online printservice. Er is keuze uit vele aanbieders, bijvoorbeeld 3DLabs en 3D Print Portaal. Je gaat naar de website en uploadt simpelweg het bestand vanaf je computer. De dienst controleert of je model printbaar is en toont vervolgens de geschatte kosten. Die kosten hangen af van materiaal, afmetingen en complexiteit. Wil je bijvoorbeeld een prototype in kunststof? Dan kies je in het materiaalmenu voor PLA of ABS en vink je de gewenste kleur aan. Ook metalen zoals staal of messing zijn soms mogelijk, maar die opties liggen prijstechnisch hoger. Heb je de instellingen gevonden? Dan rond je de bestelling af zoals je bij een reguliere webshop winkelt. De levertijd varieert van een paar dagen tot weken. Zo heb je in een handomdraai een professioneel geprint object in huis, zonder zelf technische apparatuur te hoeven bezitten. Het hele proces is daardoor uiterst laagdrempelig en snel geregeld.

Bij het aanleveren van je 3D-model is het belangrijk om te weten welke bestandstypen de printservice accepteert. STL is veruit de meest gangbare standaard. Het bevat de geometrie van je ontwerp in de vorm van kleine driehoekige vlakken. Daarnaast is OBJ populair omdat het extra informatie kan bevatten, zoals kleur- of textuurdetails. Er bestaan ook formaten als STEP, 3MF en AMF, maar niet elke aanbieder ondersteunt deze. Kijk op de website van de aanbieder ook of er aanvullende eisen zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van de wanddikte van je ontwerp.

Het gebruik van een 3D-printservice is vaak heel eenvoudig.

 Keuze uit materialen en afwerking

Niet alleen de technologie achter 3D-printen is divers, ook de materiaalkeuzes zijn talrijk. Voor de meeste beginnende gebruikers volstaan de eerder genoemde kunststoffen zoals PLA en ABS (zie kader ‘De meest gebruikte materialen’). PLA is biologisch afbreekbaar en relatief eenvoudig te printen, terwijl ABS sterker en iets hittebestendiger is. Zoek je een chique uitstraling? Dan kun je kiezen voor harsgebaseerde prints, gemaakt met lasers (SLA) of lcd-technologie. Het resulterende oppervlak is zeer glad, ideaal voor gedetailleerde miniaturen of sieraden. Daarnaast zijn er steeds meer mogelijkheden om met metalen te werken, hoewel dit vaak duurder uitvalt. Als je een model in metaal bestelt, wordt het in meerdere stappen gefreesd, gegoten of gesinterd, afhankelijk van de aanbieder. Na het printen kan een object extra nabewerkt worden, bijvoorbeeld door schuren, polijsten of zelfs verven. Sommige onlinediensten bieden deze nabewerking als extra optie aan. In de menu’s kies je dan voor afwerkingen als Polished of Painted en geef je eventueel een gewenste kleur op. Zo bepaal je zelf hoe je uiteindelijke ontwerp eruit komt te zien, zonder eigen apparatuur in huis.

©stockphoto-graf - stock.adobe.com

PLA-filament is in eindeloos veel kleuren op rollen verkrijgbaar.

Kosten en planning in de hand houden

Wanneer je een 3D-object laat printen via een onlinedienst, is het verstandig om vooraf je budget en tijdsplanning te bepalen. De prijs wordt meestal berekend op basis van volume en materiaalkeuze. Een simpel plastic figuurtje kost bijvoorbeeld maar een paar euro, terwijl een groot metalen voorwerp in de honderden euro’s kan lopen. Doe een paar proefuploads met verschillende materialen en controleer de gepresenteerde prijs om een idee te krijgen van de mogelijkheden. Let ook op eventuele opstartkosten per bestelling. Sommige platformen rekenen een vast tarief voor elke nieuwe opdracht, ongeacht het formaat. Om transportkosten te beperken, kun je bestellingen combineren of meerdere exemplaren in één keer laten printen. Daarnaast is het slim om te checken hoelang de productie en verzending duren. Voor belangrijke deadlines is het verstandig om wat extra speling in te bouwen, zeker als je nog nabewerking wilt uitvoeren of het object elders moet laten afwerken. Zo voorkom je teleurstellingen, zowel financieel als qua timing, en houd je de kosten en planning beter onder controle.

©ANDREY RADCHENKO

3D-printen in metaal is aanzienlijk kostbaarder dan printen in kunststof.

Van idee tot realiteit met handige voorbeelden

Stel, je wilt een vervangende knop voor je keukenmachine ontwerpen. Om te beginnen meet je de diameter van de as, de hoogte van de originele knop en andere relevante maten met een schuifmaat. Daarna start je je ontwerpsoftware en maak je een cilinder met dezelfde afmetingen. Vervolgens ‘boor’ je een gat in het midden, iets groter dan de as. Je voorziet de buitenzijde van ribbels voor extra grip door simpelweg in je 3D-programma meerdere verticale vlakken toe te voegen. Vervolgens exporteer je het model. Upload je ontwerp naar een printservice en pas de materiaalinstellingen aan. Hierdoor krijg je direct zicht op de prijs. Ben je tevreden? Dan plaats je de bestelling en wacht je tot het pakketje arriveert. Een ander voorbeeld is het printen van gepersonaliseerde sieraden. Upload een eigen 3D-ontwerp, kies een metaal of metaalfinish en laat de aanbieder de rest regelen. Zo wordt 3D-printen iets tastbaars. Creatieve mogelijkheden zijn eindeloos, voor hobby, werk en studie.

©Studio Peace - stock.adobe.com

Meten is weten, dat geldt zeker voor het nauwkeurig namaken van vervangende onderdelen.

Verwacht geen wonderen

Als laatste is het belangrijk om je verwachtingen realistisch te houden. 3D-prints zien er over het algemeen net wat minder strak en glad uit dan in een fabriek of door een professional vervaardigde producten. Bekijk ook altijd de reviews van een printservice en controleer of ze ervaring hebben met het materiaal dat je wilt gebruiken. Blaas je ontwerp niet onnodig op, want hoe groter het is, hoe hoger de kosten en de kans op printfouten. Zorg dat je ontwerp fysiek stabiel staat, zonder overbodige uitsteeksels die kunnen breken. Een handige tip is om bij twijfel eerst een kleinere testversie te laten printen en die vervolgens aan te passen in de configuratietool, waarin je bijvoorbeeld de afmetingen eenvoudig aanpast. Zo zie je of het model overeenkomt met wat je in gedachten had, zonder direct de hoofdprijs te betalen. Voor speciale projecten met verfijnde details, zoals sieraden of miniaturen, is het raadzaam te informeren naar de resolutie en laaghoogte. Vaak kun je deze waarden instellen in de bestelmodule. Door daar goed op te letten, verbeter je de kwaliteit enorm. Zo haal je het beste uit je online 3D-printervaring.

Eigen prints zijn vrijwel altijd net wat minder strak dan in serie gemaakte producten, wat hier goed te zien is.

Meer controle

Met de juiste voorbereidingen, zoals een goed bestandstype en kennis van verschillende materialen, en door gebruik te maken van online printservices, kun je snel en voordelig aan de slag. Wil je nóg meer controle? Dan loont het om software te verkennen en op termijn eventueel zelf een 3D-printer aan te schaffen. Uiteindelijk is 3D-printen voor iedereen toegankelijk, zolang je maar de juiste stappen volgt.