Als je de afgelopen tijd op zoek bent geweest naar een nieuwe videokaart zal dat ongetwijfeld een frustrerende ervaring geweest zijn. Nieuwe videokaarten zoals de GeForce RTX 5090, RTX 5080 en RTX 5070 Ti zijn lastig te vinden en vaak veel duurder dan zou moeten. Maar de nieuwste telg in de RTX 50xx-serie, de GeForce RTX 5070, is wel redelijk goed beschikbaar en daadwerkelijk voor bedragen rond de adviesprijs. Nvidia beloofde dat deze GeForce RTX 5070 de prestaties van een GeForce RTX 4090 zou bieden, daarmee moet dit toch dé grafische kaart van 2025 gaan worden?

Met een adviesprijs van 629 euro is de Nvidia GeForce RTX 5070 niet echt goedkoop, maar met kaarten voor straatprijzen rond die adviesprijs is hij wel een interessante optie. De snellere GeForce RTX 5070 Ti is op papier met een adviesprijs van 889 euro al aanzienlijk duurder en de meeste uitvoeringen kosten nog veel meer. AMD's nieuwe Radeon RX 9070 zou ongeveer hetzelfde als de GeForce RTX 5070 moeten kosten, maar kost in de praktijk een paar tientjes meer.

Kleine stap voorwaarts

Na het uitvoerig testen van deze GeForce RTX 5070, zijn voorganger (de RTX 4070 Super) en zijn concurrent (de AMD Radeon RX 9070), blijkt dat de RTX 5070 slechts een bescheiden upgrade is ten opzichte van zijn voorganger. Na het testen van 45 games bleek de RTX 5070 8 procent sneller te zijn dan de RTX 4070 Super op 4K en circa 5 procent sneller op een 1440p-resolutie.

Dat is een kleinere sprong dan de RTX 5070 Ti, RTX 5080 en RTX 5090 ten opzichte van hun voorganger bieden. Als gevolg hiervan loopt de RTX 5070 Ti dan ook iets verder uit, die is nu bijna 30 procent sneller. Luxere RTX 5070-varianten die qua prijs in de buurt van de goedkoopste RTX 5070 Ti-kaarten komen zijn daarmee direct een slechte koop.

De grootste concurrent, de AMD RX 9070, is zo'n 7 procent sneller als we naar 4K-gaming kijken, maar meestal ook evenredig duurder. Op 1440p-resolutie neemt het verschil af tot 5 procent en kijken we naar niet-game-gerelateerde doeleinden, dan blijkt de RTX 5070 vaak iets sneller en in uitzonderlijke gevallen zelfs veel sneller.

AI-trukendoos

Dat de RTX 5070 zo'n 8 procent sneller is dan de RTX 4070 Super, is echter niet genoeg om bij RTX 4090 in de buurt te komen. Deze claim komt net als we bij de krachtigere kaarten zagen voort uit de grootste vernieuwing: Multi Frame Generation. Hierdoor kunnen RTX 50xx-serie kaarten twee of drie extra AI-frames genereren tussen elk traditioneel frame. Game je op 4K met DLSS 4, dan betekent dat dat nog één van elke zestien pixels traditioneel wordt berekend, de rest wordt met AI ingevuld. Een resolutie van 1080p wordt dankzij AI 4K (vier keer zoveel pixels) en elk 4K-frame wordt vervolgens 4 frames (wederom vier keer zoveel pixels).

Dat zorgt inderdaad voor veel betere framerates, vooral in extreem zware games die volledig via Path Tracing gerenderd worden, waarbij elk lichtstraatje wordt gevolgd om te zorgen dat reflecties en schaduwen accurater zijn dan ooit. Dit zijn games die praktisch onspeelbaar waren en dat nog altijd zijn op een AMD-videokaart.

Maar de AI-invulling van elk gegenereerde frame is nog niet perfect en het vereist nog altijd een basisframerate die goed is. Een framerate van 240 fps met Frame Generation vergelijken met 240 fps zonder Frame Generation is daarom appels met peren vergelijken.

©Nvidia

Frame Generation: kán handig zijn

In een spel als Microsoft Flight Simulator, dat vaak tegen cpu-limieten aanloopt, is Frame Generation een mooie oplossing om toch genoeg beelden te tonen. In spellen zoals Flight Simulator hoef je immers niet binnen een milliseconde te reageren, waardoor de (doorgaans in milliseconden uitgedrukte) extra latency (vergeleken met louter upscaling) van Frame Generation ook niet relevant is. Frame Generation is alleen niet altijd zinvol, in tegenstelling tot meer ruwe prestaties waar geen nadelen aan zitten.

De focus van Nvidia op Multi Frame Generation leidt af van enkele andere zaken waarmee Nvidia wel duidelijk vooroploopt. De kwaliteit van DLSS-upscaling is veel beter dan wat AMD daar tegenover zet.

DLSS-upscaling is goud

Vooral DLSS-upscaling is fundamenteel voor je uiteindelijke ervaring met de RTX 5070. Als je op 4K wilt gamen, kun je eigenlijk niet zonder upscaling, maar de kwaliteit die DLSS biedt, doet in de meeste gevallen niet of nauwelijks onder aan een traditionele native rendering, terwijl de prestaties met DLSS meer dan genoeg zijn om elke moderne game soepel op 4K te spelen.

Kijken we naar de spelervaring met de AMD Radeon RX 9070, dan is die in de praktijk op deze resolutie een stuk minder. Die 7 procent meer ruwe prestatie van de RX 9070 weegt simpelweg niet op tegen het feit dat de meeste games op AMD's kaart alsnog FSR (AMD FidelityFX Super Resolution) nodig hebben om soepel speelbaar te zijn. De meeste games ondersteunen daarbij slechts FSR versie 2 of 3 waarbij de beeldkwaliteit een stuk minder is. De nieuwste FSR 4 is wel een veelbelovende concurrent voor DLSS 4, maar op dit moment is de ondersteuning in spellen te beperkt om er echt op te vertrouwen. Nvidia's focus op AI is soms vermoeiend, maar er valt toch wat voor te zeggen.

Geen goed alternatief

De RTX 5070 krijgt veel kritiek vanwege beperkte vooruitgang, maar tegelijkertijd is er geen goed alternatief beschikbaar als je in hogere resoluties wilt gamen. De RTX 5070 Ti kost vaak meer dan de al hoge adviesprijs en de AMD Radeon RX 9070 doet niet genoeg om een meerprijs goed te praten. Ook de nóg duurdere AMD Radeon RX 9070 XT is geen alternatief op dit moment. Dat maakt een RTX 5070 die wel rond de adviesprijs te koop is wel degelijk interessant.

Nvidia GeForce RTX 5070 Founders Edition

De Nvidia Founders Edition is een prachtige, elegante en zeer compacte kaart. Op de foto's lijkt hij op de eerder geteste RTX 5080 en RTX 5090, maar hij is aanzienlijk kleiner … wat de compatibiliteit in kleinere behuizingen ten goede komt. De Founders Edition is grotendeels uit metaal vervaardigd en volledig zwart uitgevoerd. Houd er rekening mee dat dit model warme lucht direct via de bovenkant wegblaast, een beetje ruimte rondom je videokaart is dus wel handig. Meer dan een mooi ontwerp hoef je niet verwachten: Founders Editions hebben geen extra mogelijkheden zoals een dubbele BIOS of extra beeldaansluitingen. Ook RGB-verlichting is niet aanwezig.

Het ligt voor de hand, met verreweg de meest compacte afmetingen en minste koelvinoppervlak heeft deze kaart de laagste testresultaten. Afmetingen en prestaties gaan vaak hand in hand en de Founders Edition is zowel luider als warmer dan de rest. Heel storend vinden we het niet, maar de 42,5 dB(A) op vijftig centimeter afstand onder zware belasting is duidelijk hoorbaar. In rust of tijdens lichte taken blijft de kaart wel volledig stil.

De Nvidia Founders Edition behoort afgaande op de adviesprijs tot de goedkopere versies, maar is altijd een lastige kaart om te kopen. Maar als je hem kunt vinden, is het een goede optie, alleen al vanwege die prijs.

Palit GeForce RTX 5070 GamingPro OC

De GamingPro OC van Palit heeft ten opzichte van de Founders Edition een iets traditionelere en vooral veel grotere koeler, voorzien van drie ventilators. Palit heeft het ontwerp van de RTX 5080 hergebruikt, wat hem voor deze categorie een forse en indrukwekkende kaart maakt. De bouwkwaliteit is keurig, met een metalen frame en plastic ventilatorrooster is keurig. Palit heeft deze kaart van zowel RGB-verlichting als een dubbele BIOS voorzien. Dankzij die dubbele BIOS kun je kiezen tussen een iets luidere en iets koelere modus, of een iets stillere en marginaal minder koele modus. Een gpu-houder ontbreekt helaas, dat was een leuke extra geweest.

In de geteste spellen is de Palit zo'n 2 procent sneller dan de Founders Edition. Leuk, maar daar merk je niet veel van. Hij is echter, ongeacht de BIOS-selectie, zowel koeler en iets stiller dan de Nvidia Founders Edition. Met 37 dB(A) in de stille BIOS hoor je deze kaart nauwelijks tijdens het gebruik. Bij een bescheiden meerprijs is de Palit daarom erg interessant.

Veel van Palits producten zijn vaak slecht verkrijgbaar in Nederland. Deze RTX 5070 lijkt een positieve uitzondering, want op het moment van schrijven is hij bij een aantal winkels verkrijgbaar. De GamingPro OC kan prima concurreren met ASUS, Gigabyte en MSI, ondanks de minder grote naamsbekendheid en wellicht kleinere voorraden.

ASUS TUF Gaming GeForce RTX 5070 OC

De ASUS TUF Gaming GeForce RTX 5070 OC is een flinke kaart, waarvan de bouwkwaliteit direct positief opvalt. Deze kaart heeft namelijk naast een metalen backplate ook een metalen beschermrooster om de fans heen. De praktische meerwaarde daarvan in een pc-behuizing is discutabel, maar wekt toch de suggestie van een luxer product.

Qua mogelijkheden krijg je de nodige extra's ten opzichte van de basisuitvoering: met een dubbele BIOS, een extra HDMI-aansluiting, een klein beetje RGB-verlichting en een gpu-houder om het fenomeen tegen te gaan waarbij je videokaart scheef gaat hangen (gpu sag genoemd).

Op het gebied van prestaties is dit een van de beste kaarten. De 2 procent betere prestaties ten opzichte van de Founders Edition is niet echt relevant, maar in de stille bios is de TUF de stilste kaart van allemaal. Hij is echt onhoorbaar en de koelprestaties zijn gewoon keurig. Als de meerprijs van dit model te overzien blijft, is dit een van de eerste modellen waar wij naar zouden kijken.

MSI GeForce RTX 5070 Gaming Trio OC

MSI's aanbod aan RTX 5070-kaarten is héél fors: meer dan een dozijn verschillende varianten. In het verleden was de Gaming (X) Trio het topmodel. tegenwoordig wordt die rol vervuld door de Suprim en de Vanguard, en zit de Gaming Trio meer in het midden van het aanbod. De Gaming Trio heeft een forse koeler en is extreem lang, maar gelukkig niet extreem dik. De bouwkwaliteit is zoals verwacht voor zijn positie als middenmotor. De kaart heeft een metalen backplate, maar een plastic ventilatierooster. Qua extra mogelijkheden krijg je wel een gpu-houder en een klein beetje RGB-verlichting, maar geen dubbele BIOS, extra aansluitingen of andere extraatjes.

Net als de Palit en de TUF weet de MSI ongeveer 2 procent meer prestaties uit de RTX 5070-chip te halen. Ook biedt de Gaming Trio OC een keurige balans tussen koelprestaties en ventilatorgeluid. Hij is veel stiller dan de Founders Edition, en grofweg even stil als de Palit met iets lagere temperaturen. Met de efficiëntie zit het dus wel goed, wat het jammer maakt dat MSI die dubbele BIOS weg heeft gelaten. Een tweede, volledig stille BIOS-instelling was prima mogelijk geweest. MSI-liefhebbers die een nóg stillere kaart willen, moeten nu hun eigen ventilatorprofiel maken.

Gigabyte GeForce RTX 5070 Gaming OC

De Gigabyte Gaming OC kost doorgaans iets meer dan de adviesprijs van Nvidia, maar ook hier krijg je daar het nodige voor terug: een flinke koeler, een dubbele BIOS en RGB-verlichting achter de ventilators die lekker opvalt. Ook krijg je een extra jaar garantie (vier jaar totaal) wat de high-end Gigabyte-kaarten uniek maakt. Een fijne, extra zekerheid op je significante investering.

De gameprestaties liggen 2 procent boven de Founders Edition, hij koelt keurig en heeft zowel een goed stille als een goed gebalanceerde BIOS aan boord. Bij grofweg gelijke geluidsdruk als de ASUS zien we grofweg dezelfde temperaturen, er valt gewoon weinig op aan te merken.

Ook hier stellen we dus: in de veronderstelling dat de meerprijs voor de Gaming OC te overzien blijft, is dit een van de eerste varianten waar wij zelf naar zouden kijken. Bij eerdere generaties was Gigabyte Gaming OC vaak niet heel veel duurder dan de adviesprijs. Als Gigabyte dat weer lukt met deze generatie, zou deze kaart weleens de ideale prijs-prestatieverhouding kunnen hebben.

Gigabyte Aorus GeForce RTX 5070 Master

Met de Aorus Master-uitvoering zet Gigabyte vol in op de uitstraling. Hij is nog groter en dikker dan de Gaming OC en de RGB-verlichting zit in de fans zelf: wat hem nog opvallender maakt als je hem vanaf de zijkant ziet. Ook bij deze versie krijg je een extra jaar garantie, een dubbele BIOS en een gpu-houder.

Technisch gezien is de Master de snelste kaart in de test: met 5 procent hogere prestaties dan de Founders Edition, is hij tevens zo'n 3 procent sneller dan de ASUS, MSI, Palit en Gigabytes eigen Gaming OC. Al is dat in de praktijk niet genoeg om het verschil echt te merken, waardoor ook de meerwaarde ten opzichte van de eigen Gaming OC wegvalt. Er is niets mis met dit model, maar we zien het feit dat de Master meer kost in de temperaturen niet terug.

Sterker nog, de meerprijs is op dit moment zelfs extreem en de prijs benadert de prijs van een (veel snellere) RTX 5070 Ti. In elk opzicht is de Master een prima kaart, maar er is geen reden er meer voor te betalen dan de andere goede kaarten in deze test.

Conclusie

Geen van de geteste RTX 5070-kaarten is slecht of een harde afrader. Alleen de Nvidia Founders Edition is merkbaar luider en dus vooral interessant als je hem voor zijn adviesprijs kunt scoren of het compacte formaat echt nodig hebt. Tussen alle andere modellen zijn de verschillen klein genoeg dat je ook daar de prijs leidend kan laten zijn.

Van de geteste kaarten zijn we het meest gecharmeerd van deze twee kaarten: de ASUS TUF Gaming GeForce RTX 5070 OC (door zijn extra HDMI-poort, metalen afwerking en stille BIOS) én de Gigabyte GeForce RTX 5070 Gaming OC (die eveneens stil zijn werk doet, een extra jaar garantie biedt en leuke RGB-verlichting heeft). De kaarten van Palit en MSI zijn goede opties als hun prijs lager ligt dan die twee modellen. Dat gaat ook op voor de Gigabyte Aorus GeForce RTX 5070 Master, maar die lijkt een stuk duurder te blijven dan de andere kaarten.

De prijzen en beschikbaarheid blijven vooralsnog in beweging, dus hardere conclusies kunnen we niet trekken. Let vooral goed op de prijs en denk na of je je aankoop misschien nog iets langer kunt uitstellen. Zekerheid bestaat niet, maar vooralsnog lijken de kaarten eerder goedkoper dan duurder te worden. Eén ding blijft voor ons duidelijk: voor het gros van de RTX 5070-kopers zouden wij adviseren vooral naar de scherpste deal te blijven kijken. Er zijn op het moment dat we dit schrijven al goedkopere kaarten van merken waar we helaas geen testmodel van hebben gekregen.

Een was-droogzuil is ideaal als je ruimte wilt besparen. Maar hoe stapel je de apparaten op de juiste manier? De regel is simpel: de droger hoort altijd bovenop de wasmachine. Dat doe je met een speciale stapelkit, waarbij je vooraf goed let op gewicht, stabiliteit en ventilatieruimte. Hieronder lees je stap voor stap waar je op moet letten, hoe je de opstelling maakt en welke fouten je beter kunt vermijden.

Waarom de droger bovenop hoort

Een wasmachine is gebouwd om enorme krachten op te vangen. Tijdens het centrifugeren draait de trommel met hoge snelheid. Nat wasgoed verdeelt zich daarbij niet altijd gelijkmatig, waardoor de machine flink kan schudden. Om te voorkomen dat de machine omvalt of gaat schuiven, is hij zwaar uitgevoerd: er zitten betonblokken in, hij heeft een laag zwaartepunt en de trommel hangt in veren en schokdempers. Al die onderdelen samen zorgen ervoor dat de wasmachine stevig op zijn plek blijft staan, zelfs bij 1400 of 1600 toeren.

Een droger hoeft zulke krachten niet te verwerken. De trommel draait rustig rond en bevat alleen droog of bijna droog wasgoed. Daarom is de constructie lichter en ontbreekt het extra gewicht van betonblokken of water. Precies om die reden kan een droger niet dienen als stevige basis, maar hoort hij altijd bovenop de wasmachine.

Eerst checken, dan stapelen

Voordat je meteen begint met sjouwen, zijn er een paar dingen belangrijk. Stapelen kan alleen wanneer zowel je wasmachine als je wasdroger voorladers zijn. Logisch: bij een bovenlader-wasmachine zou je de klep niet meer kunnen openen, en een wasdroger met de klep aan de bovenkant: daar kun je in een stapelconstructie eigenlijk niet meer bij zonder huishoudtrapje. Meet daarna de beschikbare ruimte. De standaardbreedte van een wasmachine is zestig centimeter en de droger mag nooit breder zijn dan dat. Ook de beschikbare diepte is van belang: is die minder dan 55 centimeter, dan is stapelen meestal geen goed idee. Let daarnaast op de draairichting van de deuren en op de ventilatie-eisen, vooral bij een warmtepompdroger die voldoende luchttoevoer rondom nodig heeft.

©Samsung

Zo stapel je veilig

Zorg dat de wasmachine stevig staat: stel de stelvoeten af tot hij niet meer wiebelt en test dit met een kort centrifugeprogramma. Pas als de machine stabiel staat, kun je verder. Trek daarna de stekker uit het stopcontact en draai de kraan dicht. Schuif de wasmachine op zijn definitieve plek en monteer de stapelkit volgens de meegeleverde instructies. Bij merkspecifieke kits klik of schroef je onderdelen vast; universele varianten gebruiken vaak antislipstroken en een spanband.

Til de droger met twee personen en plaats hem in de geleiders van de kit. Zet de spanband strak zodat de droger niet kan verschuiven. Sluit vervolgens de droger aan. Bij een condens- of warmtepompdroger kun je de afvoerslang op de waterafvoer aansluiten, zodat je het waterreservoir niet steeds hoeft te legen. Gebruik altijd een geaard stopcontact en gebruik geen stekkerdoos.

Wil je de apparaten liever in een kast plaatsen, gebruik dan een dragende plank die voldoende gewicht aankan en veranker de kast aan de muur

Doe daarna een korte test: laat de wasmachine centrifugeren en controleer of de zuil niet beweegt. Zet vervolgens de droger even aan op lage temperatuur zonder was en luister of er resonantie optreedt. Activeer het kinderslot zodat knoppen niet per ongeluk worden ingedrukt.

Onderhoud en tips

Controleer regelmatig of de spanband nog strak zit en of de wasmachine stabiel staat. Reinig het pluizenfilter van de droger na elke beurt, want een verstopt filter kan zorgen voor hogere temperaturen en extra trillingen. Zorg dat de ventilatie-openingen niet worden geblokkeerd en gebruik geen verlengkabel die niet geschikt is voor zware huishoudelijke apparaten. Sluit de droger altijd rechtstreeks aan op een geaard stopcontact.

Wil je het geluid verminderen? Plaats dan rubberen trillingsdempers of een dempende mat onder de wasmachine. Daarmee voorkom je dat trillingen zich doorzetten naar de vloer en wordt de kans kleiner dat de stapelzuil gaat 'wandelen'. Heb je een houten vloer, dan is zo’n mat eigenlijk onmisbaar. Hout neemt trillingen makkelijker over dan steen of beton, waardoor het geluid harder doorklinkt.

Trilt je wasmachine erg tijdens het centrifugeren, verlaag dan de snelheid en controleer opnieuw of hij waterpas staat en de vloer stevig genoeg is.

Stapelen? Dit moet je onthouden

De volgorde is duidelijk: de droger hoort op de wasmachine. Gebruik altijd een stapelkit, controleer de afmetingen en zorg voor voldoende ventilatieruimte. Plaats de wasmachine waterpas, sluit alles correct aan en test de stabiliteit. Zo win je ruimte zonder in te leveren op veiligheid en levensduur.

Lineaire televisie raakt uit de gratie en steeds meer mensen kiezen voor uitgesteld tv kijken, bijvoorbeeld via een streamingdienst als NPO Start, KIJK of NLZIET. Loont het nog wel om een televisie-abonnement af te sluiten of te behouden?

Pricewise onderzocht wat er tegenwoordig wordt betaald voor televisie-abonnementen, streamingdiensten en sportzenders. Uit het onderzoek blijkt dat de meeste mensen nog steeds televisie kijkt via het tv-abonnement dat bij het internetabonnent wordt aangeboden. Gemiddeld wordt hier per maand zo'n 12 euro voor neergeteld als er gebruik wordt gemaakt van een aparte tv-ontvanger. Veel providers bieden echter ook een aparte tv-app aan, zodat je direct televisie kunt kijken op een smart-tv dat is voorzien van een besturingssysteem als Tizen of Google TV. Hiermee wordt per maand gemiddeld zo'n 2 à 3 euro bespaard op de abonnementsprijs.

Prijzen voor een online tv-streamingdienst

Televisie minder prominent aanwezig

Er zijn nog weinig mensen die op een vaste tijd voor de televisie gaan zitten om een regelmatig terugkerend programma te kijken, zoals een talkshow, actualiteitenrubriek of het nieuws. Kijk je slechts af en toe een programma? Dan kun je prima overweg met het gratis NPO Start, KIJK of de TV Gemist-functie van Videoland.

Wil je ook andere programma's kunnen terugkijken, dan is de goedkoopste versie van NLZIET de beste keuze. Voor extra buitenlandse zenders zoals BBC1, BBC2, BBC3, BBC4 en diverse themazenders, kun je ook NLZIET Extra overwegen: 11,95 euro per maand.

TV via kabel neemt af

Het aantal mensen dat een tv-abonnement afneemt via de traditionele kabel-exploitanten is in het eerste kwartaal van 2025 afgenomen met 1,30 procent, blijkt uit cijfers van De ACM Telecommonitor. Daarentegen steeg het aantal tv-abonnementen via glasvezel met 1,35 procent en hebben nu 2,12 miljoen huishoudens een televisie-abonnement bij een glasvezelprovider. Het aantal tv-abonnenten is afgenomen tot 920.000 huishoudens, een afname van 3,24 procent. Het totaal aantal huishoudens met een 'gewoon' televisie-abonnement ligt nu op 6,53 miljoen.

De kosten voor een regulier tv-abonnement liggen bij de internetproviders niet heel ver uit elkaar, gemiddeld ben je tussen de 10 en 12 euro kwijt. Wil je geen internet afnemen, maar alleen televisie kijken? Dat wordt je niet makkelijk gemaakt: allen Ziggo is de enige provider die een los televisie-abonnement aanbiedt. Daar betaal je dan wel gelijk de hoofdprijs voor: 24,61 euro per maand. Je krijgt dan digitale televisie via de traditionele coax-aansluiting, je hebt dan ook een televisie nodig met DVB-C-ondersteuning.

Wat kost een televisie-abonnement?

*Op basis van basis tv-abonnement met ontvanger en terugkijken