De Nvidia GeForce RTX 5090 en RTX 5080 maakten indruk, maar kosten een vermogen en waren nauwelijks verkrijgbaar. Met de nieuwe GeForce RTX 5070 Ti brengt Nvidia de nieuwe Blackwell-architectuur naar een iets meer bescheiden prijspunt. Maar hoe goed is deze nieuwe hoge-middenklasser en hoe verhouden de verschillende varianten zich tot elkaar?

Aan marketing en pr-geneuzel was er geen gebrek toen Nvidia zijn nieuwe generatie kaarten uitbracht. Vooral beloftes dat de nieuwe RTX 5070 (adviesprijs 629 euro) de prestaties zou bieden van een RTX 4090 (adviesprijs 1779 euro) klinken nog lang na. Inmiddels weten we dat de daarvoor benodigde trucjes niet een echte en eerlijke afspiegeling van de werkelijkheid zijn, maar dat betekent niet dat een GeForce RTX 5070 Ti geen goed product is. De GeForce RTX 5070 Ti zou bijna de prestaties van de RTX 5080 moeten bieden en is met een adviesprijs van 889 euro de eerste videokaart van deze generatie onder de 1000 euro.

Kleine verbetering

We hebben de GeForce RTX 5070 Ti, zijn voorganger (de RTX 4070 Ti Super) en zijn inmiddels uitgekomen concurrent (de AMD Radeon RX 9070 XT) uitvoerig getest. De GeForce RTX 5070 Ti is doorgaans een bescheiden upgrade ten opzicht zijn voorganger. Na het testen met 45 games op 4K-resolutie blijken de prestaties gemiddeld 12 procent hoger te zijn. In combinatie met een iets lagere adviesprijs ten opzichte van de RTX 4070 Ti Super is dat een prima stap vooruit, maar niet extreem indrukwekkend.

Spelen we op een 1440p-resolutie, dan is het verschil zo’n 8 procent. Dat zijn geen verbeteringen waar je een RTX 4070 Ti Super voor zou inruilen, maar is wel leuk voor kopers die de 40xx-serie oversloegen. De RTX 5080 is zo’n 18 procent sneller, maar ook 33 procent duurder (als we de adviesprijzen aanhouden). Een RTX 5070 Ti is dus geen gekke deal, zeker in de wetenschap dat deze kaart alle games prima kan spelen op 1440p- en 4K-resolutie, zij het soms met DLSS-upscaling in de allerzwaarste titels.

Verzonnen frames

Nvidia’s eigen claims met betrekking tot een prestatieverbetering van een factor twee of hoger komen voort uit hun grootste nieuwe techniek: Multi Frame Generation. De RTX 50xx-serie kaarten kunnen twee of drie extra AI-frames genereren tussen elk traditioneel frame. Game je in 4K met DLSS4-upscaling, dan wordt nog één van elke zestien pixels traditioneel berekend, de rest wordt met AI ingevuld. Het gerenderde 1080p-frame wordt dankzij AI een 4K-frame en elk 4K-frame worden vervolgens vier frames.

Deze techniek zorgt in veel situaties voor een duidelijk vloeiender beeld, vooral in extreem zware games die volledig met Path Tracing gerenderd worden. Hierbij wordt elk lichtstraaltje gevolgd om te zorgen dat reflecties en schaduwen nauwkeuriger zijn dan ooit. Dergelijke games waren tot voor kort praktisch onspeelbaar. De AI-invulling van elk gegenereerd frame is nog niet perfect en echte frames voelen vloeiender. Een dergelijke virtuele framerate van bijvoorbeeld 240 fps vergelijken met 240 fps zonder Frame Generation is daarom appels met peren vergelijken.

Meer spelen

In een populaire game als Microsoft Flight Simulator die vaak tegen cpu-limieten aanloopt, is Frame Generation een mooie oplossing. Het spel draait vloeiender en het is geen spel waarbij je in een milliseconde hoeft te reageren, waardoor de extra latency van Frame Generation niet relevant is. Frame Generation is echter niet altijd zinvol, in tegenstelling tot echt ruwe kracht waar geen nadelen aan zitten.

De focus van Nvidia op Frame Generation omdat het de hoogste getallen oplevert, is jammer, want het leidt af van enkele andere zaken waar Nvidia echt duidelijk vooruitloopt. De DLSS-upscalingkwaliteit is veel beter dan wat AMD daar tegenover zet, wat vooral bij 1440p- en 4K-gamen een wereld van verschil maakt. Nvidia’s encoders en decoders maken Nvidia voor veel creatieve workloads de meest logische keuze, terwijl Nvidia Broadcast een fijne toevoeging voor videoconferenties en -gesprekken is.

De meeste GeForce RTX 5070 Ti-kaarten hebben vier beeldaansluitingen.

Eindelijk concurrentie?

Met de introductie van de Radeon RX 9070 heeft de GeForce RTX 5070 Ti in tegenstelling tot de hogere modellen wel concurrentie. AMD’s snelste kaart is nog altijd een paar procent trager, maar in theorie is hij ook een paar honderd euro goedkoper. Dat zet deze Nvidia-kaart stevig onder druk. Maar waar AMD al jaren de wat betere prijs-prestatieverhouding lijkt te bieden, is het Nvidia waarvan marktaandeel stug is blijven stijgen. Nvidia weet dat ze een hogere prijs kunnen vragen omdat de consument er nu eenmaal meer voor over heeft en we vragen ons af of AMD’s lagere prijs genoeg is. Vooral met het oog op de extra mogelijkheden die Nvidia biedt.

AMD’s alternatief voor DLSS 4 (FSR 4) ziet er veelbelovend uit. Toch scoort Nvidia’s DLSS4-upscaling met een veel betere beeldkwaliteit. Daarnaast biedt Nvidia doorgaans een uitgebreidere set functies en is het inmiddels de standaard voor tal van creatieve en AI-toepassingen. Dit maakt het aannemelijk dat de doelgroep de hogere prijs van de GeForce RTX 5070 Ti accepteert.

Grote tekorten

De grote vraag is niet hoe de GeForce RTX 5070 Ti er op papier uitziet, maar hoe de markt eruit komt te zien. Op het moment van schrijven zien we grote tekorten op alle videokaarten, met extreem hoge prijzen als gevolg. De RTX 5070 Ti lijkt een prima kaart, maar in de praktijk moet het nog blijken. Is een AMD RX 9070 XT veel goedkoper, dan is dat een aantrekkelijk alternatief. En als een GeForce RTX 5080 niet veel duurder is, dan is dat ook een goede overweging. Onze schatting is dat de RTX 5070 Ti op termijn precies de prijs-prestatieverhouding gaat bieden die de markt ervan verwacht.

Ondanks de dramatisch slechte beschikbaarheid is het ons gelukt om vijf verschillende RTX 5070 Ti-kaarten te bemachtigen. Een van deze kaarten heeft volgens de fabrikant de basisadviesprijs (de laagste adviesprijs van Nvidia zelf voor de simpelste uitvoering, een prijs die in de praktijk vrijwel nooit haalbaar is) van 889 euro, van de andere fabrikanten zijn bij ons geen adviesprijzen bekend. Gezien hoe rumoerig de markt en de prijzen momenteel zijn, leggen we in eerste instantie dan ook de nadruk op de onderlinge verschillen in prestaties en andere eigenschappen en proberen dat in perspectief te plaatsen met prijsverschillen uit het verleden.

MSI GeForce RTX 5070 Ti 16G Ventus 3X OC

Van de RTX 5070 Ti bestaat geen Founders Edition van Nvidia zelf. De basismodellen die je zou moeten kunnen krijgen voor de adviesprijs vanuit Nvidia worden dan ook door de andere fabrikanten gemaakt. Elke fabrikant heeft normaliter zo’n basismodel in het assortiment. Dergelijke basismodellen vormen voor ons de basis van vergelijkingen, waarbij we vervolgens kijken wat luxere varianten aan meerwaarde bieden. Dat zijn zaken als betere prestaties, minder geluid en meer mogelijkheden als een tweede BIOS of RGB-verlichting.

Ons basismodel is de Ventus 3X OC-uitvoering van MSI. Het is een degelijk gebouwde, vrij typisch vormgegeven videokaart met drie ventilators. Wat afmetingen betreft is het verreweg de meest bescheiden van de vijf geteste kaarten, wat positief is voor compatibiliteit met behuizingen. Deze kaart past prima in de meeste (m)ATX-behuizingen en ook in de wat ruimere ITX-behuizingen.

Qua mogelijkheden is het een relatief simpel model. Extra’s zoals dubbele BIOS en RGB-verlichting ontbreken. Achterop vinden we de standaard lay-out van drie DisplayPort-aansluitingen en één HDMI-poort. Wel krijg je een gpu-houder meegeleverd, fijn om het hangen van de videokaart tegen te gaan.

Luxere uitvoeringen zijn iets sneller, maar dan praten we over maximaal zo’n 2 tot 4 procent, dat merk je doorgaans niet. Luxere kaarten zijn ook iets stiller, het verschil tussen circa 40 dB(A) op 50 cm voor de MSI en 35 tot 37 dB(A) voor de andere kaarten kun je meestal wel horen. Maar 40 dB(A) is best rustig en we verwachten niet dat mensen zich daaraan zullen storen. Door de iets lagere snelheid is de MSI ook net wat zuiniger dan de rest.

Luxere kaarten koelen wat beter, maar ook hier geldt: objectief gemeten zijn de getallen gewoon prima. Kortom, in de veronderstelling dat deze kaart daadwerkelijk goedkoper is dan de rest, is het lastig om een duurder model aan te raden tenzij absolute stilte echt een harde eis is.

Pluspunten

Minpunten

ASUS TUF Gaming GeForce RTX 5070 Ti 16GB OC Edition

Op de foto lijkt de ASUS TUF Gaming wellicht niet heel anders dan de MSI Ventus, maar met grotere ventilators is-ie wel degelijk fors groter dan dat basismodel. Hij is drie sloten dik, en langer, breder en veel zwaarder. De TUF is dus vooral voor wat forsere behuizingen gemaakt. De bouwkwaliteit valt in positieve zin op. De meeste kaarten gebruiken veel plastic, de TUF is vrijwel geheel van metaal gemaakt wat hem duidelijk een premium uitstraling geeft.

Ook de mogelijkheden zijn wat uitgebreider. Je krijgt een dubbele BIOS, een tweede HDMI-poort, een gpu-houder en een klein beetje RGB-verlichting, al is dit niet dé kaart voor RGB-liefhebbers.

Wat prestaties betreft is de TUF één van de betere. Hij is zo’n drie procent sneller dan de MSI Ventus en net een procentje trager dan de Gigabyte Aorus Master-variant verderop. In de Performance-BIOS is hij zowel een paar decibel stiller als een paar graden koeler dan de MSI Ventus en in de stille BIOS levert de TUF de stilste resultaten, zij het met iets hogere temperaturen. In de veronderstelling dat je de extra mogelijkheden kunt gebruiken of dat de meerprijs bescheiden blijft, is dit een mooie RTX 5070 Ti om te overwegen.

Pluspunten

Minpunten

Palit GeForce RTX 5070 Ti GameRock OC

De GameRock OC van Palit gooit het over een compleet andere boeg, deze zet namelijk wél vol in op RGB en ‘bling’. Met een glimmende, reflecterende voorzijde en uitgebreide RGB-verlichting is het een van de meest visueel opvallende RTX-kaarten van de nieuwe generatie. Zeker in een behuizing waar je naar de voorzijde kijkt, is dit een leuke optie voor de liefhebbers.

Fysiek zit de GameRock OC keurig in elkaar met onder andere een mooie metalen backplate, maar ook deze videokaart is heel fors en daar moet je wel rekening mee houden. Qua mogelijkheden heb je een dubbele BIOS, en krijg je een gpu-houder en een kleine muismat meegeleverd. De prestaties van de deze Palit zijn zo’n drie procent sneller dan de MSI Ventus, grofweg even snel als de ASUS TUF, en is hij ook iets stiller en iets koeler dan de MSI Ventus. Maar in de stille BIOS is zowel de TUF- als de Gigabyte-kaart nog iets stiller. Voor als je echt om elke decibel geeft.

Het uiterlijk is niet voor iedereen. Maar er zijn genoeg dertien-in-een-dozijnontwerpen tegenwoordig waardoor we een lekker andere opvallende variant eigenlijk wel kunnen waarderen. Vooral omdat er weinig af te dingen valt op de prestaties. Een prima kaart als de meerprijs binnen de perken blijft.

Pluspunten

Minpunten

Gigabyte GeForce RTX 5070 Ti Gaming OC

Ook de Gaming OC van Gigabyte kost doorgaans meer dan de basisadviesprijs, maar daar krijg je het nodige voor terug. Een grotere koeler, dubbele BIOS, een opvallend RGB-effect achter de ventilators (slechts iets minder uitgesproken dan de Palit-kaart). Het is vooral een jaar extra garantie (vier jaar totaal) wat de high-end Gigabyte-kaarten uniek maakt: een fijne, extra zekerheid op je significante investering.

De gameprestaties liggen een procentje of twee boven de MSI Ventus en een procentje onder de ASUS TUF en Palit GameRock OC. Geen verschillen waar je echt wat van gaat merken. De Gigabyte Gaming OC is lekker stil en bij gelijke geluidsproductie zelfs iets koeler dan de ASUS TUF en in de stilste stand pakt hij een prima tweede plaats.

Bij eerdere generaties was de Gigabyte Gaming OC vaak niet veel duurder dan de basisadviesprijs. Als ze dat weer lukt met deze generatie, lijkt dit een kaart te worden met de ideale prijs-prestatieverhouding.

Pluspunten

Minpunten

Gigabyte Aorus GeForce RTX 5070 Ti Master

De Aorus Master-uitvoering van Gigabyte zet vol in op de uitstraling. Met RGB-verlichting in de ventilators zelf en een extra display om je eigen plaatjes of tekst op weer te geven. Deze kaart valt goed op, voor zover de enorme afmetingen al niet opvallend genoeg waren. En ook hier krijg je een extra jaar garantie, maar aan al die opties zit doorgaans wel een meerprijs die je niet direct in de gameprestaties terugziet.

De Master is nipt de snelste in de test, maar één à twee procent verschil met de andere kaarten merk je in de praktijk niet. De prestaties wat betreft geluidsproductie en koeling zijn ook uitstekend, maar niet beter dan bijvoorbeeld de Gigabyte Gaming OC, die in theorie goedkoper moet zijn. Ook hier gaat dus op: áls de meerprijs te overzien valt, is het een heel mooie kaart.

Pluspunten

Minpunten

Conclusie

Direct na de lancering van de RTX 5070 Ti waren de kaarten vrijwel niet te beschikbaar, met als gevolg dat de prijzen omhoog knalden. De enige kaart waarvan we een adviesprijs hadden, was de geteste MSI die 889 euro zou moeten kosten. Maar het handjevol kaarten dat winkels hadden, werd al snel voor 1449 euro op de site gezet. En laten we duidelijk zijn: 1449 euro voor een RTX 5070 Ti is waanzin.

Wanneer de markt gestabiliseerd is, zul je kaarten voor minder dan 1000 euro zien. Het beste en meest nuchtere advies is dan ook om een model rond de basisadviesprijs te zoeken. Kijken we naar de prestaties, dan zien we dat die allemaal extreem aan elkaar gewaagd zijn. Er valt zeker wat te zeggen voor het betalen van een meerprijs voor een kaart die echt onhoorbaar stil is. En we kunnen ons voorstellen dat ook het uiterlijk meespeelt, zaken waar vooral de Palit GameRock en de Aorus Master op inspringen. Je zult zelf moeten bepalen welke van deze zaken je belangrijk vindt en wat de daadwerkelijke prijs is.

We verwachten dat de Gigabyte RTX 5070 Ti Gaming OC de beste balans krijgt tussen prijs, prestaties en extra mogelijkheden. Maar één ding blijft voor ons duidelijk: voor het gros van de RTX 5070 Ti-kopers zouden wij adviseren vooral naar de scherpste deal te blijven kijken.

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.