ID.nl logo
8 RTX 4070-videokaarten getest
© PXimport
Huis

8 RTX 4070-videokaarten getest

Hoewel de prijzen van ssd’s en geheugen de laatste maanden kelderen, is er een productcategorie waar de impact van de coronapandemie nog altijd te voelen is. Als je een videokaart wilt van de nieuwste generatie ben je minimaal 300 euro kwijt (450 euro bij Nvidia) en dan heb je een instapper. Wil je comfortabel kunnen gamen op een fijne resolutie, dan kom je uit bij de RTX 4070 vanaf 669 euro! Graaiflatie? Of valt er toch wat voor te zeggen? Wij bekeken acht verschillende modellen om dat uit te zoeken.

De RTX 4070-videokaart is nog altijd de meest interessante kaart van dit moment, maar is de prijs het het ook waard? We vergelijken de modellen op de volgende punten:

  • Prestaties
  • Technische voordelen als AV1-encoding en DLSS 3 Frame Generation
  • Zuinigheid

Lees ook: Deze nieuwe games mag je niet missen!

De GeForce RTX 4000-serie van Nvidia is niet geheel onomstreden. De eerste kaart die Nvidia in deze serie lanceerde, de GeForce RTX 4090, was zeer indrukwekkend en zo’n 60 procent sneller dan zijn voorganger, de RTX 3090. Zelden werd in een enkele generatie zo’n grote stap gezet. Je moest er weliswaar zo’n 2000 euro voor neerleggen, maar dan had je met marge het beste van het beste. Het waren echter de daaropvolgende productlanceringen waar vraagtekens bij gezet werden. Zo was de RTX 4080 ‘slechts’ 30 procent sneller dan zijn voorganger en met een prijs van maar liefst 1400 euro veel duurder. En Nvidia wilde de RTX 4070 Ti eigenlijk ook als RTX 4080 op de markt brengen, maar kwam daar na protest op terug.

Ook de in dit artikel geteste RTX 4070 werd oorspronkelijk niet al te warm ontvangen. Deze videokaart was wel zo’n 30 procent sneller dan zijn voorganger, maar met een prijs vanaf 669 euro lag de ooit toegankelijke 70-klasse toch in een ander prijssegment. Alle ogen waren vervolgens gericht op een goedkoper alternatief met een betere prijs-prestatieverhouding. Die kwam er echter niet, want de RTX 4060 Ti voor 449 euro is dusdanig minder krachtig dat de RTX 4070 alsnog de meest interessante kaart van dit moment lijkt.

Het optimale prestatiepunt?

Als wij op basis van onze testdata de balans opmaken, dan klopt dat beeld ook wel. Commotie rond de hogere prijzen daargelaten; de prestaties van de RTX 4070 zijn gewoon goed. Op 1080p-resolutie speelt hij alle games prima op hoge framerates, maar ook op 1440p, de resolutie waarop we verwachten dat een kaart in dit segment goed presteert, komt hij uitstekend voor de dag. De meeste games blijven ruim boven de 100 fps. Zelfs de zwaarste games van dit moment blijven ruim boven de 60 fps op hoge instellingen of meer dan 100 fps met upscaling (DLSS), wat tegenwoordig de standaard is. Kortom, alles speelt direct soepel, zonder compromis.

De RTX 4060 Ti is in vergelijking veel minder krachtig en de RTX 4070 Ti is weliswaar nog wat sneller, maar kost ook flink meer zonder dat je er direct veel van merkt. De RTX 4070 is hiermee de meest interessante van het stel.

Technische voordelen

De nieuwste generatie videokaarten hebben ook enkele technische voordelen. Zo ondersteunt de 4000-series AV1-encoding. Deze rap in populariteit toenemende techniek zorgt ervoor dat je in veel betere kwaliteit kan streamen of opnemen dan bij H.264 op vergelijkbare bitrate.

Ook ondersteunt alleen deze nieuwste generatie DLSS 3 Frame Generation. Hierbij wordt AI gebruikt om tussen elk frame een extra frame te genereren, die niet afhankelijk van je cpu is, maar volledig op de gpu wordt gemaakt. Hierdoor is het mogelijk om flink hogere framerates te genereren dan waar de cpu tot in staat zou zijn, wat een soepeler beeld geeft. Het is niet altijd nuttig om aan te zetten, maar sommige games, zoals Microsoft Flight Simulator, draaien hierdoor duidelijk beter op de 4000-series kaarten dan op voorgangers. In dit spel is het met de allersnelste cpu’s van dit moment niet mogelijk om de 100 fps aan te tikken, en een mid-range-cpu mag blij zijn met 60 fps. Met Frame Generation kun je dat praktisch verdubbelen.

Lekker zuinig

Omdat de nieuwste kaarten veelal ook de modernste productieprocessen gebruiken, zijn ze in de regel ook zuiniger. Enkele uitzonderingen die tot het uiterste worden gepusht daargelaten.

De RTX 4070 scoort prima wat performance-per-watt betreft; met een energieverbruik van 200 watt is hij zo’n 30 procent sneller dan de RTX 3070 die 220 watt verbruikt. De AMD-kaarten die qua prestaties het dichtst in de buurt komen van de 4070, zijn de RX 6800 XT en RX 6900 XT, beide 300watt-kaarten. Met de huidige energietarieven is het verstandig even goed door te rekenen wat het, afhankelijk van het aantal uren per jaar, meer kost om met 300 watt te gamen dan met 200 watt.

Weinig alternatieven

Het is uiteindelijk het gebrek aan echt goede alternatieven waardoor de RTX 4070 tot een soort gouden middenklasse verheven wordt. De RTX 4060 Ti is met zijn 8 GB geheugen en krappe geheugenbus net wat te karig bemeten om te concurreren, de eerder genoemde AMD-concurrenten kosten nauwelijks minder, terwijl ze aanmerkelijk meer (kostbare) energie verbruiken.

Kortom, als je een goed presterende videokaart wilt waar je voorlopig mee vooruit kunt, dan is de RTX 4070 een prima keuze. Het prijspunt van 669 euro moet je dan maar voor lief nemen, althans totdat AMD de markt weer eens aanscherpt. Maar welke wil je hebben? We hebben acht RTX 4070-kaarten getest.

Nvidia GeForce RTX 4070 Founders Edition

De Founders Edition is de referentiekaart van Nvidia zelf. Deze is door de jaren heen gegroeid van een leuk collectors-item tot een van de beter presterende, best gebouwde, koeloplossingen die je kunt kopen. Zo is de koeling bijna volledig van metaal gemaakt, waar andere fabrikanten ook veel plastic gebruiken. En een van zijn sterkste kanten: deze Founders Edition hanteert per definitie de adviesprijs. De keerzijde is dat hij praktisch altijd en overal uitverkocht is; dus als je per se deze kaart wilt, zul je geduld (geluk) moeten hebben.

Afgezien van de beperkte beschikbaarheid van deze kaart, hebben we er eigenlijk geen op- of aanmerkingen over. Met 240 × 110 × 40 mm is hij lekker compact, waardoor hij in de meeste behuizingen past, en met net geen 38 decibel op volle kracht en met stilstaande fans tijdens eenvoudig gebruik, is hij lekker stil. Hij maakt wel gebruik van de nieuwe PCIe Gen5 12VHPWR-aansluiting, maar er zit een adapter bij om hem aan te sluiten via twee reguliere 8pin-kabels.

Opties als RGB-verlichting of een extra BIOS ontbreken, maar realistisch gezien heb je die ook niet echt nodig. De enige vraag is dus of het je lukt deze Founders Edition te bemachtigen.

Pluspunten

  • Prachtig design

  • Goede koelprestaties bij weinig geluid

  • Lage prijs

Minpunten

  • Extreem lastig verkrijgbaar 

Gigabyte GeForce RTX 4070 Windforce OC

Gigabytes Windforce OC is eveneens een model met een adviesprijs van 669 euro. Daarvoor krijg je van Gigabyte een kaart met drie compactere 80mm-fans, waardoor hij ondanks de extra fan niet veel groter is dan de Founders Edition, en ook dit model goed in de meeste kasten past. De kaart is wel merkbaar lichter dan die van Nvidia, omdat er wat meer plastic in de shroud verwerkt zit. Hierdoor voelt de kaart iets goedkoper aan.

Wat prestaties betreft voldoet hij prima. Vooral het geheugen is goed gekoeld, maar dat doet hij wel door iets meer geluid te maken dan de Nvidia: 39,4 dB(A). Dat is niet luid, alles onder de 40 dB noemen wij een vrij stille kaart, maar er zijn stillere alternatieven. Als je niet aan het gamen bent, blijft ook deze kaart volledig stil door zijn fans stop te zetten.

We horen vaak de kritiek dat Nvidia’s Founders Edition zo goed is dat andere modellen die dezelfde adviesprijs hanteren er nauwelijks mee kunnen concurreren. Nvidia bepaalt immers ook de prijs die andere fabrikanten voor hun chip betalen. Hierdoor voelen de meeste directe concurrenten als een soort compromis, wat jammer is omdat de objectieve prestaties vaak weinig te wensen over laten. Maar deze Gigabyte-kaart ligt wél gewoon in de winkel, en om meerwaarde te bieden, voegt men na registratie een extra (vierde) jaar garantie toe.

Pluspunten

  • Prima koeling

  • Extra jaar garantie

  • Basisadviesprijs

Minpunten

  • Niet de allerstilste

Gigabyte GeForce RTX 4070 Windforce OC

Prima alternatief voor Nvidia's eigen kaart

ASUS GeForce RTX 4070 Dual OC

ASUS heeft voor hun model (adviesprijs 669 euro) gekozen voor een strak, zwart, dualfan model zonder al te veel poespas. Zwart past het best bij de meeste moederborden op de markt en het gebrek aan overdreven visuele extra’s zien we dan ook als iets positiefs. Hij is met 267 × 134 × 51 mm nipt groter dan de twee reeds genoemde alternatieven, maar ook deze valt nog in de categorie ‘compact’.

Net als alle andere kaarten zet de Dual OC zijn fans uit als je niets aan het doen bent, wat hem stil houdt tijdens regulier pc-gebruik. Tijdens het gamen produceert hij eveneens weinig geluid; hij is grofweg even stil als Nvidia’s Founders Edition met 37.8 dB(A), terwijl de temperaturen er net onder blijven. Dat maakt de Dual OC prestatief gezien even interessant.

ASUS voegt een dual-BIOS-switch toe op de kaart, waardoor je kunt schakelen naar een nog stillere modus. Daar lopen de temperaturen wel wat hoger op, waardoor wij aanraden de standaardmodus aan te houden. Verder moet je ook geen extra’s zoals RGB-verlichting verwachten, maar op dit prijspunt rekenen we vooral op een kaart die gewoon goed koelt en niet te luid is, en dat is precies wat je krijgt.

Pluspunten

  • Uitstekende koeling

  • Keurig stil

  • Basis adviesprijs

Minpunten

  • Geen fancy extra’s

ASUS GeForce RTX 4070 Dual OC

Vrij compacte, stille videokaart

MSI GeForce RTX 4070 Ventus 3X

MSI kiest ervoor om hun basismodel, dat ook de adviesprijs van 669 euro volgt, wat meer op te laten vallen. Dat doen ze door hem van drie 90mm-fans te voorzien, waardoor hij met 308 mm direct een stuk langer uitpakt. Wel zijn de breedte en hoogte bescheiden, met respectievelijk 120 en 43 mm. Hierdoor past dit model keurig binnen twee slots dikte, wat in sommige behuizingen van belang is. Check wel even of hij ook in de lengte in je behuizing past.

Visueel valt de kaart eveneens op omdat MSI voor meer zilvertinten heeft gekozen. RGB-verlichting ontbreekt, net als een dual-BIOS-switch. Wel jammer is dat MSI ervoor kiest om kosten te besparen op de backplate. Waar andere modellen een metalen backplate hebben, heeft MSI een plastic variant wat hem wat goedkoper aan doet voelen.

De Ventus 3X is relatief stil, nipt stiller dan de ASUS Dual OC en Nvidia Founders Edition, maar hij laat de temperaturen wel iets hoger oplopen. Het scheelt niet veel, maar dat maakt hem nipt minder efficiënt als je puur en alleen naar de prestaties van de koeler kijkt.

Pluspunten

  • Stil

  • Voldoende koel

  • Basis adviesprijs

Minpunten

  • Concurrenten koelen iets beter

MSI GeForce RTX 4070 Ventus 3X

Opvallend lange videokaart

Gigabyte GeForce RTX 4070 Gaming OC

De Gaming OC is de middenklasse RTX 4070-uitvoering van Gigabyte, en dat zien we ook terug in de prestaties. Hij is voorzien van een forse koeloplossing en een merkbare fabrieksoverklok, maar is tegelijkertijd niet zo extreem chic als de nog grotere en veelal nog duurdere high-end-alternatieven.

Met een afmeting van 336 × 140 × 58mm is de compatibiliteit wel iets om over na te denken, maar als je de ruimte hebt en iets wilt dat echt indrukwekkend oogt, dan is het een pluspunt. Dat uiterlijk wordt ook geholpen door de opvallende RGB-verlichting onder de fans. Net als Nvidia gebruikt Gigabyte hier de 12VHPWR-aansluiting die je kunt gebruiken met de meegeleverde 2x 8pin-adapter of via een geschikte kabel als je een recente voeding hebt.

Kijken we naar de prestaties, dan valt op dat Gigabyte in het standaardprofiel de temperaturen extreem laag houdt. Overdreven laag zelfs, aangezien de fans de 40 dB benaderen, wat totaal niet nodig is voor zo’n grote kaart. Gelukkig zit er een dual-BIOS-switch op, en we raden dan ook aan deze naar het silent profiel te schakelen. Daar blijft de kaart wel goed stil en zijn de temperaturen alsnog dik in orde. Overigens begrijpen we deze keuze wel, omdat er in de Amerikaanse en Aziatische markt vooral naar koeling gekeken wordt. De wens om een pc stil te houden, is vooral een Europese.

Pluspunten

  • Uitstekende koelprestaties

  • Extra jaar garantie

Minpunten

  • Meerprijs

  • Alleen stil in tweede BIOS-profiel

Gigabyte GeForce RTX 4070 Gaming OC

Goed koelende videokaart

Gigabyte GeForce RTX 4070 Aero OC

De Aero OC is vanwege zijn witte kleurstelling de meest opvallende van de acht kaarten. Wit uitgevoerde videokaarten zijn relatief zeldzaam en vaak erg duur, maar Gigabyte brengt daar met de Aero OC-serie verandering in. Er is weliswaar sprake van een meerprijs boven de adviesprijs, maar die ligt redelijk in lijn met andere grotere en dikkere varianten.

Leg je de Aero OC naast de Gaming OC, dan valt op dat het praktisch dezelfde kaart is. Exact even groot (erg fors dus) en voorzien van hetzelfde interne koelsysteem. Alleen de kleur en afwerking is wat anders, en er zit hier geen RGB achter de fans voor die wat strakkere look.

Dezelfde koelconstructie leidt ertoe dat ook de prestaties grofweg gelijk zijn: de Gigabyte koelt standaard eveneens (overdreven) uitstekend en laat de fans te hard draaien, maar in de stille BIOS is hij goed in balans. En ook bij dit model biedt Gigabyte een extra jaar garantie aan, een mooie bonus. Mocht een witte kleurstelling zijn wat je zoekt en is de meerprijs daarvoor geen bezwaar, dan is dit een prima kaart.

Pluspunten

  • Uitstekende koelprestaties

  • Extra jaar garantie

  • Zeldzame witte kleurstelling

Minpunten

  • Meerprijs

  • Alleen stil in tweede BIOS-profiel

Gigabyte GeForce RTX 4070 Aero OC

Witte videokaart voor een kleine meerprijs

MSI GeForce RTX 4070 Gaming X Trio

De MSI Gaming X Trio is het topmodel van MSI, en volgt de gedachte dat groter altijd beter is. Eigenaren van compacte pc-behuizingen zullen daar rekening mee moeten houden, maar als deze oversized uitvoering past, dan is het wel een indrukwekkend gevaarte, en ook nog eens voorzien van fraaie RGB-verlichting.

Kijken we naar de prestaties, dan lijkt groter daadwerkelijk beter, want deze kaart blijft uitstekend koel terwijl de geluidsproductie ver onder die van de concurrentie blijft. 33,5 decibel op volle toeren terwijl de meeste andere kaarten rond of boven de 37 zitten, is een groot verschil gezien de logaritmische schaal. Gigabyte komt met hun Gaming OC in stil profiel weliswaar dicht in de buurt, maar deze kaart van MSI blijft praktisch onhoorbaar. Ideaal voor elk scenario waar absolute stilte een must is, en daarmee onder de streep de best presterende koeler in deze test.

Het grootste nadeel van deze kaart is ook direct duidelijk: de meerprijs voor dit model is fors, zeker in de wetenschap dat de prestaties op gebied van kloksnelheden (en daarmee in-game prestaties) van dergelijke topmodellen tegenwoordig hooguit een paar procent beter is vergeleken met de basismodellen. Een duurdere kaart is dus niet (significant) sneller, maar vooral koeler en stiller.

Pluspunten

  • Uitstekende koelprestaties

  • Extreem stil

Minpunten

  • Meerprijs

MSI GeForce RTX 4070 Gaming X Trio

Geluidsstille RGB-videokaart

Palit GeForce RTX 4070 Jetstream

Palit is een wat minder bekend merk in Nederland, maar relatief goed beschikbaar, zo is onze ervaring. Fijn, want meer concurrentie is altijd beter, en hoewel onbekend onbemind maakt, zien we Palit gewoon een uitstekende kaart neerzetten.

De Jetstream is wel een wat hoger gepositioneerd model met een dito prijs. Daarvoor krijg je een forse (329 × 131 × 64 mm) koeler met dito prestaties. Met 37,2 dB is hij opvallend stil, en de temperaturen zitten zo ver beneden wat nodig is dat het woord overkill in ons opkomt. Een dual-BIOS-switch ontbreekt, maar die vinden wij gezien de aangetroffen balans ook totaal niet nodig.

Waar de meeste fabrikanten in het hogere segment focussen op een gelikt uiterlijk, is de Jetstream een model zonder poespas: geen RGB en een strak zwart design. Over smaak valt niet te twisten, maar wel goed nieuws voor iedereen die zich ergert aan de huidige RGB-manie.

Pluspunten

  • Uitstekende koelprestaties

  • Relatief stil

Minpunten

  • Meerprijs

Palit GeForce RTX 4070 Jetstream

Stille, goed koelende videokaart

Conclusie

Hoewel we graag terug zouden keren naar een tijd waarin 400 tot 500 euro een mooi prijspunt was voor een chique middenklasser, lijken we vooralsnog te moeten accepteren dat de nieuwe middenklasse zich ruim boven de 600 euro bevindt.

Kijken we naar de geteste kaarten, dan kunnen we wel concluderen dat je aan een model met die adviesprijs eigenlijk meer dan genoeg hebt. Dat komt deels omdat Nvidia’s eigen Founders Edition al dusdanig goed is, dat meer betalen niet nodig is.

Maar vanwege de beperkte verkrijgbaarheid van die kaart komen ook de andere merken in beeld, en dan zien we dat die eveneens uitstekend presteren. Toch is de ASUS Dual OC onze redactietip dankzij de (nipt) betere efficiëntie en afstelling.

Objectief zet de MSI Gaming X Trio de beste prestaties neer, maar om nu bijna 100 euro extra neer te leggen bovenop de al hoge adviesprijs is lastig uit te leggen, tenzij absolute stilte een must is. Iets vergelijkbaars gaat op voor de andere premium-modellen. We kunnen ons hoogstens voorstellen dat je voor een specifieke look wellicht wat meer wilt betalen.

▼ Volgende artikel
Hoe komt het dat mijn smartphone steeds trager wordt?
© denis_vermenko - stock-adobe.com
Huis

Hoe komt het dat mijn smartphone steeds trager wordt?

Wellicht merk je er zelf wel wat van en anders heb je het vast wel eens om je heen gehoord: smartphones die mettertijd trager worden. En dat terwijl de hardware toch echt razendsnel was op het moment dat je het toestel kocht. Dit is waarom ze toch minder snel worden.

Dat smartphones na een aantal jaar langzamer worden dan toen ze net nieuw waren, heeft een aantal redenen, die we in dit artikel bespreken:

  • Algemene veroudering (of: geplande veroudering)
  • Systeemupdates die meer ruimte in beslag nemen
  • Systeemopslag loopt vol door apps en bestanden

Niet iedereen heeft het geld ervoor (over) om ieder jaar of misschien om de twee jaar een nieuwe smartphone te kopen. De meeste toestellen kunnen minimaal vijf jaar meegaan, maar toch proberen fabrikanten ons ertoe te verleiden een nieuw model te kopen. Want je hebt vast wel gemerkt dat je huidige telefoon trager is dan eerst, toch? Toch?! Aangezien we collectief een hekel lijken te hebben aan trage toestellen, gaan we vaak overstag. Maar als je begrijpt waarom smartphones trager worden, dan kun je daar misschien ook iets tegen doen.

Algemene of geplande veroudering

Eén van de eerste redenen die hieraan ten grondslag liggen is algemene of geplande veroudering. Het idee daarachter is dat techbedrijven producten met een beperkte levensduur uitbrengen. Dergelijke apparaten lopen dan achter op nieuwe producten, kunnen recente technologische ontwikkelingen niet ondersteunen of verslechteren na iedere update.

Met dat soort tactieken proberen fabrikanten er alles aan te doen om je aan het upgraden te krijgen. Maar eerlijk is eerlijk, soms is een apparaat ook aan vervanging toe. Kijk eerst of je nog iets zelf (kunt laten) maken en bedenk dan pas of upgraden echt nodig is. Als je smartphone echt te oud wordt, merk je dat vanzelf en dan kun je het beste upgrademoment zelf inplannen.

©fizkes

Systeemupdates nemen meer ruimte in beslag

In het verlengde van het vorige punt kan het ook zijn dat de systeemupdates voor je smartphone simpelweg meer ruimte in beslag nemen. Nieuwe hardware beschikt over geoptimaliseerde software, die perfect aansluit bij hoe het toestel op dat moment in de markt gezet wordt. Maar na jaren updates en upgrades ontvangen, loopt de systeemopslag al snel vol.

En omdat oudere apparaten ook nieuwere functies ontvangen, blijft die opslag alsmaar vollopen. Het kan ook zijn dat recente functies meer vragen van verschillende systeemonderdelen, waardoor het toestel het gebruik niet meer kan bijbenen. Het kan hierbij helpen om af en toe je toestel terug te zetten naar de fabrieksinstellingen.

Systeemopslag raakt vol

En tot slot spelen andere opgeslagen bestanden hier ook vaak een rol in. Hoe meer apps je downloadt, hoe meer opslag er nodig is. En hoe meer apps je gebruikt, hoe voller het cachegeheugen zit. Bovendien brengen appmakers ook steeds updates uit die ruimte in beslag nemen, om nog maar te zwijgen over alle foto's en video's die we tegenwoordig zelf maken in hoge resoluties.

Wat je hiertegen kunt doen is gelukkig simpel. Leeg af en toe het cache van je Android-apparaat of de apps die je gebruikt en sla beeldmateriaal (foto's) op in de cloud of een pc. Het kan daarnaast geen kwaad om kritisch te zijn op de apps die je gebruikt. Verwijder alle apps die al een tijdje digitaal stof verzamelen en voor je het weet voelt je smartphone alweer een stuk sneller aan.

Lees meer: Cache leegmaken en data verwijderen op Android is belangrijk


▼ Volgende artikel
De 10 meest gemaakte fouten in Word - en hoe je ze oplost
© Simon Lehmann
Huis

De 10 meest gemaakte fouten in Word - en hoe je ze oplost

'Van je fouten kun je leren.’ Deze uitspraak is nogal een dooddoener, want vaak realiseer je niet eens waar het misging. Laten we daarom eens de meest voorkomende missers bekijken bij het gebruik van Microsoft Word. En vooral: hoe kun je het dan wél goed en efficiënt doen?

In dit artikel laten we zien hoe je typische fouten in Microsoft Word kunt vermijden en efficiënter kunt werken:

  • Gebruik kopstijlen in plaats van handmatige opmaak voor koppen
  • Zorg voor een consistente alinea-opmaak
  • Voeg nieuwe pagina’s toe met een pagina-einde en niet met een heleboel Enters
  • Gebruik tabellen in plaats van tabs en spaties om gegevens netjes uit te lijnen
  • Controleer verborgen opmaaktekens om fouten te vinden en te corrigeren
  • Beperk overmatig kleurgebruik en kies voor een samenhangend kleurenpalet

Handig om te weten: Deze plug-ins laten je nog productiever werken met Word

Microsoft Word wordt al 38 jaar gebruikt voor het opstellen van de meeste tekstdocumenten. Veel mensen gebruiken dit programma vanaf de dag dat ze een computer hebben. Maar het gebruik is te vergelijken met het rijden van een auto. Zonder dat je het door hebt, ontwikkel je een aantal slechte gewoontes. Daardoor verlies je tijd en werk je minder efficiënt. Wat zijn de meest voorkomende fouten die je kunt vermijden bij het maken van nieuwsbrieven, verslagen en andere documenten? Laten we ze eens doornemen.

1 Stijlen voor kopjes

Waarschijnlijk heeft je document een titel en verdeel je de inhoud in logische onderdelen die telkens beginnen met een kopje. Uiteraard wil je dat zo’n kop in het oog springt en daarom zet je hem in een groter of ander lettertype en misschien maak je hem ook vet. Door de kopjes handmatig op te maken, zorg je helaas dat een aantal automatische functies in Word niet goed functioneren.

Voor de tekst en vooral voor kopjes gebruik je beter de groep Stijlen op het tabblad Start. Plaats de muisaanwijzer op de eerste kop van de tekst en kies in de groep Stijlen of in het deelvenster Stijlen de stijl Kop 1. Wanneer er een subkop is, krijgt die daarna de stijl Kop 2. Op die manier voorzie je alle kopjes van een zogeheten kopstijl.

Bevalt de stijl je niet? Je kunt elke kopstijl aanpassen. De wijzing wordt automatisch in het volledige document doorgevoerd. In de groep Stijlen van het tabblad Start klik je met rechts op de stijl Kop 1 en je selecteert de opdracht Wijzigen. Daarna pas je in het dialoogvenster Stijl wijzigen het lettertype, de lettergrootte en -kleur aan. Pas dit toe en sla de stijl op, zodat die meteen wordt doorgevoerd in de volledige inhoud van het document.

Elke kopstijl kun je aanpassen naar jouw wensen.

Voordelen van kopstijlen

Het voordeel van kopstijlen is dat Word een aantal tijdrovende taken automatisch uitvoert aan de hand van deze stijlen. Met deze koppen bepaal je als auteur de hiërarchie binnen het document.

Als je het deelvenster Navigatie opent met Ctrl+F of Beeld / Navigatievenster, dan zie je in de linkerbalk de volledige structuur van het document. Als je in het navigatievenster op een kop klikt, schakel je rechtstreeks naar dit onderdeel. Dat is ontzettend handig bij erg lange documenten.

Op basis van de kopstijlen kan Word eenvoudig een inhoudsopgave met paginaverwijzingen voor je maken. Plaats de muisaanwijzer op de plek waar de inhoudsopgave moet komen. Vervolgens klik je in het tabblad Verwijzingen op de knop Inhoudsopgave. Kies nu een lay-out voor de inhoudsopgave. Als je later nog een hoofdstuk hebt aangepast, klik je op de knop Bijwerken naast de knop Inhoudsopgave.

Als je kopstijlen gebruikt, maakt Word heel eenvoudig een inhoudsopgave voor je.

2 Opvallende lettertypes

Of je nu Arial, Verdana of Avenir gebruikt, houd je aan hetzelfde lettertype door het hele document. Gebruik eventueel alleen een ander lettertype voor koppen, ondertitels, bijschriften of specifieke tekstsoorten. Als je wilt dat de kop eruit springt, kun je een meer opvallend lettertype gebruiken, maar houd het in ieder geval eenvoudig.

Het is niet de bedoeling dat de vormgeving de lezer afleidt van de inhoud. Je kunt bijvoorbeeld het lettertype iets groter maken dan de tekst die volgt, of bepaalde kleurnuances gebruiken, zoals tinten van blauw. Voor kopjes wordt vaak een schreefloos lettertype gekozen. Dit lettertype heeft geen dunne dwarsstreepjes aan de basislijn. Schreefloze lettertypes zien er moderner uit dan lettertypes met schreven, die een klassiekere uitstraling hebben.

Schreefletters hebben een streepje aan de basis.

3 Alinea’s laten inspringen

De opmaak waarbij je de eerste regel van een alinea laat inspringen, is tegenwoordig achterhaald. Als je hier toch aan vasthoudt, moet je de alineastijl aanpassen en zeker nooit de spatiebalk gebruiken. Als je dat toch doet, zul je merken dat het inspringen door de hele tekst verschilt.

Gebruik liever de optie Alineastijl. Klik in het tabblad Start op het kleine pijltje rechtsonder naast Alinea. Kies onder de sectie Inspringing bij Speciaal de optie Eerste regel en typ daarna de gewenste inspringingsafstand. Klik op OK en alle alinea’s met die stijl krijgen een consistente inspringing van de eerste regel.

Laat alinea’s inspringen met de Alineastijl.

4 Voldoende witruimte

Een Word-document is geen PowerPoint-presentatie waarin je per dia met een afbeelding en enkele steekwoorden een boodschap overbrengt. Vergeet alleen niet om voldoende witruimte te gebruiken om de tekst leesbaar te houden. Zorg voor voldoende ruimte in de tekst. Het is niet zo dat een pagina die volgepropt is met inhoud direct professioneler oogt. Als je wat ruimte laat, komt de boodschap veel aangenamer over. Voeg eventueel twee regelafbrekingen toe om extra witruimte te creëren en zorg ervoor dat de paginamarges breed genoeg zijn.

Klik in het lint op het tabblad Indeling en klik op Marges om deze in te stellen. Hier maak je een selectie uit vijf standaardinstellingen (Normaal, Smal, Gemiddeld, Breed en Gespiegeld) en de Laatste aangepaste instelling. De term Gespiegeld wordt gebruikt voor pagina’s die tegenover elkaar liggen. Dat is nuttig wanneer je documenten dubbelzijdig afdrukt. Met de optie Aangepaste marges voer je de breedte van de marges numeriek in.

Meer witruimte maakt een document altijd beter leesbaar.

5 Nieuwe pagina toevoegen

Een klassieke fout van de Word-gebruiker zonder opleiding is de manier waarop een nieuwe pagina wordt toegevoegd. Stel dat je halverwege een pagina bent en je wilt dat het volgende onderdeel op een nieuwe pagina begint. Het is een vergissing om dan meerdere keren op de Return- of Enter-toets te drukken totdat de cursor op de volgende pagina staat.

De tekststroom in Word hangt af van het gebruikte lettertype en de geselecteerde printer. Als je later iets in de tekst wijzigt, verandert de locatie waar je de nieuwe pagina had verwacht. Ook wanneer je bijvoorbeeld in een stukje tekst het lettertype of de lettergrootte verandert, brengen de returns je in moeilijkheden.

Om een nieuwe pagina toe te voegen, klink je eerst op de positie waar je deze wilt hebben. Daarna ga je naar het tabblad Invoegen in het lint en klik je op Pagina-einde. Of je gebruikt de toetscombinatie Ctrl+Return of Ctrl+Enter. De pagina wordt daarmee automatisch ingevoegd.

Om een nieuwe pagina te beginnen, voeg je een pagina-einde toe.

De juiste toets gebruiken?

Start de zoektocht naar een fijn toetsenbord

6 Controle met verborgen opmaaktekens

Microsoft Word heeft een manier om alle opmaaktekens te tonen. Deze tekens zijn normaal verborgen en worden niet afgedrukt. Door ze tevoorschijn te toveren, zie je waar de spaties, de tabs, de pagina-einden en de nieuwe alinea’s staan. Daarmee ontdek je waar en waarom het misgaat in de opmaak.

Je ziet bijvoorbeeld dat je meerdere spaties hebt geplaatst in plaats van een tab, of vier paragraaftekens in plaats van een pagina-einde. Om snel die opmaaktekens te zien, klik je in het tabblad Start op de knop Alles weergeven of gebruik je de toetscombinatie Ctrl+8. Deze knop vind je in de groep Alinea en heeft het pictogram van een paragraafteken.

Dit is knop om de verborgen opmaaktekens te tonen en te verbergen.

7 Raster maken met tabs

Om vergelijkende informatie in rijen en kolommen te ordenen, gebruik je vaak tabs. Maar met tabs krijg je soms problemen bij het uitlijnen van de gegevens. Dan begint bij veel mensen het improviseren met tabs in combinatie met spaties. Als je merkt dat je zowel tabs én spaties gebruikt om al deze informatie te ordenen, stop dan onmiddellijk en gebruik een tabel.

De tabtoetsen zijn een overblijfsel van de typmachine. Toen was er geen andere manier om een dataraster te maken. Tabellen maken het mogelijk om in de kolommen de gegevens op de juiste manier uit te lijnen. Als je de gegevens al in tabs hebt gezet, dan kun je die gemakkelijk omzetten naar een tabel.

Selecteer eerst alle gegevens en kies daarna voor Invoegen / Tabel / Tekst naar tabel converteren. Word vraagt vervolgens hoeveel kolommen en rijen je wilt. Je kunt ook een vaste kolombreedte hanteren, een kolombreedte aanpassen aan de inhoud, of een tabel kiezen die zich automatisch aangepast aan het venster.

Wanneer je zit te prutsen met tabs en spaties, kun je beter overschakelen naar een tabel.

8 Mijd WordArt en ClipArt

Eigenlijk is het verbazingwekkend dat Microsoft Word nog steeds WordArt aanbiedt, vooral omdat er zo’n rijke keuze aan lettertypes beschikbaar is. Wanneer je wilt laten zien dat je een minder goede smaak hebt en niet weet hoe je een document professioneel opmaakt, dan gebruik je WordArt. Kies Invoegen en vervolgens WordArt invoegen.

Je kunt de tekst nu een gloed geven, laten weerspiegelen, een schaduw toevoegen en meer. Hierdoor ziet de tekst er uit als neonreclame of als een snoepje. Als je een strak en professioneel document wilt, gebruik je dus geen WordArt of heel zuinig. Ook met ClipArt, de kleine tekeningen die je het internet vindt, ondermijn je je professionele waardigheid.

Laat je niet verleiden om WordArt te gebruiken.

9 Lage resolutie

Wil je afbeeldingen, zoals foto’s, toevoegen in je Word-document? Zorg dan dat deze voldoende resolutie hebben. Daarmee bedoelen we 300 pixels per inch (ppi). Een afbeelding op lagere resolutie ziet er op het scherm misschien goed uit, maar op de afdruk zie je alle losse pixels.

Je kunt de standaardresolutie wijzigen in de opties van Word. Klik op Bestand / Opties / Geavanceerd en wijzig in het onderdeel Grootte en kwaliteit van afbeelding de standaardresolutie naar 330 ppi of Hoge beeldkwaliteit. In de hoogste kwaliteit worden de afbeeldingen niet gecomprimeerd, tenzij ze groter zijn dan de canvasgrootte van het document. Het nadeel van de instelling Hoge beeldkwaliteit is dat het Word-document veel lijviger wordt en dat de verwerking iets trager aanvoelt op computers met weinig geheugen.

Je kunt de standaardresolutie van de afbeeldingen in het document instellen op 330 pixels per inch.

Foto’s met toestemming

Gebruik geen foto’s in je Word-document zonder licentie, tenzij het echt voor privé is bedoeld. Ook fotografen zijn hardwerkende mensen die terecht de erkenning en de verdiensten voor hun werk verwachten. Gebruik je toch afbeeldingen waarop copyright rust, dan kun je problemen krijgen. Er zijn gespecialiseerde bureaus die een verdienmodel hebben opgebouwd door fikse claims te sturen naar mensen die deze beschermde afbeeldingen zonder toestemming hebben gebruikt.

Er zijn voldoende websites waar je afbeeldingen mag plukken zonder dat je het copyright schendt zoals: www.pexels.com, www.unsplash.com, www.pixabay.com en https://nos.twnsnd.co (voor vintage foto’s). Soms zetten fotografen hun werken op het internet onder een Creative Commons-licentie (CC). De maker geeft je op die manier automatisch de toestemming om de afbeelding gratis te gebruiken. Je moet je wel aan de eventuele voorwaarden houden.

Op Pexels.com kun je gratis stockfoto’s downloaden.

10 Te veel kleur

Iedereen houdt van een beetje kleur, maar net als met lettertypes moet je zuinig omgaan met het kleurenpalet. Je kunt je beperken tot een paar tinten, zeker als je volgens een bepaalde huisstijl werkt. Je kunt kleuren gebruiken om een onderscheid te maken tussen verschillende categorieën of hoofdstukken, maar probeer dan verschillende tinten te gebruiken van dezelfde kleur om het geheel samenhangend te houden, terwijl er toch variatie is.

Een voorbeeld van schreeuwerig kleurgebruik.

Watch on YouTube