Hoewel de prijzen van ssd’s en geheugen de laatste maanden kelderen, is er een productcategorie waar de impact van de coronapandemie nog altijd te voelen is. Als je een videokaart wilt van de nieuwste generatie ben je minimaal 300 euro kwijt (450 euro bij Nvidia) en dan heb je een instapper. Wil je comfortabel kunnen gamen op een fijne resolutie, dan kom je uit bij de RTX 4070 vanaf 669 euro! Graaiflatie? Of valt er toch wat voor te zeggen? Wij bekeken acht verschillende modellen om dat uit te zoeken.

De GeForce RTX 4000-serie van Nvidia is niet geheel onomstreden. De eerste kaart die Nvidia in deze serie lanceerde, de GeForce RTX 4090, was zeer indrukwekkend en zo’n 60 procent sneller dan zijn voorganger, de RTX 3090. Zelden werd in een enkele generatie zo’n grote stap gezet. Je moest er weliswaar zo’n 2000 euro voor neerleggen, maar dan had je met marge het beste van het beste. Het waren echter de daaropvolgende productlanceringen waar vraagtekens bij gezet werden. Zo was de RTX 4080 ‘slechts’ 30 procent sneller dan zijn voorganger en met een prijs van maar liefst 1400 euro veel duurder. En Nvidia wilde de RTX 4070 Ti eigenlijk ook als RTX 4080 op de markt brengen, maar kwam daar na protest op terug.

Ook de in dit artikel geteste RTX 4070 werd oorspronkelijk niet al te warm ontvangen. Deze videokaart was wel zo’n 30 procent sneller dan zijn voorganger, maar met een prijs vanaf 669 euro lag de ooit toegankelijke 70-klasse toch in een ander prijssegment. Alle ogen waren vervolgens gericht op een goedkoper alternatief met een betere prijs-prestatieverhouding. Die kwam er echter niet, want de RTX 4060 Ti voor 449 euro is dusdanig minder krachtig dat de RTX 4070 alsnog de meest interessante kaart van dit moment lijkt.

Het optimale prestatiepunt?

Als wij op basis van onze testdata de balans opmaken, dan klopt dat beeld ook wel. Commotie rond de hogere prijzen daargelaten; de prestaties van de RTX 4070 zijn gewoon goed. Op 1080p-resolutie speelt hij alle games prima op hoge framerates, maar ook op 1440p, de resolutie waarop we verwachten dat een kaart in dit segment goed presteert, komt hij uitstekend voor de dag. De meeste games blijven ruim boven de 100 fps. Zelfs de zwaarste games van dit moment blijven ruim boven de 60 fps op hoge instellingen of meer dan 100 fps met upscaling (DLSS), wat tegenwoordig de standaard is. Kortom, alles speelt direct soepel, zonder compromis.

De RTX 4060 Ti is in vergelijking veel minder krachtig en de RTX 4070 Ti is weliswaar nog wat sneller, maar kost ook flink meer zonder dat je er direct veel van merkt. De RTX 4070 is hiermee de meest interessante van het stel.

Technische voordelen

De nieuwste generatie videokaarten hebben ook enkele technische voordelen. Zo ondersteunt de 4000-series AV1-encoding. Deze rap in populariteit toenemende techniek zorgt ervoor dat je in veel betere kwaliteit kan streamen of opnemen dan bij H.264 op vergelijkbare bitrate.

Ook ondersteunt alleen deze nieuwste generatie DLSS 3 Frame Generation. Hierbij wordt AI gebruikt om tussen elk frame een extra frame te genereren, die niet afhankelijk van je cpu is, maar volledig op de gpu wordt gemaakt. Hierdoor is het mogelijk om flink hogere framerates te genereren dan waar de cpu tot in staat zou zijn, wat een soepeler beeld geeft. Het is niet altijd nuttig om aan te zetten, maar sommige games, zoals Microsoft Flight Simulator, draaien hierdoor duidelijk beter op de 4000-series kaarten dan op voorgangers. In dit spel is het met de allersnelste cpu’s van dit moment niet mogelijk om de 100 fps aan te tikken, en een mid-range-cpu mag blij zijn met 60 fps. Met Frame Generation kun je dat praktisch verdubbelen.

Lekker zuinig

Omdat de nieuwste kaarten veelal ook de modernste productieprocessen gebruiken, zijn ze in de regel ook zuiniger. Enkele uitzonderingen die tot het uiterste worden gepusht daargelaten.

De RTX 4070 scoort prima wat performance-per-watt betreft; met een energieverbruik van 200 watt is hij zo’n 30 procent sneller dan de RTX 3070 die 220 watt verbruikt. De AMD-kaarten die qua prestaties het dichtst in de buurt komen van de 4070, zijn de RX 6800 XT en RX 6900 XT, beide 300watt-kaarten. Met de huidige energietarieven is het verstandig even goed door te rekenen wat het, afhankelijk van het aantal uren per jaar, meer kost om met 300 watt te gamen dan met 200 watt.

Weinig alternatieven

Het is uiteindelijk het gebrek aan echt goede alternatieven waardoor de RTX 4070 tot een soort gouden middenklasse verheven wordt. De RTX 4060 Ti is met zijn 8 GB geheugen en krappe geheugenbus net wat te karig bemeten om te concurreren, de eerder genoemde AMD-concurrenten kosten nauwelijks minder, terwijl ze aanmerkelijk meer (kostbare) energie verbruiken.

Kortom, als je een goed presterende videokaart wilt waar je voorlopig mee vooruit kunt, dan is de RTX 4070 een prima keuze. Het prijspunt van 669 euro moet je dan maar voor lief nemen, althans totdat AMD de markt weer eens aanscherpt. Maar welke wil je hebben? We hebben acht RTX 4070-kaarten getest.

Nvidia GeForce RTX 4070 Founders Edition

De Founders Edition is de referentiekaart van Nvidia zelf. Deze is door de jaren heen gegroeid van een leuk collectors-item tot een van de beter presterende, best gebouwde, koeloplossingen die je kunt kopen. Zo is de koeling bijna volledig van metaal gemaakt, waar andere fabrikanten ook veel plastic gebruiken. En een van zijn sterkste kanten: deze Founders Edition hanteert per definitie de adviesprijs. De keerzijde is dat hij praktisch altijd en overal uitverkocht is; dus als je per se deze kaart wilt, zul je geduld (geluk) moeten hebben.

Afgezien van de beperkte beschikbaarheid van deze kaart, hebben we er eigenlijk geen op- of aanmerkingen over. Met 240 × 110 × 40 mm is hij lekker compact, waardoor hij in de meeste behuizingen past, en met net geen 38 decibel op volle kracht en met stilstaande fans tijdens eenvoudig gebruik, is hij lekker stil. Hij maakt wel gebruik van de nieuwe PCIe Gen5 12VHPWR-aansluiting, maar er zit een adapter bij om hem aan te sluiten via twee reguliere 8pin-kabels.

Opties als RGB-verlichting of een extra BIOS ontbreken, maar realistisch gezien heb je die ook niet echt nodig. De enige vraag is dus of het je lukt deze Founders Edition te bemachtigen.

Pluspunten

Minpunten

Gigabyte GeForce RTX 4070 Windforce OC

Gigabytes Windforce OC is eveneens een model met een adviesprijs van 669 euro. Daarvoor krijg je van Gigabyte een kaart met drie compactere 80mm-fans, waardoor hij ondanks de extra fan niet veel groter is dan de Founders Edition, en ook dit model goed in de meeste kasten past. De kaart is wel merkbaar lichter dan die van Nvidia, omdat er wat meer plastic in de shroud verwerkt zit. Hierdoor voelt de kaart iets goedkoper aan.

Wat prestaties betreft voldoet hij prima. Vooral het geheugen is goed gekoeld, maar dat doet hij wel door iets meer geluid te maken dan de Nvidia: 39,4 dB(A). Dat is niet luid, alles onder de 40 dB noemen wij een vrij stille kaart, maar er zijn stillere alternatieven. Als je niet aan het gamen bent, blijft ook deze kaart volledig stil door zijn fans stop te zetten.

We horen vaak de kritiek dat Nvidia’s Founders Edition zo goed is dat andere modellen die dezelfde adviesprijs hanteren er nauwelijks mee kunnen concurreren. Nvidia bepaalt immers ook de prijs die andere fabrikanten voor hun chip betalen. Hierdoor voelen de meeste directe concurrenten als een soort compromis, wat jammer is omdat de objectieve prestaties vaak weinig te wensen over laten. Maar deze Gigabyte-kaart ligt wél gewoon in de winkel, en om meerwaarde te bieden, voegt men na registratie een extra (vierde) jaar garantie toe.

Pluspunten

Minpunten

ASUS GeForce RTX 4070 Dual OC

ASUS heeft voor hun model (adviesprijs 669 euro) gekozen voor een strak, zwart, dualfan model zonder al te veel poespas. Zwart past het best bij de meeste moederborden op de markt en het gebrek aan overdreven visuele extra’s zien we dan ook als iets positiefs. Hij is met 267 × 134 × 51 mm nipt groter dan de twee reeds genoemde alternatieven, maar ook deze valt nog in de categorie ‘compact’.

Net als alle andere kaarten zet de Dual OC zijn fans uit als je niets aan het doen bent, wat hem stil houdt tijdens regulier pc-gebruik. Tijdens het gamen produceert hij eveneens weinig geluid; hij is grofweg even stil als Nvidia’s Founders Edition met 37.8 dB(A), terwijl de temperaturen er net onder blijven. Dat maakt de Dual OC prestatief gezien even interessant.

ASUS voegt een dual-BIOS-switch toe op de kaart, waardoor je kunt schakelen naar een nog stillere modus. Daar lopen de temperaturen wel wat hoger op, waardoor wij aanraden de standaardmodus aan te houden. Verder moet je ook geen extra’s zoals RGB-verlichting verwachten, maar op dit prijspunt rekenen we vooral op een kaart die gewoon goed koelt en niet te luid is, en dat is precies wat je krijgt.

Pluspunten

Minpunten

MSI GeForce RTX 4070 Ventus 3X

MSI kiest ervoor om hun basismodel, dat ook de adviesprijs van 669 euro volgt, wat meer op te laten vallen. Dat doen ze door hem van drie 90mm-fans te voorzien, waardoor hij met 308 mm direct een stuk langer uitpakt. Wel zijn de breedte en hoogte bescheiden, met respectievelijk 120 en 43 mm. Hierdoor past dit model keurig binnen twee slots dikte, wat in sommige behuizingen van belang is. Check wel even of hij ook in de lengte in je behuizing past.

Visueel valt de kaart eveneens op omdat MSI voor meer zilvertinten heeft gekozen. RGB-verlichting ontbreekt, net als een dual-BIOS-switch. Wel jammer is dat MSI ervoor kiest om kosten te besparen op de backplate. Waar andere modellen een metalen backplate hebben, heeft MSI een plastic variant wat hem wat goedkoper aan doet voelen.

De Ventus 3X is relatief stil, nipt stiller dan de ASUS Dual OC en Nvidia Founders Edition, maar hij laat de temperaturen wel iets hoger oplopen. Het scheelt niet veel, maar dat maakt hem nipt minder efficiënt als je puur en alleen naar de prestaties van de koeler kijkt.

Pluspunten

Minpunten

Gigabyte GeForce RTX 4070 Gaming OC

De Gaming OC is de middenklasse RTX 4070-uitvoering van Gigabyte, en dat zien we ook terug in de prestaties. Hij is voorzien van een forse koeloplossing en een merkbare fabrieksoverklok, maar is tegelijkertijd niet zo extreem chic als de nog grotere en veelal nog duurdere high-end-alternatieven.

Met een afmeting van 336 × 140 × 58mm is de compatibiliteit wel iets om over na te denken, maar als je de ruimte hebt en iets wilt dat echt indrukwekkend oogt, dan is het een pluspunt. Dat uiterlijk wordt ook geholpen door de opvallende RGB-verlichting onder de fans. Net als Nvidia gebruikt Gigabyte hier de 12VHPWR-aansluiting die je kunt gebruiken met de meegeleverde 2x 8pin-adapter of via een geschikte kabel als je een recente voeding hebt.

Kijken we naar de prestaties, dan valt op dat Gigabyte in het standaardprofiel de temperaturen extreem laag houdt. Overdreven laag zelfs, aangezien de fans de 40 dB benaderen, wat totaal niet nodig is voor zo’n grote kaart. Gelukkig zit er een dual-BIOS-switch op, en we raden dan ook aan deze naar het silent profiel te schakelen. Daar blijft de kaart wel goed stil en zijn de temperaturen alsnog dik in orde. Overigens begrijpen we deze keuze wel, omdat er in de Amerikaanse en Aziatische markt vooral naar koeling gekeken wordt. De wens om een pc stil te houden, is vooral een Europese.

Pluspunten

Minpunten

Gigabyte GeForce RTX 4070 Aero OC

De Aero OC is vanwege zijn witte kleurstelling de meest opvallende van de acht kaarten. Wit uitgevoerde videokaarten zijn relatief zeldzaam en vaak erg duur, maar Gigabyte brengt daar met de Aero OC-serie verandering in. Er is weliswaar sprake van een meerprijs boven de adviesprijs, maar die ligt redelijk in lijn met andere grotere en dikkere varianten.

Leg je de Aero OC naast de Gaming OC, dan valt op dat het praktisch dezelfde kaart is. Exact even groot (erg fors dus) en voorzien van hetzelfde interne koelsysteem. Alleen de kleur en afwerking is wat anders, en er zit hier geen RGB achter de fans voor die wat strakkere look.

Dezelfde koelconstructie leidt ertoe dat ook de prestaties grofweg gelijk zijn: de Gigabyte koelt standaard eveneens (overdreven) uitstekend en laat de fans te hard draaien, maar in de stille BIOS is hij goed in balans. En ook bij dit model biedt Gigabyte een extra jaar garantie aan, een mooie bonus. Mocht een witte kleurstelling zijn wat je zoekt en is de meerprijs daarvoor geen bezwaar, dan is dit een prima kaart.

Pluspunten

Minpunten

MSI GeForce RTX 4070 Gaming X Trio

De MSI Gaming X Trio is het topmodel van MSI, en volgt de gedachte dat groter altijd beter is. Eigenaren van compacte pc-behuizingen zullen daar rekening mee moeten houden, maar als deze oversized uitvoering past, dan is het wel een indrukwekkend gevaarte, en ook nog eens voorzien van fraaie RGB-verlichting.

Kijken we naar de prestaties, dan lijkt groter daadwerkelijk beter, want deze kaart blijft uitstekend koel terwijl de geluidsproductie ver onder die van de concurrentie blijft. 33,5 decibel op volle toeren terwijl de meeste andere kaarten rond of boven de 37 zitten, is een groot verschil gezien de logaritmische schaal. Gigabyte komt met hun Gaming OC in stil profiel weliswaar dicht in de buurt, maar deze kaart van MSI blijft praktisch onhoorbaar. Ideaal voor elk scenario waar absolute stilte een must is, en daarmee onder de streep de best presterende koeler in deze test.

Het grootste nadeel van deze kaart is ook direct duidelijk: de meerprijs voor dit model is fors, zeker in de wetenschap dat de prestaties op gebied van kloksnelheden (en daarmee in-game prestaties) van dergelijke topmodellen tegenwoordig hooguit een paar procent beter is vergeleken met de basismodellen. Een duurdere kaart is dus niet (significant) sneller, maar vooral koeler en stiller.

Pluspunten

Minpunten

Palit GeForce RTX 4070 Jetstream

Palit is een wat minder bekend merk in Nederland, maar relatief goed beschikbaar, zo is onze ervaring. Fijn, want meer concurrentie is altijd beter, en hoewel onbekend onbemind maakt, zien we Palit gewoon een uitstekende kaart neerzetten.

De Jetstream is wel een wat hoger gepositioneerd model met een dito prijs. Daarvoor krijg je een forse (329 × 131 × 64 mm) koeler met dito prestaties. Met 37,2 dB is hij opvallend stil, en de temperaturen zitten zo ver beneden wat nodig is dat het woord overkill in ons opkomt. Een dual-BIOS-switch ontbreekt, maar die vinden wij gezien de aangetroffen balans ook totaal niet nodig.

Waar de meeste fabrikanten in het hogere segment focussen op een gelikt uiterlijk, is de Jetstream een model zonder poespas: geen RGB en een strak zwart design. Over smaak valt niet te twisten, maar wel goed nieuws voor iedereen die zich ergert aan de huidige RGB-manie.

Pluspunten

Minpunten

Conclusie

Hoewel we graag terug zouden keren naar een tijd waarin 400 tot 500 euro een mooi prijspunt was voor een chique middenklasser, lijken we vooralsnog te moeten accepteren dat de nieuwe middenklasse zich ruim boven de 600 euro bevindt.

Kijken we naar de geteste kaarten, dan kunnen we wel concluderen dat je aan een model met die adviesprijs eigenlijk meer dan genoeg hebt. Dat komt deels omdat Nvidia’s eigen Founders Edition al dusdanig goed is, dat meer betalen niet nodig is.

Maar vanwege de beperkte verkrijgbaarheid van die kaart komen ook de andere merken in beeld, en dan zien we dat die eveneens uitstekend presteren. Toch is de ASUS Dual OC onze redactietip dankzij de (nipt) betere efficiëntie en afstelling.

Objectief zet de MSI Gaming X Trio de beste prestaties neer, maar om nu bijna 100 euro extra neer te leggen bovenop de al hoge adviesprijs is lastig uit te leggen, tenzij absolute stilte een must is. Iets vergelijkbaars gaat op voor de andere premium-modellen. We kunnen ons hoogstens voorstellen dat je voor een specifieke look wellicht wat meer wilt betalen.

Bij een inbouwkeuken zijn de meeste apparaten netjes weggewerkt. Een vaatwasser bijvoorbeeld is dan al voor je ingebouwd en door middel van een opzetdeur onzichtbaar van buitenaf. Maar wat nou als je een vrijstaande vaatwasser hebt, kun je die dan alsnog inbouwen in je bestaande keuken? Dit zijn de mogelijkheden.

Wil je dat je vaatwasser netjes opgaat in de rest van je keuken? Dan kun je ‘m inbouwen. zodat het er wat strakker uitziet. Je leest hoe je de ruimte voorbereidt, de water- en afvoeraansluiting maakt en hoe je het apparaat goed op z’n plek zet.

©ID.nl

De voorbereiding: meten is weten

Voordat je überhaupt begint met boren, zagen of sjouwen, is het slim om te bedenken waar je de vaatwasser precies wilt hebben. De meest logische plek is onder het aanrecht, het liefst zo dicht mogelijk bij de waterleiding en afvoer. Meestal haal je een keukenkastje weg om ruimte te maken. Let er wel op dat de vaatwasser daar ook echt past. Meet dus goed de hoogte, breedte en diepte van de plek waar hij moet komen. Houd altijd een beetje speling, zodat je de machine kunt schuiven en stellen.

Als er geen aparte kraan is in de buurt van de nieuwe plek voor de vaatwasser, dan moet je die nog aanleggen. Ook de afvoer moet geschikt zijn. Sommige sifons onder de gootsteen hebben al een aansluiting voor een vaatwasser, maar dat is niet altijd zo. In dat geval zul je de sifon moeten vervangen. Een sifon met een aparte aansluiting is te koop bij de meeste bouwmarkten. Tot slot is een geaard stopcontact nodig, liefst op dezelfde groep als de andere keukenapparaten.

De wateraansluiting maken

Als je al een kraan in de buurt hebt met een aansluiting voor een wasmachine of vaatwasser, dan ben je snel klaar. Je hoeft dan alleen maar de slang van de vaatwasser op de kraan te draaien. Zorg dat je dit stevig doet en gebruik eventueel teflontape op de schroefdraad om lekkage te voorkomen. Controleer of de aansluiting niet lekt door de kraan voorzichtig open te draaien.

©Mark Gamble

Heb je nog geen geschikte kraan, dan moet je die eerst laten installeren. Bij voorkeur laat je dat soort werkzaamheden uitvoeren door een loodgieter of installateur, maar als je zelf handig bent met water(leidingen) zou je het ook zelf kunnen doen.

Je sluit eerst de hoofdkraan af en laat je de leidingen leeglopen. Vervolgens snijd je een stuk uit de bestaande leiding, bijvoorbeeld met een pijpsnijder, en plaats je een T-stuk. Op dat T-stuk monteer je een extra leidingstuk naar een muurplaat, waar de nieuwe kraan op komt. Zorg dat je alles goed vastzet en gebruik teflontape om de schroefdraad waterdicht te maken. Als alles aangesloten is, kun je de hoofdkraan weer openen en controleer je of alles droog blijft.

De afvoer aansluiten op de sifon

Een vaatwasser pompt vuil water weg, en dat moet netjes worden afgevoerd. De makkelijkste manier is via de sifon onder de gootsteen. Heeft jouw sifon nog geen aansluiting voor een vaatwasser, dan kun je die vervangen door een model dat er wél een heeft.

©by_r@mann

De afvoerslang van de vaatwasser steek je vervolgens in de opening van de sifon. Die opening is vaak voorzien van een dopje dat je eerst moet verwijderen. De slang moet een stukje in de aansluiting worden geschoven, meestal zo’n tien tot vijftien centimeter. Daarna draai je er een slangklem omheen om te voorkomen dat de slang losschiet. Let goed op dat de slang niet knikt en nergens tegen scherpe randen aankomt. De afvoer moet namelijk vrij kunnen doorlopen, anders krijg je lekkage of een foutmelding van het apparaat.

Elektriciteit en veiligheid

De vaatwasser heeft stroom nodig, dus er moet een geaard stopcontact in de buurt zijn. Idealiter bevindt zich dat in hetzelfde keukendeel, zodat je de stekker zonder verlengsnoeren kunt aansluiten. Is er geen geschikt stopcontact, dan kun je overwegen om er een te laten aanleggen. Dat moet altijd door een erkend elektricien gebeuren, zeker in ruimtes met veel vocht zoals in keukens. Gebruik geen stekkerdozen of verlengsnoeren, want die zijn niet geschikt voor apparaten met een hoog vermogen. Zorg er ook voor dat de vaatwasser op een aparte groep zit als je al veel andere keukenapparaten hebt. Denk aan de oven, magnetron of koelkast. Die trekken allemaal veel stroom, en overbelasting kan gevaarlijk zijn.

©Tomasz - stock.adobe.com

Vaatwasser plaatsen

Nu de aansluitingen in orde zijn, kun je de vaatwasser op z’n plek schuiven. Doe dit voorzichtig, zeker als de aansluitingen aan de achterkant zitten. Laat voldoende ruimte over zodat je de slangen niet klemt of knikt tijdens het schuiven. Het is handig om iemand anders te laten meekijken naar de slangen terwijl je de machine op zijn plek zet.

Zodra de vaatwasser staat, stel je ‘m waterpas af. Aan de voorkant zitten meestal twee verstelbare pootjes die je kunt draaien. Sommige modellen hebben ook een verstelbare achterpoot, die je via de voorkant kunt bijstellen met een schroevendraaier. Een goede waterpas plaatsing is belangrijk: als de machine scheef staat, kan er water blijven staan of loopt het afwasprogramma niet goed.

©ID.nl

Controleer ook of de voorkant van de vaatwasser mooi aansluit bij de rest van je keuken. Bij een vrijstaand model dat je inbouwt, kan het zijn dat de voorkant iets uitsteekt.

De test: werkt alles zoals het hoort?

Voordat je je eerste volle vaat draait, is het slim om eerst een proefprogramma te laten draaien. Zet de kraan volledig open, sluit de deur van de vaatwasser, en kies een kort programma, bijvoorbeeld spoelen of voorwas. Let goed op tijdens het draaien: hoor je vreemde geluiden? Zie je water weglekken? Dan zit er misschien iets niet goed aangesloten.

©Monkey Business Images

Na afloop van het programma controleer je alle aansluitingen nog een keer. Zijn de slangen droog? Is er geen water op de vloer? Werkt het apparaat zoals het hoort? Dan ben je klaar en kun je de vaatwasser voortaan zorgeloos gebruiken.

Afwerking met frontjes en panelen

Wil je je vaatwasser mooi laten aansluiten bij de rest van je keuken, dan denk je al snel aan een frontje of paneel. Maar bij een vrijstaand model is dat niet altijd mogelijk. Die zijn namelijk ontworpen om los te staan en hebben vaak geen stevige deurconstructie of bevestigingspunten voor een kastfront. Bovendien zit het bedieningspaneel aan de voorkant, dus als het al mogelijk is om een frontje te plaatsen, dan dek je daarmee het bedieningspaneel af en dat heeft natuurlijk geen zin.

Toch kun je een vrijstaande vaatwasser netjes inbouwen. Bij sommige modellen kun je de bovenplaat verwijderen, waardoor hij onder het aanrecht past. Door hem tussen twee kastjes te plaatsen en de zijkanten af te werken met panelen, oogt het al veel rustiger. Let er wel op dat er genoeg ruimte overblijft voor ventilatie.

Bij modellen die wél geschikt zijn voor frontmontage kun je een frontpaneel met schroeven aan de deur bevestigen. Gebruik hiervoor de boormal of instructie uit de handleiding. Zorg ook dat de onderkant mooi aansluit bij de plint van je keuken, en werk de zijkanten af met passende panelen als dat nodig is. Ook zonder een echt kastfront kun je dus een vrijstaand model strak laten inbouwen. Met een beetje aandacht voor afwerking ziet het er al snel netjes en passend uit.

Tot slot

Een vrijstaande vaatwasser inbouwen is goed te doen, ook als je geen ervaren klusser bent. Het belangrijkste is dat je rustig de tijd neemt, alles goed opmeet, en stap voor stap werkt. Zorg voor veilige aansluitingen, plaats het apparaat waterpas en controleer of alles goed werkt. Met een paar uur werk heb je dan een strakke keuken en kun je jarenlang genieten van een mooi weggewerkte vaatwasser.

Samsung heeft op het gamingevenement Gamescom 2025 in Keulen een aantal nieuwe producten wereldkundig gemaakt. Het bedrijf presenteerde onder meer twee nieuwe Odyssey G7-monitors en liet daarnaast de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van brilvrij 3D zien. Daarmee geeft Samsung een beeld van de richting waarin het zijn monitorlijn en gamingtechnologie verder ontwikkelt.

Nieuwe G7-monitoren: meer scherm, meer snelheid

De Odyssey G7-lijn krijgt uitbreiding met een 37-inch model met 4K-resolutie en een 40-inch ultrawide scherm met 5K2K-resolutie. Beide modellen zijn ontwikkeld voor next-gen gaming, met hoge verversingssnelheden, HDR10+ Gaming en ondersteuning voor FreeSync Premium Pro. Ze beschikken bovendien over slimme extra’s zoals Picture-in-Picture en CoreSync-verlichting die zich aanpast aan de actie op het scherm. Voor gamers betekent dit haarscherpe beelden, vloeiende actie en een scherm dat ook geschikt is voor multitasking en streaming.

Op de beursvloer laat Samsung bezoekers de nieuwe monitoren zelf ervaren met de game Genshin Impact, waarbij vooral het enorme 40-inch ultrawide model indruk maakt. De G7’s zijn inmiddels verkrijgbaar in Korea en de VS; Europa volgt in september.

©Samsung

Brilvrije 3D groeit door

Minstens zo opvallend is de aandacht voor de Odyssey 3D, Samsungs monitor die diepte-effecten kan tonen zonder dat daar een bril voor nodig is. Op Gamescom zijn onder andere de games Stellar Blade en Mongil: Star Dive in dit formaat te spelen. Het bijzondere van deze technologie is dat de 3D-weergave zich aanpast aan de game en zelfs instelbaar is voor de speler. Daardoor ontstaat een extra laag beleving die volgens Samsung de manier waarop we gamen ingrijpend kan veranderen.

De Odyssey 3D Hub, Samsungs eigen platform voor 3D-content, groeit intussen gestaag. Het aanbod telt nu ruim 25 titels en moet tegen het eind van het jaar boven de 50 games uitkomen, met grote namen als Lies of P: Overture en opnieuw Stellar Blade.

©Samsung

Oledmonitors voor topgames

Tot slot zet Samsung zijn oledmonitors stevig in de etalage. Bij de stand van World of Warcraft draaien tientallen pc's op de Odyssey OLED G6, een scherm dat razendsnel ververst (tot 500 Hz). Ook de game Crimson Desert van Pearl Abyss schittert op een combinatie van de G6 en de grotere Odyssey OLED G8 met 4K-resolutie en 240 Hz. Hiermee laat Samsung zien dat het voor zowel competitieve e-sporters als liefhebbers van grafisch uitgebreide werelden de ideale hardware in huis heeft.

Wat betekent dit voor gamers?

Met de introductie van de 40-inch 5K2K-monitor geeft Samsung gamers meer ruimte dan ooit. De beeldscherpte en verversingssnelheid maken dit scherm een serieuze optie voor wie helemaal in zijn game wil verdwijnen. Het idee van brilvrije 3D bewijst dat er naast hogere resoluties en snellere panelen nog steeds ruimte is voor nieuwe manieren van beleving. En wie puur op zoek is naar snelheid of contrast, vindt dat nu ook terug in de oledmodellen die op de beursvloer te zien zijn.