In Nederland worden drie belangrijke bevolkingsonderzoeken aangeboden om kanker vroegtijdig op te sporen: borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker. Deze onderzoeken zijn gratis en vrijwillig, en worden aangeboden door de overheid. In dit artikel leggen we uit wie in aanmerking komt voor deze onderzoeken, wat er precies wordt onderzocht, hoe vaak deze onderzoeken worden aangeboden, en hoe deze onderzoeken worden uitgevoerd.

Borstkankeronderzoek

Vrouwen tussen 50 en 75 jaar krijgen elke 2 jaar automatisch een uitnodiging voor het borstkankeronderzoek. Je wordt gevraagd een afspraak te maken bij een speciaal screeningscentrum bij jou in de buurt. Daar wordt een röntgenfoto, ook wel mammografie genoemd, van beide borsten gemaakt. Deze foto's worden beoordeeld door twee artsen. Zo'n mammografie duurt ongeveer 20 minuten en is niet pijnlijk.

Als de uitslag normaal is, krijg je na 2 jaar opnieuw een uitnodiging. Is er iets verdachts te zien, dan word je teruggeroepen voor aanvullend onderzoek, zoals een echo of punctie. Dit is om te bekijken of er daadwerkelijk borstkanker is. In Nederland krijgt 1 op de 7 vrouwen borstkanker. Hoe eerder borstkanker wordt ontdekt, hoe groter de kans op genezing.

©Borstkanker

Wat is een mammografie?

Tijdens een mammografie wordt de borst tussen twee platen geplaatst. Een van de platen is doorzichtig voor röntgenstralen en de andere bevat een röntgendetector. De platen drukken de borst samen om een duidelijk beeld te krijgen en de hoeveelheid röntgenstraling te minimaliseren. Hoewel dit ongemakkelijk kan zijn, duurt het meestal maar een paar seconden.

De röntgenstralen die door de borst gaan, worden gedetecteerd en omgezet in een beeld dat door een arts kan worden bekeken. Op deze beelden kunnen afwijkingen, zoals tumoren of cysten, worden gezien.

Het is belangrijk om te weten dat een mammografie niet kan bevestigen dat een afwijking kanker is. Als er iets abnormaals wordt gevonden, zijn er aanvullende tests nodig, zoals een biopsie, om te bepalen of het kanker is.

©Gorodenkoff Productions OU

Baarmoederhalskankeronderzoek

Vrouwen tussen 30 en 60 jaar krijgen elke 5 jaar een uitnodiging thuisgestuurd voor het baarmoederhalskankeronderzoek. Vrouwen die dit jaar 30 worden, krijgen automatisch een testset toegestuurd waarmee ze zelf een uitstrijkje kunnen maken. Vrouwen tussen de 35 en 60 jaar kunnen, als zij hun uitnodiging krijgen, kiezen om een uitstrijkje te laten maken bij de huisarts of om een zelfafnametest aan te vragen. Wie niet reageert op de uitnodiging, krijgt na 12 weken automatisch een zelftest thuisgestuurd.

Het uitstrijkje wordt onderzocht op het HPV-virus, dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Als er afwijkende cellen gevonden worden, krijg je een oproep voor vervolgonderzoek. Dit is om te kijken of er daadwerkelijk sprake is van baarmoederhalskanker. Per jaar krijgen ongeveer 900 vrouwen baarmoederhalskanker. Door het laten maken van een uitstrijkje, kun je al in een vroeg stadium cellen opsporen die baarmoederhalskanker kunnen ontwikkelen.

©Nishihata

Hoe verloopt een uitstrijkje bij de huisarts?

Een uitstrijkje is een eenvoudige procedure die wordt gebruikt om cellen van de baarmoederhals te verzamelen. Ga je ervoor naar de huisarts, dan zal hij of zij je vragen om op de onderzoekstafel te gaan liggen, waarbij je je broek en onderbroek uit hebt gedaan. Je voeten liggen in steunen en je knieën zijn gebogen.

Daarna brengt de arts een instrument genaamd een speculum (in de volksmond: eendenbek) in de vagina. Dit apparaat, dat vaak wordt ingesmeerd met glijmiddel voor comfort, spreidt de vaginawanden uit elkaar zodat de baarmoederhals zichtbaar wordt. Met een klein borsteltje of spatel schraapt de arts zachtjes cellen van de baarmoederhals. Dit kan een beetje ongemakkelijk zijn, maar het is meestal niet pijnlijk.

De verzamelde cellen worden op een glaasje uitgestreken of in een vloeistof geplaatst en naar een laboratorium gestuur. Daar worden onder een microscoop bekeken om te controleren op afwijkingen die kunnen wijzen op baarmoederhalskanker of een voorstadium daarvan.

Het hele proces duurt meestal slechts een paar minuten. Het is een veilige procedure met weinig risico's. De resultaten van het uitstrijkje zijn meestal binnen een paar weken beschikbaar.

©Piotr Ratuszynski

Darmkankeronderzoek

Mannen en vrouwen tussen 55 en 75 jaar krijgen elke 2 jaar automatisch een uitnodiging voor het darmkankeronderzoek thuisgestuurd. Je krijgt een testset toegestuurd waarmee je thuis ontlasting kunt onderzoeken op bloedsporen, wat kan duiden op darmkanker. Met het bijgeleverde retourenvelop stuur je de test op naar het laboratorium.

Als er bloed wordt gevonden, volgt aanvullend onderzoek zoals een darmonderzoek of kijkonderzoek van de dikke darm. Dit is om daadwerkelijke darmkanker uit te sluiten of vast te stellen. Jaarlijks krijgen ongeveer 12.000 mensen in Nederland de diagnose darmkanker. Door mee te doen aan het bevolkingsonderzoek kan darmkanker in een vroeg stadium worden opgespoord, wat de kans op genezing vergroot.

©Lightfield Studios

Hoe voer je de ontlastingstest uit?

Alles wat je nodig hebt, zit in de envelop die je thuisgestuurd krijgt, zoals een staafje om een popemonster te nemen, een buisje om het monster in te stoppen en een retourenvelop. Wanneer je de handleiding goed volgt, kan het eigenlojk niet mis gaan. Heel kort gezegd: je prikt met het staafje in je poep (sommige mensen hebben het over poeren in je poep), doet het staafje in het bijgeleverde buisje en stopt dat in de retourenvelop. De envelop is

voorgeadresseerd en voorgefrankeerd. In het laboratorium wordt het monster geanalyseerd op de aanwezigheid van bloed. Bloed in de ontlasting kan een teken zijn van poliepen of darmkanker, hoewel er ook andere oorzaken kunnen zijn, zoals aambeien of een maagzweer. Je ontvangt de resultaten van de test meestal binnen een paar weken. Als er bloed in je ontlasting wordt gevonden, word je doorverwezen voor verder onderzoek, meestal een coloscopie.

Het is belangrijk om te weten dat de ontlastingstest een screeningstest is, geen diagnostische test. Dat betekent dat het kan helpen bij het identificeren van mensen die mogelijk een hoger risico lopen op darmkanker en die verder onderzoek nodig hebben, maar het kan darmkanker niet met zekerheid bevestigen of uitsluiten.

©Kelly - stock.adobe.com

Wat kun je nog meer doen om kanker zoveel mogelijk te voorkomen?

- Stop met roken. Roken vergroot de kans op longkanker en andere vormen van kanker aanzienlijk. Lees ook: Goede voornemens: stoppen met roken.

- Eet gezond en gevarieerd. Een vezelrijk dieet met veel groente, fruit en granen helpt kanker te voorkomen. Vermijd sterk bewerkt voedsel en rood vlees. Lees ook: Zo pas je je eetpatroon aan.

- Blijf op gewicht. Overgewicht verhoogt het risico op verschillende kankersoorten. Probeer een gezond BMI te behouden. Lees ook: Moet ik afvallen? En zo ja, hoeveel dan?

- Beweeg dagelijks minstens 30 minuten. Lichaamsbeweging helpt overgewicht tegen te gaan en versterkt je afweer. Lees ook: Beginnen met bewegen.

- Beperk alcohol. Te veel alcohol kan kanker veroorzaken, met name in mond, keel, slokdarm en lever. Drink maximaal 1 glas per dag. Toch teveel gedronken? Lees dan: Ga met deze 5 ontbijttips je kater te lijf!

- Vermijd zonverbranding. Gebruik zonnebrandcrème met minimaal factor 30 en ga niet te lang in de zon tussen 12-15 uur, of blijf er helemaal uit. Lees ook: Veilig zonnen doe je met deze tips én apps.

- Wees alert op veranderingen. Neem contact op met je huisarts bij onverklaarbare vermoeidheid, ongewild gewichtsverlies, een bult of knobbel, wondjes die niet genezen, of veranderingen aan de huid of borsten. Dit kunnen symptomen van kanker zijn.

In aanloop naar de Grand Prix van Monaco op 25 mei heeft Apple nieuwe functies toegevoegd aan de Kaarten-app. Heb je een iPhone of iPad, dan kun je Monaco nu bekijken in 'Steden in Detail', inclusief een 3D-weergave van het Formule 1-circuit.

De nieuwe weergave toont Monaco met opvallend veel detail. Iconische plekken zoals het Casino de Monte-Carlo, het Hôtel de Paris en de F1 Paddock Club zijn volledig in 3D te zien. In de donkere modus krijg je Monaco bij maanlicht te zien. Dit kleurenschema wordt bij zonsondergang ingeschakeld.

©Apple

Ook wegbelijning, bomen, voetgangerszones en openbaar vervoer zijn tot in detail zichtbaar. Automobilisten krijgen bovendien een speciale dashboardweergave met overzicht van kruispunten en rijbanen op ooghoogte, wat navigeren makkelijker maakt.

F1-circuit met extra lagen

Speciaal voor de Formule 1 zijn het circuit en de belangrijkste bochten gemarkeerd in Apple Kaarten. Ook tribunes, bruggen, de finish en andere elementen rond het parcours zijn in 3D weergegeven. Daardoor kun je als toeschouwer of fan het parcours virtueel verkennen – handig als je er bent, of gewoon thuis meekijkt.

©Apple

Meer Formule 1 in Kaarten

In verband met de aanstaande première van F1 The Movie, een film van Apple Original Films, is er ook een speciale gids beschikbaar in Kaarten. Die bevat bekende circuits van over de hele wereld, waaronder die uit de film en uiteraard Monaco zelf.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Minstens eenmaal in je leven ga je klussen en daar hoort goed gereedschap bij. Een degelijke accuboormachine bijvoorbeeld: wij vonden vijf uitgebreide maar handzame exemplaren voor nog geen 250 euro.

Een accuboormachine is eigenlijk doorgaans als multifunctioneel, want naar het boren zijn deze apparaten natuurlijk ook geschikt voor het elektrisch indraaien van schroeven. Belangrijk voor de kracht van de accuboormachine is het koppel, aangegeven in Nm. Hoe hoger dat getal, hoe sterker de boormachine is. Een accuboormachine met 20 Nm is bijvoorbeeld prima voor wat schroefwerk in hout. Maar als je een machine hebt met 60 of 70 Nm, dan kun je er ook zware klussen mee doen, zoals boren in steen of dikke balken.

Black & Decker BDCHD18KB

Als je gewoon een goede, stevige boormachine zoekt voor klusjes in en om het huis, dan zit je met deze Black & Decker helemaal goed. Of je nu een plankje ophangt of door wat stevigere muren wil boren, hij doet het allemaal zonder dat je eerst een spoedcursus techniek hoeft te volgen. Hij ligt lekker in de hand, is niet te zwaar, en je hoeft er niet mee te vechten — gewoon vol vertrouwen aan de slag. Wat ook fijn is: hij is snoerloos, dus je zit niet te klooien met verlengsnoeren. De bijgeleverde koffer en accessoires maken het een lekker compleet pakketje. Een goede keuze voor de doorsnee klusser die af en toe wat werk wil verzetten, zonder daar een fortuin aan uit te geven.

💪 Maximum koppel: 40 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 1.400 rpm
🔋 Accuduur: ongeveer 1 tot 1,5 uur per accu
🧰 Bijgeleverde accessoires: 1 accu + lader + koffer

DeWalt DCD796P2-QW

Deze DeWalt is voor de serieuze klusser. Als je vaker klust en een boormachine wilt waar je jaren mee vooruit kunt, dan is dit echt een topper. Hij voelt solide aan, alsof hij tegen een stootje kan – en dat klopt ook. Je merkt meteen: dit is geen speelgoed. Of je nu een dikke schroef in een houten balk draait of in beton boort, hij doet het met gemak. Dankzij de twee krachtige accu’s zit je bijna nooit zonder stroom, en dat is echt een verademing als je aan een grote klus bezig bent. Hij heeft ook een klopboorfunctie voor de wat zwaardere boorklusjes.

💪 Maximum koppel: 70 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 2.000 rpm
🔋 Accuduur: 2 accu’s van 5.0Ah, elk goed voor urenlang klussen
🧰 Bijgeleverde accessoires: 2 accu’s + lader + koffer

HBM Machines 20V accuboormachine + accessoires

Heb je nog niet veel gereedschap in huis, maar wil je wel meteen goed kunnen starten? Dan is deze set van HBM echt wat voor jou. Je krijgt niet alleen een boormachine, maar meteen een hele lading accessoires erbij — boren, bits, noem maar op. Handig opgeborgen in een mooie kist, zodat je niet hoeft te graaien in een rommella. De machine zelf is krachtig genoeg voor alle standaard klussen in huis en tuin, maar ook eenvoudig te bedienen. Ideaal voor iedereen die af en toe wat doet, maar wel meteen alles in huis willen hebben. En ook de prijs is erg leuk.

💪 Maximum koppel: 55 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 1.650 rpm
🔋 Accuduur: ongeveer 1 uur
🧰 Bijgeleverde accessoires: 100-delige accessoireset + accu + lader + opbergkist

Bosch GSB 185 klop- en schroefboormachine 

Bosch staat bekend om z’n degelijkheid, en dat is bij dit model niet anders. Deze boormachine voelt direct vertrouwd aan. Hij is krachtig genoeg voor de meeste klussen die je thuis tegenkomt: gaten boren in hout, metaal en zelfs in steen dankzij de klopboorfunctie. En toch is hij lekker compact en licht. Fijn als je boven je hoofd werkt of wat minder kracht in je handen hebt. Hij heeft een borstelloze motor die efficiënter werkt en langer meegaat. Geen poespas, gewoon een goed werkend apparaat waar je op kunt rekenen. Let wel: de prijs is laag, maar dat is niet voor niets, want er wordt geen accu meegeleverd, die moet je dus nog wel los kopen.

💪 Maximum koppel: 50 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 1.900 rpm
🔋 Accuduur: afhankelijk van de gekozen accu
🧰 Bijgeleverde accessoires: opbergkist

Makita DHP481ZJ

Voor de echte doe-het-zelver die zwaarder werk niet uit de weg gaat, is deze - al wat langer op de markt zijnde - Makita een dijk van een boormachine. Dit is zo’n apparaat dat je koopt en dan jarenlang met veel plezier gebruikt. Hij is krachtig, robuust en draait z’n hand niet om voor een dikke schroef of een gat in baksteen. Hij heeft zelfs twee versnellingen, zodat je precies het juiste tempo kiest voor wat je doet. Let op: hij wordt geleverd zonder accu en lader, dus als je geen ander Makita-apparaat hebt, moet je die er nog los bij kopen.

💪 Maximum koppel: 115 Nm
🌀 Max. rotatiesnelheid: 2.100 rpm
🔋 Accuduur: afhankelijk van de gekozen accu
🧰 Bijgeleverde accessoires: wordt geleverd zonder accu, kist of lader