In Nederland worden drie belangrijke bevolkingsonderzoeken aangeboden om kanker vroegtijdig op te sporen: borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker. Deze onderzoeken zijn gratis en vrijwillig, en worden aangeboden door de overheid. In dit artikel leggen we uit wie in aanmerking komt voor deze onderzoeken, wat er precies wordt onderzocht, hoe vaak deze onderzoeken worden aangeboden, en hoe deze onderzoeken worden uitgevoerd.

Borstkankeronderzoek

Vrouwen tussen 50 en 75 jaar krijgen elke 2 jaar automatisch een uitnodiging voor het borstkankeronderzoek. Je wordt gevraagd een afspraak te maken bij een speciaal screeningscentrum bij jou in de buurt. Daar wordt een röntgenfoto, ook wel mammografie genoemd, van beide borsten gemaakt. Deze foto's worden beoordeeld door twee artsen. Zo'n mammografie duurt ongeveer 20 minuten en is niet pijnlijk.

Als de uitslag normaal is, krijg je na 2 jaar opnieuw een uitnodiging. Is er iets verdachts te zien, dan word je teruggeroepen voor aanvullend onderzoek, zoals een echo of punctie. Dit is om te bekijken of er daadwerkelijk borstkanker is. In Nederland krijgt 1 op de 7 vrouwen borstkanker. Hoe eerder borstkanker wordt ontdekt, hoe groter de kans op genezing.

©Borstkanker

Wat is een mammografie?

Tijdens een mammografie wordt de borst tussen twee platen geplaatst. Een van de platen is doorzichtig voor röntgenstralen en de andere bevat een röntgendetector. De platen drukken de borst samen om een duidelijk beeld te krijgen en de hoeveelheid röntgenstraling te minimaliseren. Hoewel dit ongemakkelijk kan zijn, duurt het meestal maar een paar seconden.

De röntgenstralen die door de borst gaan, worden gedetecteerd en omgezet in een beeld dat door een arts kan worden bekeken. Op deze beelden kunnen afwijkingen, zoals tumoren of cysten, worden gezien.

Het is belangrijk om te weten dat een mammografie niet kan bevestigen dat een afwijking kanker is. Als er iets abnormaals wordt gevonden, zijn er aanvullende tests nodig, zoals een biopsie, om te bepalen of het kanker is.

©Gorodenkoff Productions OU

Baarmoederhalskankeronderzoek

Vrouwen tussen 30 en 60 jaar krijgen elke 5 jaar een uitnodiging thuisgestuurd voor het baarmoederhalskankeronderzoek. Vrouwen die dit jaar 30 worden, krijgen automatisch een testset toegestuurd waarmee ze zelf een uitstrijkje kunnen maken. Vrouwen tussen de 35 en 60 jaar kunnen, als zij hun uitnodiging krijgen, kiezen om een uitstrijkje te laten maken bij de huisarts of om een zelfafnametest aan te vragen. Wie niet reageert op de uitnodiging, krijgt na 12 weken automatisch een zelftest thuisgestuurd.

Het uitstrijkje wordt onderzocht op het HPV-virus, dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Als er afwijkende cellen gevonden worden, krijg je een oproep voor vervolgonderzoek. Dit is om te kijken of er daadwerkelijk sprake is van baarmoederhalskanker. Per jaar krijgen ongeveer 900 vrouwen baarmoederhalskanker. Door het laten maken van een uitstrijkje, kun je al in een vroeg stadium cellen opsporen die baarmoederhalskanker kunnen ontwikkelen.

©Nishihata

Hoe verloopt een uitstrijkje bij de huisarts?

Een uitstrijkje is een eenvoudige procedure die wordt gebruikt om cellen van de baarmoederhals te verzamelen. Ga je ervoor naar de huisarts, dan zal hij of zij je vragen om op de onderzoekstafel te gaan liggen, waarbij je je broek en onderbroek uit hebt gedaan. Je voeten liggen in steunen en je knieën zijn gebogen.

Daarna brengt de arts een instrument genaamd een speculum (in de volksmond: eendenbek) in de vagina. Dit apparaat, dat vaak wordt ingesmeerd met glijmiddel voor comfort, spreidt de vaginawanden uit elkaar zodat de baarmoederhals zichtbaar wordt. Met een klein borsteltje of spatel schraapt de arts zachtjes cellen van de baarmoederhals. Dit kan een beetje ongemakkelijk zijn, maar het is meestal niet pijnlijk.

De verzamelde cellen worden op een glaasje uitgestreken of in een vloeistof geplaatst en naar een laboratorium gestuur. Daar worden onder een microscoop bekeken om te controleren op afwijkingen die kunnen wijzen op baarmoederhalskanker of een voorstadium daarvan.

Het hele proces duurt meestal slechts een paar minuten. Het is een veilige procedure met weinig risico's. De resultaten van het uitstrijkje zijn meestal binnen een paar weken beschikbaar.

©Piotr Ratuszynski

Darmkankeronderzoek

Mannen en vrouwen tussen 55 en 75 jaar krijgen elke 2 jaar automatisch een uitnodiging voor het darmkankeronderzoek thuisgestuurd. Je krijgt een testset toegestuurd waarmee je thuis ontlasting kunt onderzoeken op bloedsporen, wat kan duiden op darmkanker. Met het bijgeleverde retourenvelop stuur je de test op naar het laboratorium.

Als er bloed wordt gevonden, volgt aanvullend onderzoek zoals een darmonderzoek of kijkonderzoek van de dikke darm. Dit is om daadwerkelijke darmkanker uit te sluiten of vast te stellen. Jaarlijks krijgen ongeveer 12.000 mensen in Nederland de diagnose darmkanker. Door mee te doen aan het bevolkingsonderzoek kan darmkanker in een vroeg stadium worden opgespoord, wat de kans op genezing vergroot.

©Lightfield Studios

Hoe voer je de ontlastingstest uit?

Alles wat je nodig hebt, zit in de envelop die je thuisgestuurd krijgt, zoals een staafje om een popemonster te nemen, een buisje om het monster in te stoppen en een retourenvelop. Wanneer je de handleiding goed volgt, kan het eigenlojk niet mis gaan. Heel kort gezegd: je prikt met het staafje in je poep (sommige mensen hebben het over poeren in je poep), doet het staafje in het bijgeleverde buisje en stopt dat in de retourenvelop. De envelop is

voorgeadresseerd en voorgefrankeerd. In het laboratorium wordt het monster geanalyseerd op de aanwezigheid van bloed. Bloed in de ontlasting kan een teken zijn van poliepen of darmkanker, hoewel er ook andere oorzaken kunnen zijn, zoals aambeien of een maagzweer. Je ontvangt de resultaten van de test meestal binnen een paar weken. Als er bloed in je ontlasting wordt gevonden, word je doorverwezen voor verder onderzoek, meestal een coloscopie.

Het is belangrijk om te weten dat de ontlastingstest een screeningstest is, geen diagnostische test. Dat betekent dat het kan helpen bij het identificeren van mensen die mogelijk een hoger risico lopen op darmkanker en die verder onderzoek nodig hebben, maar het kan darmkanker niet met zekerheid bevestigen of uitsluiten.

©Kelly - stock.adobe.com

Wat kun je nog meer doen om kanker zoveel mogelijk te voorkomen?

- Stop met roken. Roken vergroot de kans op longkanker en andere vormen van kanker aanzienlijk. Lees ook: Goede voornemens: stoppen met roken.

- Eet gezond en gevarieerd. Een vezelrijk dieet met veel groente, fruit en granen helpt kanker te voorkomen. Vermijd sterk bewerkt voedsel en rood vlees. Lees ook: Zo pas je je eetpatroon aan.

- Blijf op gewicht. Overgewicht verhoogt het risico op verschillende kankersoorten. Probeer een gezond BMI te behouden. Lees ook: Moet ik afvallen? En zo ja, hoeveel dan?

- Beweeg dagelijks minstens 30 minuten. Lichaamsbeweging helpt overgewicht tegen te gaan en versterkt je afweer. Lees ook: Beginnen met bewegen.

- Beperk alcohol. Te veel alcohol kan kanker veroorzaken, met name in mond, keel, slokdarm en lever. Drink maximaal 1 glas per dag. Toch teveel gedronken? Lees dan: Ga met deze 5 ontbijttips je kater te lijf!

- Vermijd zonverbranding. Gebruik zonnebrandcrème met minimaal factor 30 en ga niet te lang in de zon tussen 12-15 uur, of blijf er helemaal uit. Lees ook: Veilig zonnen doe je met deze tips én apps.

- Wees alert op veranderingen. Neem contact op met je huisarts bij onverklaarbare vermoeidheid, ongewild gewichtsverlies, een bult of knobbel, wondjes die niet genezen, of veranderingen aan de huid of borsten. Dit kunnen symptomen van kanker zijn.

Na een week vol sneeuwpret, frisse berglucht en indrukwekkende pistes is je skikleding niet meer zo fris. Eenmaal thuis gekomen blijft de tas met vuile was liggen voor de wasmachine. Want hoe was je eigenlijk skikleding? Als je je kleding niet goed wast en opbergt, is de kans groot dat je volgend jaar niet zo warm en droog blijft tijdens de afdaling. Onze tips helpen je om je skikleding te wassen, drogen en veilig op te bergen voor volgend jaar.

Lees ook: Dit wil je weten over de wasprogramma's van je wasmachine

Was snel na je weekje wintersport

Het op de juiste wijze je skikleding wassen is belangrijk: daardoor blijft de kwaliteit van de kleding goed. Ook blijft de kleding warm en waterdicht. Veel skikleding is gemaakt van kunststoffen, zoals polyamide en polyester. Deze stoffen zijn waterafstotend, sterk en licht. De kleding is van tevoren extra behandeld om ze waterdicht te maken, waardoor sneeuw of regen niet door de kleding komt. Was je de kleding verkeerd? Dan kan de beschermende functie verloren gaan. Je zweet en vuiligheid tasten de kleding namelijk aan. Laat je skikleding na wintersport dus niet te lang voor de wasmachine liggen.

©Lyudmila

Wasmiddel en voorbereiding

Gebruik weinig wasmiddel om je skikleding te wassen. En koop een speciaal wasmiddel voor sport- en outdoorkleding om zeker te weten dat het goed is of gebruik een fijnwasmiddel. Giet er geen wasverzachter bij, want dat is niet goed voor de kleding. Laat de kleding ook niet stomen en gebruik geen bleekmiddelen.

Bereid de kleding altijd eerst voor op de wasbeurt. Leeg alle zakken, sluit alle ritsen, knopen en klittenband om schade aan de stoffen te voorkomen. Zitten er vlekken op de kleding? Behandel deze eerst. Zorg dat de kleding binnenstebuiten de wasmachine in gaat. Ook belangrijk: doe de trommel niet te vol. Er moet voldoende ruimte zijn wil de kleding schoon worden.

Wassen met de wasmachine

Nu de kleding op de juiste wijze in de wasmachine zit, is het tijd om het juiste programma aan te zetten. Kies een programma met lage temperaturen, maximaal 30 °C. Hogere temperaturen kunnen ervoor zorgen dat de waterdichte coating beschadigd raakt. Zit er een speciaal programma op je wasmachine voor outdoor kleding? Kies dan dit programma. Het programma heeft een laag toerental bij het centrifugeren. Doe naast je skikleding geen andere kleding in de wasmachine.

©Oriol Roca

Waterdicht maken van de skikleding

Heb je voor deze wintersportvakantie net nieuwe kleding gekocht? Dan is de kans groot dat deze gewoon waterdicht is gebleven na de wasbeurt. Als je kleding wat ouder is, kan het zijn dat deze niet meer zo waterdicht is als voorheen. Misschien heb je tijdens het skiën of snowboarden wel gemerkt dat er wat vocht doorheen kwam. Was dan de kleding nog een keer, maar nu met een impregneermiddel. Of spuit de kleding in met een speciale waterdicht-spray.

Drogen en opbergen

Als er op het waslabel staat dat de skikleding in de droger mag, dan kun je de kleding zo laten drogen. Anders hang je de kleding op, of leg je die ergens plat neer. Dit doe je in een ruimte waar er genoeg ventilatie is. Hang de kleding niet op in de zon. Drogen op een verwarming kun je beter ook niet doen.

Het wasetiket geeft ook aan of je de kleding mag strijken, mocht je de behoefte hebben om je skibroek te strijken. Je mag de kleding dan op een lage temperatuur strijken. Omdat je de skikleding een lange tijd waarschijnlijk niet meer gebruikt, is het verstandig om de kleding goed op te bergen. Hang de kleding op aan een haakje in de kast of vouw de kleding losjes op, zodat het op een plank kan liggen. Daardoor haal je je kleding volgend jaar weer fris uit de kast, direct klaar om van de pistes te zoeven.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een gloednieuwe smartphone van Samsung? Deze toestellen zijn vers van de pers!

Samsung Galaxy S25

Samsung fabriceert zijn recent verschenen Galaxy S25 in meer dan twintig uitvoeringen. Op dit moment is het basismodel met 128 GB lokale opslag in de kleurstellingen groen, zilver, lichtblauw en donkerblauw breed verkrijgbaar. Wil je een toestel met meer opslagruimte, dan kun je een exemplaar met 256 GB (groen/zilver/lichtblauw/donkerblauw) of 512 GB (groen/zilver/lichtblauw/donkerblauw) opslag overwegen. De Galaxy S25 is naar huidige maatstaven een compacte smartphone met een amoledscherm van 6,2 inch. Pluspunten zijn de behoorlijke resolutie van 2340 × 1080 pixels en hoge vernieuwingsfrequentie van 120 hertz. Animaties en videobeelden verschijnen dus vloeiend in beeld.

Als alternatief voor Samsungs eigen processor gebruikt het Koreaanse merk voor de Galaxy S25-serie ditmaal een exemplaar van Qualcomm. Een goede keuze, want de Snapdragon 8 Elite is pijlsnel. Acht rekenkernen zijn afgeregeld op een maximale kloksnelheid van 4,47 GHz. Daarnaast heeft het toestel 12 GB RAM. Zoveel werkgeheugen is geen overbodige luxe, want je hebt toegang tot verschillende veeleisende AI-functies. De achterzijde heeft drie kwalitatieve camera's. Dankzij 3× optische zoom haal je objecten zonder pixelverlies dichterbij. Verder kun je zéér scherpe 8K-video's maken. Neem de Galaxy S25 gerust overal mee naartoe, want de aluminium behuizing is volledig water- en stofdicht.

Samsung Galaxy S25+

Onder de naam Galaxy S25+ brengt Samsung zijn nieuwe paradepaardje ook in een groter formaat op de markt. Het 6,7inch-amoledscherm telt 3120 × 1440 pixels. Deze hoge resolutie resulteert in een indrukwekkende pixeldichtheid van 513 ppi. Vergeleken met de eerder besproken Galaxy S25 (416 ppi)  scheelt dat aanzienlijk. Kijk dus naar haarscherpe Netflix-streams en YouTube-filmpjes. Door het nogal platte ontwerp valt het gewicht van 190 gram voor een smartphone van dit formaat erg mee. De behuizing voldoet aan de IP68-norm, waardoor het toestel bestand is tegen water en stof.

De processor, het werkgeheugen en de camera's zijn gelijk aan die van de Galaxy S25. Wel is er een ruimere accu met een capaciteit van 4900 mAh ingebouwd. Volgens het Koreaanse merk kun je daarmee tot dertig uur achtereen video's afspelen. Het basismodel van de plus-editie bevat met 256 GB bovendien meer opslag. Kies tussen de kleurstellingen groen, zilver, lichtblauw en donkerblauw. Verder is de Galaxy S25+ ook met 512 GB opslagruimte (groen/zilver/lichtblauw/donkerblauw) te koop. Meer weten? Lees dan onze Galaxy S25 Plus-review.

Samsung Galaxy S25 Ultra

Kan het jou niet groot genoeg? De Galaxy S25 Ultra is het recentste vlaggenschip van Samsung. Dankzij het riante 6,9inch-amoledscherm van 3120 × 1440 pixels heb je min of meer een minitablet in handen. De fabrikant levert dan ook een stylus mee. Daarmee maak je (aan)tekeningen en voer je nauwkeurige fotocorrecties uit. Ondanks het ruime formaat is de Galaxy S25 Ultra nogal licht. Dit apparaat van 218 gram kun je dan ook langdurig vasthouden. De accu heeft een respectabele capaciteit van 5000 mAh. Volgens de specificaties kun je daarmee tot 31 uur achtereen video's afspelen.

Aan rekenkracht geen gebrek! Net als de andere S25-modellen is de rappe Qualcomm Snapdragon 8 Elite verantwoordelijk voor de prestaties. Dat gecombineerd met 12 GB werkgeheugen zorgt ervoor dat je soepel complexe AI-taken uitvoert en veeleisende 3D-games speelt. Een verschil met de eerder besproken S25-toestellen is dat de camera van het Ultra-model 5× optische zoom ondersteunt. Je kunt dus zonder kwaliteitsverlies een eindje inzoomen. Het recente besturingssysteem Android 15 is voorgeïnstalleerd op een opslagdrager van 256 GB. Kies tussen een zwarte, grijze, zilverkleurige en blauwe uitvoering. Tegen een meerprijs is de Galaxy S25 Ultra ook met 512 GB (zwart/grijs/zilver/blauw) en zelfs 1 TB (zwart/grijs/zilver/blauw) verkrijgbaar. In onze Galaxy S25 Ultra-review lees je meer over dit model.

Samsung Galaxy S24 FE

Zoek je een betaalbare smartphone met een groot scherm en goede prestaties? Dan is de Samsung Galaxy S24 FE een uitstekende keuze. Samsungs eigen Exynos 2400e-processor vormt het hart van dit toestel. De genoemde chipset heeft maar liefst tien rekenkernen, waarbij de rapste core is geklokt op een snelheid van 3,1 GHz. Dankzij 8 GB werkgeheugen gebruik je probleemloos meerdere zware apps tegelijk. Bovendien kun je met dit toestel ook prima gamen. Een ander pluspunt is de lange updateondersteuning tot 31 oktober 2031.

De Galaxy S24 FE heeft een ruim amoledscherm van 6,7 inch. Met een resolutie van 2340 × 1080 pixels en vernieuwingsfrequentie van 120 hertz zijn de beeldprestaties dik in orde. De hoofdcamera ondersteunt een resolutie van 50 megapixel. Bovendien kun je tot 3× optisch inzoomen en in 8K-kwaliteit filmen. De goedkoopste uitvoering van de Galaxy S24 FE bevat 128 GB interne opslag. Kies tussen de kleuren zwart, blauw, groen en geel. Als je meer gegevens wilt opslaan, koop je een exemplaar met 256 GB opslagruimte (zwart/blauw/groen/geel). Lees voor meer informatie deze positieve review op ID.nl.

Samsung Galaxy A16 5G

De Samsung Galaxy A16 5G is goedkoop én heeft ook nog eens een lange verwachte levensduur. Het Koreaanse elektronicaconcern biedt namelijk tot 31 oktober 2030 updateondersteuning. Dit toestel is geschikt voor mensen die hun smartphone voornamelijk voor basistaken gebruiken, zoals appen, internetbankieren, fotograferen en eenvoudige spelletjes spelen. Het toestel bevat 128 GB interne opslag en 4 GB werkgeheugen. Je kiest tussen een donkerblauwe, lichtgrijze en groene versie. Als je meer gegevens wilt opslaan, prik je een eigen microSD-kaart van maximaal 1,5 TB in de behuizing.

Gunstig is het grote 6,7inch-amoledscherm van 2340 × 1080 pixels. Dat is ruim genoeg om onderweg bijvoorbeeld sportwedstrijden of tv-programma's te volgen. Voor fotografiedoeleinden heeft de Galaxy A16 5G in totaal vier camera's. De hoofdlens ondersteunt een resolutie van 50 megapixel. Je kunt alles dus haarfijn vastleggen! Het hier besproken model kan overweg met snelle 5G-netwerken. Heb jij genoeg aan 4G? In dat geval is de lager geprijsde Samsung Galaxy A16 4G een interessante kandidaat. Kies tussen de kleuren zwart, grijs en groen.