ID.nl logo
Kanker: wees er op tijd bij met de bevolkingsonderzoeken
© Madamlead
Gezond leven

Kanker: wees er op tijd bij met de bevolkingsonderzoeken

In Nederland worden drie belangrijke bevolkingsonderzoeken aangeboden om kanker vroegtijdig op te sporen: borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker. Deze onderzoeken zijn gratis en vrijwillig, en worden aangeboden door de overheid. In dit artikel leggen we uit wie in aanmerking komt voor deze onderzoeken, wat er precies wordt onderzocht, hoe vaak deze onderzoeken worden aangeboden, en hoe deze onderzoeken worden uitgevoerd.

In het kort: In dit artikel kijken we naar de drie bevolkingsonderzoeken die er zijn:

  • Borstkankeronderzoek
  • Baarmoederhalskankeronderzoek
  • Darmkankeronderzoek We vertellen wie er voor deze onderzoeken worden uitgenodigd, hoe vaak je een uitnodiging krijgt en hoe de onderzoeken verlopen.

Lees ook: Zo check je zelf je borsten

Borstkankeronderzoek

Vrouwen tussen 50 en 75 jaar krijgen elke 2 jaar automatisch een uitnodiging voor het borstkankeronderzoek. Je wordt gevraagd een afspraak te maken bij een speciaal screeningscentrum bij jou in de buurt. Daar wordt een röntgenfoto, ook wel mammografie genoemd, van beide borsten gemaakt. Deze foto's worden beoordeeld door twee artsen. Zo'n mammografie duurt ongeveer 20 minuten en is niet pijnlijk.

Als de uitslag normaal is, krijg je na 2 jaar opnieuw een uitnodiging. Is er iets verdachts te zien, dan word je teruggeroepen voor aanvullend onderzoek, zoals een echo of punctie. Dit is om te bekijken of er daadwerkelijk borstkanker is. In Nederland krijgt 1 op de 7 vrouwen borstkanker. Hoe eerder borstkanker wordt ontdekt, hoe groter de kans op genezing.

©Borstkanker

Wat is een mammografie?

Tijdens een mammografie wordt de borst tussen twee platen geplaatst. Een van de platen is doorzichtig voor röntgenstralen en de andere bevat een röntgendetector. De platen drukken de borst samen om een duidelijk beeld te krijgen en de hoeveelheid röntgenstraling te minimaliseren. Hoewel dit ongemakkelijk kan zijn, duurt het meestal maar een paar seconden.

De röntgenstralen die door de borst gaan, worden gedetecteerd en omgezet in een beeld dat door een arts kan worden bekeken. Op deze beelden kunnen afwijkingen, zoals tumoren of cysten, worden gezien.

Het is belangrijk om te weten dat een mammografie niet kan bevestigen dat een afwijking kanker is. Als er iets abnormaals wordt gevonden, zijn er aanvullende tests nodig, zoals een biopsie, om te bepalen of het kanker is.

©Gorodenkoff Productions OU

Baarmoederhalskankeronderzoek

Vrouwen tussen 30 en 60 jaar krijgen elke 5 jaar een uitnodiging thuisgestuurd voor het baarmoederhalskankeronderzoek. Vrouwen die dit jaar 30 worden, krijgen automatisch een testset toegestuurd waarmee ze zelf een uitstrijkje kunnen maken. Vrouwen tussen de 35 en 60 jaar kunnen, als zij hun uitnodiging krijgen, kiezen om een uitstrijkje te laten maken bij de huisarts of om een zelfafnametest aan te vragen. Wie niet reageert op de uitnodiging, krijgt na 12 weken automatisch een zelftest thuisgestuurd.

Het uitstrijkje wordt onderzocht op het HPV-virus, dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Als er afwijkende cellen gevonden worden, krijg je een oproep voor vervolgonderzoek. Dit is om te kijken of er daadwerkelijk sprake is van baarmoederhalskanker. Per jaar krijgen ongeveer 900 vrouwen baarmoederhalskanker. Door het laten maken van een uitstrijkje, kun je al in een vroeg stadium cellen opsporen die baarmoederhalskanker kunnen ontwikkelen.

©Nishihata

Hoe verloopt een uitstrijkje bij de huisarts?

Een uitstrijkje is een eenvoudige procedure die wordt gebruikt om cellen van de baarmoederhals te verzamelen. Ga je ervoor naar de huisarts, dan zal hij of zij je vragen om op de onderzoekstafel te gaan liggen, waarbij je je broek en onderbroek uit hebt gedaan. Je voeten liggen in steunen en je knieën zijn gebogen.

Daarna brengt de arts een instrument genaamd een speculum (in de volksmond: eendenbek) in de vagina. Dit apparaat, dat vaak wordt ingesmeerd met glijmiddel voor comfort, spreidt de vaginawanden uit elkaar zodat de baarmoederhals zichtbaar wordt. Met een klein borsteltje of spatel schraapt de arts zachtjes cellen van de baarmoederhals. Dit kan een beetje ongemakkelijk zijn, maar het is meestal niet pijnlijk.

De verzamelde cellen worden op een glaasje uitgestreken of in een vloeistof geplaatst en naar een laboratorium gestuur. Daar worden onder een microscoop bekeken om te controleren op afwijkingen die kunnen wijzen op baarmoederhalskanker of een voorstadium daarvan.

Het hele proces duurt meestal slechts een paar minuten. Het is een veilige procedure met weinig risico's. De resultaten van het uitstrijkje zijn meestal binnen een paar weken beschikbaar.

©Piotr Ratuszynski

Darmkankeronderzoek

Mannen en vrouwen tussen 55 en 75 jaar krijgen elke 2 jaar automatisch een uitnodiging voor het darmkankeronderzoek thuisgestuurd. Je krijgt een testset toegestuurd waarmee je thuis ontlasting kunt onderzoeken op bloedsporen, wat kan duiden op darmkanker. Met het bijgeleverde retourenvelop stuur je de test op naar het laboratorium.

Als er bloed wordt gevonden, volgt aanvullend onderzoek zoals een darmonderzoek of kijkonderzoek van de dikke darm. Dit is om daadwerkelijke darmkanker uit te sluiten of vast te stellen. Jaarlijks krijgen ongeveer 12.000 mensen in Nederland de diagnose darmkanker. Door mee te doen aan het bevolkingsonderzoek kan darmkanker in een vroeg stadium worden opgespoord, wat de kans op genezing vergroot.

©Lightfield Studios

Hoe voer je de ontlastingstest uit?

Alles wat je nodig hebt, zit in de envelop die je thuisgestuurd krijgt, zoals een staafje om een popemonster te nemen, een buisje om het monster in te stoppen en een retourenvelop. Wanneer je de handleiding goed volgt, kan het eigenlojk niet mis gaan. Heel kort gezegd: je prikt met het staafje in je poep (sommige mensen hebben het over poeren in je poep), doet het staafje in het bijgeleverde buisje en stopt dat in de retourenvelop. De envelop is

voorgeadresseerd en voorgefrankeerd. In het laboratorium wordt het monster geanalyseerd op de aanwezigheid van bloed. Bloed in de ontlasting kan een teken zijn van poliepen of darmkanker, hoewel er ook andere oorzaken kunnen zijn, zoals aambeien of een maagzweer. Je ontvangt de resultaten van de test meestal binnen een paar weken. Als er bloed in je ontlasting wordt gevonden, word je doorverwezen voor verder onderzoek, meestal een coloscopie.

Het is belangrijk om te weten dat de ontlastingstest een screeningstest is, geen diagnostische test. Dat betekent dat het kan helpen bij het identificeren van mensen die mogelijk een hoger risico lopen op darmkanker en die verder onderzoek nodig hebben, maar het kan darmkanker niet met zekerheid bevestigen of uitsluiten.

©Kelly - stock.adobe.com

Doe mee aan deze onderzoeken! Deelname aan deze onderzoeken is vrijwillig, maar zeer aan te raden. Het zijn eenvoudige onderzoeken die je thuis kunt doen of waarvoor je een korte afspraak plant. Ze kunnen echter van levensbelang zijn! Kanker ontstaat vaak sluipend zonder klachten. Daarom is het zo belangrijk om regelmatig preventief te screenen. Zo kan kanker in een vroeg stadium worden opgespoord als er nog veel mogelijk is qua behandeling. Je beschermt je gezondheid én red mogelijk je eigen leven.

Wat kun je nog meer doen om kanker zoveel mogelijk te voorkomen?

- Stop met roken. Roken vergroot de kans op longkanker en andere vormen van kanker aanzienlijk. Lees ook: Goede voornemens: stoppen met roken.

- Eet gezond en gevarieerd. Een vezelrijk dieet met veel groente, fruit en granen helpt kanker te voorkomen. Vermijd sterk bewerkt voedsel en rood vlees. Lees ook: Zo pas je je eetpatroon aan.

- Blijf op gewicht. Overgewicht verhoogt het risico op verschillende kankersoorten. Probeer een gezond BMI te behouden. Lees ook: Moet ik afvallen? En zo ja, hoeveel dan?

- Beweeg dagelijks minstens 30 minuten. Lichaamsbeweging helpt overgewicht tegen te gaan en versterkt je afweer. Lees ook: Beginnen met bewegen.

- Beperk alcohol. Te veel alcohol kan kanker veroorzaken, met name in mond, keel, slokdarm en lever. Drink maximaal 1 glas per dag. Toch teveel gedronken? Lees dan: Ga met deze 5 ontbijttips je kater te lijf!

- Vermijd zonverbranding. Gebruik zonnebrandcrème met minimaal factor 30 en ga niet te lang in de zon tussen 12-15 uur, of blijf er helemaal uit. Lees ook: Veilig zonnen doe je met deze tips én apps.

- Wees alert op veranderingen. Neem contact op met je huisarts bij onverklaarbare vermoeidheid, ongewild gewichtsverlies, een bult of knobbel, wondjes die niet genezen, of veranderingen aan de huid of borsten. Dit kunnen symptomen van kanker zijn.

🔬 Laat je screenen!
Door gezond te leven en alert te blijven op je lichaam, kun je veel vormen van kanker helpen voorkomen of in een vroeg stadium opsporen. Doe er je voordeel mee! Samen met deelname aan screening ben je zo optimaal beschermd.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 navulbare inkttankprinters voor max 295 euro
© Epson
Huis

Waar voor je geld: 5 navulbare inkttankprinters voor max 295 euro

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbare printer met navulbare inktreservoirs? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Disclaimer

Op het moment van schrijven zijn de besproken inkttankprinters bij de goedkoopste webwinkels niet duurder dan 295 euro. De prijzen kunnen schommelen.

Epson EcoTank ET-2860

De scherp geprijsde Epson EcoTank ET-2860 is gegarandeerd een goede aankoop. Deze all-in-one-printer is op het moment van schrijven goedkoper dan ooit. Bovendien sleepte dit product onlangs het Beste Koop-predicaat van de Consumentenbond in de wacht. Volgens de Japanse fabrikant bespaar je met de EcoTank ET-2860 tot negentig procent op de inktkosten ten opzichte van een reguliere printer met cartridges. Er is een flessenset bijgesloten, zodat je meteen aan de slag kunt. Hiermee vul je de vier beschikbare kleuren zonder morsen na. Aan de voorzijde kun je het actuele inktniveau aflezen.

Dankzij een hoge printresolutie van 5760 × 1440 dpi leent de EcoTank ET-2860 zich goed voor het afdrukken van foto's. Dat kan in verschillende formaten, bijvoorbeeld 15 × 10 (randloos) en 20 × 13 centimeter. De geïntegreerde scanner ondersteunt een respectabele resolutie van 2400 × 1200 dpi. Daarnaast maak je met dit apparaat eventueel kopietjes. Als je de printer op wifi aanmeldt, voer je vanaf elke computer, tablet en smartphone afdruktaken uit. Voor een bekabelde aansluiting gebruik je als alternatief de usb-poort.

Epson EcoTank ET-4800

Als je geregeld meerdere paperassen scant of kopieert, is de Epson EcoTank ET-4800 een goede keuze. Bovenop bevindt zich namelijk een houder voor automatische documentinvoer. Leg hierin maximaal dertig A4'tjes van pakweg een verslag of rapport. De vellen worden vervolgens een voor een gescand of gekopieerd. Hierdoor hoef je niet elk A4'tje eigenhandig op de glasplaat te leggen. Een pluspunt is dat je de EcoTank ET-4800 zowel draadloos als bekabeld op jouw (thuis)netwerk kunt aansluiten. Op die manier kun je vanaf elk (mobiel) apparaat afdruktaken starten.

Met de bijgesloten flessenset kun je wel een tijdje vooruit. De fabrikant claimt dat de inhoud hiervan overeenkomt met maximaal 72 cartridges. Ga uit van ongeveer 4500 pagina's in kleur. Net zoals de meeste Epson-printers ondersteunt ook dit exemplaar een maximale resolutie van 5760 × 1440 dpi. Je kunt dus foto's scherp uitprinten. Gebruik je fotopapier van 15 × 10 centimeter, dan hebben de uitgeprinte kiekjes geen witranden. Tot slot is er ook nog een fax ingebakken.

HP Smart Tank 5107

Deze prijsvriendelijke inkttankprinter van HP neemt nauwelijks ruimte in beslag, want de Smart Tank 5107 meet slechts 43,5 × 15,7 × 36,2 centimeter. Plaats hem bijvoorbeeld in een kast of op het hoekje van je bureau. Ondanks het compacte formaat hebben de vier navulbare inktreservoirs een gezamenlijke capaciteit van duizenden pagina's. Verder kun je tot zo'n honderd vellen in de papierlade kwijt. De maximale afdrukresolutie bedraagt 4800 × 1200 dpi. Je print foto's in een formaat van maximaal 29,7 × 21 centimeter zonder witranden.

De Smart Tank 5107 heeft een wifi-adapter. Zodra je het apparaat met het thuisnetwerk verbindt, kun je vanaf een willekeurige computer, tablet of smartphone afdrukken. Je hoeft hiervoor niet per se de print-app van HP te installeren. Deze all-in-one-printer kan namelijk overweg met Apple AirPrint en Mopria. Hierdoor benader je de Smart Tank 5107 rechtstreeks vanuit het menu van jouw mobiele toestel. Voor een rechtstreekse verbinding met een pc of laptop is er ook nog een usb-poort beschikbaar.

Lees ook: Mobiel printen vanaf je smartphone of tablet: zo werkt het

HP Smart Tank 7605

De HP Smart Tank 7605 heeft erg veel te bieden. Zo ondersteunt deze all-in-one-printer automatisch dubbelzijdig afdrukken. Zeker wanneer je regelmatig lange documenten uitprint, bespaar je op het papierverbruik. Kopieer of scan je weleens een stapeltje documenten? In dat geval komt de automatische documentinvoer voor maximaal 35 A4'tjes goed van pas. Maak op die manier in één klap een (digitale) kopie. De bovenzijde bevat diverse aanraaktoetsen. Start hiermee bijvoorbeeld een scan- of kopieertaak. Dankzij een respectabele resolutie van 4800 × 1200 dpi is de Smart Tank 7605 voor fotoafdrukken een goede keuze. Er is ook nog een fax ingebouwd.

Fijn is dat de inkttankprinter met 2,4GHz- en 5GHz-netwerken uit de voeten kan. Hiermee vergroot je de kans op een stabiele draadloze verbinding. Je kunt trouwens ook een internetkabel in de netwerkpoort prikken. Dankzij AirPrint-ondersteuning maak je vanaf een iPhone, iPad of ander geschikt Apple-apparaat rechtstreeks printjes. Op andere mobiele apparaten kun je de gebruiksvriendelijke HP Smart-app installeren. Mooi meegenomen is de ruime invoerlade voor maximaal 250 vellen. Voorkom zo dat je steeds papier moet bijvullen.

Canon PIXMA G550

Voor (hobby)fotografen is de Canon PIXMA G550 een uitstekende kandidaat. In tegenstelling tot de andere besproken inkttank-printers heeft dit exemplaar niet vier, maar zes navulbare inktreservoirs. Naast zwart, cyaan, magenta en geel zijn er 'vakjes' voor grijze en rode inkt beschikbaar. Daardoor hebben fotoafdrukken natuurgetrouwe kleuren. Canon belooft dat je met een enkele flessenset maar liefst 3800 kiekjes in een standaardformaat van 15 × 10 centimeter kunt afdrukken. Let op: je kunt met deze fotoprinter niet kopiëren en scannen. Op de iets duurdere Canon PIXMA G650 zijn deze functies wél beschikbaar.

Een voordeel is dat de uitgeprinte kiekjes geen witrand hebben. Zelfs fotoafdrukken op A4-formaat zijn randloos. De maximale afdrukresolutie bedraagt 4800 × 1200 dpi. Je kunt de PIXMA G550 met wifi verbinden en vervolgens vanaf een computer, tablet, smartphone of geschikt fototoestel afdrukken. Ondersteuning voor AirPrint en Mopria is ingebakken, waardoor je de Canon PRINT-app in feite links kunt laten liggen. Print in plaats daarvan gewoon vanuit de standaardmenu's van je smartphone of tablet.

▼ Volgende artikel
Hoe gebruik je AirPods en een Apple TV om films in surround te beleven?
© apple.com
Huis

Hoe gebruik je AirPods en een Apple TV om films in surround te beleven?

De Apple AirPods zijn razend populaire draadloze oordoppen, de Apple TV is dan weer een geslaagde mediaspeler. Voeg de twee samen en je kunt films, tv-series en games beleven in meeslepend 3D-ruimtelijke audio. Dit is hoe je dat doet!

Ruimtelijke audio gebruiken met je Apple TV? In dit artikel leggen we je het uit en:

  • Wat kun je verwachten van Ruimtelijke audio?
  • Wat heb je daarvoor nodig?
  • Hoe stel je Ruimtelijke audio op een Apple TV in?
  • Bij welke apps en streamingdiensten kan dat?
  • Hoe kun je alles personaliseren met je iPhone?

In dit artikel hebben we het over de Ruimtelijke audio-ervaring die je kunt beleven als je bepaalde oordoppen of koptelefoons aan een Apple TV koppelt. Het is enorm indrukwekkend, met geluidseffecten die driedimensionaal rond je worden afgespeeld. Net als in de bioscoop, maar dan bij je thuis. Het werkt even goed of beter dan een soundbar, en is ideaal voor wie alleen tv-kijkt en echt ondergedompeld wil worden in de actie.

Wat kun je verwachten?

Ruimtelijke audio is niet helemaal hetzelfde als Dolby Atmos en ander surroundgeluid. Maar het doel is wel hetzelfde: jezelf onderdompelen in een geluidsbubbel waarbij bijvoorbeeld geluidseffecten van een film 360 graden om je heen te horen zijn. De AirPods voegen daar bovendien headtracking aan toe, waarbij het geluid aan het scherm wordt 'verankerd'. Hierdoor blijven onder meer dialogen altijd uit het beeld komen, wat de kijkervaring realistischer maakt.

Wat heb je nodig?

Ruimtelijke audio (of Spatial Audio) is een Apple-technologie voor hoofdtelefoons die ingebouwd is in de AirPods 3, AirPods 4 (beide modellen) en alle AirPods Pro. Ook de over-ear AirPods Max-hoofdtelefoon is ermee uitgerust. Ruimtelijke audio is er ook bij de Beats Fit Pro, de Beats Studio Pro of de Beats Solo 4. Je hebt dus een van deze toestellen nodig. Om het eenvoudig te houden, spreken we verder in dit artikel alleen over 'AirPods'.

©Apple

Daarnaast moet je beschikken over een Apple TV 4K (alle versies); de nagenoeg identieke Apple TV HD is helaas niet geschikt. Hier ontdek je hoe je het verschil kunt zien. De Ruimtelijke audio-functie is al even beschikbaar, maar voor alle veiligheid kun je via de Instellingen het best even je Apple TV updaten naar de nieuwste versie van tvOS.

©Jamie Biesemans

Hoe moet je alles instellen?

Apple heeft het heel eenvoudig gemaakt om je AirPods met een Apple TV te verbinden. Schakel eerst de Apple-mediaspeler in. Als het hoofdscherm alle apps toont, open je het doosje van je AirPods (of schakel je de hoofdtelefoon in). Bijna onmiddellijk verschijnt er in de bovenhoek een melding. Druk je op de knop met het tv-icoon, dan wordt het geluid van je Apple TV afgespeeld via je oortjes of koptelefoon. Ben je net te laat om de melding te bevestigen? Dan druk je lang op de tv-knop op de Apple-remote en kies je Audio. Hier zie je een lijst van AirPlay-speakers én als het goed is ook je AirPods. 

©Apple

Ruimtelijke audio wordt standaard ingeschakeld. Maar als je zelf in de opties wilt duiken, dan kan dat. Druk opnieuw lang op de tv-knop en klik op het pictogram van de hoofdtelefoon of oortjes (net rechts van de klok). Je ziet dan verschillende opties in een lijst, terwijl de content verder speelt. Zo kun je ook tijdens het bekijken van een film ruisonderdrukking of gespreksdetectie instellen. Iets lager zie je een pictogram van de actieve app (bijvoorbeeld Netflix of Disney+) en in welke kwaliteit audio wordt aangeleverd (bijvoorbeeld Dolby Atmos). Je kunt dan Ruimtelijke audio instellen, met of zonder headtracking. De optie Vast wil zeggen dat je ruimtelijke audio krijgt zonder hoofdtracking. 

©Jamie Biesemans

Welke apps bieden Ruimtelijke audio? 

Niet alle apps en diensten ondersteunen Ruimtelijke audio, maar de meerderheid wél. Nagenoeg alle streamingdiensten, waaronder Netflix, HBO Max en Disney+, bieden deze optie. Via Apple Music op je Apple TV kun je ook veel muziek in surround beleven. Daarnaast zijn er games die het ondersteunen, wat heel fijn werkt. Is de audio die de app levert toch in stereo (bijvoorbeeld oudere muziek), dan kun je nog altijd van ruimtelijke audio genieten door in de Instellingen te kiezen voor Maak stereo ruimtelijk.

©Apple

Zo personaliseer je Ruimtelijke audio

Om geluid realistisch om je heen te creëren, gebruikt het algoritme achter de Ruimtelijke audio-functie een model van het hoofd van een mens. Dat werkt meestal prima. Maar je kunt de ervaring nog natuurlijker maken door het algoritme informatie te geven over jezelf (onder meer over je hoofd- en oorvorm). Dat gebeurt via beelden gemaakt met een TrueDepth-camera. Zo'n camera vind je op recente iPhones (vanaf de iPhone X) waarop minstens iOS 16 draait. 

Het instellen kan dus niet met een iPad of Mac, maar je kunt het persoonlijke profiel dat je creëert op een iPhone wel toepassen op andere Apple-toestellen. Ook de Apple TV. Dit profiel wordt enkel gedeeld tussen jouw apparaten; volgens Apple wordt het bestand versleuteld en niet met het bedrijf gedeeld.

Het instellen van Gepersonaliseerde ruimtelijke audio doe je door de Instellingen op een geschikte iPhone te openen. Tik op je AirPods of AirPods Pro. Ook de Beats Fit Pro, Beats Solo 4 of Beats Studio Pro zijn compatibel met deze functie. Je ziet vervolgens de optie Gepersonaliseerde ruimtelijke audio. Selecteer dit en kies daarna Personaliseer ruimtelijke audio. Er verschijnt een stappenplan waarbij gevraagd wordt om je gezicht op een afstand van 30 cm in beeld te brengen. Daarna moet je langzaam je hoofd heen en weer bewegen om een afbeelding te maken van je oren. Het klinkt misschien wat merkwaardig, maar met deze informatie kan het Ruimtelijke audio-algoritme een betere inschatting maken van hoe je exact hoort.