ID.nl logo
Stappenplan: zelf een mediaserver maken op je pc of NAS met Jellyfin
© PXimport
Huis

Stappenplan: zelf een mediaserver maken op je pc of NAS met Jellyfin

Heb je een grote collectie films, video’s, foto’s en muziek, maar vind je het lastig om snel de gewenste media te vinden? Gebruik dan Jellyfin: een gratis mediaserver voor je NAS of computer, waarmee je hele collectie voortaan supermakkelijk te doorzoeken en gebruiken is. ID.nl legt stap voor stap uit hoe je met Jellyfin aan de slag kunt..

Wie een grote collectie films, video’s, foto’s en muziek zal waarschijnlijk wel eens moeite hebben gehad om snel de gewenste media te vinden. De gratis mediaserver Jellyfin kan een uitweg bieden. In dit artikel leggen Jellyfin helemaal aan jou uit. We behandelen het volgende:

Er bestaan diverse mediaservers en tot de bekendste horen Kodi, Plex, Emby en Jellyfin. Plex en Emby zijn beide gebruiksvriendelijk, maar voor meer geavanceerde functies moet je helaas de portemonnee trekken. Kodi en Jellyfin zijn beide gratis en opensource, maar Kodi blijkt veel complexer dan Jellyfin. Kortom, wie houdt van opensource, gratis, gebruiksvriendelijk en flexibel komt haast vanzelf bij Jellyfin uit. 

 

Jellyfin is eigenlijk een afsplitsing van Emby en werd door de Emby-community ontwikkeld uit onvrede met de beslissing om Emby deels closedsource te maken en bepaalde features achter een betaalmuur te plaatsen. Jellyfin is beschikbaar voor uiteenlopende platformen, waaronder diverse Linux-distributies, macOS, Windows. Verder is er een portable versie (voor systemen met een .NET Core-runtime) en een Docker-image. Voor bijna alle platformen is er zowel een stabiele als een minder stabiele maar recentere versie beschikbaar. In dit artikel gaan we aan de slag met de meest recente stabiele versie: Jellyfin 10.8.5. We laten je eerst zien hoe je Jellyfin op een Synology-NAS met Docker-ondersteuning installeert en vervolgens hoe je Jellyfin op een pc met Windows 11 zet. 

De interface van Jellyfin is prettig vormgegeven en erg gebruiksvriendelijk. 

Jellyfin installeren op een NAS 

Als je over een NAS met Docker-ondersteuning beschikt, dan is het wel zo handig als je een mediaserver als Jellyfin op dat apparaat installeert. Immers, je NAS is waarschijnlijk (bijna) continu ingeschakeld en makkelijk bereikbaar vanuit je thuisnetwerk – en wellicht ook van buitenaf. We laten je zien hoe je dit voor elkaar krijgt op een Synology-NAS, op een DS220+ met DSM 7.0. 

 

Start de Docker-app in het Synology Package Center, open het onderdeel Image, klik op Toevoegen en kies Toevoegen van URL. Bij Pagina Hub of opslagplaats-URL kun je jellyfin/jellyfin of linuxserver/jellyfin invullen, afhankelijk van de gewenste image-bron. Wij kozen voor de tweede, omdat we goede ervaringen hebben met de Docker-images van de site linuxserver.io: deze zijn gestandaardiseerd, krijgen regelmatig updates en zijn vaak voorzien van degelijke documentatie. In de praktijk maakt het echter niet zoveel uit welke van beide image-varianten je installeert. Voor wie graag experimenteert: je kunt zelfs beide naast elkaar installeren, weliswaar elk op een andere lokale poort. 

 

Bevestig je image-keuze met Toevoegen en wacht af tot deze is geladen en je bij Kies tag de gewenste versie kunt installeren. We raden je aan hier latest te selecteren, voor de meest recente stabiele versie. In principe kun je ook voor een ‘nightly version’ gaan, maar weet dat deze wellicht minder stabiel zal zijn. Bevestig met Selecteren en wacht af tot de download compleet is (circa 800 MB voor linuxserver/jellyfin en 946 MB voor jellyfin/jellyfin). 

Het toevoegen van een Jellyfin-image in de Docker-app van je Synology-NAS is zo gebeurd. 

Configuratie container 

Selecteer het opgehaalde image in de rubriek Image en druk op Starten. Geef de container een naam (bijvoorbeeld linuxserver-jellyfin1) en klik op Geavanceerde instellingen. Op het tabblad Volume klik je op Map toevoegen en verwijs je naar de map waarin je alle media voor Jellyfin wilt plaatsen (desnoods maak je de gewenste map via Map maken). Selecteer deze en vul bij Pad koppelen het gewenste ‘mount path’ in, bij voorkeur /media. Open ook even het tabblad Poortinstellingen. Je zult zien dat de Containerpoort ingesteld staat op 8096 (voor http, voor https is dit 8920). 

 

Wellicht staat bij Lokale poort de optie Automatisch ingesteld, wat maakt dat je de Jellyfin-server vanaf je netwerk doorgaans op dezelfde poort als de containerpoort kunt bereiken, maar je kunt hier dus zelf ook een andere lokale poort intikken als je hier de voorkeur aan geeft. Dit hebben wij bij wijze van experiment gedaan om de twee image-varianten op verschillende poorten te laten draaien. Bevestig met Toepassen

 

Je vindt het toegevoegde image nu terug in de rubriek Container waar je die kunt in- en uitschakelen. Rechtsklik op je container en kies Details voor alle relevante informatie, op de tabbladen Overzicht, Proces, Logboek en Terminal

Als het goed is, kun je de mediaserver nu bereiken vanuit je netwerk door in je browser <ip-adres-nas>:<ingesteld-lokaal-poortnummer> in te tikken, bijvoorbeeld: http://192.168.0.105:8096. Hoe het verdergaat, lees je vanaf paragraaf 4. 

Je kunt op elk moment een statusoverzicht van de toegevoegde containers opvragen.

 

Jellyfin installeren in Windows 

Heb je geen NAS, dan kun je Jellyfin natuurlijk ook op een eventueel wat oudere pc installeren. Die moet dan natuurlijk wel zijn ingeschakeld om media via de server te kunnen streamen. Dit kan zowel op Linux, macOS als Windows. We nemen een pc met Windows 11 als voorbeeld. 

 

Download het installatiebestand (van de stabiele versie) via Jellyfin Stable Windows Archives en start het met een dubbelklik. Klik op Next en I Agree. In het volgende venster moet je kiezen tussen Basic Install en Install as a Service. Deze laatste is iets handiger aangezien je dan niet bij Windows hoeft aangemeld te zijn om de server toch te kunnen bereiken, maar het maakt het delen van bibliotheken wel iets lastiger (zie ook de volgende paragraaf) en mogelijk werkt hardware-acceleratie dan niet (meer informatie hierover vind je via jellyfin.org

 

Bevestig met Next en stel de installatie- en de datamap in. Had je voor Install as a Service gekozen, dan laat je het best Use Network Service account geselecteerd en plaats je een vinkje bij Start Service after Install. Je start de installatie met de knop Install

 

Als het goed is, laat de mediaserver zich nu vanaf een browser op die pc bereiken via http://localhost:8096

Installeren als een service heeft zo zijn voordeel, maar kan ook nadelen hebben. 

Basisconfiguratie van Jellyfin 

De eerste keer dat je de webinterface van Jellyfin start, moet je nog een en ander configureren. Allereerst wordt om de weergavetaal gevraagd. Standaard staat deze ingesteld op English, maar wij kiezen voor Nederlands. Druk op Volgende en vul de velden Gebruikersnaam en Wachtwoord (2x) in voor het beheerdersaccount. Klik op Volgende voor het beheer van je mediabibliotheken. Klik hier op Voeg Media Bibliotheek toe, duid het beoogde Inhoud type aan, zoals Films, Muziek, Series of Foto’s en vul een Weergave naam in. Klik op het plusknopje bij Mappen en verwijs naar de gewenste mediamap(pen) voor deze bibliotheek. Je kunt hier tevens een UNC-pad naar een gedeelde netwerkmap invullen, zoals \\nas\toon\jellyfin\films

 

Verschijnt er een foutmelding over een ontoegankelijk pad, dan heb je wellicht een installatie als een service gekozen. Deze draait namelijk onder een specifiek account (doorgaans Network service) en dit account heeft wellicht geen toegang tot de beoogde map. Dit kun je oplossen door de machtigingen van die map aan te passen door het contextmenu van die map in de Verkenner te openen, Eigenschappen te kiezen en op het tabblad Beveiliging via Toevoegen de gebruiker NETWORK SERVICE de benodigde rechten toe te kennen. Klik op OK om je bibliotheek te maken, waarna je eventueel nog andere bibliotheken kunt toevoegen. 

 

Voeg alle gewenste mediabibliotheken aan je server toe. 

 

Bibliotheekconfiguratie 

Een bibliotheek toevoegen kan dus zo eenvoudig zijn, maar dan ga je wel voorbij aan enkele interessante opties en functies. Klik maar even op het knopje met de drie puntjes bij zo’n toegevoegde bibliotheek. Naast opties als Naam wijzigen, Scan bibliotheek en Verwijderen vind je hier ook Bibliotheek beheren. Wanneer je die optie selecteert, kun je mappen verwijderen en toevoegen, maar ook diverse opties instellen, afhankelijk van het eerder ingestelde inhoudstype. We bekijken er enkele. 

 

Zo plaats je het best een vinkje bij Prefereer ingesloten titels boven bestandsnamen wanneer de bestandsnamen van je media de bestandsinhoud niet duidelijk genoeg maakt. Plaats je bij Metadata Opslag een vinkje bij Nfo, dan zal Jellyfin de metadata en de afbeeldingen naar de mappen van je media kopiëren in plaats van die in zijn eigen programmamap te bewaren. Vind je zulke NFO-bestanden wat ontsierend, dan laat je dit vinkje beter weg. 

 

Verder kun je ook afbeeldingen bij video’s laten downloaden, waarbij je via de optie Afbeeldingen opslaan in mediamappen instelt of die in de mediamappen zelf mogen terechtkomen. 

 

Onderaan geef je aan wat er met hoofdstukafbeeldingen van video’s en films dient te gebeuren. Plaats je een vinkje bij Inschakelen uitpakken van hoofdstuk afbeeldingen, dan kun je scènes makkelijker herkennen tijdens het voorwaarts spoelen. Houd er wel rekening mee dat het aanmaken van zulke selectiemenu’s behoorlijk intensief is en enkele extra GB’s aan schijfruimte kan vergen. 

Er zijn verschillende, meer geavanceerde functies beschikbaar die je voor je bibliotheken kunt instellen. 

Verdere configuratie 

Ben je klaar met je bibliotheken, dan kun je vanuit het venster de bibliotheken op Volgende drukken en de globale taal- en landinstelling selecteren, zoals Dutch; Flemish en Belgium of Netherlands. De landkeuze heeft trouwens ook een effect op de leeftijdscategorie: zie de volgende paragraaf). In het volgende venster geef je aan of je ook connecties op afstand met je Jellyfin-server wilt toestaan. Het vinkje bij Schakel automatisch poort vertalen in (lees: activeer UPnP) laat je het best weg. Het lijkt ons veiliger dat je dan via een VPN-verbinding werkt of dat je zelf de poort in je router gaat doorlussen. Klik op Volgende en rond de configuratie af met Voltooien. Na je aanmelding met je beheerdersaccount klik je dan op het menu (het knopje met de drie streepjes links boven) om het hoofdmenu te openen. 

Het hoofdmenu van de Jellyfin-server. 

Gebruikers 

In dit hoofdmenu tref je onder meer de rubriek Administrator aan. Selecteer hier Dashboard voor allerlei technische informatie over je serverinstallatie, zoals het versienummer, het aantal actieve apparaten en gebruikers, het ip-adres, de paden enzovoort. Je vindt hier tevens knoppen om de server af te sluiten en te herstarten. 

 

Behalve Dashboard vind je in de linkerkolom onder meer het menu Gebruikers. Hiermee kun je extra personen, zoals andere gezinsleden, toegang geven tot de mediabibliotheken van Jellyfin. Klik hiervoor op de plus-knop naast Gebruikers, vul de velden Naam en Wachtwoord in en plaats een vinkje bij de bibliotheken waar de gebruiker toegang tot mag krijgen. Of je plaatst meteen een vinkje bij de optie Toegang tot alle bibliotheken inschakelen. Bevestig met Opslaan

 

Druk op het knopje met de drie puntjes naast een gebruiker en kies Openen om in detail alle rechten en andere opties in te stellen. Zo bepaal je op het tabblad Profiel welke diensten en functies die mag gebruiken, zoals: 

 

- Externe verbindingen met deze server toestaan

- Deze gebruiker kan de server beheren

- Media afspelen toestaan

- Wissen van media toestaan van [kies bibliotheek] enzovoort. 

 

Voor kinderen kan het tabblad Ouderlijk toezicht nuttig zijn. In het uitklapmenu bij Maximaal toegestane kijkwijzer classificatie kun je namelijk een leeftijdscategorie instellen, zoals NL-AL, BE-12 enzovoort, afhankelijk van het gekozen land. Bij Blokkeer items met geen of niet herkende beoordelingsinformatie kun je specifieke media als Films en Series blokkeren indien die geen leeftijdsaanbeveling bevatten. 

 

Als beheerder bepaal je zelf wat welke gebruiker mag of niet mag. 

 

Extra instellingen en opties 

Er is nog een hele reeks andere instellingen. Zo vind je bij Server / Afspelen onder meer opties om hardware-acceleratie in te schakelen voor het transcoderen van video, althans voor compatibele grafische kaarten van onder meer Nvidia, AMD en Intel. Je zult zelf moeten uitzoeken wat voor de gpu de optimale instellingen zijn. Op het tabblad Streamen stel je eventueel een bitrate-limiet (in Mbps ofwel Mbit/s) in om te vermijden dat externe apparaten die videostreams van je Jellyfin-server opvragen, teveel bandbreedte vereisen. 

 

In de rubriek Apparaten / DNLA bepaal je of de Jellyfin-server ook als DLNA-server mag optreden, zodat UPnP-compatibele apparaten op je netwerk door de media kunnen navigeren om deze af te spelen. Bij Standaard gebruiker leg je vast van welke gebruiker de bibliotheken standaard op de aangesloten apparaten moeten worden weergegeven. In de rubriek Geavanceerd / Netwerken kun je onder meer het lokale https-poortnummer aanpassen (standaard is dit 8920) en ook het SSL-certificaatpad evenals het bijbehorende wachtwoord invullen. Is hier de optie Externe verbindingen met deze server toestaan aangevinkt, dan kun je bij Externe IP-adressen filter eventueel nog kwijt welke ip-adressen op afstand met je Jellyfin-server mogen verbinden. 

 

Interessant is tot slot de rubriek Geavanceerd / Logboeken: als de logfunctie is geactiveerd, krijg je hier toegang tot logboeken die op dagelijkse basis worden bijgehouden, wat nuttig kan zijn bij het oplossen van problemen. 

Onder de rubriek Geavanceerd vind je allerlei netwerkinstellingen. 

 

Plug-ins 

Helemaal onderaan vind je ook de rubriek Plug-ins, waar standaard al een handvol plug-ins geïnstalleerd is: AudioDB, MusicBrainz, OMDb, Studio Images en TMDb. Op het tabblad Catalogus zijn er nog dertig plug-ins beschikbaar, opgedeeld in rubrieken als Live TV, Metadata en Notifications. In veel gevallen volstaat het op zo’n plug-in te klikken en daarna op Install te klikken, waarna je de server in de meeste gevallen even moet herstarten. Je vindt de toegevoegde plug-in vervolgens op het tabblad Mijn Plugins, waar je de gewenste server verder kunt configureren via het bijbehorende knopje met de drie puntjes en de optie Instellingen

 

We nemen de plug-in Open Subtitles even als voorbeeld. Klik hierop en klik op Install. Herstart je server, ga naar Plug-ins / Mijn plugins en klik op de drie puntjes bij Open Subtitles. Vul je de velden Gebruikersnaam en Wachtwoord in van je account bij www.opensubtitles.com (zonder API kun je tot twintig ondertitels per dag downloaden). Dit regel je via Bibliotheken, waar je bij een filmbibliotheek op de knop met de drie puntjes klikt en Bibliotheek beheren kiest. Na de installatie van Open Subtitles kun je onderaan alle nodige instellingen kwijt met betrekking tot het downloaden en weergeven van ondertitels. 

Na het installeren van de plug-in Open Subtitles duiken in je filmbibliotheek automatisch een aantal ondertitelingsopties op. 

 

Client-app 

Je server is nu helemaal in orde en ook je bibliotheken zijn inmiddels aardig aangevuld. Mooi, maar je wilt natuurlijk van al deze media kunnen genieten. Dit kan vanuit je browser, door te surfen naar <ip-adres-server>:<serverpoort>, bijvoorbeeld http://192.168.0.105:8096. Je hoeft hier maar een bibliotheek te openen en aan te geven wat je wilt afspelen. 

 

Alleen hoef je dit niet per se vanuit je browser te doen. Er zijn namelijk ook diverse client-apps voor Jellyfin beschikbaar. Je vindt een overzicht op https://jellyfin.org/clients, zowel voor smart-tv’s en mediaspelers als Roku, Android TV, Google Cast en AirPlay, maar ook desktop-apps als Kodi en Jellyfin Media Player, en mobiele apps voor onder meer iOS, iPadOS en Android. 

 

We nemen de Android-app als voorbeeld. Instaleer Jellyfin vanuit de Google Play Store (deze app vereist wel Jellyfin Server 10.7 of hoger). Start de app. Bevindt je smartphone zich in hetzelfde netwerk als je Jellyfin-server, tik dan op Kies Server. Als het goed is, verschijnt de server bij Beschikbare servers en hoef je die maar te selecteren om, na een correcte aanmelding, de media te kunnen bekijken en af te spelen op je apparaat. 

 

Je kunt natuurlijk ook handmatig het ip-adres of de hostnaam met de juiste serverpoort intikken om een verbinding te maken. In de app tref je als het goed is tevens de knop Afspelen op aan, waarmee je de media onder meer naar je Google Chromecast kunt streamen. Veel kijk- en luisterplezier met Jellyfin! 

De Jellyfin-bibliotheken, vanaf de Android client-app. 

 

▼ Volgende artikel
De 5 meest gemaakte fouten bij het kopen van een matras
© Andrey Popov
Huis

De 5 meest gemaakte fouten bij het kopen van een matras

Zodra je bent neergeploft op dat heerlijke zachte bed in de showroom weet je het: dit wordt jouw nieuwe matras. Maar ho, niet zo snel: een nieuw matras koop je niet zomaar even. Voorkom in elk geval het maken van deze vijf veelvoorkomende fouten.

Om jou aan het perfecte matras te helpen, sommen we in dit artikel de fouten op die veel mensen maken bij het kopen van een nieuw matras. Zodat jij die fouten niet hoeft te maken en iedere ochtend fris en pijnvrij wakker wordt. Dit zijn ze: 1. Niet proefslapen 2. Afgaan op de prijs 3. Niet naar het materiaal kijken 4. Geen rekening houden met slaaphouding 5. Geen rekening houden met partner

Lees ook: Da's relaxed: 10 tips voor de aankoop van het perfecte bed

Goed slapen betekent herstellen. Zonder een goede nachtrust hebben we weinig energie, presteren we slechter, krijgen we last van pijntjes en worden we sneller ziek. Als je je daarbij bedenkt dat we maar liefst eenderde van ons leven in bed doorbrengen, snap je waarom het kopen van een nieuw matras niet iets is wat je even tussen de bedrijven door doet. Toch is dat wel wat er vaak gebeurt: mensen kiezen al gauw een matras dat lekker ligt of dat met veelbelovende claims wordt verkocht, om er vervolgens thuis achter te komen dat het toch niet het comfort of de ondersteuning biedt waar ze naar zochten. Dat gaat jou natuurlijk niet gebeuren, mits je de volgende fouten niet maakt.

Fout 1: Niet proefslapen

Het is een klassieke fout bij het kopen van een nieuw matras: op basis van vijf minuutjes proefliggen in de showroom besluiten dat een matras goed is. Vaak gaat het immers om een momentopname. En zeg nou eerlijk: ligt niet elk matras lekker na een dagje shoppen op de woonboulevard? Natuurlijk is een eerste indruk ook belangrijk, maar een periode proefslapen is bij het kiezen van het juiste matras absoluut geen overbodige luxe. Veel fabrikanten bieden een proefslaapperiode van zo'n drie maanden aan, wat het ideale tijdsbestek is om te beslissen of je tevreden bent met je nieuwe matras. Is er geen mogelijkheid tot proefslapen? Bedenk dan goed of je het risico wilt nemen. Vooral als je een moeilijke slaper bent of snel last hebt van lichamelijke klachten, is proefslapen echt een must.

©Kaspars Grinvalds

Fout 2: Afgaan op de prijs

Matrassen zijn doorgaans niet goedkoop, vooral niet als je voor kwaliteit gaat. Het kan dan verleidelijk zijn om een budgetmatras te kopen, maar daarmee is de kans groot dat je jouw lichaam niet geeft wat het nodig heeft. Houd hierbij wel in het achterhoofd dat niet elk goedkoop matras van slechte kwaliteit is, en dat ook zeker niet elk duur matras goed is. Maar vaak zegt de prijs van een matras wel iets over de kwaliteit van het materiaal waarvan het is gemaakt. Kies je een matras puur vanwege het gunstige prijskaartje dat eraan hangt, dan zou het zomaar kunnen dat je binnen relatief korte tijd alweer een nieuw matras nodig hebt, bijvoorbeeld omdat je last krijgt van rug-, nek- of schouderklachten. Slimmer is om één keer een grotere investering te doen, waar je vervolgens wél jarenlang plezier van hebt.

Fout 3: Niet naar het materiaal kijken

Met claims als 'extra zacht' en 'optimale ondersteuning' proberen matrassenfabrikanten potentiële klanten over de streep te trekken, maar trap hier niet te snel in. Zo betekenen termen als 'zacht' en 'hard' voor iedereen wat anders. Daarnaast kan een zacht matras in het begin heerlijk liggen, maar op den duur ook lichamelijke klachten veroorzaken. En een matras dat veel ondersteuning biedt, kan voor veel mensen juist weer te hard en daarmee oncomfortabel zijn. Het is altijd het beste om een nieuw matras zelf uit te proberen en er minstens een paar weken op te proefslapen, maar vergeet ook niet te kijken naar het materiaal waarvan het is gemaakt. Soms is een combinatie van materialen (hybride matras) nodig voor de beste ondersteuning.

©africa-studio.com (Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy)

Populaire materialen voor matrassen zijn koudschuim, traagschuim en pocketvering. Koudschuimmatrassen worden het meest verkocht en niet voor niets: dit veelzijdige materiaal combineert comfort, ondersteuning én ventilatie. Ook traagschuim is bij veel mensen geliefd, omdat dit zachte materiaal zich perfect naar het lichaam vormt en zo drukverlagend werkt. Traagschuim wordt dan ook vaak aangeraden aan mensen met gewrichtsklachten. Matrassen met pocketvering zijn erg veerkrachtig en bieden daarmee een goede ondersteuning, wat bijvoorbeeld fijn is voor zijslapers of voor mensen die veel draaien in hun slaap. Omdat dit materiaal bijzonder goed ventileert, zijn pocketveringmatrassen ook ideaal voor wie het snel warm heeft in bed.

Fout 4: Geen rekening houden met slaaphouding

Voor een kwalitatieve nachtrust is een gezonde slaaphouding belangrijk. Dat houdt in dat de nek- en rugwervels recht uitgelijnd liggen. Slaap je vooral op je zij? Dan heb je een wat zachter, maar goed ondersteunend matras nodig dat de druk van jouw schouders, heupen en knieën kan opvangen. Buikslapers hebben juist baat bij een wat harder matras dat voorkomt dat de rug hol trekt, en rugslapers liggen vaak het lekkerst op een middelhard matras dat de natuurlijke kromming van de ruggenwervel ondersteunt. Heb je geen uitgesproken slaaphouding? Zoek dan een veelzijdig matras dat zowel ondersteunend als drukverlichtend werkt. Dit kan bijvoorbeeld een pocketveringmatras of een hybride matras van meerdere materialen zijn.

Fout 5: Geen rekening houden met partner

Voor koppels is het kiezen van het juiste matras een extra uitdaging, want hoe kies je een matras dat perfect aansluit op twee verschillende lichaamstypen? Nou, er is een eenvoudigere oplossing: twee losse matrassen kopen en daar met een topmatras één geheel van maken. Vooral voor twee mensen met verschillende slaapbehoeften (denk daarbij aan postuur, maar ook aan slaaphouding) is dat de beste optie. Geven jullie toch de voorkeur aan een tweepersoonsmatras, kies dan een matras dat voor beiden stevig genoeg is en dat geschikt is voor verschillende slaaphoudingen. Houd ook rekening met het ventilerend vermogen, zodat het matras de warmte van beide lichamen goed kan afvoeren. Ook prettig: een matras dat de bewegingen van de ander goed dempt. Zo maken jullie elkaar niet onbedoeld wakker.

Uitgeslapen idee:

Toppers van topmatrassen

▼ Volgende artikel
Bescherm je thuisnetwerk: DNS-filters voor zorgeloos surfen
© Have a nice day - stock.adobe.com
Huis

Bescherm je thuisnetwerk: DNS-filters voor zorgeloos surfen

Veel sites bevatten trackers, vervuilen pagina’s met advertenties of nog erger: bevatten malware. Het is dus beter om ze te vermijden, maar hoe doe je dat voor je hele thuisnetwerk? Dit kan met DNS-filtersoftware, die je vanuit de cloud gebruikt of installeert op een pc of NAS.

In dit artikel laten we zien hoe je DNS-filtering instelt om advertenties, malware en trackers op je thuisnetwerk te blokkeren: • Configureer het DNS-filter voor je netwerk • Beheer filterlijsten en blokkeer specifieke domeinen • Gebruik dynamische DNS (DDNS) om je netwerk continu te beschermen Wat je moet weten: Van A naar B: zo werken IP-adressen

Wanneer je een webadres invoert, zorgen DNS-servers (Domain Name System) ervoor dat dit adres wordt omgezet naar het bijbehorende ip-adres. Zo kan een applicatie verbinding maken met de juiste server. Meestal gebruik je hiervoor de DNS-server van je internetprovider of een publieke DNS-server, zoals die van Google.

Stel nu even dat je software hebt die alle DNS-verzoeken van je systeem onderschept voordat ze naar een DNS-server gaan en die automatisch de toegang tot onveilige websites kan blokkeren. Dit is precies wat DNS-filters doen en als je wilt, geldt dit type filter direct voor je hele thuisnetwerk, inclusief je desktop, laptop en mobiele apparaten.

In dit artikel komen twee gratis tools aan bod. De eerste is OpenDNS Home, een eenvoudige cloudoplossing. Heb je een NAS of een (oude) pc ter beschikking en schrikt enig configuratiewerk je niet af, dan is de tweede een beter alternatief: AdGuard Home, dat je lokaal kunt draaien.

Welk DNS-filter je ook gebruikt, je zult de DNS-server(s) die je systeem of je netwerk momenteel gebruikt, moeten aanpassen. We gaan hierbij uit van IPv4. Een vervelend klusje dat we meteen toelichten, waarna we ons volledig op de filters zelf kunnen focussen.

DNS-instelling op apparaatniveau

We bekijken eerst hoe je een DNS-server wijzigt op je pc of mobiele apparaat, bijvoorbeeld wanneer je het DNS-filter enkel op systeemniveau wilt instellen en niet voor je hele netwerk.

Op Windows 11 ga je naar Instellingen, kies je Netwerk en internet, en selecteer je Ethernet of Wi-Fi / Hardware-eigenschappen. Klik bij DNS-server toewijzing op Bewerken, kies Handmatig en activeer IPv4. Vul bij Voorkeurs-DNS het adres van de primaire DNS-server in en bij Alternatieve DNS dat van de secundaire. Bevestig met Opslaan.

Je kunt hiervoor ook het gratis DNS Jumper gebruiken. Start de tool, selecteer de netwerkadapter en noteer de huidige instellingen. Vink vervolgens Aangepaste DNS-server aan, vul de primaire en secundaire DNS-servers in en bevestig met DNS toepassen.

Ook op mobiele apparaten, bijvoorbeeld een Android-toestel, kun je de DNS-server aanpassen. Ga naar Instellingen, kies Netwerk en internet, selecteer Internet en tik op het tandwiel bij de actieve wifi-verbinding. Tik op het potloodicoon, ga naar Geavanceerde opties, kies DHCP Statisch en voer de gewenste ip-adressen in bij DNS 1 en DNS 2. De instructies kunnen licht variëren, afhankelijk van je apparaat of Android-versie.

Je kunt de DNS-instellingen op een Windows-pc ook aanpassen via de tool DNS Jumper.

DNS-instelling op netwerkniveau

De bedoeling van dit artikel is om het DNS-filter direct voor je hele thuisnetwerk te activeren door de DNS-server op je router aan te passen. De werkwijze kan per router verschillen, maar de volgende stappen helpen je op weg. Raadpleeg eventueel de handleiding van je router.

Typ het interne ip-adres van je router in je browser (vaak 192.168.0.1 of 192.168.1.1). Dit adres vind je door in de Opdrachtprompt het commando ipconfig uit te voeren en het adres bij Default Gateway van je actieve netwerkadapter te noteren.

Log in op de set-uppagina van je router en open een rubriek als Internet, Network of WAN, eventueel onder Advanced Settings. Hier kun je de opties Primary DNS Server en Secondary DNS Server aanpassen, en bevestigen met OK of Save (afbeelding 2).

De exacte plek voor het wijzigen van DNS-servers kan per router verschillen.

Zorg ervoor dat je netwerkapparaten automatisch de DNS-servers van de router overnemen. Dit gaat het makkelijkst als de DHCP-server op je router is ingeschakeld (wat meestal het geval is), en als ip- en DNS-toewijzing op je apparaten automatisch via DHCP verloopt. In Windows 11 vind je deze opties bij Instellingen / Netwerk en internet, waarna je Wi-Fi / Hardware-eigenschappen en/of Ethernet kiest.

Je stelt de toewijzingen het best in op automatisch om de DNS-servers van je router over te nemen.

DNS-servers met filter

Als je de eerste paragrafen hebt doorgenomen, kun je direct starten met een cloud-DNS-server met ingebouwd filter. Vul de ip-adressen van een van de gratis DNS-diensten uit de tabel in bij je primaire en secundaire DNS-server (van je systeem of nog beter op je router). Nadat je de adressen hebt ingevoerd en indien nodig je apparaat opnieuw hebt opgestart, ben je klaar om verder te gaan. Let wel, als eindgebruiker kun je deze filters niet zelf configureren. Het is dus alles of niets.

Dienst/serverPrimair ip-adresSecundair ip-adresFilters
OpenDNS FamilyShield (Cisco), www.opendns.com/home-internet-security208.67.222.123208.67.220.123Malware, phishing, pornografie
AdGuard DNS, https://adguard-dns.io94.140.14.1494.140.15.15Advertenties, malware, trackers
Quad9, www.quad9.net9.9.9.9149.112.112.112Botnets, malware, phishing
CleanBrowsing Family, www.cleanbrowsing.org/filters185.228.168.168185.228.169.168Malware, phishing, pornografie

OpenDNS Home

In de tabel vind je bijvoorbeeld OpenDNS FamilyShield: een DNS-filter waar je niets zelf kunt aanpassen. Wil je meer controle over de filters en toegang tot logs, dan is het gratis OpenDNS Home een betere keuze. Registreer je op https://signup.opendns.com/homefree via Get a free account. Je krijgt de ip-adressen van de DNS-servers (208.67.222.222 en 208.67.220.220) die je invult in je router of specifieke systemen, zoals eerder uitgelegd.

Klik op de link in de bevestigingsmail om toegang te krijgen tot je online dashboard op https://dashboard.opendns.com. Druk op de knop Add a network en voer het publieke ip-adres van je router of thuisnetwerk in. Dit staat meestal al correct ingevuld, maar je kunt het ook vinden via www.whatismyip.com (zie kader ‘Dynamisch adres’). Bevestig met Add this network, geef een naam op en klik op Done.

Controleer of het DNS-filter actief is door naar https://welcome.opendns.com te navigeren.

We hebben ons thuisnetwerk toegevoegd aan OpenDNS Home.

Configuratie OpenDNS Home

Open het tabblad Settings in je dashboard, klik op je ip-adres en kies Custom bij Choose your filtering level. Hiermee bepaal je zelf welke van de ongeveer zestig filtercategorieën je wilt activeren door een vinkje te zetten. Voorbeelden zijn Weapons, Adware, Drugs, Gambling, Pornography en Web Spam. Bevestig met Apply.

Onderaan kun je eigen domeinnamen toevoegen en kiezen voor Always block of Never block. Bevestig met Add Domain. Het kan enkele minuten duren voordat de filters actief zijn; de geblokkeerde site toont dan een melding. Je kunt dit veilig testen op https://phish.opendns.com.

Je kunt dergelijke meldingen aanpassen via de rubriek Customization linksboven. Ga naar Stats and Logs, vink Enable stats and logs aan om (enige tijd later) op het tabblad Stats alle DNS-aanvragen, inclusief geblokkeerde, van je systeem of netwerk te bekijken. Het is ook aan te raden om in de rubriek Security zowel Malware/Botnet Protection als Phishing Protection ingeschakeld te houden.

OpenDNS Home heeft enkele tientallen filtercategorieën. 

Dynamisch adres

Diensten als OpenDNS Home gaan ervan uit dat het ip-adres van je router of netwerk altijd hetzelfde blijft. Bij de meeste thuisnetwerken is dit adres helaas dynamisch, wat betekent dat je provider het zomaar kan wijzigen, bijvoorbeeld na een herstart van je router. Je hebt daarom een techniek nodig die adreswijzigingen direct aan de dienst doorgeeft: Dynamische DNS (DDNS). We leggen uit hoe je dit instelt voor OpenDNS Home.

Controleer eerst in je online dashboard bij Settings en Advanced Settings of de optie Enable dynamic IP update is aangevinkt. Download vervolgens een tool die je op je pc (Windows of macOS) kunt installeren: OpenDNS Dynamic IP Updater Client. Installeer deze met een muisklik en log in met je OpenDNS-account. De tool detecteert automatisch elke wijziging van het ip-adres van je netwerk en meldt dit aan OpenDNS. De updater start automatisch mee bij het starten van Windows.

Een speciaal tooltje zorgt ervoor dat de koppeling tussen jouw externe ip-adres van je netwerk en OpenDNS intact blijft, ook als het wijzigt.

Installatie AdGuard Home

Een dienst als OpenDNS Home is handig, maar je DNS-verzoeken worden wel allemaal naar die server gestuurd. Als je je privacy belangrijk vindt, kun je een lokale oplossing overwegen, zoals AdGuard Home. Dit programma is te installeren op Windows, maar ook op Linux of een NAS (zie kader ‘AdGuard Home: Linux en NAS’).

We gaan hier uit van Windows. Een oudere pc volstaat, maar besef dat deze altijd ingeschakeld moet zijn als je op internet wilt via een netwerkapparaat dat AdGuard Home als DNS-server gebruikt. De systeemeisen zijn in elk geval minimaal.

Open op die pc de Opdrachtprompt en voer het volgende commando uit:

winget install AdGuard.AdGuardHome

Sluit na de download en installatie de Opdrachtprompt. Start deze nogmaals op met administratorrechten en voer adguardhome.exe uit. Negeer de commando’s in het Opdrachtprompt-venster, maar laat hem geopend. Krijg je een melding van je (Windows-)firewall, klik dan op Toestaan voor de benodigde netwerkverbindingen.

Start je browser en ga naar 127.0.0.1:3000 om de webinterface van AdGuard Home te openen. Vanaf een andere netwerk-pc kun je deze in principe ook bereiken via IPADRES:3000, waarbij je in plaats van IPADRES het interne ip-adres van de pc invult waar AdGuard Home op draait.

Installeren, starten en je firewall sussen.

AdGuard Home: Linux en NAS

AdGuard Home is ook eenvoudig op Linux te installeren. De benodigde commando’s (met curl, wget of fetch) vind je hier.

Voor installatie op een NAS, zoals Synology, is de aanpak iets complexer. Het is het best om eerst Container Manager te installeren, een aangepaste versie van Docker door Synology, via het Package Center van DSM.

Een volledige uitleg hiervoor past helaas niet in dit artikel, maar via deze pagina vind je een duidelijke Engelstalige handleiding die je stapsgewijs door het proces leidt. We hebben deze instructies zelf succesvol getest. In de voorbeeldcode wijzig je -e TZ=Europe/Bucharest in -e TZ=Europe/Amsterdam.

AdGuard Home, via Container Manager geïnstalleerd op een Synology-NAS.

Configuratie AdGuard Home

Bij de eerste keer starten van de webinterface van AdGuard Home start je een configuratiegids met vijf stappen. Klik op Beginnen, en kies eventueel de netwerkinterface en poort voor de admin-webinterface, standaard ingesteld op Alle interfaces en poort 80. Stel dit ook in voor de optie DNS-server, standaard ingesteld op Alle interfaces en poort 53, wat je gerust zo kunt laten. Klik op Volgende, en vul de velden Gebruikersnaam en Wachtwoord (2x) in voor de beheerder. Klik weer op Volgende.

Je krijgt nu uitleg over waar je AdGuard Home als DNS-server kunt instellen. Dat zal wellicht op je router zijn of eventueel alleen op specifieke apparaten (dit hebben we aan het begin al toegelicht). Rond de configuratie af met Volgende en met Open Dashboard.

Om AdGuard Home als Windows-service te laten draaien, zodat aanmelden niet nodig is, ga je naar het openstaande Opdrachtprompt-venster. Druk op Ctrl+C om AdGuard Home te stoppen en voer deze opdracht uit:

adguardhome.exe -s install

Je kunt nu de voorkeurs- en alternatieve DNS-server van de AdGuard Home-pc handmatig instellen op het eigen ip-adres, aangezien deze als DNS-server fungeert. Zorg er op je router tevens voor dat deze pc een vast ip-adres krijgt, buiten het DHCP-adresbereik.

Draait bijvoorbeeld al een andere service op poort 80, dan kies je gewoon een andere.

Filters en lijsten

Controleer of de AdGuard Home-service draait door Windows-toets+R te drukken en services.msc uit te voeren: AdGuard Home Service zou actief moeten zijn.

Ga vervolgens naar het dashboard via de webinterface en log in met je beheeraccount. Bovenaan zie je een knop om de AdGuard-bescherming tijdelijk uit te schakelen. Klik op Ververs statistieken voor een actueel overzicht van de DNS-verzoeken van je apparaten.

Als er ongewenste sites doorheen glippen, ga dan naar het tabblad Filters en kies DNS Blokkeerlijsten. Klik op Blokkeerlijst toevoegen en selecteer Uit de lijst selecteren voor extra filterlijsten. Met het I-knopje krijg je een overzicht van de geblokkeerde domeinen. Meer blokkeerlijsten vind onder meer op de sites in het kader ‘Sites met blokkeerlijsten’. Om een lijst toe te voegen, kies Blokkeerlijst toevoegen / Aangepaste lijst toevoegen en voer de naam en complete url in, bijvoorbeeld https://v.firebog.net/hosts/Prigent-Ads.txt (let op: deze url is hoofdlettergevoelig!).

Met reguliere expressies (ook wel regex genoemd) kun je specifieke domeinen met trefwoorden blokkeren via Filters / Aangepaste filter. Meer informatie hierover vind je op deze webpagina.

Via Instellingen / Algemene instellingen kun je de webservice AdGuard Ouderlijk Toezicht activeren en veilig zoeken op zoekmachines afdwingen. Onder Filters / Geblokkeerde services kun je bijna 120 diensten blokkeren, waaronder Discord, Netflix en Temu.

In de rubriek Query log vind je een chronologische lijst van alle DNS-aanvragen, met details over welke apparaten wat en wanneer hebben aangevraagd.

Extra blokkeerfilters en -criteria toevoegen is snel gebeurd.

Sites met blokkeerlijsten