Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: RegistryFinder - Geregistreerd

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Wie een probleem ondervindt met de pc en op internet op zoek gaat naar een oplossing, zal niet zelden een lijst met instructies vinden waarin ergens een registersleutel moet worden gewijzigd. Dit is geen handeling voor onervaren computergebruikers, maar wie weet wat hij doet en betrouwbare instructies opvolgt, kan zonder veel risico een registersleutel aanpassen, aanmaken of verwijderen.

Voor dat doel heeft Windows al sinds jaar en dag Regedit (Register-editor) aan boord en dat voldoet uitstekend. Er zitten echter wel wat haken en ogen aan. Moet je bijvoorbeeld op zoek naar de naam van een programma waar je een probleem mee hebt, en komt die naam meermaals voor, dan springt Regedit van de ene naar de andere vondst. RegistryFinder is in zo’n geval handiger. Met RegistryFinder kun je zoeken in het lokale register, het netwerk en zelfs in een opgeslagen kopie. Wanneer je dat doet, krijg je een overzichtelijke lijst waar de zoekterm allemaal in voorkomt. Vervolgens kun je daarmee de gebruikelijke handelingen verrichten die Regedit ook biedt. Bovendien kun je RegistryFinder aan het contextmenu van Verkenner toevoegen om reg-bestanden mee te openen. Overigens is de vertaler van dit programma zo grondig te werk gegaan dat het programma ineens RegisterZoeker heet als je de taal op Nederlands ingesteld hebt.

©PXimport

Tip 02: Kid3 - Naamgeving

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Er zijn heel wat programma’s om mp3-bestanden mee te taggen. Vaak kunnen ze automatisch gegevens over het album, de titel en artiest uit een onlinedatabase halen, wat natuurlijk veel werk scheelt. Toch zal er de nodige muziek zijn die niet in zo’n database te vinden is en dan zul je toch echt zelf aan de slag moeten. Dat is ook het geval als de meeste muziek op je harde schijf staat, omdat de namen dan meestal niet eenduidig zijn (denk aan het gebruikelijke The Beatles of het database-technisch juistere Beatles, The).

Programma’s die automatisch gegevens kunnen ophalen, bieden uiteraard ook de mogelijkheid om tags handmatig te bewerken, maar een specialist komt daarin toch meer tot zijn recht, en Kid3 is zo’n specialist. Het aardige is dat je met Kid3 in één handeling honderden nummers van een artiest van de juiste naam kunt voorzien. Bovendien tagt Kid3 niet alleen mp3-bestanden, maar een veelheid aan formaten waaronder ook zeer exotische. Ook kan Kid3 converteren tussen verschillende standaarden voor mp3-tags, kun je bestandsnamen uit tags maken en omgekeerd en kun je afspeellijsten exporteren.

©PXimport

Tip 03: Sekaiju - Componist

Geschikt voor: Windows XP, Vista,7, 8.x, 10

Er zijn in principe twee manieren om muziek te produceren op de pc. De ene methode combineert audiobestanden, waarbij het niet uitmaakt of ze zelf opgenomen zijn of al bestaan. De andere methode werkt op basis van midi. Dit is meteen ook de oudste manier, omdat tijdens het ontstaan ervan computers nog niet snel genoeg waren voor het verwerken van grote audiobestanden. Nog steeds wordt heel veel muziek op basis van dit systeem geproduceerd en gebruiken artiesten het om live allerlei apparatuur met elkaar te laten communiceren.

Om dat zelf te kunnen doen, heb je een midi-sequencer nodig. Zoiets als Sekaiju. Alhoewel het programma van Japanse origine is, is het ook beschikbaar in het Engels. Sluit je een midi-keyboard aan op de pc (via usb), dan kun je het programma als meersporenrecorder gebruiken en de ene na de andere partij opnemen. Dat gaat natuurlijk nooit vlekkeloos en dus voorziet het programma ook in de mogelijkheid de ingespeelde partijen achteraf te bewerken. Dat kan zowel via een piaonorol als via de notenbalk. Heb je geen midi-instrument, dan kun je ook rechtstreeks componeren op de pianorol of op de notenbalk. Het afspelen van de gemaakte compositie kan via de vele instrumenten van je geluidskaart of -chip, via de meegeleverde virtuele instrumenten van Korg of Yamaha of je kunt het naar een extern midi-apparaat sturen.

©PXimport

Tip 04: VirusTotal Uploader - Bijna alwetend

Geschikt voor: Windows XP, Vista,7, 8.x, 10

Twee weten meer dan één, en dus weten zestig à zeventig nog véél meer. Tijdens het downloaden van een programma zal je virusscanner dat programma automatisch analyseren op ongewenste zaken, maar welke scanner je ook gebruikt, vaak halen ze een score van ‘slechts’ hoog in de 90%. En dus: hoe meer scanners, hoe beter de uitkomst. Het probleem is dat je meerdere virusscanners niet naast elkaar op één pc kunt installeren. En dus vertrouwen we op VirusTotal, de onlinedienst die dat wel kan. Het uploaden van een download naar die dienst vereist echter een aantal stappen die we makkelijk kunnen omzeilen met het handige VirusTotal Uploader. Dit programmaatje wordt weliswaar niet meer bijgewerkt, maar het komt van VirusTotal zelf, is dus betrouwbaar en het werkt nog altijd prima. Het nestelt zich in het contextmenu van de Verkenner, zodat je na het downloaden van een programma er eenvoudig met rechts op kunt klikken en kunt kiezen voor Send to VirusTotal. Vervolgens verschijnt automatisch de webpagina met de scanresulaten. Wie zelfs dat te riskant vindt, kan ook de url van een download vanuit de browser kopiëren, de uploader openen, de link plakken en kiezen voor Get and upload. Let daarbij wel op dat je geen ‘https’ in de url laat staan. Haal de ‘s’ even weg, anders lukt het uploaden niet.

©PXimport

Tip 05: CK-12 Flexbooks - Leerzaam

Geschikt voor: elk systeem

“Hoe meer een mens weet, hoe meer hij beseft dat hij niets weet.” Dat is een uitspraak van Socrates, en wie zijn wij om deze filosoof ongelijk te geven? Toch is het goed om je leven lang te blijven leren. Het zorgt ervoor dat je meer gespreksstof hebt dan alleen het weer en bovendien houdt het de geest scherp.

De Amerikaanse onderwijsorganisatie CK-12 biedt dan ook een gigantisch aantal online cursussen – uiteraard wel in het Engels – over een veelheid aan onderwerpen. Deze worden gepresenteerd in de vorm van zogeheten Flexbooks. Dat zijn interactieve boeken die je vorderingen bijhouden en naast tekst en afbeeldingen vaak ook video’s en overhoringen bevatten. CK-12 biedt lesmateriaal over allerlei onderdelen van de wiskunde, natuurwetenschap, natuur- en scheikunde, biologie en levenswetenschappen, sociologie en filosofie, gezondheid, geschiedenis en zelfs digitale fotografie. Is de beheersing van je Engels onvoldoende voor dergelijke kost, dan zijn er zelfs cursussen om deze taal beter onder de knie te krijgen.

©PXimport

Tip 06: Small Basic - Programmeur

Geschikt voor: elk systeem, Windows 7, 8.x, 10

Wie jarenlang op de bijrijdersstoel heeft gezeten, wil onherroepelijk een keer zelf achter het stuur. En wie altijd alleen maar programma’s van anderen heeft gebruikt, wil er op een dag misschien zelf weleens een maken.

Om de concepten te leren die een rol spelen bij het maken van een programma, bestaan er allerlei visuele programmeeromgevingen, maar echte programmeertalen werken met getypte commando’s, en ja, die moet je leren. Er is echter één taal die al jaren in omloop is en die speciaal bedoeld is als instapmodel, bekend onder de toepasselijke naam Basic. Die bestaat weer uit allerlei dialecten, en één daarvan is Small Basic.

Met Small Basic kun je op je eigen pc een enorm aantal verschillende soorten programma’s maken die gebruik kunnen maken van bedieningselementen als knoppen en invoervelden, grafische objecten, geluid, enzovoort.

Je kunt Small Basic downloaden en op je lokale pc gebruiken, maar je kunt er ook eerst mee experimenteren in de browser. Om de taal te leren zijn er tutorials en is er een Nederlandstalige handleiding.

©PXimport

Tip 07: Living Atlas - Kaartje leggen

Geschikt voor: elk systeem

Het navigatiesysteem in je auto en Google Maps zijn reuzehandig wanneer je een ritje van A naar B moet maken of wanneer je wilt weten waar zich de dichtstbijzijnde geldautomaat bevindt. Er is echter zo veel meer te weten over de omgeving waarin je je bevindt of waar je heen wilt. Zonder twijfel is een van de veelzijdigste bronnen Living Atlas.

Op de site van Living Atlas kun je kaarten bekijken van over de hele wereld en op basis van allerlei thema’s. Deze kaarten kun je bovendien op regio en thema sorteren, zodat je snel vindt wat je zoekt. Kijken we bijvoorbeeld naar eigen land, dan biedt Living Atlas een kadastrale kaart van het volledige land (scheelt weer een bezoek van de Rijdende Rechter), een gedetailleerde adreskaart en een nauwkeurige hoogtekaart. Je kunt in de Atlas ook achterhalen waar zich risicovolle objecten bevinden, hoe het zit met het bodemgebruik en de waterhuishouding. Daarnaast zijn er gedetailleerde luchtfoto’s van verschillende jaren en kun je historische topografische kaarten raadplegen. Verder zijn er kaarten die betrekking hebben op de sociale en gezondheidsaspecten van de samenleving (waaronder kaarten over de verspreiding van het coronavirus) en nog veel meer. En dat is alleen nog maar van ons eigen kikkerlandje! Genoeg te ontdekken dus.

©PXimport

Tip 08: dupeGuru - Opruiming

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10, Linux, OS X

Schijfruimte is tegenwoordig zo goedkoop dat we ons nauwelijks nog druk maken om dubbele bestanden. Toch kan het geen kwaad om je opslagmedia een beetje op orde te houden. Het zorgt tenslotte wel voor een soepeler werkende pc.

Een handige hulp bij het opsporen van zulke bestanden is dupeGuru. Alhoewel bepaald niet het eerste of enige programma in zijn soort, biedt het wel de nodige voordelen ten opzichte van menig concurrent. We doelen dan vooral op de speciale modus voor muziek en afbeeldingen. Als het om muziek gaat, scant dupeGuru de tags, zodat je met een goed getagde collectie snel duplicaten van hetzelfde nummer terugvindt. Muziek wordt overigens niet inhoudelijk gescand – daarvoor zijn gespecialiseerdere programma’s beschikbaar.

Afbeeldingen worden wel ‘bekeken’ en daardoor is dupeGuru ook in staat om foto’s te vinden die ongeveer hetzelfde zijn.

©PXimport

Tip 09: ManicTime - Spion

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Het is technisch mogelijk om aan de hand van bijvoorbeeld Windows-logboeken en de browsergeschiedenis te achterhalen wat er met een computer is gebeurd in de afgelopen uren, maar echt makkelijk is dat niet. ManicTime biedt echter een oplossing. Dit programma houdt continu bij welke bestanden er zijn geopend, welke programma’s hoeveel procent van de tijd hebben gedraaid en welke websites zijn bezocht. Deze gegevens worden bovendien bij elkaar opgeteld, zodat je aan het eind van de dag bijvoorbeeld precies weet hoeveel uur je aan een bepaald document hebt gewerkt. Dat is handig voor zakelijke gebruikers die op uurbasis moeten factureren en zo snel en automatisch die gegevens kunnen inzien. Het is echter ook handig voor wantrouwige mensen die graag willen weten of er iets met hun pc is gebeurd toen ze even koffie gingen halen.

Alle gegevens worden overigens lokaal opgeslagen, dus je hoeft je geen zorgen te maken over je privacy. De veel uitgebreidere betaalde versie biedt ook de mogelijkheid om het lokale programma af te schermen, zodat echt niemand anders inzicht heeft in de gegevens.

©PXimport

Tip 10: Amateurfilm Platform - Kijkbuis

Geschikt voor: elk systeem

We kennen allemaal YouTube als plek waar je miljoenen video’s kunt bekijken, variërend van informatief en ontroerend tot absurd en overbodig. Maar lang voor de komst van YouTube maakten mensen natuurlijk al (amateur)films. Zij deelden dat werk (of dat van hun voorouders) op Amateurfilm Platform. Hier kun je dan ook allerlei oud beeldmateriaal bekijken dat door landgenoten is gemaakt (dat zijn zo’n 7.500 titels). De video’s zijn onder andere te doorzoeken op locatie en periode. Met name dat laatste leent zich uitstekend voor een nostalgisch tripje naar andere tijden.

©PXimport

Tip 11: Our World in Data - Achtergrond

Geschikt voor: elk systeem

Naast nieuwsprogramma’s en -websites zijn ook kranten een van de bronnen om op de hoogte te blijven van de actualiteit. Kranten willen daarbij gebeurtenissen nog weleens in een historisch perspectief plaatsen, maar in het journaal is daar nauwelijks ruimte voor. Het is daarom maar goed dat we Our World in Data hebben. Deze website haalt al jarenlang statistieken uit allerlei betrouwbare bronnen en laat ze vervolgens door deskundigen duiden en van commentaar voorzien. Soms gaan die statistieken over actuele zaken, zoals de coronapandemie, maar vaker bieden ze algemenere informatie, bijvoorbeeld over de wereldvoedselproductie, transport, oorlogen, enzovoort. Veel gegevens worden getoond op een wereldkaart waarop je geanimeerd de ontwikkeling van het onderwerp door de jaren heen kunt zien. Een bezoek aan deze leerzame site geeft een beter beeld van de wereldse ontwikkeling dan de waan van de dag waarin de hedendaagse media voorzien.

©PXimport

Tip 12: Scratch - Interactief

Geschikt voor: elk systeem

Programmeren doe je niet zomaar even en als je die programma’s dan ook nog interactief wilt maken, wordt het al helemaal een lastige klus. Of niet? De makers van Scratch, van het bekende Massachusetts Institute of Technology (MIT), hebben er in elk geval alles aan gedaan om het karwei zo simpel mogelijk te maken.

Scratch is een visueel programmeersysteem, wat betekent dat je geen commando’s hoeft te typen, maar gebruik kunt maken van kant-en-klare bouwstenen waarin je hooguit zelf nog wat parameters moet instellen.

Een programma bestaat uit grafische objecten die uiterlijkheden worden genoemd en die je binnen het systeem kunt maken of bewerken. Ook kunnen ze geluiden bevatten die je kunt uploaden of via een microfoon kunt maken. Met deze objecten ga je aan de slag door de visuele bouwstenen met programmacode erop los te laten. Deze spreken meestal voor zich. Zo kun je aan een object het blok Ga naar toewijzen en daarin coördinaten invullen.

De vele programmavoorbeelden op de site kun je niet alleen uitvoeren maar ook bewerken, zodat snel duidelijk is hoe een en ander werkt.

©PXimport

Gevaarlijk?

©PXimport

Niet te snel klikken

©PXimport

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.