ID.nl logo
Windows 10: beter bestandsbeheer
© Reshift Digital
Zekerheid & gemak

Windows 10: beter bestandsbeheer

Een computer heeft in essentie maar één taak, het verwerken van informatie. Direct daaraan verwant is de activiteit die informatie te beheren, dat wil zeggen opslaan, kopiëren, verplaatsen, delen en verwijderen. Windows biedt hiervoor de Verkenner, maar die is weinig gebruiksvriendelijk en al vele Windows-versies nauwelijks verbeterd. Wij laten zien hoe het bestandsbeheer beter kan.

Tip 01: Wat is een bestand?

Informatie wordt op de computer bewaard in bestanden. Elk Word-document is een bestand, net als elke digitale foto of video. Maar een bestand is pas echt een bestand wanneer het is opgeslagen, op de computer, op het netwerk (nas) of ergens in de cloud. In Windows 10 heeft elk bestand een extensie, de paar letters achter de punt van de bestandsnaam. Zo bevatten alle Word-documenten uit de extensie .doc of .docx, alle Excel-bestanden .xls of .xlsx en veel foto’s .jpg of .png of .tiff. Dit zijn de bekendste extensies, maar er zijn er nog veel meer, vooral onbekende. Veelal zijn dat systeembestanden waar alleen de computer iets mee kan.

©PXimport

Tip 02: Verkenner

Zulke bestanden op je computer blijven zelden exact zoals ze zijn. Je wil er vast weleens een verplaatsen, kopiëren, de naam ervan aanpassen, verwijderen, … Al deze handelingen vallen onder het bestandsbeheer en Windows heeft daarvoor de Verkenner. Dit belangrijke onderdeel van Windows staat opmerkelijk genoeg niet in het Startmenu, maar vind je wel op de taakbalk. Om de Verkenner te openen, klik je op het pictogram van de gele map op de taakbalk of gebruik je de toetscombinatie Windows-toets + E. De Verkenner bestaat uit twee deelvensters. In het smalle deel links staan alle locaties waar op de pc bestanden opgeslagen kunnen worden. Klik je met de muis op zo’n locatie, dan laat Windows in het rechter deelvenster de inhoud van dat station of die map zien. Dat kunnen bestanden zijn, maar ook mappen met daarin weer andere mappen of bestanden.

©PXimport

Extensies zichtbaar maken

Zie je wel bestandsnamen maar geen extensies, dan is de weergave daarvan uitgeschakeld. Logisch, want Windows schakelt dat standaard uit, al is dat gezien de veiligheid niet erg handig. Om de weergave van de extensies in te schakelen, open je Windows Verkenner. Klik dan op Bestand / Map en zoekopties / Weergave en haal in de lijst met opties het vinkje weg bij Extensies voor bekende bestandstypen verbergen.

©PXimport

De Verkenner is, behoudens enkele cosmetische aanpassingen, in al die 25 jaar niet veranderd

-

Tip 03: Vernieuwing?

De Verkenner zit al sinds Windows 95 in het besturingssysteem en is, behoudens enkele cosmetische aanpassingen, in al die 25 jaar eigenlijk niet veranderd. Alsof er aan de manier waarop wij met bestanden omgaan niets is veranderd! Maar wat te denken van de enorme groei van het aantal bestanden dat we op de pc hebben staan en het gebruik van de cloud of een nas om ook op andere plekken bij onze bestanden te kunnen? Het is eigenlijk allemaal aan de Verkenner voorbijgegaan. Hoewel, volgens de geruchten, Microsoft inmiddels werkt aan een nieuwe Verkenner, is deze er nog niet. Evenmin is bekend wat die gaat bieden en of het een compleet nieuwe Verkenner wordt of alleen een update van de huidige gaat zijn.

Beschik je over de laatste versie van Windows 10 (minimaal versie 1903), dan kun je toch al aan de slag met de mogelijk nieuwe versie van de Verkenner. Open de Verkenner en typ in de adresbalk de volgende string: shell:AppsFolder\c5e2524a-ea46-4f67-841f-6a9465d9d515_cw5n1h2txyewy!App en druk op Enter. De Verkenner opent een nieuw Verkenner-scherm met een heel ander aanzien. Dit is de nieuwe Verkenner volgens het universal apps-design waarmee Microsoft apps bouwt voor alle platformen tegelijk. Om deze Verkenner vaker te gebruiken, klik je met de rechtermuisknop op het Bureaublad en kies je voor Nieuw / Snelkoppeling. Typ in het nieuwe venster het commando explorer shell:AppsFolder\c5e2524a-ea46-4f67-841f-6a9465d9d515_cw5n1h2txyewy!App en bevestig met Volgende. Geef daarna de koppeling de juiste naam, bijvoorbeeld NwVerkenner, en klik op Voltooien.

©PXimport

UWP-verkenner

De ontdekking van de nieuwe Verkenner van het Universal Windows Platform in Windows 10 leidde tot de wildste geruchten. Is dit nu de nieuwe Verkenner waar iedereen al zo lang op wacht, of is deze Verkenner geschikt voor alle universal-app-platforms: Windows 10, Windows Server 2019, Xbox One en Hololens? Op dit moment is de precieze positie van deze ‘alternatieve Verkenner’ wat ongewis. Het Universal Windows Platform is onderdeel van Windows 10 en alle aanverwante Microsoft-platformen en bedoeld om voor al deze platformen tegelijk apps te kunnen ontwikkelen. Op een apparaat met een aanraakscherm, zoals een Windows-tablet of een laptop met aanraakbediening, is deze UWP-verkenner daarom erg handig. Voor gebruik op de pc biedt deze Verkenner echter duidelijk te weinig functionaliteit en weergaveopties. Wij vermoeden dan ook dat dit níét de langverwachte nieuwe Windows Verkenner is.

©PXimport

Tip 04: Sets

De meest gevraagde functionaliteit van Windows-gebruikers voor de Verkenner is volgens Microsoft: tabbladen. Bekend van alle browsers en een prima manier om meerdere pagina’s tegelijk te openen, zou het ook de oplossing zijn voor de beperking dat de Verkenner maar van één map tegelijk de inhoud kan laten zien. Dit maakt het lastig bestanden tussen twee of meer locaties te vergelijken, kopiëren of verplaatsen. En dus ontwikkelde Microsoft Sets. Sets maakt alle Windows-programma’s, inclusief de Verkenner, geschikt voor tabbladen en het zou al in 2018 met een grote update in Windows 10 komen. Maar Sets komt niet.

Gebruikers die via het Windows Insider Preview-programma toekomstige versies van Windows testen, vonden het maar niks. Dat kwam voornamelijk omdat Microsoft weer eens meer wilde doen dan wat gebruikers wensten, en liet ze behalve een tweede venster van hetzelfde programma ook hele andere gegevens en programma’s in die tabbladen openen. Het werd een chaos. De ontwikkeling van Sets is stopgezet en het is duidelijk dat we voor tabbladen in de Verkenner voorlopig niet op Microsoft hoeven te rekenen.

©PXimport

Tabbladen willen de Windows-gebruikers het liefst in de Verkenner zien

-

Tip 05: Alternatieven

Wil je toch op een andere manier aan effectief bestandsbeheer doen, dan zijn er heel veel alternatieve oplossingen. Deze vallen in twee groepen uiteen. De eerste groep installeert software die de werking van alle applicaties aanpast, maar waarbij je wel gewoon de Windows Verkenner blijft gebruiken. De tweede groep installeert een alternatief programma voor de Verkenner. De tweede groep is het grootste, er is namelijk een enorm aanbod aan Verkenner-alternatieven.

De bekendste hiervan is Total Commander (TC) dat al heel wat versies meegaat. TC is shareware en dertig dagen vrij te gebruiken, daarna komt er zonder licentie een nag-scherm (pop-up met de vraag om het programma te kopen) bij het opstarten. De kracht van dit soort programma’s is dat ze met twee deelvensters werken die verschillende bestandslocaties in beeld brengen. Binnen die deelvensters zie je de mappen en bestanden die je kunt selecteren om ze vervolgens tussen de twee panelen (locaties) te kopiëren of verplaatsen. Dit maakt het bestandsbeheer erg overzichtelijk én doordat dat dit soort programma’s zich volledig met het toetsenbord laten bedienen, razendsnel.

Alternatieven zijn Midnight Commander, Altap Salamander, MultiCommander en Double Commander.

©PXimport

Tip 06: Snel bestandsbeheer

De werking via het toetsenbord van Total Commander en zijn vele navolgers is veelal identiek. Met Alt+F1 wissel je in het linkerdeelvenster van station, met Alt+F2 doe je hetzelfde in het rechterpaneel. Met de pijltjestoetsen blader je door de lijsten met mappen en bestanden en met een druk op de spatiebalk selecteer je er een. Je kunt selecties eindeloos uitbreiden en ook eerder geselecteerde mappen of bestanden eruit halen. Wil je bestanden kopiëren van het ene venster naar het andere, selecteer dan de juiste bestanden en druk op F5 om ze te kopiëren of F6 om ze te verplaatsen. Door met Tab te wisselen tussen de twee panelen, bepaal je de richting van een kopieer- of verplaatsactie. Een bestand bekijken gaat via F3, bewerken met F4.

Het programma kan overweg met een groot aantal bestanden waaronder ook archief- en back-upformaten zoals zip, arj en rar. Handige opties zijn het vergelijken en synchroniseren van mappen, en het zoeken via Alt+F7. De zoekfunctie is erg krachtig met volledige tekstsupport, zo kun je onder meer zoeken op kenmerken, in een beperkt aantal of alle submappen. Een nieuwe map maken gaat via F7, een bestand hernoemen doe je ook met F6 en een bestand verwijder je met F8. Wie wil, kan natuurlijk alles ook gewoon met de muis doen, maar ben je de toetsen en toetscombinaties gewend, dan wil je al snel niet anders meer.

©PXimport

Tip 07: Verkenner met tabbladen

Wat Microsoft niet lukte, lukt anderen wel. Explorer++ is namelijk een versie van de Verkenner met onder meer tabbladen om meerdere locaties met mappen en bestanden tegelijk geopend te hebben. Veel is identiek aan de Windows Verkenner, met bovenin de adresbalk, links de mappenlijst en rechts de bestanden en mappen in de geselecteerde map. Anders dan bij Total Commander wordt bij Explorer++ vooral de muis gebruikt om bestanden te selecteren en tussen twee plekken te kopiëren of een ander bestandsbeheer door te voeren.

Om een map in een apart tabblad te openen, klik je erop met de rechtermuisknop en kies je Open in new tab of je gebruikt Ctrl+Enter. Verder gebruik je voor het selecteren en bewerken van bestanden voornamelijk muis-acties of toetsen en toetscombinaties als in Windows. Het gemak van de tabbladen is dat je in het ene tabblad met Ctrl+C een selectie van bestanden kopieert, het andere tabblad opent en de bestanden daar met Ctrl+V naartoe kopieert, zonder dat je het venster met de locatie waar de bestanden vandaan komen, hoeft te verlaten.

©PXimport

Groupy is een aanvulling op Windows die het volledige besturingssysteem voorziet van tabbladen

-

Tip 08: Overal tabbladen

Groupy is nog een ander alternatief. Het is weliswaar geen bestandsmanager, maar een aanvulling op Windows die het volledige besturingssysteem van tabbladen voorziet, ongeveer zoals Microsoft het met Sets bedoeld zal hebben. Groupy kost zes dollar, maar je mag het eerst dertig dagen proberen. Na de installatie kun je meerdere vensters van de Verkenner openen, allemaal via Windows-toets+E en ze daarna groeperen door ze op elkaar te slepen. Behalve vensters van hetzelfde programma, kun je ook allemaal andere vensters aan elkaar toevoegen.

Twee Verkenner-vensters, Word en Excel in één groep: geen probleem. De gegroepeerde tabbladen komen boven de titelbalk. Wil je niet dat vensters worden samengevoegd, hou dan Ctrl ingedrukt. Instellen dat nieuwe vensters van hetzelfde programma standaard gegroepeerd worden, kan via de Settings. Iets wat ook heel handig kan zijn: gegroepeerde vensters kun je als groep bewaren en daarna heel eenvoudig met één klik weer openen.

©PXimport

De Windows 3.1-bestandsbeheerder

Windows 95 bracht de Verkenner, daarvoor was er Bestandsbeheer, een nog minder goed bruikbaar programma om bestanden en mappen te beheren. Deze klassieker die vooral nog bekend is van screenshots, is door Microsoft weer tot leven gebracht. In de Microsoft Store binnen Windows 10 vind je de File Manager, een app-versie van het oude Bestandsbeheer.

©PXimport

Tip 09: Cmd en PowerShell

Een vaak vergeten manier om bestanden te beheren en in sommige gevallen zeker de snelste, is de opdrachtprompt (cmd). En omdat PowerShell, de scriptomgeving van Windows, dezelfde opdrachten kent, is ook die goed bruikbaar. Zoek via Start op cmd, opdrachtprompt of powershell. Met de stationsletter, gevolgd door een dubbele punt en Enter wissel je naar een andere harde schijf of gekoppelde netwerkschijf. Met cd, gevolgd door de naam van de map, wissel je naar een map op dezelfde schijf. Met mkdir maak je een map. Met dir zie je de inhoud van een map, maak je daar dir /A:H van, dan zie je ook de bestanden die standaard verborgen zijn.

De naam van een bestand kun je aanpassen via rename, gevolgd door de oude en de nieuwe bestandsnaam, inclusief de extensie, rename oudenaam.txt nieuwenaam.txt dus. Andere handige opdrachten zijn move, om bestanden te verplaatsen en erase, om bestanden te verwijderen, net als del overigens. Het vraagteken (?) en het sterretje (*) zijn wildcards die je kunt gebruiken om meerdere bestanden in één keer te selecteren.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Review OnePlus 15 – Smartphone die je niet elke nacht hoeft op te laden
© Rens Blom
Huis

Review OnePlus 15 – Smartphone die je niet elke nacht hoeft op te laden

De OnePlus 15 is een premium smartphone met een megabatterij en dat merk je. Je kunt dit toestel bijna twee volle dagen gebruiken voordat je hem moet opladen, ook bij intensiever gebruik. Een mooi pluspunt, maar wat heeft de telefoon nog meer te bieden? Je leest het in deze OnePlus 15-review.

Uitstekend
Conclusie

De OnePlus 15 is een premium smartphone met iets minder goede camera's en een korter updatebeleid dan sommige concurrenten, maar zet daar een fantastische accuduur en bloedsnelle prestaties tegenover. De adviesprijs vanaf 949 euro vinden we voor een vlaggenschip sympathiek.

Plus- en minpunten
  • Fantastische accuduur
  • Bloedsnel
  • Goedkoper dan veel andere vlaggenschepen
  • Minder goede camera's
  • Korter updatebeleid
  • Snelladen alleen met OnePlus-gadgets

Het klopt dat er na de OnePlus 13 geen 14 is verschenen. Volgens OnePlus is de 15 niet één, maar twee generaties beter en heet hij daarom de 15. Dat is mooie marketingpraat, want het getal 14 is in thuisland China een ongeluksgetal en wordt daarom vermeden in hotels, adressen en dus ook smartphoneseries. De 15 is dus gewoon de opvolger van de 13, maar voert wel degelijk boeiende vernieuwingen door.

©Rens Blom

Enorme accu...

De reusachtige batterij springt het meest in het oog. De OnePlus 13 had al een bovengemiddeld grote accucapaciteit van 6000 mAh, maar in de 15 zit een 7300mAh-accu. De topsmartphone heeft daarmee ook een veel grotere accu dan de Apple iPhone 17 Pro Max (4823 mAh), Samsung Galaxy S25 Ultra (5000 mAh), Google Pixel 10 Pro XL (5200 mAh) en vrijwel alle andere vlaggenschepen. Enkel Oppo's nieuwe Find X9 Pro – die een adviesprijs heeft van 1299 euro – gaat met zijn 7500mAh-accu de OnePlus 15 voorbij.

Leidt die enorme accu in de OnePlus 15 ook tot een geweldige accuduur? Ja, gelukkig wel. Wij kunnen de smartphone zonder zorgen een hele lange dag intensief gebruiken en dan is hij zeker nog niet leeg als we naar bed gaan. Bij regulier gebruik kun je deze telefoon prima twee dagen gebruiken voordat je laat op de tweede avond een oplader nodig hebt.

... laadt ook snel op

Opladen kan via usb-c of draadloos. Beide methoden komen met een addertje onder het gras. Bedraad opladen kan namelijk met een duizelingwekkende 120 watt, maar alleen als je zelf de juiste OnePlus-adapter koopt. Via een andere goede usb-c-adapter is het laden beperkt tot 36 watt. Niet langzaam, maar ook niet indrukwekkend snel. Voor draadloos geldt hetzelfde. Met een draadloze OnePlus-lader kun je met 50 watt laden, met een andere moderne oplader langzamer. Let erop dat de smartphone geen magnetisch draadloos opladen ondersteunt, tenzij je een geschikt hoesje (met ingebouwde magneetring) koopt. Met zo'n hoesje, bijvoorbeeld van OnePlus zelf, kun je de OnePlus 15 wél aan een MagSafe-oplader hangen. Dat werkt prima, kunnen we uit ervaring zeggen.

©Rens Blom

Bloedsnelle hardware

In een nieuwe premium smartphone verwacht je de beste, nieuwste hardware. OnePlus maakt die belofte waar. De OnePlus 15 draait als een van de eerste telefoons op de Qualcomm Snapdragon 8 Elite Gen 5-processor en die is bloedsnel. Zeker in combinatie met 16 GB werkgeheugen en 512 GB opslagcapaciteit in ons testtoestel. Dit is overigens de duurdere configuratie (1099 euro). In de basisversie (949 euro) zit 12 GB en 256 GB – ook ruim voldoende.

©Rens Blom

Het ontwerp van de smartphone laat eveneens een fijne indruk achter. De OnePlus 15 houdt comfortabel vast, heeft een geweldige vingerafdrukscanner in het display en beschikt over een prachtig oledscherm. Het scherm is met 6,78 inch aan de grote kant, waardoor je het toestel moeilijk met één hand kunt gebruiken. Op de linkerzijkant zit een speciale knop om AI-functies te starten. Als je dat niets vindt, zit de knop niet in de weg.

©Rens Blom

Goede camera's

De OnePlus 15 heeft een hoofdcamera, groothoekcamera en zoomcamera, allemaal met 50megapixel-sensoren. De camera's zijn goed en veelzijdig, maar jammer genoeg niet echt beter dan die van de OnePlus 13. Het nieuwe vlaggenschip moet ook concurrenten als de iPhone 17 Pro en Google Pixel 10 Pro voor zich dulden, met name als het gaat om ver inzoomen en de groothoeklens. Storend? Naar onze mening niet, tenzij je de beste camerasmartphone van dit moment zoekt. Dan is de OnePlus 15 niet de topper voor jou.

Hieronder zetten we een paar fotoseries gemaakt met de OnePlus 15 op een rijtje.

©Rens Blom

©Rens Blom

Updatebeleid kan nog steeds beter

OnePlus heeft zijn updatebeleid voor dure smartphones in de afgelopen jaren verbeterd, maar kan met de OnePlus 15 nog steeds niet tippen aan sommige concurrenten. Het toestel krijgt vier jaar Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates. Samsung, Apple en Google geven hun dure telefoons zeven jaar complete updates. Bijzonder is dat de Oppo Find X9 Pro vijf om zes jaar updates krijgt, terwijl Oppo en OnePlus zusterbedrijven zijn en dezelfde ColorOS-softwareschil gebruiken. Alhoewel, OnePlus noemt zijn schil OxygenOS. In de praktijk verschilt de software echter nauwelijks met de ColorOS-schil van de Oppo Find X9 Pro, die we na de OnePlus 15 getest hebben.

©Rens Blom

Conclusie: OnePlus 15 kopen?

De OnePlus 15 is een premium smartphone met iets minder goede camera's en een korter updatebeleid dan sommige concurrenten, maar zet daar een fantastische accuduur en bloedsnelle prestaties tegenover. De adviesprijs vanaf 949 euro vinden we voor een vlaggenschip sympathiek.

▼ Volgende artikel
MX, Elementary, Mint of Zorin: ken je deze Linux-alternatieven voor Windows al?
© ID.nl
Huis

MX, Elementary, Mint of Zorin: ken je deze Linux-alternatieven voor Windows al?

Nu de ondersteuning voor Windows 10 echt gestopt is, zul je binnenkort toch echt moeten overstappen. Maar wat nu als je hardware ontoereikend is voor Windows 11 of als je helemaal geen zin hebt in dat systeem? Met Linux kun je alle kanten uit, dus bespreken we de interessantste varianten.

Dit gaan we doen

We bekijken welke Linux-versies geschikt zijn nu Windows 10 niet langer wordt ondersteund. Je leest welke distributies soepel draaien op oudere computers, hoe je ze installeert en uitprobeert, en welke verschillen er zijn in uiterlijk, functies en systeemeisen. Ook laten we zien hoe je via Flathub extra software toevoegt en je Linux-omgeving naar wens inricht.

Lees ook: Het einde van Windows 10: wat zijn je opties?

Een groot voordeel van Linux zijn de acceptabele systeemeisen, waardoor je in de praktijk ook nog volop plezier kunt halen uit oudere computers. Met het recente afscheid van Windows 10 bedenk je nu mogelijk wat je met de computer of laptop kunt doen en hoe je niet afhankelijk bent van een eventuele overstap naar Windows 11.

MX Linux

We beginnen met MX Linux. Dit is een goed voorbeeld van een Linux-distributie die niet al te hoge eisen aan de hardware stelt: minimaal een dualcore-processor van minstens 2 GHz en zo'n 15 GB vrije schijfruimte. Een intern geheugen van 1 GB is al voldoende om MX Linux te draaien. Behalve een 64bit-versie is er ook een 32bit-uitvoering beschikbaar, prettig voor oudere computers. Dat wordt gewaardeerd: MX Linux is een van de populairste Linux-distributies op dit moment.

MX Linux stelt niet al te hoge eisen aan de computer.

Omgevingen

Verwacht niet te veel toeters en bellen op het gebied van gebruikersinterface. Dat heb je ook niet nodig voor alledaagse taken. Voor MX Linux zijn verschillende omgevingen beschikbaar. Ga je voor ultieme prestaties en functioneel gebruik, dan is Xfce een goede kandidaat. De omgeving heeft een eenvoudige opzet, maar stelt ook geen hoge eisen aan het systeem.

In de sectie MX Tools vind je een verzameling van handige programma's om de computer te onderhouden. Je kunt hier nieuwe gebruikers aanmaken en de opstartvolgorde van het systeem aanpassen, als je gebruikmaakt van meerdere besturingssystemen. Ook zijn er programma's waarmee je de computer kunt herstellen in geval van problemen. Via de sectie Setup installeer je aanvullende drivers en bijvoorbeeld codecs voor audio en video. 

Rijkere omgeving

Geef je de voorkeur aan een rijkere omgeving, dan kun je de KDE-omgeving gebruiken. Deze vertoont grote gelijkenis met een gemiddeld Windows-bureaubladomgeving en is relatief gebruiksvriendelijk. Ook is er veel ruimte voor het aanpassen van de omgeving aan je eigen smaak, bijvoorbeeld met aangepaste achtergronden en een pictogramset. Je kunt die zelf samenstellen of gebruikmaken van kant-en-klare thema's, wederom vergelijkbaar met Windows.

De derde omgeving – Fluxbox – combineert het beste van beide werelden: de snelheid van het eerder genoemde Xfce en de gebruiksvriendelijkheid van de KDE-omgeving. Dit maakt de omgeving geschikt voor iets oudere hardware, maar ook prima bruikbaar voor meer moderne hardware.

Stel de omgeving naar je eigen smaak in.

Standaardapps

MX Linux is standaard voorzien van een aantal apps waarmee je direct aan de slag kunt. Zo vinden we Firefox als browser en heeft MX Linux de Thunderbird-client voor e-mail. Ook is er een recente editie van het kantoorpakket LibreOffice vooraf geïnstalleerd. Voor het afspelen van audio en video hebben de makers het bekende VLC meegeleverd. Ook vind je Strawberry, een relatief uitgebreide muziekspeler, terug in de omgeving. Je kunt zelf aanvullende apps installeren via de MX Package Installer. De apps zijn onderverdeeld in verschillende categorieën, zoals Email, Games en Browser. Via het zoekvak bovenin kun je specifieke apps vinden.

Elementary OS

Visueel aantrekkelijk

Waar sommige Linux-distributies niet uitblinken in gebruiksvriendelijkheid of uiterlijk, onderscheidt Elementary OS zich van de rest. In onze ogen is dit een van de meest visueel aantrekkelijke Linux-versies op dit moment. Een deel van de omgeving doet sterk denken aan het uiterlijk van Apple-omgevingen. Zelf noemen de makers het de Pantheon-omgeving. Voor Elementary OS heb je een Intel Core i3 of vergelijkbare processor nodig, 4 GB intern geheugen en 32 GB vrije schijfruimte. Je kunt Elementary OS ook proberen zonder het eerst te installeren (zie ook het kader 'Probleemloos proberen' verderop in dit artikel).

Een Linux-installatie proberen zonder te installeren.

Extra veilige óf klassieke modus

Veel aandacht is besteed aan veiligheid en privacy. Dat merk je bijvoorbeeld met de Secure Session. Deze modus kun je activeren tijdens het aanmelden. Bij de Secure Session heeft elke app expliciet toestemming nodig om een taak uit te voeren, bijvoorbeeld toegang krijgen tot de fotomap of de camera. Dit is vergelijkbaar met de machtigingen die je op een mobiele telefoon per app kunt toekennen. Heb je hieraan geen behoefte en wil je de apps direct toegang geven tot 'alle' acties, dan kun je in Elementary OS ook nog kiezen voor de klassieke modus.

Elementary OS is gebruiksvriendelijk én ziet er overzichtelijk uit.

AppCenter

Standaard is in Elementary OS een volwassen set apps ingebouwd. Zo vind je onder meer apps voor het afspelen van audio en video, maar ook voor het werken met Office-documenten. Aanvullende apps installeer je via het onderdeel AppCenter. Handig is dat dit onderdeel ook toegang biedt tot de apps die je via Flathub kunt krijgen (over Flathub lees je elders in dit artikel).

Je kunt kiezen welke repository (bron) je wilt gebruiken: die van Elementary OS of Flathub. Ook in het AppCenter is de focus op veiligheid goed merkbaar: je leest welke rechten de app wil gebruiken (bijvoorbeeld het aanpassen van systeeminstellingen). Ook lees je op voorhand over eventuele compatibiliteitsproblemen of onderdelen die niet werken. Verder valt Elementary OS in positieve zin op qua toegankelijkheidsfuncties. Zo hebben de makers veel aandacht besteed aan navigatie met het toetsenbord (in plaats van afhankelijkheid van de muis) en screenreader-functionaliteit, waarbij de elementen op het scherm worden voorgelezen door een stem en je niet afhankelijk bent van het beeldscherm.

Meerdere omgevingen

Mogelijk gebruikte je in Windows verschillende bureaubladen, bijvoorbeeld om privé en werk gescheiden te houden. Die functionaliteit vinden we ook terug in de standaardomgeving van Elementary OS: voor elk type taak kun je een afgescheiden werkruimte met eigen bureaublad en pictogrammen maken. Ook biedt het een Niet storen-modus, die ervoor zorgt dat afleidende berichten tijdelijk worden gedempt. De omgeving beschikt ook over een beeld-in-beeldmodus, waarbij je bijvoorbeeld een video kunt afspelen terwijl je in Office een document aanpast.

Voor het gebruik van Elementary OS betaal je volgens de makers 'wat je ervoor kunt missen'. Op de website kun je een standaardbedrag (zoals 20 of 30 euro) of een aangepast bedrag opgeven.

Installeren maar!

Wil je aan de slag met een Linux-distributie, dan kun je deze relatief eenvoudig installeren. Je hebt hiervoor een usb-stick nodig. Gebruik een stick van minstens 4 GB. Download het installatiebestand van de website van de makers. Vaak gaat het hier om een iso-bestand. Vervolgens maak je van de usb-stick een opstartbaar medium. Een goed programma dat je hiervoor kunt gebruiken is Etcher. Klik eerst op Select Image en wijs het installatiebestand aan. Klik hierna op Select Drive en wijs de usb-stick aan. Klik op Flash om de stick te maken.

Usb-stick nodig

Voor je Linux-installatie?

Linux Mint

Interessante keuze

In de lijst met aantrekkelijke Linux-kandidaten mag Linux Mint niet ontbreken. Niet voor niets kun je bij ons regelmatig lezen over deze Linux-distributie. Zoek je bijvoorbeeld een opvolger voor Windows 10 en kun je door hardwarebeperkingen niet overstappen naar Windows 11, dan is Linux Mint een interessante keuze.

Het besturingssysteem stelt geen onredelijke eisen aan de computer: je hebt minimaal 2 GB werkgeheugen nodig (al is 4 GB aanbevolen) en kunt al aan de slag met 20 GB vrije schijfruimte (100 GB is aanbevolen). Prettig van Linux Mint is de lange ondersteuningsperiode. De meest recente versie van Linux Mint ('Xia') wordt tot 2029 ondersteund.

Net als bij het elders besproken MX Linux, kun je bij Linux Mint kiezen tussen verschillende omgevingen. Voor de beste ervaring kies je voor Cinnamon. Deze omgeving is het meest modern en kent een grote gelijkenis met Windows 10: handig voor de Windows-overstappers. Daarnaast kun je kiezen voor de Mate- en Xfce-omgeving. De omgeving Mate is beperkter en kent minder functies dan Cinnamon, vergt minder van de computer en is hierdoor geschikt voor oudere computers. Tot slot legt Xfce verreweg het minst beslag op de computer, maar biedt minder functies dan Mate en Cinnamon.

Linux Mint is een veelgebruikte vervanger voor Windows.

Naast Windows

Tijdens de installatie kun je ervoor kiezen om Linux Mint naast Windows te installeren (via de optie Installeer Linux Mint naast Windows Boot Manager) of juist een volledige overstap te maken (Wis schijf en installeer Linux Mint). Eenmaal geïnstalleerd, valt de gebruikersomgeving direct op: overzichtelijk en in veel opzichten vergelijkbaar met Windows. Ook valt het relatief grote aantal standaardapps op. Deze zijn toegankelijk via het Menu en ondergebracht in verschillende categorieën, bijvoorbeeld Kantoor voor Office-programma's en Geluid & Video voor audio- en videospelers.

Een belangrijk pluspunt van Linux Mint is de mogelijkheid om de gebruikersomgeving tot in detail naar je hand te zetten. Dat doe je via Menu, Voorkeuren. Bepaal hier onder meer het bureaublad, de pictogrammen en kies een thema, waarmee je het uiterlijk van Linux Mint in één keer aanpast, vergelijkbaar met Windows.

Je vindt veel aanpassingsmogelijkheden in Linux Mint.

Linux-software

Stap je van Windows over op Linux en ben je benieuwd welke Linux-programma's een goed alternatief zijn voor eerdere Windows-programma's? Hier vind je een overzicht van Linux-programma's die je Windows-software vervangen.

Zorin OS

Gebruiksvriendelijke optie

Zorin OS is ook een interessant alternatief voor Windows. De Linux-distributie biedt je een gebruiksvriendelijke omgeving en heeft wat betreft opzet veel weg van Windows 11. Er bestaan meerdere uitvoeringen van Zorin OS. Zorin OS Core mag je gratis gebruiken. Dit is een prima startpunt om te controleren of deze Linux-distributie je bevalt. Ben je tevreden, dan kom je echter al gauw uit bij het betaalde Zorin Pro. Je betaalt hiervoor een kleine 50 euro, maar krijgt met Pro toegang tot de eerdergenoemde Windows 11-achtige omgeving.

Als je op de website even doorklikt, kom je uit bij Zorin OS Lite. Zoals de naam al doet vermoeden, gaat het hier om een lichtgewicht uitvoering van het besturingssysteem, dat je kunt gebruiken op oudere hardware. Houd er wel rekening mee dat de Lite-versie verder niet meer wordt ontwikkeld. Voor de nieuwste versie van Zorin OS Core heb je een processor op 1 GHz, 1,5 GB intern geheugen en 15 GB schijfruimte nodig. Voldoet de computer aan deze minimale eisen, dan kies je voor het toekomstbestendige Core of de betaalde Pro-versie.

Zorin OS is beschikbaar in verschillende uitvoeringen.

Android-integratie

In Zorin OS vind je Zorin Connect. Met deze optie kun je je Android-telefoon nauw integreren met de computer. Er wordt hierbij een beveiligde verbinding opgezet tussen de computer en de telefoon. Vervolgens kun je bestanden uitwisselen en worden meldingen van de telefoon ook in Zorin OS getoond. Bovendien kun je de computer deels bedienen met de telefoon. Bijvoorbeeld bij het afspelen van muziek en video's.

Probleemloos proberen

Prettig aan een besturingssysteem zoals Linux Mint is de mogelijkheid om het in een live sessie te gebruiken. Je start hiermee het besturingssysteem op en kunt ermee werken, maar hoeft het niet permanent te installeren. Zo'n live sessie geeft je de mogelijkheid om de functies te verkennen en te bepalen of Linux in de smaak valt. Op het bureaublad van Linux Mint vind je de snelkoppeling Install Linux Mint. Gebruik deze om het besturingssysteem daadwerkelijk te installeren.

Appstore Flathub: meer software

Uiteraard wil je je computer voorzien van de nodige software. Een goed startpunt hiervoor is Flathub, een appstore voor Linux. Hoe je ermee aan de slag gaat, verschilt per distributie. In sommige distributies is de ondersteuning standaard ingebouwd, zoals in Linux Mint. In andere distributies moet je Flathub zelf instellen.

Ga naar https://flathub.org/setup en kies hier je Linux-versie. In het vak bovenin geef je de naam van de distributie op en klik je op het zoekresultaat voor verdere instructies. Ga hierna op zoek naar apps die je wilt installeren.

Prettig aan Flathub is dat je ziet wanneer een app door het platform is geverifieerd en je zeker weet uit welke bron de code afkomstig is. Elke pagina bevat aanvullende links zoals verwijzingen naar taalbestanden en veelgestelde vragen. Op de tab Statistics lees je hoe vaak de software is gedownload via Flathub.

Flathub is een rijke bron voor Linux-software.

P.S. Ook op een nieuwe laptop kun je natuurlijk Linux installeren. Op zoek naar een goedkope laptop? Op Kieskeurig.nl zie je de sterkste prijsdalers van het moment.