De ontwikkelingen op het gebied van smartphones gaan snel en nieuwe (vooral Chinese) merken lijken als paddenstoelen uit de grond te schieten. En dan zijn er zaken als 5G, het formaat, ondersteuning… Kortom, een beetje hulp kan nooit kwaad bij het kiezen van een nieuwe smartphone. Vandaag deze checklist!

Tip 01: Het formaat

De veelzijdigheid van een smartphone zorgt ervoor dat je hem voor een allerlei taken inzet. Werk, appen, social media, video streamen, foto’s kijken, nieuws lezen, gamen. We hoeven het je niet uit te leggen. Alle functies hebben één ding gemeen: met een groot scherm komt alles het best tot zijn recht. Toch moet er natuurlijk een balans worden gevonden in wat voor jou nog mobiel genoeg is en tegelijk optimale schermruimte biedt. 

Een te grote smartphone past niet meer in iedere broekzak en tas en is wat minder handig te bedienen. De meeste smartphonefabrikanten doen er alles aan om zoveel mogelijk van de voorzijde te gebruiken voor het scherm. Schermranden worden zo klein mogelijk gemaakt, vingerafdrukscanners achter het scherm geplaatst en selfiecamera’s vind je in een gat of een scherminkeping aan de bovenzijde. 

Door slim gebruik te maken van alternatieve beeldverhoudingen, zijn de smartphones wat smaller. Maar hierdoor geeft de schermdiagonaal, die we doorgaans als maat gebruikten, een wat vertekend beeld van het smartphoneformaat. Om echt een gevoel te krijgen bij het geschikte formaat van een smartphone is het dus van belang ‘ouderwets’ te kijken naar lengte en breedte van het toestel. 

Houd hierbij aan dat ongeveer 13 bij 6,5 centimeter een klein formaat is. Middelformaat is ongeveer 15 bij 7 centimeter en groot formaat begint bij 16 bij 8 centimeter. Een groter smartphoneformaat went in de praktijk snel en biedt wel zo zijn voordelen, zoals een groter scherm en meer ruimte voor een hogere accucapaciteit. Dus durf gerust bij twijfel voor een maatje groter te kiezen.

©PXimport

Tip 02: Camera’s

Alle smartphonemakers proberen zich te onderscheiden met hun camera. Vaak trachten de fabrikanten hun smartphone te laten opvallen met een karrevracht aan verschillende sensoren aan de achterzijde, zodat je een diversiteit aan fotografiemogelijkheden hebt: voor iedere toepassing een lens. Denk aan een macrocamera, groothoeklens en zoomlens (soms zelfs met periscopische techniek). 

Andere sensoren helpen het toestel om de diepte te bepalen, wat bijvoorbeeld helpt bij augmented reality- (AR-)toepassingen en portretfotografie, waarbij de voor- of achtergrond vervaagd wordt. De smartphonecamera heeft de compactcamera volledig vervangen en zelfs voorbijgestreefd dankzij een combinatie van cameratechnieken en ongekende rekenkracht voor beeldherkenningstechnieken. 

Het is wel bij alle smartphones zo dat de mooiste foto’s en video’s door de primaire lens gemaakt worden. Dit merk je wanneer de lichtomstandigheden uitdagend worden voor de camera, zoals bij veel details, weinig licht, tegenlicht en een combinatiespel van schaduw en heldere oppervlaktes. Veel smartphones in de lagere en middenprijsklasse bieden extra sensoren die slecht overweg kunnen met lichtuitdagingen: met ruis, (deels) onzichtbare foto’s of onscherp beeld tot gevolg. 

In de duurdere prijsklassen zijn de verschillen tussen de extra lenzen en de primaire lens doorgaans kleiner. Merken die altijd erg goed scoren op cameragebied zijn Apple, Samsung en Google. Deze bedrijven weten op slimme wijze de rekenkracht en lensmogelijkheden optimaal te combineren.

©PXimport

Tip 03: Android of iOS

Er zijn zoveel merken smartphones dat je door de bomen het bos soms niet meer ziet. Het leidt de aandacht af van het feit dat je keuze misschien wel beperkter is dan je zou veronderstellen. Qua platform heb je namelijk slechts twee keuzes: Android (ontwikkeld door Google, maar een open besturingssysteem, zodat andere fabrikanten het naar wens aanpassen) en iOS, dat draait op iPhones. Beide platformen hebben unieke eigenschappen. 

Zo is iOS erg toegankelijk, zodat jong en oud ermee overweg kan. Bovendien geniet je de langste update-ondersteuning. Maar houd er rekening mee dat gebruikers en app-ontwikkelaars bij Apple op de tweede en derde plaats komen. Apple is er vooral veel aan gelegen om te bepalen wat jij wel en niet mag op je apparaat en je vast te houden in het ecosysteem van Apple (van smartwatches tot iCloud). 

Alle andere smartphones draaien op Android, of je nu een Samsung- of een Nokia-smartphone koopt. Omdat Google Android ontwikkelt, biedt het de Google Play Store en tal van Google-diensten aan, waar Android-telefoons eigenlijk niet zonder kunnen. Het open karakter van Android heeft zo zijn voor- en nadelen. Je bent zelf vrij om te doen wat je wilt en ook fabrikanten kunnen eigen diensten en (grafische) veranderingen aanbrengen. 

Dit legt ook de verantwoordelijkheid voor update-ondersteuning bij fabrikanten, die er onvoldoende mee om gaan. Ook geeft het Android soms de reputatie mee onveilig te zijn. Hoewel het besturingssysteem juist uitermate veilig is, geeft Android de gebruiker zelf de verantwoordelijkheid. En daarmee dus ook de mogelijkheid onveilige apps te installeren. Dit gebeurt voornamelijk buiten de Play Store om. Dus als je alleen apps uit de Play Store haalt, hoef je je al weinig zorgen meer te maken.

©PXimport

Tip 04: Bij de tijd

Wanneer je een smartphone koopt, wil je daar graag zo lang mogelijk mee doen. Toch zijn er zaken die de levensduur beïnvloeden, zoals accuslijtage. Ook is het updatebeleid iets wat meeweegt. Updates zorgen ervoor dat foutjes in het systeem rechtgezet worden en brengen nieuwe functionaliteit. Vooral op het gebied van privacy wil je nieuwe functies van Android en iOS niet missen. 

Het is daarom van groot belang om na te gaan wat het updatebeleid van een fabrikant is voor de smartphone die je op het oogt hebt. Hoelang krijg je update-ondersteuning van zowel versie- en veiligheidsupdates? Hoe snel rolt de fabrikant z’n updates uit? En komt de fabrikant doorgaans zijn beloftes wel na? Zoek je de beste update-ondersteuning, dan kom je bij een iPhone uit. Zelfs de iPhone 6s, die in 2015 op de markt verscheen, draait nog op de nieuwste versie van iOS. Als je een oudere iPhone aanschaft, weet je dus dat je nog wel even door kunt dankzij de ondersteuning. 

Ook Samsung timmert aan de weg en belooft minstens vier jaar lang updates. Google updatet zijn Pixel-smartphones het snelst en biedt ook meerjarige ondersteuning. Veel andere, met name Chinese, smartphonefabrikanten, lopen op dit gebied de kantjes ervan af. Soms worden zelfs smartphones op de markt gebracht die een Android-versie achterlopen en alleen een update krijgen naar de huidige Android-versie.

Lees ook de keuzehulp: 8 smartphones met het beste updatebeleid

©PXimport

Tip 05: Accu

Hoelang je met je opgeladen accu doet, hangt natuurlijk van veel factoren af. Hoe zuinig je hem gebruikt, hoe energiezuinig je toestel werkt … en natuurlijk hoe versleten de accu is. Want helaas, de accu van een smartphone slijt. Wanneer je een nieuwe smartphone zoekt, kun je aan de hand van de accucapaciteit min of meer nagaan of de smartphone een goede accuduur heeft. Deze capaciteit wordt aangeduid in milliampère-uur (mAh). 

Wanneer een smartphone een capaciteit heeft van 4500 mAh of hoger, dan kun je ervan uitgaan dat het wel snor zit met de accuduur op zowel korte als lange termijn. Wanneer je bij iPhones kijkt, zie je dat deze capaciteit steevast laag ligt. Nu staan iPhones niet bekend om hun goede accuduur, maar Apple heeft iOS en de toestelonderdelen zuinig op elkaar afgestemd, zodat de accuduur naar verhouding in orde is. 

Een lagere accucapaciteit zorgt wel voor snellere accuslijtage. Hierdoor zul je bij een iPhone, of andere smartphone met kleine accucapaciteit, eerder je accu moeten laten vervangen, wat geen makkelijk en goedkoop klusje is. Door slim om te gaan met je smartphone kun je de accu ontzien. 5G is bijvoorbeeld een enorme stroomvreter, evenals een scherm met hogere verversingssnelheid (90 hertz of hoger) en resolutie. 

Wanneer je accu bij het laden erg warm wordt, slijt deze ook sneller. Heb je de tijd, gebruik dan geen snellader. Lees hier meer smartphone-oplaadtips.

©PXimport

Tip 06: Prijskaartje

Een paar jaar terug waren de allerbeste smartphones nog 700 euro. Die prijs is in een korte tijd flink opgevoerd, waarbij prijzen de 1000 euro gepasseerd zijn, vooral bij de experimentele smartphones met een opvouwbaar scherm. De verschillen tussen de topsmartphones en de lagere en middenklasse smartphones zijn in prijs enorm gegroeid, de verhouding wat je ervoor terugkrijgt niet.

 Natuurlijk, de merken sloven zich uit met hun topsmartphones, met heel veel heel goede camera’s. Het mooiste ontwerp, de fraaiste schermen en de meeste rekenkracht. Desondanks vallen deze prijzen eigenlijk nog altijd niet te rechtvaardigen. Al helemaal niet met het excuus dat je je smartphone veel gebruikt. 

In de prijsklasse van smartphone tot 600 euro vind je eigenlijk ook alles wat de duurste smartphones bieden. Ook als je geen andere smartphone wilt dan een iPhone, hoef je niet meteen tegen de 1000 euro (of meer) te betalen voor het nieuwste model uit de 13-serie. Een vorige generatie loopt ook vooraan. Hetzelfde kan gezegd worden over de vorige generatie Samsung Galaxy S20, aangezien deze merken hun ondersteuning serieuzer nemen. 

Met nieuwe toestellen is de markt enorm competitief, vooral sinds het wegvallen van Huawei (telefoons die vanwege het handelsverbod niet meer aanbevolen kunnen worden) knokken veel merken smartphones om het marktaandeel wat de Chinese gigant achterlaat. Het maakt het wat onoverzichtelijk, maar uiteindelijk voor jou als consument een luxepositie. Want er zijn veel zeer goede smartphones onder die 600 euro-grens. 

Vergeleken met de topsmartphones zullen de camera’s ietsje minder presteren en het scherm misschien ietsje minder prachtig ogen. Het verschil zul je in de praktijk nauwelijks merken, als je bij je keuze natuurlijk wel even nagaat hoe het zit met de update-ondersteuning.

©PXimport

Tip 07: Wanneer 5G zinvol?

Het onderwerp 5G is de afgelopen jaren steeds meer in het nieuws gekomen. Vaak met een volkomen onterecht negatief sentiment, omdat er ongegronde angst heerst over de link tussen de nieuwe netwerktechnologie en gezondheid. Intussen bieden alle providers al 5G aan en om hier gebruik van te kunnen maken, heb je een smartphone nodig die dit ondersteunt. 

Maar is 5G een reden om je huidige smartphone te vervangen door een nieuwe 5G smartphone? Vooralsnog niet. 5G in Nederland maakt op dit moment nog gebruik van bandbreedtes die in het 4G-spectrum liggen en dankzij nieuwe technieken wat snelheidswinst oplevert. Maar verwacht geen revolutionaire veranderingen. Toch is het bij het kiezen van een nieuwe smartphone wel slim om even stil te staan bij 5G-ondersteuning. Veel nieuwe smartphones bieden dit aan, maar nog zeker niet alle nieuwe smartphones kunnen ermee verbinden. 

Wellicht is 5G nu nog niet de moeite waard, houd er wel rekening mee dat op langere termijn providers andere bandbreedtes gaan gebruiken die wél grote verschillen meebrengen. Wanneer het zover is, is lastig te zeggen. Zowel de overheid (die de bandbreedtes beheert) als de providers (die de netwerken maken en onderhouden) hebben nog aardig wat werk te verzetten.

Houd met de keuze van je smartphone dus zeker rekening met het feit dat 5G relevant gaat worden – en dat de toepassingen die de extra snelheid optimaal gebruiken vanzelf volgen. Maar dit kan nog jaren duren.

©PXimport

Tip 08: Opgevouwen

Een paar jaar terug deed de opvouwbare smartphone uit het niets zijn intrede. Het onbekende merk Royole probeerde ermee in de spotlight te komen en ook Chinese merken als Huawei en Motorola doen mee. Maar het is Samsung die kinderziektes zoals kwetsbare schermen en scharnieren heeft gladgestreken.  Met de Galaxy Z Fold3 (een smartphone met een vouwbaar tabletscherm) en de Galaxy Z Flip3 (een clamshell-smartphone) lijkt de opvouwbare smartphone klaar voor de massa. 

Althans, bijna dan. De schermen beschikken nog altijd over een hinderlijke vouwlijn, die zichtbaar en voelbaar is. Ook zijn de prijzen nog niet naar verhouding: je koopt er een topsmartphone én iPad voor. Ten slotte is de Flip3 uitgerust met een te kleine accu, waardoor deze razendsnel zal slijten.

©PXimport

Tip 09: Het Chinese vraagstuk

Spioneert China via apps als TikTok en smartphones van Chinese merken als Huawei, Xiaomi, Motorola, Oppo en OnePlus? Concreet bewijs is er niet. Maar het zou ook naïef zijn om te denken dat de merken niet door Chinese overheden misbruikt worden voor datahonger. Huawei is kop van Jut, niet alleen vanwege de handelsoorlog tussen de VS en China, met name vanwege spionage-beschuldigingen. Het leidde tot onder meer tot een ineenstorting van het marktaandeel op de smartphonemarkt en buitensluiting bij de aanleg van 5G-netwerken.

De embargopijlen lijken te worden gericht op andere merken, te beginnen met Xiaomi. Het is ergens ironisch, aangezien juist westerse landen dankzij Edward Snowden betrapt zijn op de spionagepraktijken waar China en Chinese merken van beschuldigd worden. Het is een strijd die achter de rug van jou als smartphonegebruiker om gaat, dus in praktijk zul je er niks van merken.

©PXimport

Tip 10: Greenwashing

Heb je duurzaamheid en milieu hoog in het vaandel staan, dan word je neerslachtig van de smartphonemarkt. Geplande veroudering door accuslijtage, toestelvertragende updates (of geen updates). Het ontwerp en het achterhouden van onderdelen maakt reparaties moeilijk of zelfs gevaarlijk. Zo lijmt Samsung de accu vast, zodat je een hittepistool moet gebruiken om die los te maken. 

Ook willen bedrijven als Apple en Google doen alsof ze groen zijn en daarbij heel klimaatneutrale cijfers tonen. Dat doen ze door hun productie uit te besteden aan bedrijven als Foxconn, die in China de smartphones maken zonder enige milieu- en arbeidsregels. Zo blijft het milieu-onterende deel bij Chinese bedrijven en blijven de cijfers in de boeken van techgiganten groen. Greenwashing heet dit en het komt op meerdere manieren voor. Denk aan Apples besluit om de adapter weg te laten en in de doos een lightning-naar-usb-c-kabel te stoppen, een verouderde, niet-universele stekker, zodat iedereen alsnog een usb-c-adapter moet kopen, omdat deze nog zeldzaam zijn. In die losse adapterverkoop kun je de eigenlijke reden vinden waarom de adapter is weggehaald. 

Eigenlijk zijn alle techfabrikanten schuldig en worden slechte keuzes klakkeloos overgenomen. Alle fabrikanten? Er is één uitzondering: FairPhone. Deze smartphonemaker zet alles op alles om de telefoons repareerbaar en zelfs upgradebaar te maken en zo lang mogelijk te voorzien van updates.

©PXimport

Welke smartphone kopen?

Zoals geschreven: smartphones zijn veelzijdige apparaten. Dus is het van belang even goed stil te staan bij wat jij belangrijk vindt (camera, ondersteuning, formaat enzovoort) en wat jij ervoor overhebt. 

Ben je er nog niet over uit welke telefoon bij jou past? We hebben de volgende keuzegidsen voor je, met daarin de beste smartphones van het moment binnen een bepaalde prijsklasse:

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ja en nee. Een iPhone wordt niet snel besmet met traditionele malware, maar dat betekent niet dat hij onkwetsbaar is voor hackers en cybercriminelen. En daarbij is het grootste risico niet iOS. Nee, het grootste risico ben je zelf…

Hoe raakt je iPhone besmet?

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet tegen wat je zelf doet – en daar spelen kwaadwillenden op in. Het gaat vaak mis bij iets wat volkomen normaal lijkt: een link openen, een QR-code scannen of een agenda-uitnodiging accepteren kan al genoeg zijn om gegevens prijs te geven. Dit zijn de zes meest voorkomende manieren waarop je iPhone geïnfecteerd kan worden:

1: Zero-click en zero-day-aanvallen

De meest geavanceerde aanvallen gebruiken lekken in iOS die nog niet door Apple of beveiligingsonderzoekers zijn ontdekt. Via zo'n kwetsbaarheid kan spyware worden geïnstalleerd nog vóórdat er een update beschikbaar is.

Een zero-click-aanval gaat nog verder: jij hoeft niets aan te raken. Eén kwaadaardig iMessage-bericht of zelfs een gemiste FaceTime-oproep kan al genoeg zijn om toegang tot je toestel te krijgen.

De beste verdediging is simpel maar belangrijk: installeer updates direct zodra ze beschikbaar zijn (Instellingen > Algemeen > Software-update) en zet Automatische updates aan.

2: Quishing: malafide QR-codes

QR-codes worden soms vervangen door valse exemplaren die naar een nepsite met gemeentelogo of parkeerdienst leiden. Controleer altijd de link die de Camera-app toont voordat je op 'open' tikt, en laat dubieuze adressen desnoods scannen met een tool zoals Scamio.

Lees ook: Zo herken je verdachte QR-codes op parkeerautomaten en laadpalen

 3: Kwaadaardige configuratieprofielen

Een configuratieprofiel is een bestand waarmee instellingen op een iPhone of iPad in één keer kunnen worden aangepast. Zo'n profiel bepaalt bijvoorbeeld welke wifi-netwerken worden gebruikt, welke apps mogen worden geïnstalleerd of welke websites worden geblokkeerd. Bedrijven en scholen gebruiken configuratieprofielen vaak om meerdere toestellen tegelijk te beheren.

Ook kwaadwillenden kunnen zo'n profiel aanbieden, bijvoorbeeld via een link in een phishingbericht. Zodra je het installeert, krijgt de afzender toegang tot je netwerkverkeer of kan hij extra apps laten installeren. Controleer daarom altijd de herkomst voordat je een profiel accepteert, en verwijder onbekende profielen via Instellingen > Algemeen > VPN en apparaatbeheer.

4: Nagemaakte wifi-netwerken

Criminelen zetten daarnaast nepwifinetwerken op met namen als 'Airport_Free_WiFi' of 'NS_Gratis_Wifi_In_De_Trein'. Maak je daar verbinding mee, dan kan al je internetverkeer worden onderschept en kunnen je wachtwoorden of persoonlijke gegevens eenvoudig worden buitgemaakt. Gebruik op openbare wifi een VPN, bijvoorbeeld via Bitdefender Mobile Security, zodat je verbinding versleuteld blijft.

5: Malafide agenda-uitnodigingen

Krijg je een vreemde agenda-uitnodiging die je niet herkent? Verwijder die, want er zitten vaak phishinglinks in. De veiligste manier is om de hele ongewenste agenda te wissen zonder op links of knoppen in de afspraak te tikken. Druk ook niet op 'Weiger', want daarmee laat je de afzender weten dat je account actief is, wat juist tot meer spam leidt. Controleer bij twijfel onderaan in je agenda-instellingen welke kalenders zijn toegevoegd en verwijder alles wat je niet herkent.

6: AirDrop-spam

AirDrop is ideaal wanneer je snel en draadloos foto's, documenten, video's of zelfs wachtwoorden of passkeys wilt delen – of ontvangen. Voor hackers is dit ook een aantrekkelijke ingang in je iPhone. Stel, je hebt net iets gedeeld of ontvangen via AirDrop, bijvoorbeeld foto's tijdens een concert. Misschien heb je daarvoor in de instellingen Iedereen gedurende 10 minuten geselecteerd. Zet je dat na het delen of ontvangen niet uit, dan blijft je iPhone dus nog tien minuten zichtbaar voor iedereen. Beter is het om, vooral op drukke plekken, AirDrop in te stellen op Alleen contacten of zelfs te kiezen voor Ontvangen uit.

Zo merk je dat er iets mis is met je iPhone

Als je iPhone besmet of gehackt is, verschijnt er geen knipperende pop-up om je dat te vertellen. De signalen zijn subtiel – maar herkenbaar als je weet waar je op moet letten. Dit zijn de zeven meest voorkomende aanwijzingen dat je iPhone geïnfecteerd kan zijn.

1: De batterij raakt opvallend snel leeg

Malware kan continu draaien en daardoor veel stroom verbruiken. Controleer in Instellingen > Batterij welke apps dat doen. Let vooral op apps die veel actief zijn op de achtergrond, zeker als ze daar geen reden voor hebben. Een weerapp die acht uur blijft draaien terwijl je hem niet gebruikt, is bijvoorbeeld niet normaal.

2: Je dataverbruik schiet omhoog

Spyware stuurt ongemerkt gegevens door naar servers van aanvallers. Dat zie je vaak terug in Instellingen > Mobiel netwerk. Daar kun je, als je een stukje naar onder scrolt, bij Mobiele data zien of het dataverbruik ineens hoger ligt dan normaal. Let op opvallende pieken in datagebruik, onbekende apps of vreemde pictogrammen. Een simpele tool of een spel dat je zelden opent, hoort geen gigabytes aan data te verbruiken.

3: Apps crashen of lopen vast

Malware kan problemen geven met iOS of andere apps. Als apps vaak opnieuw opstarten of het toestel warm wordt, is dat verdacht.

4: Er verschijnen pop-ups of advertenties buiten Safari om

iOS hoort reclamevrij te zijn. Zie je ineens advertenties op je beginscherm of in instellingen, dan zit er waarschijnlijk adware achter.

5: Er staan onbekende apps of profielen op je toestel

Sommige aanvallers installeren via een lek of misleidende link een app die er betrouwbaar uitziet, maar in werkelijkheid data doorstuurt of instellingen wijzigt. Kijk daarom regelmatig in de Appbibliotheek of er iets tussen staat wat je niet kent. Verwijder verdachte apps meteen; op een iPhone worden daarmee ook de bijbehorende gegevens gewist. Heb je het toestel tweedehands gekocht of vertrouw je het niet helemaal, dan is een volledige fabrieksreset de veiligste keuze.

6: Je toestel is mogelijk gejailbreakt

Bij een jailbreak wordt een deel van Apple's beveiliging uitgezet om functies vrij te geven die normaal niet zijn toegestaan. Dat lijkt handig, maar maakt het systeem kwetsbaar voor apps met te veel rechten. Als je nooit bewust een jailbreak hebt uitgevoerd en toch apps als Cydia, Sileo, or Checkra1n ziet, is dat een teken dat iemand heeft geknoeid met je iPhone.

7: Je ziet vreemde uitgaande oproepen

Een gehackt toestel kan worden ingezet om spam te versturen of te bellen naar dure servicenummers. Kijk in je berichten en belgeschiedenis of er iets geks tussen staat.

Denk je dat je iPhone besmet is? Dit kun je doen

Merk je dat je iPhone zich vreemd gedraagt, begin dan met een eenvoudige reset van je browsergegevens. Open Instellingen > Apps > Safari en kies Wis geschiedenis en websitedata. Daarmee verwijder je tijdelijke bestanden en scripts die schadelijk kunnen zijn. Herstart daarna het toestel.

Blijven de problemen terugkomen, herstel dan een eerdere iCloud-reservekopie van vóór het moment waarop het misging. Helpt dat ook niet, dan is een fabrieksreset de veiligste manier om alle sporen van malware te verwijderen. Dat doe je via Instellingen > Algemeen > Stel opnieuw in > Wis alle inhoud en instellingen. Je iPhone wordt dan teruggezet naar de oorspronkelijke staat. Omdat alles gewist wordt, verdwijnt ook eventuele malware verdwijnt mee.

Zoals altijd geldt: voorkomen is beter dan genezen

De beste beveiliging blijft een combinatie van gezond verstand en actuele software. Zet automatische updates aan via Instellingen > Algemeen > Software-update > Automatische updates. Zo worden veiligheidslekken gedicht voordat ze misbruikt kunnen worden.

Gebruik op openbare netwerken altijd een VPN, en controleer verdachte links met een analyse-tool voordat je klikt. Wie extra zekerheid wil, kan een beveiligingsapp installeren die phishinglinks en onveilige wifi-verbindingen blokkeert.

Conclusie

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet onschendbaar. De meeste risico's ontstaan niet door fouten in iOS, maar door wat jij doet: op een verkeerde link tikken, een uitnodiging openen of een netwerk gebruiken dat niet te vertrouwen is.

Wie zijn toestel up-to-date houdt, links kritisch bekijkt en een VPN gebruikt op openbare wifi, verkleint de kans op misbruik of datadiefstal aanzienlijk. iOS doet veel om je te beschermen, maar waakzaamheid blijft nodig.