Windows Verkenner gaat al jaren mee. Toch kent deze een aantal beperkingen, zoals de aanpasbaarheid en functies voor gevorderde gebruikers. Gelukkig hoef je geen genoegen te nemen met de standaardverkenner. Slimme ontwikkelaars hebben interessante alternatieven op de markt gebracht waarmee je je voordeel kunt doen. Ruil je verkenner in voor een alternatief.

XYplorer

Aanpasbare verkenner

De makers van XYplorer bieden een alternatieve bestandsverkenner die vooral op het gebied van aanpasbaarheid opvalt. Je mag het programma een maand proberen, daarna betaal je eenmalig ongeveer 13,50 euro. Met XYplorer pas je snel een grote hoeveelheid bestanden aan, bijvoorbeeld door ze een andere naam te geven of specifieke gedeelten van een bestandsnaam te veranderen.

Selecteer de bestanden die je wilt aanpassen. Kies daarna voor File / Rename Special. Via Batch Rename pas je in een keer de bestandsnaam van de volledige set aan. Wil je op zoek gaan naar een specifiek deel van een bestandsnaam en dat aanpassen? Kies dan voor Search and Replace. Geef de term op en klik op Preview. XYplorer toont de resultaten. Klik op het informatiepictogram (herkenbaar aan de I) om te zien hoe je de bestanden kunt aanpassen. Tevreden? Bevestig met een klik op OK.

Xyplorer valt op door de grote mate van aanpasbaarheid.

Mappen vergelijken

Heb je meerdere mappen die op het eerste gezicht qua inhoud wel erg op elkaar lijken? Je kunt de mappen met elkaar vergelijken, zodat je geen kostbare fouten maakt door het onterecht verwijderen van dubbele mappen. Druk op F10: hiermee open je een tweede venster. Open in elk venster de map die je met de andere map wilt vergelijken. Kies hierna voor Panes / Sync Scroll. Vervolgens scrol je eenvoudig door de mappen en de inhoud en kun je op regelniveau vergelijken.

XYplorer is ook te gebruiken om dubbele bestanden en mappen op te sporen. Open de map die je wilt onderzoeken en druk op F12. Open vervolgens de tab Find Files. Hier vind je een onderliggend tabblad: Dupes. Open de tab en geef aan hoe je wilt zoeken naar duplicaten. Zo kun je onder meer zoeken op naam en hierbij aangeven of er ook moet worden gekeken naar de bestandsextensie. Daarnaast is het mogelijk om te zoeken op gelijke datums, bestandsgroottes en inhoud. Wil je op zoek naar dubbele afbeeldingen, dan plaats je een vinkje bij Image.

Op zoek naar dubbele bestanden en mappen.

Nóg meer orde

Behoefte aan meer overzicht in je bestanden en mappen? Met XYplorer geef je mappen een eigen kleur, zodat je ze eenvoudig herkent. Open het eerdergenoemde informatievenster met een druk op F12. Klik op de tab Tags. Bij Label geef je de map een eigen kleur. Je kunt de map ook voorzien van tags. Geef deze op in het vak Tags. Tot slot is het mogelijk om via het vak Comment de map te voorzien van extra informatie. Bevestig met een klik op Apply.

Over mappen gesproken: je kunt de alternatieve bestandsverkenner ook goed inzetten om lege mappen op te sporen. Kies voor Tools / Customize List. Klik op Show Folder Sizes. Je ziet nu goed welke mappen leeg zijn: ga op zoek naar de vermeldingen Empty. Heb je deze mappen gevonden en weet je zeker dat je ze niet nodig hebt? Verwijder ze dan voor meer overzicht. Omgekeerd geldt dit natuurlijk ook: dankzij de kolom met mapgrootte zie je nu snel welke mappen veel ruimte op de computer innemen.

Meer overzicht dankzij labels en kleurcoderingen.

Q-Dir

Verkenner met overzicht

Werk je vaak met meerdere mappen tegelijkertijd en besteed je veel tijd aan bestandsbeheer, dan mag Q-Dir niet ontbreken op je lijst. Handig aan deze bestandsverkenner is de mogelijkheid om meerdere mappen tegelijkertijd op het scherm te plaatsen: je kunt de weergave van een kwadrant activeren en hiermee vier individuele maplocaties openen. De geopende mappen zijn ook te bewaren, zodat je deze een volgende keer in dezelfde weergave snel kan oproepen.

Wil je Q-Dir eerst proberen? Kies dan tijdens het installeren voor Portable installatie. Hiermee gebruik je het programma zonder het in Windows te installeren.

Om een samenstelling van mappen te bewaren, kies je voor Favorieten / Toevoegen aan favorieten. Om de exacte weergave te bewaren, plaats je een vinkje bij Met de huidige weergave en venstergrootte. Heb je een specifieke kolomindeling, dan kun je de optie Instellingen kolommen en weergave selecteren. Met de optie Q-Dir Hoofdvensterplaatsing zorg je ervoor dat het hoofdvenster van Q-Dir ook op de oorspronkelijke positie wordt geopend.

Met Q-Dir breng je eenvoudig meerdere mappen in beeld.

Werkomgeving bewaren

Het kost mogelijk wat tijd, maar eenmaal ingesteld beloont Q-Dir je met een persoonlijke werkomgeving. Sla deze op. Kies voor Bestand / Sla huidige instelling op. Verder loont het om een blik te werpen op de instellingen van de bestandsverkenner. Kies voor Extra’s / Meer opties.

Als je Q-Dir vaak gebruikt, voeg je de bestandsverkenner toe aan het menu van de rechtermuisknop. Op de tab Algemeen plaats je een vinkje bij Voeg Q-Dir toe aan contextmenu. Via de tab Kleuren breng je meer overzicht aan door de verschillende bestanden een eigen kleur te geven. Op deze manier onderscheid je bijvoorbeeld sneller een zip- en een html-bestand. Gebruik je meerdere computers en wil je hierop dezelfde instellingen hanteren? Exporteer de kleureninstellingen dan via de knop Export.

De meeste opties van Q-Dir vind je direct via de menubalk. Klik op Extra’s. Via het menu kun je het uiterlijk van de bestandsverkenner aanpassen (onder meer via Kleur en weergave) en bepalen welke werkbalken in de omgeving zichtbaar zijn (via Titelbalk, Adresbalk en Statusbalk). In het menu vinden we ook de sectie Q-Dir altijd. Klik hierop en geef aan wat er altijd moet gebeuren zodra je Q-Dir opent. Zo kun je hier aangeven dat het venster altijd wordt gemaximaliseerd of dat juist de vensterpositie van de vorige sessie moet worden hersteld.

Zet de werkomgeving van Q-Dir naar jouw hand.

Ondersteuning voor tabbladen

Prettig is dat Q-Dir ook tabbladen ondersteunt, zoals we inmiddels kennen van de verkenner in Windows 11. In Q-Dir is deze mogelijkheid wel minder zichtbaar. Klik op een leeg gedeelte direct naast een bestaande tab. Q-Dir opent vervolgens een nieuwe tab (met als standaardlocatie Deze pc) naast de bestaande. Dit kun je oneindig herhalen. De aanvullende instellingen voor tabbladen vind je via het menu Extra’s / Tabbladen. Daar bepaal je bijvoorbeeld of je de tabbladen met een muisklik wilt sluiten en welke map je als standaard wilt gebruiken bij het openen van nieuwe tabs.

Geef de aanvullende instellingen voor de tabbladen op.

Explorer++

Compacte verkenner

Ben je op zoek naar een compacte en lichte bestandsverkenner, dan is Explorer++ de moeite waard. Je hoeft de bestandsverkenner bovendien niet te installeren, maar kunt deze als portable uitvoering gebruiken. Maak je nog gebruik van Windows 10, dan haal je met Explorer++ meteen een aantal features in huis die in Windows 11 standaard zijn. Een goed voorbeeld hiervan is de ondersteuning voor tabbladen.

Ben je tevreden over Explorer++, dan kun je deze bestandsverkenner als standaard instellen. Kies Tools / Options. Op de tab General ga je in het vak Default File Manager naar Replace Explorer for all folders. In plaats hiervan kun je Explorer++ ook alleen gebruiken voor het werken met systeembestanden: dan kies je voor Replace Explorer for filesystem folders. In hetzelfde optievenster vind je aanvullende instelmogelijkheden. Zo kun je onder meer via Tabs opgeven of het openen van een nieuwe map altijd moet plaatsvinden in een nieuwe tab. Via de tab Window pas je de standaardindeling van Explorer++ aan.

Explorer++ is compact en een echte lichtgewicht.

Total Commander

Veel functionaliteiten

Als het gaat om alternatieve bestandsverkenners, mag Total Commander niet ontbreken in de lijst. Dat is ook niet zo vreemd als je bedenkt dat het programma alweer ruim dertig jaar meegaat. Het programma zelf biedt al een complete set functies, maar minstens even interessant is de mogelijkheid om extra functies toe te voegen met behulp van plug-ins.

De eerste keer dat je de bestandsverkenner opent, is het even wennen aan de grote hoeveelheid opties. Je doet er verstandig aan wat tijd te steken in het aanpassen van de omgeving aan je eigen wensen. Kies voor Configuratie / Opties en stel het uiterlijk van het programma in via het onderdeel Weergave. Total Commander beschikt ook over een donkere modus, die je activeert via Configuratie / Donker.

Extra functionaliteit in Total Commander voeg je toe via plug-ins. Een overzicht hiervan vind je op de website van de makers: www.ghisler.com/plugins.htm. Er bestaan verschillende soorten uitbreidingssets. Zo zijn er plug-ins waarmee je exotische bestandsformaten bekijkt of opent. Bovendien kun je plug-ins installeren waarmee je aanvullende informatie over bestanden en mappen opvraagt. Let bij het selecteren en proberen van plug-ins wel goed op de versie van Total Commander waarvoor de plug-in is ontwikkeld: die informatie vind je op de website.

Inhoud vergelijken

Net als XYplorer biedt Total Commander een handige functie waarmee je verschillende mappen met elkaar kunt vergelijken. Zo ontdek je relatief snel of de vaste schijf dubbele bestanden heeft en kun je op een veilige manier je omgeving opschonen. Kies in het hoofdvenster van Total Commander voor Bestand / Vergelijken op inhoud. Het venster bestaat uit twee gedeelten. Blader voor zowel de linker- als rechterhelft naar de map die je met elkaar wilt vergelijken. Rechts in het venster geef je aan met welke criteria wordt vergeleken, bijvoorbeeld Hoofdlettergevoelig of Herhaalde spaties negeren.

WinDirStat

Serieus bestandsbeheer

Ga je serieus aan de slag met bestandsbeheer, dan is het nuttig om te zien hoe de schijf wordt gebruikt en de ruimte wordt verdeeld. Je kunt hiervoor gebruikmaken van WinDirStat. Het venster toont een verzameling van gekleurde vlakken. Hiermee zie je snel welke bestandssoorten aanwezig zijn en welke grootte ze hebben. Het bovenste gedeelte van het venster toont een tekstuele weergave van de bestanden, vergelijkbaar met de (alternatieve) bestandsverkenners die we in dit artikel bespreken. Je mag WinDirStat gratis gebruiken.

De eerste keer dat je WinDirStat opent, vraagt het programma welke stations je wilt bekijken. Voor een totaaloverzicht kies je voor Alle lokale stations. Ook kun je kiezen voor Afzonderlijke stations en vervolgens de individuele stations selecteren. Het hoofdvenster toont de resultaten. Voor het beoordelen van de gekleurde vlakken kun je gebruikmaken van de legenda: deze wordt rechts in het venster getoond. WinDirStat maakt bijvoorbeeld onderscheid tussen systeembestanden, programma’s en gebruikersbestanden. Het programma kan ook laten zien welke bestanden dubbel op het systeem aanwezig zijn. Open hiervoor de tab Duplicaatbestanden.

Hoe is jouw vaste schijf ingedeeld?

Everything

Alles gevonden

Over het zoekmechanisme in Windows (en daarmee in de verkenner) zijn de meningen verdeeld. Eerlijk is eerlijk: Windows lijkt lang niet altijd de gezochte bestanden te kunnen vinden. Stap je over op een alternatieve bestandsverkenner, dan is het ook de moeite waard om het zoekmechanisme onder handen te nemen.

Een interessant alternatief voor de standaard zoekmethode is Everything. Het programma is compact, snel en pakt het anders aan dan Windows. Allereerst maakt het in korte tijd een index van de inhoud van de vaste schijf. Alle bestanden worden vervolgens getoond. Pas zodra je de bestandsnaam in het vak typt, slinkt de lijst met treffers en houd je uiteindelijk de relevantste over. Ook prettig: naast een installeerbare versie van Everything kun je ook de portable versie gebruiken. Deze hoef je niet te installeren en gebruik je meteen.

Houd je van knutselen én automatiseer je alles in en om je huis met Home Assistant? Kijk dan zeker eens naar ESPHome. Je kunt eindeloos variëren met componenten. Dankzij de koppeling met Home Assistant bouw je gemakkelijk en voor weinig geld een lichtschakelaar of sensor, om maar wat te noemen. De LVGL-bibliotheek zorgt ervoor dat je nu ook eenvoudig met een touchscreen en zelfbedachte gebruikersinterface kunt werken. We laten zien hoe dat werkt met tips voor passende projecten.

ESPHome maakt het heel makkelijk om apparaten te maken voor een slim huis, zoals je eigen sensors. Zo bouwden we eerder al eens een luchtkwaliteitsmonitor, een infraroodzender/ontvanger en een controller met drukknoppen en leds, waarmee je apparaten kunt bedienen en de status aflezen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel: Zo maak je met ESPHome apparaten geschikt voor je smarthome.

De basis voor ESPHome is een kleine, voordelige en zuinige microcontroller, meestal de ESP32. ESPHome ondersteunt enorm veel componenten en biedt daardoor haast onbegrensde mogelijkheden. We helpen je kort op weg met ESPHome, maar gaan ook meteen een stapje verder met de toevoeging van een touchscreen en de LVGL-bibliotheek. Daar kun je sinds augustus 2024 officieel gebruik van maken binnen ESPHome.

Met LVGL kun je aan de hand van widgets een grafische gebruikersinterface opbouwen en weergeven (zie kader ‘Grafische interfaces met widgets’). Soms kom je de term HMI (Human Machine Interface) tegen, waarmee een grafische gebruikersinterface voor het bedienen van apparatuur wordt bedoeld.

De kracht van ESPHome is dat je niet alleen lokaal aangesloten apparaten bedienbaar kunt maken, bijvoorbeeld via een relais, maar ook alle apparaten die je binnen Home Assistant gebruikt.

1 Wat gaan we doen?

Met ESPHome kun je relatief eenvoudig apparaatjes voor je slimme huis maken. Een voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld Arduino en MicroPython is dat je niet hoeft te programmeren. Je hoeft alleen een configuratiebestand te maken waarin je de gebruikte microcontroller, verbindingsgegevens voor je wifi-netwerk en alle aangesloten componenten aanduidt. Hierna wordt firmware gemaakt en weggeschreven op je microcontroller. Alleen die eerste keer is dit soms wat lastig. Heb je het eenmaal werkend? Alle keren erna kun je heel eenvoudig de configuratie aanpassen en over-the-air (OTA) naar de microcontroller sturen.

In dit artikel gaan we met LVGL werken. Hiermee kun je binnen ESPHome grafische interfaces maken via widgets. Voor veel projecten zul je daarom niet eens componenten hoeven aan te sluiten, maar heb je genoeg aan een touchscreen. Denk bijvoorbeeld aan een lichtknop en helderheidsregeling voor een slimme lamp in Home Assistant, zoals we in dit artikel demonstreren. Je kunt natuurlijk ook geavanceerdere gebruikersinterfaces maken voor vrijwel elk apparaat in Home Assistant.

©pozitivo - stock.adobe.com

Je kunt bijvoorbeeld zelf een gebruikersinterface voor je slimme lampen bouwen, zodat je ze eenvoudig kunt bedienen.

2 Wat heb je nodig?

Wat hardware betreft, is het vrij eenvoudig. De ESP32-chip heeft snel de voorkeur boven de verouderde ESP8266-versie, zeker als je met een touchscreen gaat werken. De Raspberry Pi Pico W (zie gelijknamig kader) is ook een optie, maar die wordt nog niet volledig ondersteund binnen ESPHome.

Makkelijk om mee te starten is een eenvoudig ontwikkelbordje rondom de ESP32 dat je voor ongeveer 5 euro kunt aanschaffen. Het is wel fijn als je hier goede documentatie bij hebt, zodat je op zijn minst weet waar alle aansluitingen zitten.

Er zijn diverse varianten van de ESP32-module. Bekende opties zijn de ESP-WROOM-32E, ESP32-C3 en ESP32-S3. De ESP32-C3 wordt vaak in extra compacte bordjes gebruikt, die je onder de naam ‘super mini’ tegenkomt – handig als je niet veel aansluitingen nodig hebt of niet veel ruimte hebt.

De ESP32-S3 is een fijne optie vanwege de beschikbaarheid van PSRAM (Pseudo Static RAM), een voordelig type werkgeheugen dat onder meer nuttig is bij grafische toepassingen. Staat een touchscreen centraal in jouw project en wil je snel van start, overweeg dan een model met ingebouwde ESP32-chip (zie volgende paragraaf).

De ESP32-module is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar.

3 Touchscreen

Als je een touchscreen gaat gebruiken in je ESPHome-project, dan kun je eventueel een los exemplaar op de microcontroller aansluiten en configureren. Maar je kunt ook een touchscreen met ingebouwde ESP32 kiezen. Dat is vaak veel handiger en goedkoper. Je hoeft niet te solderen en kunt direct een gebruikersinterface bouwen in YAML-code. Het scheelt ook wat tijd. Bovendien zijn er zelfs modellen compleet met behuizing.

Kies een scherm dat door ESPHome wordt ondersteund. De website van ESPHome geeft goede suggesties. Je kunt ook afgaan op ervaringen van anderen. Het kan dan een iets grotere uitdaging zijn om de juiste configuratie voor je display in ESPHome te vinden. Je zult daarbij waarschijnlijk wel even moeten experimenteren, niet alleen bij het instellen van je display, maar ook bijvoorbeeld voor het touchgedeelte. Zelfs bij het vrij gangbare touchscreen dat we in dit artikel gebruiken, was dat een beetje prutsen.

Kies een touchscreen dat door ESPHome wordt ondersteund.

4 Scherm met ESP32

Voor dit artikel hebben we een eenvoudige ESP32-2432S028 gebruikt, met een resistief touchscreen van 2,8 inch met 240 × 320 pixels. Dit model wordt ook wel de ‘Cheap Yellow Display’ genoemd, wat vooral met de gele printplaat te maken heeft.

Er zijn meerdere varianten. Zo wordt in de schermpjes vaak de ILI9341-chip als aansturing gebruikt, maar soms ook de ILI9342, zoals in ons exemplaar. Dat vergt dan een heel kleine, maar noodzakelijke aanpassing in je configuratie.

Je kunt het scherm flexibel inzetten voor je IoT-projecten. Zoek je een wat groter touchscreen, dan kun je bijvoorbeeld de CrowPanel van Elecrow overwegen. Die is er in een versie van 5 inch (ca. 32 euro) en 7 inch (ca. 42 euro), inclusief acrylbehuizing en verzending via de fabrikant. Beide versies hebben een touchscreen met hoge resolutie van 800 × 480 pixels en zijn voorzien van de modernere ESP32-S3-chip. Het touchscreen is capacitief, wat zeker voor kleinere bedieningselementen fijner werkt dan het resistieve touchscreen in ons goedkope alternatief.

Tegenwoordig bestaan er ook ronde touchscreens. Een leuke optie (zij het met beperkte schermruimte) is de ESP32-2424S012 met een ESP32-C3-microcontroller, een rond kleuren-touchscreen van 1,28 inch en in een witte of zwarte behuizing. Makerfabs heeft een vergelijk schermpje zonder behuizing. De LilyGo T-RGB heeft een wat groter 2,1inch-scherm (zonder behuizing), maar is ruim twee keer zo duur.

De ESP32-2432S028 is een voordelig scherm (onder), een wat duurder alternatief is het capacitieve 5inch-aanraakscherm met ESP32 van Elecrow (boven).

5 Add-ons voor ESPHome

Hoewel je bijvoorbeeld een pc met Python kunt gebruiken voor het bewerken van je configuratiebestanden en het flashen van de microcontroller met de software voor ESPHome, is het meestal veel makkelijker om de add-on voor ESPHome binnen Home Assistant te gebruiken. Dat geeft ook een ander groot voordeel: je kunt de configuratie voor alle apparaten met ESPHome binnen Home Assistant beheren. Je zult zeker in de testfase veel wijzigingen aan de configuratie moeten maken.

Via de add-on voor ESPHome voeg je eenvoudig microcontrollers toe.

6 Microcontroller toevoegen

We gaan nu een verse microcontroller toevoegen. Je kunt eventueel ESPHome Web gebruiken om de microcontroller voor te bereiden voor gebruik met ESPHome, maar wij geven zoals gezegd de voorkeur aan de ESPHome-add-on, die je binnen Home Assistant kunt openen.

Je kunt voor deze methode de microcontroller gewoon via usb aansluiten op je eigen pc, maar dit vereist wel dat je Home Assistant opent via een beveiligde https-verbinding. Lukt dat niet? Als alternatief kun je de microcontroller ook via usb aansluiten op het systeem met Home Assistant zelf, voordat je verder gaat in ESPHome.

Het dashboard van ESPHome toont alle toegevoegde apparaten.

Ook leuk: Werk met wat je hebt: creëer je eigen alarmsysteem met Home Assistant

7 Configuratie

Klik binnen ESPHome op New device om een nieuwe microcontroller te initialiseren. Vul bij Name een naam in voor het apparaat. Bij Network name vul je de naam (SSID) in van het wifi-netwerk waarmee de microcontroller moet verbinden en bij Password het bijbehorende wachtwoord. Klik dan op Next.

In de volgende stap zal ESPHome een configuratiebestand maken, firmware bouwen en de microcontroller flashen. Klik daarvoor dus eerst op Connect. Als het goed is, kun je nu de com-poort selecteren waarmee de microcontroller is verbonden. Zie je geen com-poort, dan zul je eerst drivers moeten installeren. De instructies krijg je als je het venster sluit zonder een com-poort te selecteren. Als de verbinding is gelukt, zal de installatie verdergaan. Lukt het niet? Dan kun je kiezen voor Skip this step gevolgd door een handmatige configuratie.

Vul een naam in en de details voor het wifi-netwerk.

8 Touchscreen met ESP32

We gebruiken in dit artikel zoals gezegd de ESP32-2432S028 als voorbeeld. Dit is een touchscreen met ingebouwde ESP32-chip. Dit apparaatje kun je direct toevoegen aan ESPHome: precies zoals in paragraaf 7 staat omschreven, al moesten we in dit geval na het aanwijzen van de com-poort wel de boot-knop even indrukken.

Overigens bevat het apparaat meestal een voorgeprogrammeerde demo met een gebruikersinterface op basis van LVGL. Die zie je als je hem zo uit de doos op een voeding aansluit. Je kunt daarmee meteen de werking controleren. Je zult bij een model met resistief aanraakscherm overigens iets harder moeten drukken dan je misschien gewend bent.

We gebruiken dit voordelige 2,8inch-aanraakscherm, dat ook wel ‘Cheap Yellow Display’ wordt genoemd.

9 Schermconfiguratie

Na het toevoegen van je touchscreen heb je direct een basisconfiguratie voor ESPHome. Via Edit kun je deze configuratie aanpassen. Zowel voor het aansturen van het display als de registratie van het aanraken wordt SPI (Serial Peripheral Interface) gebruikt. Voor onze ESP32-2432S028 is dit de configuratie, rekening houdend met de gebruikte interne GPIO-pinnen:

We voegen nu eerst de configuratie van het display toe en in paragraaf 11 het touchgedeelte. Voor het display is de configuratie als volgt:

Merk op dat er ook een (oudere) variant van dit touchscreen is met de ILI9341. In dat geval gebruik je model: ILI9341 en invert_colors: false. Na het maken van de aanpassingen kies je Install. Je kunt nu kiezen hoe je de firmware wilt overbrengen. Meestal kies je Wirelessly voor over-the-air-updates. Het apparaat hoeft daarbij niet meer met jouw pc te zijn verbonden.

Binnen ESPHome kun je eenvoudig de configuratie bewerken.

10 LVGL-bibliotheek

Binnen ESPHome kon je voorheen met displays werken door binnen de component display met lambda bijvoorbeeld teksten met een bepaald lettertype naar je scherm te sturen. Als je LVGL gaat gebruiken, gebruik je geen lambda meer, maar alleen LVGL en widgets. Als eerste voegen we de LVGL-bibliotheek toe aan de YAML-code:

De optie buffer_size is ons geval noodzakelijk, vanwege de afwezigheid van PSRAM. In paragraaf 13 voegen we ook nog widgets toe. Omdat we dat hier nog niet hebben gedaan, zie je na het flashen als het goed is een demo met een knop, checkbox, cirkel met tekst en schuifbalk.

11 Configuratie touchscreen

Bediening via het scherm is nog niet mogelijk. Daarvoor moeten we het touchscreen toevoegen aan de configuratie van ESPHome:

Bewaar de aanpassingen en installeer de nieuwe firmware. Controleer of je de demo goed kunt bedienen. De regels onder on_touch zorgen dat in de logs de geregistreerde coördinaten worden getoond. Er kunnen aanpassingen nodig zijn in de regels onder calibration en transform.

12 Backlight

Het display is voorzien van een achtergrondverlichting (backlight) via pin 21. We definiëren deze output als volgt:

Daarna configureren we de achtergrondverlichting, waarbij we verwijzen naar de hierboven gedefinieerde output.

Na het flashen zal de backlight standaard aanstaan. Eventueel kun je deze vanuit Home Assistant aan- en uitzetten en de helderheid ervan regelen, bijvoorbeeld op basis van afwezigheid. Je kunt ook een script maken om de helderheid bij inactiviteit terug te brengen. Daarvoor verwijzen we je naar het uitgewerkte voorbeeld op GitHub (zie kader ‘Code downloaden’).

Binnen Home Assistant kun je eventueel ook de backlight aan- en uitzetten.

13 Widgets toevoegen

Onder de regel lvgl kun je nu de gewenste LVGL-componenten toevoegen aan je YAML-configuratie. Denk aan bijvoorbeeld knoppen, schuifregelaars, grafieken of labels. In dit voorbeeld voegen we aan de bovenkant alleen twee widgets toe voor een dimbare led, te weten een schakelaar (button) en schuifregelaar (slider).

De meeste opties dienen voor het positioneren van de widget. We geven bijvoorbeeld de breedte (width) en hoogte (height) aan, halen de widgets iets van de rand of met x en y, en regelen de uitlijning met align. Het gedeelte bij on_click zorgt dat de bewuste lamp in Home Assistant wordt omgeschakeld bij het klikken op de button. Voor de slider doen we hetzelfde onder on_release. Die acties zijn overigens om veiligheidsredenen niet direct mogelijk. In paragraaf 16 leggen we uit hoe je dit kunt toestaan.

We voegen in dit voorbeeld alleen twee eenvoudige widgets toe.

14 Interactie met Home Assistant

De entiteit voor de dimbare lamp heeft in Home Assistant de naam light.wledkantoor. De waardes zijn nodig om de widgets de juiste status te kunnen geven. Daarom voegen we hieronder een binary_sensor toe voor de status (aan of uit) en een sensor voor het helderheidsniveau. We werken vervolgens bij on_state en on_value de widgets bij als de status verandert in Home Assistant. Bij id vul je uiteraard de id van de betreffende widget in.

Gebruik de logfunctie om te zien of bijvoorbeeld een status verandert.

15 Toevoegen aan Home Assistant

De add-on voor ESPHome hebben we gebruikt om de microcontroller van firmware te voorzien. Maar je zult het apparaat hierna nog wel moeten toevoegen aan Home Assistant. Dat is heel eenvoudig: het wordt automatisch gevonden. In Home Assistant zie je via Instellingen / Apparaten en diensten het bewuste apparaat direct terug op het tabblad Integraties. Klik op de knop Toevoegen om het aan Home Assistant toe te voegen.

Het apparaat met ESPHome moet je nog toevoegen aan Home Assistant.

16 Acties toestaan

Als je het touchscreen bedient, zal Home Assistant een melding geven dat het ESPHome-apparaat heeft geprobeerd een actie in Home Assistant uit te voeren. Standaard is dit om veiligheidsredenen niet toegestaan, maar dit is eenvoudig op te lossen.

Ga naar Instellingen / Apparaten en klik dan onder het kopje Geconfigureerd op ESPhome. Achter het bewuste apparaat klik je vervolgens op Configureren. Zet een vinkje bij Toestaan dat het apparaat Home Assistant-acties uitvoert. Klik op Verzenden. Hierna zijn alle acties zoals het omschakelen van de lamp en regelen van de helderheid wel toegestaan.

Zorg dat het apparaat acties in Home Assistant mag uitvoeren.

Met slimme stekkers verander je je huis eenvoudig in een smart home: steek ze in een gewoon stopcontact, sluit er lampen of je televisietoestel op aan en regel via een app of met je stem bijvoorbeeld dat ze automatisch worden uitgeschakeld. Zo voorkom je onnodig stroomverbruik doordat apparaten niet meer op stand-by blijven staan. Maar slimme stekkers gebruiken zélf ook stroom. Welke zijn zuinig genoeg om écht geld te besparen?

Ook lezen: Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt

Slimme stekker of slim stopcontact?

De termen slimme stekker en slim stopcontact worden door elkaar gebruikt. Dat is een beetje verwarrend, maar wel begrijpelijk: het is een apparaat met aan de ene kant een stekker (voor je 'domme' stopcontact) en aan de andere kant een slim stopcontact. In dit artikel hanteren we de benaming slimme stekker.

Zo bespaart een slimme stekker stroom

Een slimme stekker helpt je stroom besparen door apparaten automatisch uit te schakelen, bijvoorbeeld 's nachts. Zo verbruikt je televisie geen stroom meer in de stand-bymodus. Je kunt instellen dat alle apparatuur op vaste tijden uitschakelt, bijvoorbeeld zodra je gaat slapen. Je kunt ook met één druk op de knop alle lampen en andere apparaten uitschakelen, zodat je niets vergeet. Slimme stekkers uit een hogere prijsklasse bieden bovendien inzicht in je stroomverbruik. Daardoor kun je gerichter energie besparen.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Verbruik van een slimme stekker

Tegenover de besparing staat het eigen stroomverbruik van slimme stekkers. Dat begint bij zo'n 0,3 watt en loopt op tot 2 watt. Niet veel, maar ze staan wel 24 uur per dag en 365 dagen per jaar aan. De zuinigste modellen verbruiken daardoor op jaarbasis 2,6 kWh (0,3 watt × 24 uur × 365 dagen ÷ 1000). Bij een stroomprijs van 0,30 euro per kWh komt dat neer op 0,79 euro per jaar. Een slimme stekker die 2 watt verbruikt kost op jaarbasis 5,26 euro. In een slim huis gebruik je al snel 10 slimme stekkers, waardoor je op jaarbasis aardig wat geld kunt besparen door de zuinigste modellen uit te kiezen.

Denk aan de compatibiliteit

Alleen letten op het stroomverbruik van een slimme stekker is niet genoeg. Het is minstens zo belangrijk dat de stekker goed samenwerkt met jouw slimme netwerk. De meeste modellen werken met Google Home en Amazon Alexa, terwijl Apple HomeKit selectiever is. Check daarom altijd de productbeschrijving om zeker te weten dat de slimme stekker bij jou thuis werkt.

Stroomverbruik en verbindingstype

Waar komt het grote verschil in stroomverbruik tussen slimme stekkers vandaan? Dat heeft alles te maken met de verbinding met je thuisnetwerk. De meeste stekkers gebruiken wifi om bereikbaar te blijven, zodat jij ze op afstand kunt bedienen. Maar wifi verbruikt relatief veel energie – het signaal is eigenlijk krachtiger dan nodig is voor dit soort toepassingen.

Een zuiniger alternatief is een hub die het wifisignaal omzet naar een lichter protocol, zoals Zigbee of Z-Wave. Die vormen een soort schakel tussen je netwerk en de slimme stekkers. Het grote voordeel: dit soort verbindingen verbruiken vaak minder dan 0,5 watt.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Zigbee en Z-Wave

De zuinige protocollen die gebruikt worden zijn Zigbee en Z-Wave en die werken allebei prima. Maar ze zijn niet verenigbaar met elkaar. Je zult dus één systeem moeten kiezen. Daarnaast heb je een centrale hub nodig om alles aan elkaar te koppelen. Dat is een kleine investering die zich, door de lagere stroomkosten, snel terugverdient.

Verbruik van hubs voor Zigbee en Z-Wave

Voor een compleet beeld moeten we ook kijken naar het stroomverbruik van een Zigbee- of Z-Wave-hub. Zigbee-hubs verbruiken doorgaans tussen de 0,5 en 3 watt. Sluit je meerdere slimme stekkers of andere apparaten aan, dan verdien je dat al snel terug ten opzichte van wifi. Z-Wave-hubs verbruiken wat meer, meestal tussen de 2 en 10 watt.

Ook qua veelzijdigheid zijn er verschillen. De Philips Hue Bridge (Zigbee) is bijvoorbeeld erg zuinig, met een verbruik tussen de 0,5 en 1 watt. Maar deze werkt uitsluitend met Philips Hue-apparaten.

Een slimme start is het halve werk

Zoals je ziet, zijn er heel wat factoren om rekening mee te houden. Breng daarom vooraf in kaart wat je nu nodig hebt én wat je in de toekomst verwacht te gebruiken. Zo voorkom je onnodige kosten en bespaar je op de lange termijn, vooral als je ook let op het energieverbruik per apparaat.

Nog meer energie besparen? ⤵️