Sommige fabrikanten durven meer dan duizend euro voor een smartphone te vragen. Zoveel hoeft een telefoon niet te kosten: wie een ‘gewoon goede’ smartphone zoekt, hoeft eigenlijk niet meer dan tweehonderd euro te besteden. Voor dat bedrag (of nog minder) heb je namelijk de keuze uit een aantal interessante modellen van allerlei merken. In deze groepstest zetten we acht budgetsmartphones tegenover elkaar en geven we antwoord op de vraag: welke is de beste koop?

Wat zijn de beste goedkope smartphones?

Bij het selecteren van smartphones voor deze groepstest hebben we gekeken naar modellen die maximaal 200 euro kosten, goed verkrijgbaar zijn in Nederland, 4G-ondersteuning hebben en op het recente besturingssysteem Android 7 (Nougat) draaien. Een vijfde vereiste is dat ze op papier een interessante prijs-kwaliteitverhouding bieden, we willen immers de beste budgetsmartphones testen. We kwamen tot acht toestellen die voor 175 tot 200 euro in de winkels liggen. We hebben ze uitvoerig onder handen genomen en met elkaar vergeleken op vlakken als bouwkwaliteit, beeldscherm en camera’s.

Nokia 5

Het welbekende Nokia is terug, met dank aan een nieuwe eigenaar die nu wereldwijd Nokia-telefoons met Android verkoopt. De Nokia 5 is één van die modellen en hij laat gelijk een goede indruk achter. Door de hoogwaardig afgewerkte metalen behuizing komt de 5 veel steviger en luxer over dan zijn verkoopprijs doet vermoeden, en is het zeker geen dertien-in-een-dozijn-telefoon. Wel is hij voor een 5,2inch-toestel aan de grote en zware kant, en oogt het scherm door de hd-resolutie niet zo scherp. Heel snel is de Nokia 5 ook niet (je moet regelmatig even wachten), al draait hij vlot genoeg en is hij wel voorzien van functies als een prima afdrukscanner en nfc-chip. De camera’s presteren gemiddeld voor een budgettelefoon. Foto’s missen vrij veel detail en de belichting is regelmatig een probleem. Gelukkig is de accuduur met anderhalf tot twee dagen wel dik in orde. Nokia zet vooral in op de software: het gebruikt een vrijwel standaard Android-versie, wil snel een Oreo-update uitrollen en belooft ook alvast een P-update voor volgend jaar. Daarnaast stelt het maandelijks razendsnel beveiligingsupdates beschikbaar, vermoedelijk minimaal tot de P-update.

©PXimport

Nokia 5

Prijs: €189,-
OS: Android 7.1 Nougat
Scherm: 5,2 inch (1280x720)
Processor: 1,4 GHz octacore (Qualcomm Snapdragon 430)
RAM: 2 GB
Opslag: 16 GB
Batterij: 3000 mAh
Camera: 13 megapixel (achter), 8 megapixel (voor)
Formaat: 149,7 x 72,5 x 8,55 mm
Gewicht: 160 gram
8Score80

Motorola Moto G5

Motorola maakt al jaren goede budgetsmartphones, en doet dat sinds vorig jaar als dochteronderneming van Lenovo. De Moto G5 heeft een degelijke behuizing van metaal en plastic, met een verwisselbare accu en goede vingerafdrukscanner. Het 5inch-beeldscherm oogt door de full-hd-resolutie bijzonder scherp en over de snelheid van de smartphone valt niet te klagen. Hetzelfde geldt voor de accuduur, die met ruim een dag prima in orde is. De 13- en 5megapixel-camera’s maken minder indruk, maar zijn voldoende om snel een fotootje voor WhatsApp te schieten. Door de grote randen boven en onder het beeldscherm is de Moto G5 wel aan de forse kant voor een 5inch-telefoon, al ligt hij door de gebolde achterkant fijn in de hand. Een nfc-chip ontbreekt, waardoor de telefoon bijvoorbeeld niet geschikt is om contactloos mee te betalen.

Het toestel draait op een vrijwel standaard Android-versie en staat op de lijst voor een Oreo-update. Wanneer die komt, heeft Motorola op moment van schrijven nog niet bekendgemaakt. Beveiligingsupdates worden ‘waar nodig’ beschikbaar gesteld, maar dat gebeurt niet elke maand.

©CIDimport

Motorola Moto G5

Prijs: €189,-
OS: Android 7.0 Nougat
Scherm: 5 inch (1920 x 1080)
Processor: 1,4 GHz octacore (Qualcomm Snapdragon 430)
RAM: 3 GB
Opslag: 16 GB
Batterij: 2800 mAh
Camera: 13 megapixel (achter), 5 megapixel (voor)
Formaat: 144,3 x 73 x 9,5 mm
Gewicht: 145 gram
8Score80

Motorola Moto E4 Plus

De tweede Motorola Moto-smartphone in deze test is de Moto E4 Plus. Het is het grootste en zwaarste toestel van de acht, maar ook het model dat veruit de beste accuduur biedt. De Moto E4 Plus gaat dankzij zijn enorme 5000mAh-accu moeiteloos twee dagen mee, bij zuinig gebruik zelfs drie dagen. De meeste concurrenten komen niet verder dan anderhalve dag. De accu van de Moto E4 Plus opladen duurt wel lang: bijna vier uur. Net als de Moto G5 heeft dit toestel een stevig ontwerp van metaal en plastic.

Verder biedt de telefoon (met 175 euro overigens het goedkoopste model in de test) een 5,5inch-beeldscherm (dat door de hd-resolutie niet zo scherp oogt) en functies als een vingerafdrukscanner en nfc-chip. Ook dualsim-ondersteuning en een micro-sd-slot zijn aanwezig. De keuze voor een oude, tragere MediaTek-processor is jammer. Die processor is één van de redenen dat de smartphone niet geüpdatet wordt naar Android Oreo, en je dus blijft zitten op de huidige, bijna standaard versie van Nougat. Reken ook niet (te veel) op beveiligingsupdates: de Moto E4 Plus is momenteel voorzien van de april-update.

©CIDimport

Motorola Moto E4 Plus

Prijs: €175,-
OS: Android 7.1 Nougat
Scherm: 5,5 inch (1280x720)
Processor: 1,2 GHz quadcore (MediaTek MT6737)
RAM: 3 GB
Opslag: 16 GB
Batterij: 5000 mAh
Camera: 13 megapixel (achter), 5 megapixel (voor)
Formaat: 155 x 77,5 x 9,6 mm
Gewicht: 198 gram
6Score60

Wileyfox Swift 2X

Het relatief onbekende, Britse Wileyfox maakt al een paar jaar goedkopere smartphones, met de Swift 2X als meest recente model. Toch zou je dat niet direct zeggen, het metalen ontwerp met fijn gebolde achterkant geeft de telefoon een premium uitstraling en dito gevoel. Dit wordt verstrekt door de aanwezigheid van een usb-c-aansluiting (de andere geteste toestellen hebben micro-usb), waarbij de usb-kabel altijd past en de accu sneller oplaadt. Een (snel)lader moet je wel zelf regelen, want om de prijs laag te houden levert Wileyfox alleen een usb-kabel mee. Het 5,2inch-beeldscherm maakt indruk met de full-hd-resolutie en fraaie kleurweergave. De (nogal gladde behuizing) heeft een goede vingerafdrukscanner en biedt ruimte aan twee simkaarten, een micro-sd-slot en 32GB opslaggeheugen. De accuduur is bovengemiddeld goed, de snelheidsprestaties zijn prima. De 16megapixel-camera heeft last van een trage camera-app en levert onder alle omstandigheden wisselvallige foto’s af. Wileyfox voorziet de Swift 2X van een nagenoeg kale Android-versie, aangevuld met fijne slimmigheden die je misschien kent van het vroegere Cyanogen OS. De fabrikant belooft een Oreo-update en voor een langere periode elke maand een beveiligingsupdate.

©PXimport

Wileyfox Swift 2X

Prijs: €199,-
OS: Android 7.1 Nougat
Scherm: 5,2 inch (1920 x 1080)
Processor: 1,4 GHz octacore (Qualcomm Snapdragon 430)
RAM: 3 GB
Opslag: 32 GB
Batterij: 3010 mAh
Camera: 18 megapixel (achter), 8 megapixel (voor)
Formaat: 143 x 73 x 8,2 mm
Gewicht: 153 gram
9Score90

Samsung Galaxy J3 (2017) Duos

De tijd waarin goedkope Samsung-smartphones een plastic ontwerp en kleine en slechte kwaliteit beeldschermen hadden, ligt al even achter ons. De Galaxy J3 (2017) Duos laat het zien, met zijn fraaie behuizing van metaal en plastic en een prima 5inch-beeldscherm. De gebruikte hd-resolutie is niet spannend, maar de kleurweergave is bovengemiddeld goed. De J3, waarvan wij de dualsim-versie getest hebben, is het enige toestel van de acht zonder vingerafdrukscanner. De telefoon behoort tot de minder snelle modellen, maar draait aardig. Verrassend is dat de kleine 2400mAh-accu moeiteloos een dag meegaat, als je het rustiger aandoet zelfs anderhalve dag. Met de 13megapixel-camera kun je nette foto’s en video’s maken en de frontcamera levert prima selfies af. Met de Samsung-software valt goed te werken, zeker als je er bekend mee bent, al houden wij persoonlijk meer van de standaard Android-versie. Samsung levert namelijk best veel applicaties mee (die je kunt uitschakelen of verwijderen) en zegt niet of de J3 (2017) Duos een Oreo-update krijgt. Het belooft wel software-ondersteuning tot juli 2019, maar daarbij gaat het vermoedelijk om beveiligingsupdates.

©PXimport

Samsung Galaxy J3 (2017) Duos

Prijs: €199,-
OS: Android 7.0 Nougat
Scherm: 5 inch (1280 x 720)
Processor: 1,4 GHz quadcore (Samsung Exynos 7570)
RAM: 2 GB
Opslag: 16 GB
Batterij: 2400 mAh
Camera: 13 megapixel (achter), 5 megapixel (voor)
Formaat: 143,2 x 70,3 x 8,2 mm
Gewicht: 142 gram
7Score70

Wiko View

De Wiko View, sinds september te koop, biedt als enige budgetsmartphone een beeldscherm met 18:9-verhouding. Hierbij is het scherm langwerpiger dan een traditioneel 16:9-scherm, en zie je meer tekst of beeld. Door de vrij smalle schermranden is de View met z’n 5,7inch-scherm praktisch even groot als de geteste 5,2inch-telefoons en komt hij moderner over. Het ontwerp van metaal en plastic, inclusief vingerafdrukscanner en verwisselbare accu, is prima maar trekt bovengemiddeld veel vingerafdrukken aan. Ook jammer is dat het grote scherm slechts een hd-resolutie heeft en daarom niet scherp overkomt, en de witweergave niet accuraat is. De accuduur is voldoende, maar elke nacht opladen is vereist. De View is niet de snelste telefoon, maar draait prima en heeft een ruime 32 GB (uitbreidbaar) opslaggeheugen. Wiko voorziet de smartphone van een Android Nougat-versie die veel op het standaard besturingssysteem lijkt, maar wat extra functies toevoegt. Opvallend is dat de Nederlandse software veel vertaalfouten bevat. Volgens Wiko krijgt de View een Oreo-update en worden er – vanaf de release – minimaal twee jaar lang beveiligingsupdates verspreid, met een minimum van één per drie maanden.

©PXimport

Wiko View

Prijs: €199,-
OS: Android 7.1 Nougat
Scherm: 5,7 inch (1440 x 720)
Processor: 1,4 GHz quadcore (Qualcomm Snapdragon 425)
RAM: 3 GB
Opslag: 32 GB
Batterij: 2900 mAh
Camera: 13 megapixel (achter), 16 megapixel (voor)
Formaat: 151,5 x 73,1 x 8,7 mm
Gewicht: 160 gram
8Score80

General Mobile GM6d

De Turkse smartphonemaker General Mobile werkt voor de GM6d samen met Google. Wat direct opvalt, is dat de behuizing van het toestel niet zo stevig is als die van concurrenten. Ook de accuduur is ondermaats, wat opvallend is omdat de GM6d een grote 3000mAh-accu en kleiner beeldscherm heeft met een vrij lage resolutie. Dat hd-scherm van 5 inch valt tegen op vlakken als de kleurweergave en helderheid, al is de scherpte wel voldoende. De camera’s schieten weinig indrukwekkende plaatjes en de gebruikte MediaTek-processor kan de software niet altijd bijbenen. Waar de telefoon wel goed mee scoort, is zijn snelle vingerafdrukscanner, ruime opslaggeheugen (32 GB, uitbreidbaar) en verwisselbare accu. Maar het grootste pluspunt van de GM6d is zijn software, waar Google om de hoek komt kijken. De Android-maker zet er de standaard-versie van het besturingssysteem op, verzorgt updates naar Android Oreo en P (dat volgend jaar uitkomt) en stelt drie jaar lang maandelijks een beveiligingsupdate beschikbaar. Zo’n Android One-softwarebeleid, uitgevoerd door Google, vind je in ons land enkel op de GM6d en twee andere oudere General Mobile Android One-telefoons.

©PXimport

General Mobile GM6d

Prijs: €199,-
OS: Android 7.0 Nougat
Scherm: 5 inch (1280 x 720)
Processor: 1,5 Ghz quadcore (MediaTek MT6737T)
RAM: 3 GB
Opslag: 32 GB
Batterij: 3000 mAh
Camera: 13 megapixel (achter), 8 megapixel (voor)
Formaat: 144 x 71,3 x 8,6 mm
Gewicht: 150 gram
6Score60

Huawei P8 Lite (2017)

De Huawei P8 Lite (2017) oogt door zijn behuizing van glas en plastic anders dan de zeven (deels) metalen concurrenten in deze test, en ziet er luxe uit. In de praktijk voelt het toestel echter vrij goedkoop en fragiel aan en zit hij in mum van tijd onder de vingerafdrukken. Het 5,2 inch grote full-hd-beeldscherm komt beter over, net als de snelle vingerafdrukscanner en aanwezigheid van functies als dualsim, nfc en een micro-sd-slot. De HiSilicon-processor is lekker rap en zorgt ervoor dat de P8 Lite (2017) snel in gebruik is, terwijl de 3000mAh-accu zonder zorgen een lange dag meegaat. De camera’s van de telefoon leveren over het algemeen nette plaatjes af, al vormt de belichting (bijvoorbeeld op een zonnige dag) regelmatig problemen als je snel een foto schiet. Huaweis ingrijpende software werkt beter dan een paar jaar geleden, maar komt op bepaalde vlakken nog steeds onlogisch over en levert ongevraagd veel apps en spelletjes mee. Daarnaast geeft de fabrikant niet om beveiligingsupdates: de P8 Lite (2017) heeft op moment van schrijven de februari-update. Of er een Android Oreo-update komt, is nog onbekend.

©PXimport

Huawei P8 Lite (2017)

Prijs: €199,-
OS: Android 7.0 Nougat
Scherm: 5,2 inch (1920 x 1080)
Processor: 2,1 GHz octacore (HiSilicon Kirin 655)
RAM: 3 GB
Opslag: 16 GB
Batterij: 3000 mAh
Camera: 12 megapixel (achter), 8 megapixel (voor)
Formaat: 147,2 x 72,9 x 7,6 mm
Gewicht: 147 gram
7Score70

Conclusie

Wie op zoek is naar een ‘gewoon goede’ smartphone met een prijskaartje van maximaal tweehonderd euro, heeft veel keuze. Modellen als de Samsung Galaxy J3 (2017) en Huawei P8 Lite (2017) zullen het commercieel goed doen, maar blijken allround niet de beste toestellen. De Motorola Moto E4 Plus (beste accuduur) en General Mobile GM6d (beste softwarebeleid) zijn vooral interessant voor een specifieke groep gebruikers, terwijl de Wiko View – vrij succesvol – een vernieuwend type ontwerp en beeldscherm naar het goedkopere smartphonesegment brengt. Nokia maakt met de ‘5’ een goede comeback op de smartphonemarkt en Motorola’s Moto G5 valt op door de scherpe prijs-kwaliteitverhouding, waarbij we die laatste het predicaat Redactietip geven. De smartphone die wat ons betreft het best uit deze test komt en dus het meeste waar biedt voor maximaal 200 euro, is de Wileyfox Swift 2X.

Hieronder vind je de testresultaten terug in een overzichtelijke tabel (.pdf).

©PXimport

Je game-ervaring hangt sterk af van hoe goed je hardware aansluit bij de vaak hoge eisen van moderne games. Maar zelfs met minder krachtige hardware kun je met de juiste instellingen vaak soepel gamen zonder storende elementen.

In het kader ‘Game-pc’ vind je specifieke tips voor het aanschaffen van hardwarecomponenten die ideaal zijn voor een krachtige game-pc. Dit lijkt ons nuttig, maar het is natuurlijk minder relevant als je niet bereid bent (flink) te investeren in nieuwe onderdelen. Met dit artikel richten we ons daarom hoofdzakelijk op de lezer die met een beperkt budget zijn bestaande systeem wil behouden en optimaliseren.

Je kunt namelijk op veel vlakken verbeteringen aanbrengen, vooral bij hardware (zoals cpu, gpu, monitor en opslagmedium), netwerk, besturingssysteem, drivers, processen en applicaties.

Voor je begint met optimaliseren, is het belangrijk inzicht te krijgen in de belangrijkste factoren voor ‘glitchvrij’ gamen, zodat je weet waar je aandacht aan moet besteden.

1 Factoren

Een van de belangrijkste factoren is een hoge framerate, doorgaans uitgedrukt in fps (frames per seconde). Dit is de snelheid waarmee de beelden worden getoond en hangt sterk af van je gpu en cpu. Bij eenvoudige games volstaat 30 fps vaak, maar grafisch intensieve games spelen merkbaar beter bij 60 fps. Voor intens competitief gamen is zelfs 144 of meer fps raadzaam. Het is belangrijk dat de fps daarbij stabiel blijft, aangezien schommelingen haperingen in het beeld kunnen veroorzaken.

Ook invoervertraging (input latency) is van belang, zeker bij competitieve games. Een lage vertraging tussen je acties, zoals muisklikken of toetsindrukken, en wat je ziet op het scherm is essentieel. Deze vertraging wordt beïnvloed door de gpu, cpu, monitor en bij online gamen ook door je internetverbinding. Ook netwerkvertraging (lag) wil je in dit geval zeker vermijden.

Daarnaast wil je het zogeheten ‘tearing’ voorkomen, waarbij het beeld lijkt te breken of te verschuiven. Dit probleem ontstaat door een gebrekkige synchronisatie tussen je gpu en monitor, doordat de gpu te weinig of net te veel frames levert.

In dit artikel geven we concrete tips en technieken om precies zulke storende factoren als te lage of inconsistente fps, te hoge invoer- of netwerkvertraging en tearing te vermijden.

Bij tearing lijkt het beeld op te breken in meerdere delen, dat wil je natuurlijk voorkomen.

2 Benchmarking

Voor je met optimalisatietechnieken start, is het verstandig eerst te meten hoe goed je huidige configuratie presteert. Na upgrades of optimalisaties kun je dezelfde meting herhalen voor een duidelijke vergelijking.

Zo’n meting voer je uit met een benchmark. Een van de bekendste is 3DMark. Deze tool bevat verschillende tests om prestaties van je gpu, cpu en je systeem als geheel in een game-context te meten. Je kunt bijvoorbeeld Time Spy gebruiken om DirectX 12-prestaties van games te analyseren. Fire Strike focust op DirectX 11 (voor mid-range-systemen), terwijl Port Royal geschikt is voor raytracing-prestaties. Voor meer technische uitleg van deze benchmarks kun je de online gebruikersgids raadplegen.

Andere benchmarks zijn ook beschikbaar. Cinebench bijvoorbeeld meet via hoge kwaliteit 3D-afbeeldingen de prestaties van je cpu, inclusief afzonderlijke kernen. Voor grafische benchmarking en stresstests van je gpu kun je bijvoorbeeld Unigines Heaven of Superposition gebruiken.

Time Spy van 3DMark meet de prestaties van de Microsoft API DX12.

3 Monitoring

Tijdens het gamen is het nuttig om de prestaties van verschillende onderdelen te meten. Een handig hulpmiddel hiervoor is RivaTuner Statistics Server (RTSS), dat bijvoorbeeld geïntegreerd is in MSI Afterburner. Deze tool is ideaal voor veilig en eenvoudig gpu-overklokken zonder veel technische kennis (zie paragraaf 5).

Installeer MSI Afterburner samen met de RivaTuner-software en start het programma. Klik op het tandwielpictogram en controleer of de juiste gpu is geselecteerd. Ga naar het tabblad Toezicht en vink de onderdelen aan die je wilt monitoren, zoals GPU temperatuur, GPU gebruik, GPU core klok, GPU ventilator snelheid, GPU temp/power/voltage limit, CPU temperatuur/gebruik/klok (genummerde cpu-kernen hoef je niet te selecteren), CPU power, Beeldverversings snelheid en Frame tijd. Zet bij elk item ook een vinkje bij Toon informatie op het scherm (OSD) en bevestig je keuzes.

Open vervolgens het instellingenvenster van RTSS via het pictogram in het Windows-systeemvak. Controleer of Show On-Screen Display is ingeschakeld en kies bij voorkeur Raster 3D als weergave. Optimaliseer en positioneer deze naar wens. Deze OSD werkt doorgaans goed in DirectX- en OpenGL-games. Overigens bevat Steam een fps-teller die je met behulp van Alt+Tab op je scherm kunt zetten.

RivaTuner Server Statistics is hier gekoppeld aan de monitoringtool MSI Afterburner.

4 Hardware

Meten is weten, en die fase hebben we afgerond. Nu richten we ons volledig op diverse optimalisaties, opgesplitst in verschillende (en deels overlappende) categorieën. We beginnen met de hardware, met de gpu in de hoofdrol.

Houd je gpu-drivers regelmatig, bijvoorbeeld maandelijks, up-to-date. Gebruik hiervoor bij voorkeur de software van de fabrikant, zoals GeForce Experience of de Nvidia-app, of AMD Adrenalin Edition. Via het configuratiescherm van deze tools krijg je vaak extra opties voor betere gameprestaties, met invloed op zowel fps als beeldkwaliteit.

We nemen Nvidia als voorbeeld. Open NVIDIA Control Panel en ga naar 3D-instellingen beheren. Overweeg bij Algemene instellingen de volgende instellingen voor het basisprofiel: Energiebeheermodus op Optimaal vermogen; Textuurfilteren – Kwaliteit op Prestatie; Thread Optimalisering op Aan; Grootte shadercache op Onbeperkt; en Weinig vertraging-modus op Aan of Ultra. Bevestig met Toepassen. Klik op Beginwaarden om terug te keren naar de standaardinstellingen.

Je kunt hier ook Verticale synchronisatie op Uit zetten, maar in principe horen de gpu-frames afgestemd te zijn op de verversingsfrequentie (refresh rate) van je monitor. Heb je last van tearing, zet deze instelling dan op Aan of kies een van de andere opties.

Controleer ook even de instellingen van je muis of controller via Instellingen / Bluetooth en apparaten. Kies hier Muis / Aanvullende muisinstellingen. Voor preciezere en consistentere muisaansturing kun je op het tabblad Opties voor de aanwijzer de optie Precisie van de aanwijzer verbeteren uitschakelen, waarmee je aanwijzerversnelling uitzet, wat de cursorbeweging voorspelbaarder maakt.

Vanuit het configuratiescherm kun je allerlei instellingen van je gpu aanpassen.

5 Hardware overklokken

Gevorderde gebruikers kunnen ook overwegen hun gpu te overklokken. Ga eerst na of er in het UEFI/BIOS van je systeem hiervoor geen zogeheten XMP’s (eXtreme Memory Profile) beschikbaar zijn gesteld door de geheugenfabrikant. Je herkent deze aan opties zoals XMP, Memory Profile of DOCP. Kies het gewenste profiel waarbij je geheugen op een hogere snelheid kan werken.

Bij de meeste games kun je voordeel halen uit een overgeklokte gpu. Hiervoor is MSI Afterburner zeer geschikt, omdat je hiermee veilig kunt werken. Je combineert dit bij voorkeur met MSI Kombustor (klik na installatie op het K-pictogram in MSI Afterburner), een stresstest-tool die de stabiliteit van jouw gpu na overklokken controleert via zware grafische workloads.

Begin met het verhogen van de Core Clock (MHz) - niet de Core-voltage - in stappen van ongeveer 20. Boven de 50 verhoog je bij voorkeur in stappen van 10. Bevestig telkens met Toepassen (ronde knop met vinkje). Lukt dit niet, zet dan (indien mogelijk) de schuifknoppen bij Power Limit (%) en Temp Limit (°C) tijdelijk op het maximum, en stel via de A-knop de Fan Speed (%) in op 75%. Bevestig je instellingen met Toepassen.

Laat tijdens de aanpassingen de stresstest in Kombustor draaien en houd de resultaten in de gaten, zoals de gpu-temperatuur (je kunt hier ook de OSD van RTSS oproepen). Als deze te hoog wordt of de stresstest crasht, verlaag de waarde dan met ongeveer tien procent.

Verhoog daarna de Memory Clock in stappen van maximaal 10. Blijf ook hier tien procent onder de waarde waarbij de stresstest onstabiel wordt. Klik vervolgens op Opslaan (diskette-pictogram) en selecteer profielknop 1. Tot slot klik je rechtsboven op de Windows-knop, zodat je systeem voortaan met deze profielwaarden opstart.

Overklokken met MSI Afterburner, met Kombustor als ‘waakhond’ (je ziet hier ook de RTSS-overlay).

6 Systeeminstellingen

Op het niveau van je besturingssysteem kun je enkele instellingen optimaliseren. We nemen Windows 11 als uitgangspunt. Ga naar Instellingen / Gaming. Open Gamemodus en schakel deze in. Hiermee verbeter je de prestaties tijdens het gamen door cpu- en gpu-bronnen prioriteit te geven (onder meer om framedrops te voorkomen), achtergrondprocessen te beperken en storende meldingen uit te schakelen.

Zorg er ook voor dat Windows-updates niet tijdens een gamesessie starten. Ga naar Instellingen / Windows Update, klik op Geavanceerde Updates en stel bij Gebruikstijden instellen de gewenste uren in via Handmatig.

Met de ingebouwde module Energiebeheer kun je het voorkeurschema instellen op Hoge prestaties. Voor snellere pc’s kun je zelfs de optie Topprestaties activeren door op de Opdrachtprompt dit commando uit te voeren:

Met powercfg /list controleer je of het schema is toegevoegd. Verwijder een schema met powercfg /delete <ID>. Of maak in Energiebeheer je eigen schema met Een energiebeheerschema maken.

Je kunt ook grafische instellingen per app aanpassen. Ga naar Instellingen / Systeem / Beeldscherm / Graphics. Zoek de gewenste app, selecteer deze, klik op Opties en kies bijvoorbeeld Hoge prestaties. Bevestig met Opslaan.

Je kunt ook een extra energiebeheerschema voor topprestaties zichtbaar maken.

7 Extra instellingen

Je kunt een paar extra systeeminstellingen aanpassen om de gameprestaties verder te verbeteren. Controleer bijvoorbeeld de locatie van het bestand pagefile.sys, vooral bij beperkt intern geheugen. Windows verplaatst data van het RAM naar dit virtuele geheugenbestand om ruimte vrij te maken. Zorg dat dit bestand op een snelle ssd staat.

Controleer dit via Instellingen / Systeem, klik op Geavanceerde systeeminstellingen en druk op Instellingen op het tabblad Geavanceerd. Klik op Wijzigen. Staat je Windows-schijf niet op een snelle ssd, dan beperk je via Aangepaste grootte de ruimte op deze schijf en wijs je het grootste deel toe aan de snelste schijf. Of kies Grootte wordt door het systeem beheerd. Bevestig met Instellen en OK.

Daarnaast kun je HAGS (Hardware GPU Scheduling) activeren, waarmee de gpu grafische taken rechtstreeks afhandelt. Dit versnelt processen en verbetert grafische prestaties, met minder stutter en invoervertraging. Ga hiervoor naar Instellingen / Systeem, kies Beeldscherm / Graphics en klik op Standaardinstellingen voor afbeeldingen wijzigen. Als je gpu dit ondersteunt, kun je hier GPU met hardwareversnelling plannen inschakelen. Eventueel schakel je hier ook Optimalisaties voor games met vensters in, wat de prestaties van DirectX 10/11-games in venstermodus ten goede kan komen.

HAGS kan de grafische prestaties wat opkrikken als je gpu dit ondersteunt.

Op zoek naar de optimale game-ervaring? Met deze accessoires creëer je jouw ideale gameroom

8 Software

Bij online gamen is natuurlijk ook een optimale netwerkconnectie van groot belang. Idealiter gebruik je hiervoor een bekabelde verbinding of een draadloze router met 5GHz-wifi voor een lagere ping. Controleer je wifi-snelheid met een gratis tool zoals www.speedtest.net.

Voordat je andere software aanpast, is het verstandig eerst de tuningsmogelijkheden van je game-applicaties zelf te bekijken. Veel games, zoals Age of Empires III, bieden via schuifbalken, numerieke waarden of andere instellingen opties om framerate en andere prestaties te beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan instellingen voor grafische detaillering, zoals texturen en schaduwen, anti-aliasing-technieken en tekenafstand (de mate waarin verder afgelegen objecten worden gerenderd).

Verder, om onnodig geheugenverbruik te beperken, kun je controleren welke apps automatisch opstarten met Windows. Schakel overtollige apps uit via Windows Taakbeheer (Ctrl+Shift+Esc) in de rubriek Opstart-apps.

In Taakbeheer kun je bij Processen en Services onnodige achtergrondprocessen en services tijdelijk uitschakelen via het contextmenu, vooropgesteld dat je goed weet wat je doet. Gevorderde gebruikers kunnen in de rubriek Details per applicatie via het contextmenu de opties Prioriteit (hoeveelheid toegewezen processortijd; kies bij voorkeur niet voor realtime) en eventueel Affiniteit (hoeveel en welke processorkernen worden gebruikt) aanpassen.

Overweeg ook het gebruik van gameboosters, die gameprestaties semiautomatisch optimaliseren. Een bekende gratis tool is Razer Cortex (extra tools niet installeren). Na aanmelding kun je via Game booster met Boost now meerdere optimalisaties uitvoeren, zoals Disable CPU Sleep Mode, Clear Clipboard, Clean RAM en Disable Telemetry. Ook kunnen geselecteerde processen en services worden uitgeschakeld om geheugen vrij te maken. Met de optie Restore now herstel je de oorspronkelijke instellingen.

Een andere populaire tool is MSI Dragon Center, die zich vooral richt op MSI-hardwarecomponenten en vergelijkbare functionaliteit biedt.

Gamebooster Razer Cortex automatiseert het optimaliseren van systeeminstellingen en achtergrondprocessen.

9 Netwerk

Bij online gamen is natuurlijk ook een optimale netwerkconnectie van groot belang. Idealiter gebruik je hiervoor een bekabelde verbinding. Controleer in Apparaatbeheer (klik met rechts op de Windows-startknop) of de drivers van je netwerkadapter up-to-date zijn. Klik met rechts op een adapter en kies Stuurprogramma bijwerken.

Je kunt ook kiezen voor een draadloze 5GHz-wifi-router. Controleer je wifi-snelheid met een gratis tool zoals www.speedtest.net. Daarnaast kun je voor draadloze netwerken een speciale tool gebruiken om de signaalkwaliteit te analyseren, zoals Acrylic Wi-Fi Analyzer. Dit onderdeel van de Acrylic Suite biedt een live signaalgrafiek en laat je kanaaloverlappingen en andere netwerkproblemen analyseren. De volledige functionaliteit is vijf dagen gratis beschikbaar.

Veel routers bieden QoS-instellingen (Quality of Service) waarmee je dataverkeer voor specifieke applicaties, poorten of apparaten kunt prioriteren. Dit kan latency en jitter verminderen. Sommige routers hebben een gamemodus in de QoS-configuratie voor automatische optimalisatie van populaire games en consoles, geavanceerdere routers bieden SQM (Smart Queue Management).

Controleer met de module Broncontrole (druk op Windows-toets+R en voer resmon uit) welke applicaties veel bandbreedte gebruiken. Sorteer bijvoorbeeld op de kolom Totaal (bytes/seconde) en sluit overtollige software af. Om de puntjes op de i te zetten, kun je de prestaties van de gebruikte DNS-server testen met DNS Benchmark. Open het tabblad Nameservers, klik op Run Benchmark en zet een vinkje bij Sort Fastest Nameservers: de snelste DNS-servers vind je nu in principe bovenaan. Deze kun je gebruiken in de netwerkconfiguratie van Windows of in je router voor je hele netwerk.

Controleer de kwaliteit van je draadloze verbinding met Acrylic Wi-Fi Analyzer.

Wanneer je kiest voor een inbouwvriezer werk je deze natuurlijk het liefst netjes weg achter een mooie keukendeur. Je vindt ze in hoogtes van 72 tot 178 cm, maar ook als onderbouw diepvrieskast die onder je aanrechtblad passen. Waar moet je allemaal nog meer op letten bij een inbouwvriezer voordat je deze aanschaft?

Een inbouwvriezer biedt als voornaamste voordeel dat de kast mooi is weggewerkt in je keuken. Juist daarom is het belangrijk om vooraf goed op een aantal zaken te letten als je zo’n vriezer wilt kopen.

Formaten

Inbouwvriezers zijn te koop in een aantal vaste maten. Die maten zijn gestandaardiseerd, zodat het eenvoudig is om de juiste inbouwvriezer bij de juiste inbouwkast te kopen en andersom. De ruimte in een inbouwkeuken waar de inbouwvriezer komt, is ietsje groter dan de inbouwvriezer zelf. Logisch, omdat zo'n inbouwvriezer wel makkelijk geplaatst moet kunnen worden, maar er ook weer eenvoudig uit moet kunnen in geval van reparatie of vervanging.

Bij een inbouwvriezer kun je kiezen uit de volgende hoogtes: 72, 88, 102, 122, 140, 178 en 180 cm. De breedte van inbouwvriezers ligt doorgaans tussen de 54 en 56 cm, het is dus belangrijk dat de breedte van de nis hierop is afgestemd. De diepte van een inbouwvriezer kan ook iets variëren, maar 54,5 cm is doorgaans de gemiddelde diepte. Je kunt ook kiezen voor een ondervriezer; een losse kleinere kast van zo'n 80 cm hoog die past onder het aanrechtblad.

Bij de aanschaf van een inbouwvriezer of elke inbouwapparatuur vind je altijd de informatie over de grootte van de nis. De nis is de plek in de inbouwkeuken waarin de inbouwapparatuur wordt geplaatst. Deze informatie is dus erg belangrijk bij het kiezen voor de juiste inbouwvriezer en de gewenste keuken.

©MG | ID.nl

Scharnier- en deursystemen

Bij de aanschaf van een inbouwvriezer houd je rekening met het soort scharniersysteem dat je wil gebruiken. Er zijn twee soorten deursystemen: deur-op-deurscharnieren en sleepdeursystemen. Bij een deur-op-deursysteem wordt de deur van de keuken direct op de deur van de vriezer geplaatst en is er geen speling tussen beide deuren.

Bij een sleepsysteem wordt de vriezerdeur met een glijd- of sleepsysteem bevestigd aan de keukendeur. Hierdoor schuift de deur van de keuken over de koelkastdeur. De deuren bewegen dan afzonderlijk van elkaar. Zo'n systeem komt het vaakst voor en is ook het eenvoudigst te installeren.

Bij een deur-op-deursysteem wordt het paneel van de keukendeur direct op de deur van de vriezer gemonteerd. Het keukenpaneel draait dus op hetzelfde moment als de vriezerdeur. Voor een deur-op-deursysteem heeft de vriezer andere scharnieren die het gewicht van zowel de deur van de vriezer als het keukenpaneel moeten kunnen dragen. Bij een inbouwvriezer die geschikt is voor een deur-op-deursysteem, wordt het buitenste gedeelte van de vriezerdeur los geleverd.

Ventilatie

Een vriezer produceert aan de achterzijde warmte. Deze warmte moet goed kunnen worden afgevoerd en dat kan alleen als de nis waar de inbouwvriezer in wordt geplaatst, voldoende ruimte aan de achterkant heeft. De achterkant van de nis houd je vanzelfsprekend open en moet aan de achterkant tussen de muur en de vriezer minstens 10 centimeter vrijgehouden worden. Bij sommige inbouwvriezers krijg je aparte spacers mee die je op de achterkant van de vriezer kunt monteren om de juiste afstand te behouden, zodat je de vriezer ook niet te ver richting muur kunt plaatsen.

©MG | ID.nl

Geluidsdemping

Het geluid van een inbouwvriezer kan soms als storend worden ervaren. Dit geluid bestaat doorgaans uit twee componenten: luchtgeluid, zoals het brommen van de compressor, en contactgeluid, veroorzaakt door trillingen die via het meubel kunnen worden doorgegeven. Zowel vrijstaande- als inbouwmodellen kunnen hier last van hebben, maar met wat aanpassingen kun je het geluid reduceren. Zorg voor voldoende ventilatieruimte rondom de vriezer. Ga je gebruik maken van geluidsabsorberende materialen , houd er dan rekening mee dat deze warmte vasthouden.

Om luchtgeluid te dempen, kan aan de achterkant en eventueel zijkanten van de nis of de muur geluidsabsorberend materiaal worden bevestigd. Dit materiaal vangt het geluid van de compressor op en voorkomt dat het zich verder door de ruimte verspreidt. Er zijn hier verschillende soorten platen en strips voor verkrijgbaar.

Zoek een stil exemplaar

Omdat het lastig is om een inbouwapparaat van tevoren te testen op geluidsproductie, kun je natuurlijk in ieder geval alvast kijken naar de specificaties van een inbouwvriezer. Bij doorgaans alle online winkels vind je de relevante informatie over geluidsproductie bij de specificaties. Het maximaal hoorbare geluid wordt weergegeven in Decibel, afgekort als dB. Gemiddeld produceren inbouwvriezers een geluid van rond de 35 en 40 dB, maar dit zijn natuurlijk alleen piekmomenten, bijvoorbeeld als de compressor aanslaat. De informatie over de geluidsproductie vind je overigens ook op het energielabel, zie hieronder.

Zuinigheid

Tot slot moeten we het energieverbruik natuurlijk niet vergeten. Hoe zuiniger een inbouwvriezer is, hoe meer geld je op het gebruik ervan bespaart. Dankzij de specificaties en het welbekende energielabel koop je eenvoudig een energiezuinig model. Je ziet dan bij de specificaties ook wat een inbouwvriezer op jaarbasis aan energie verbruikt.

©EPREL