ID.nl logo
Proef de zomer: dit zijn de leukste manieren om gezellig buiten te eten
© Jasmina - stock.adobe.com
Huis

Proef de zomer: dit zijn de leukste manieren om gezellig buiten te eten

De zomer is weer begonnen. Wanneer je overdag veel binnen bent voor je werk, is het fijn als je ’s avonds en in het weekend wel van het lekkere weer kunt genieten. Je verlengt je buitenplezier door lekker buiten te eten, maar je kunt zelfs ook buiten koken. Op deze negen manieren kook en eet je in eigen tuin.

In dit artikel lees je de leukste manieren om gezellig buiten te eten: Ga picknicken in eigen tuin | Steek de BBQ aan | Kies voor een zomerse kaasfondue | Houd een oosterse avond met de wok | Ga gourmetten in de tuin | Kook op open vuur | Maak pizza’s met de pizzaoven of pizzarette | Kook op je kampeerkooktoestel | Maak een volledige buitenkeuken

Lees ook: Kleine keuken? Zo benut je de beschikbare ruimte optimaal

Picknicken in eigen tuin of in het park

Pak een grote mand of tas mee, stop daar een kleed in en ga lekker picknicken in je eigen tuin of in het park. Geniet van de laatste zonnestralen terwijl je kleine hapjes eet. Voor een picknick zijn gerechten als pastasalades, Spaanse tortilla, wraps, een hartige taart, fruit, banaanbrood en crackers met lekkere smeersels een goed idee. Vul een thermoskan met thee, een versgeperst sapje of vul ‘m met water, verse munt, citroenschijfjes en komkommer. Een flesje wijn in de koeltas meenemen kan natuurlijk ook. Neem ook servetten, bordjes, bestek en drinkglazen mee. Het handigste is om hiervoor onbreekbare spullen te gebruiken, zoals je ook op de camping gebruikt.

Traditioneel BBQ’en

Steek de barbecue maar aan en nodig je vrienden of familieleden gezellig uit voor een etentje in de tuin. Marineer varkensvlees of kippenvlees en maak er satéstokjes van. Dat is het allerlekkerste met zelfgemaakte pindasaus. Spies groente, zoals paprika, champignons en kleine stukken voorgekookte maiskolf en leg dit ook op de barbecue. Vis in een aluminiumbakje met citroensap, olie en dille is ook erg smakelijk. Want barbecueën kan met vlees, maar dit hoeft niet. Ga voor een Egg barbecue, dan kun je er op grillen, bakken, koken, slow cooken, stoven en roken. Of kies voor een elektrische barbecue. Ben je bang voor veel werk na de BBQ? Zo maak je de BBQ na gebruik weer schoon.

©jackfrog - stock.adobe.com

Buiten eten tijdens wisselvallig weer Een warme, zinderende zomerdag kan in één klap veranderen in een regenfestijn. Kijk daarom altijd van tevoren goed naar de weersvoorspellingen. Wil je toch buiten kunnen eten, ondanks de regen? Zorg dan dat de tuintafel onder een overkapping staat. Pas wel goed op: zet een BBQ of ander kookstel op gas niet onder overkapping vanwege brandgevaar. En met elektrakabels moet je met vochtig weer ook extra voorzichtig zijn.

Zomerse kaasfondue aan de tuintafel

Smelt je bijna weg van de hitte? Dan denk je misschien niet zo snel om kaasfondue op het menu te zetten. Toch kun je van dit winterse gerecht ook prima genieten in de zomer. Geef het een zomerse draai door er ananassap doorheen te doen, dit is een prima vervanger voor de wijn. In de fondue kun je van alles dippen, denk aan rauwe paprika, tomaatjes, wortels, komkommer en radijsjes. Rauwe of gekookte bloemkool en broccoli kan ook, net als gebakken of gekookte krieltjes en gegrilde courgette. Fruit als appel, druiven, ananas en peer passen ook prima bij een zomerse kaasfondue. Liever wat vlees(vervangers) bij de maaltijd? Kies dan voor gehaktballetjes, gerookte kipfilet, salami of groenteballetjes. Zet de pan buiten boven een brandertje of een warmhoudplaat en smullen maar! Vergeet niet na afloop de fonduepan goed schoon te maken. Hoe je dat doet, lees je hier.

©sizsus - stock.adobe.com

Niemand hoeft te mokken, ook in de zomer kun je wokken

Heb je zin in een oosterse avond? Pak dan de partyset van zolder en zet ‘m op de tuintafel om te wokken. Maak van tevoren alvast wat ingrediënten klaar, zoals voorgekookte noedels, sperzieboontjes en rijst en zet kleingesneden knoflook, lente-ui, prei, paprika, shiitake, kip, stukjes vis of vega-opties neer op tafel. Vergeet de sauzen niet, zoals ketjap, roerbaksaus en sesamolie - deze zorgen voor de Aziatische smaak. En wat dacht je van kroepoek en seroendeng? Waan je even in het verre oosten voor een avondje. Helemaal als je alles met stokjes eet en tuin ook nog eens versiert met mooie lampionnen. Alsof je even op vakantie bent in eigen tuin. De handafwas van de wokpannetjes maakt het campinggevoel compleet.

Gourmetten onder de zomerzon

Gourmetten associeer je al snel met de kerst. Maar gourmetten in de zomer kan prima! Het voordeel van het gourmetstel in de tuin gebruiken is dat je de vervelende geurtjes niet in huis hebt. En zo gebruik je hem vaker dan maar één keer in het jaar. Maak kleine hamburgertjes, spies ananas met gamba’s en rozemarijn op een stokje en maak mini-hotdogs met chipolataworstjes en witte puntjes. Rol witvis in spek of maak een pittige marinade voor de kipfilet. Je maakt in 3 stappen je gourmetstel alweer schoon, dus het schoonmaakwerk hoeft je niet te weerhouden om ‘m weer te gebruiken.

Koken op open vuur

De Dutch oven is een gietijzeren pan die je boven open vuur hangt of zet. Perfect dus voor gezellige zomeravonden. Maak een kampvuur in de tuin of hangt ‘m boven de barbecue. De standaard Dutch oven pan heeft drie pootjes om op te staan, maar je kunt ‘m ook ophangen. In een Dutch oven kun je allerlei verschillende eenpansgerechten maken. Omdat de deksel een opstaande rand heeft, kun je hier ook hete kolen op neerleggen, zodat het gerecht aan alle kanten verhit. Hierdoor is het net een oven. Heb je zin in soep, gebraden wildvlees of een stoofpotje? Of maak er een taart in, als toetje voor je etentje in de tuin. Je kunt er alle kanten mee op.

©Jan-Simon Hussmann - stock.adobe.com

Tips om voedselvergiftiging te voorkomen Je wilt niet dat je etentje in de tuin eindigt in een lange zit op het toilet. Zet daarom voedsel niet langer dan 2 uur buiten de koelkast. Nog beter: haal echt alleen wat je nodig hebt uit de koelkast, want na een uur loopt de kwaliteit van de meeste voedingsmiddelen al rap terug. Bewaar het in een koelbox in de tuin en gooi voedingsresten die langer dan 2 uur buiten de koeling hebben gestaan weg.

Een Italiaanse zomer

Ben je gek op pizza? Dan is een pizzaoven in de tuin een uitkomst. Maak zelf je pizza’s en schuif ‘m er zo in. Je hebt wel genoeg ruimte in je tuin nodig om zo’n oven neer te zetten. Naast pizza’s kun je er ook ovengerechten in maken, een pizzaoven is eigenlijk een houtoven. En koelt het buiten snel af? Dan kun je de pizzaoven ook als tuinkachel gebruiken. De kosten van een pizzaoven variëren, maar begint bij zo’n 800 euro en loopt door tot zo'n 2000 euro. Een goedkopere optie: zet de pizzarette buiten neer. Dan maakt iedereen zelf kleine pizza’s. Lekkere ingrediënten voor een zomerse pizza: kappertjes, druiven, geitenkaas, honing, aubergine, munt of garnalen. Uitgegeten? Zo maak je de pizzarette schoon.

©Yuliya - stock.adobe.com

Koken met een kampeertoestel

Je hoeft helemaal niet op vakantie te gaan om je campingkooktoestel te gebruiken. Zet ‘m gewoon tijdens een mooie zonnige avond in de tuin neer, zodat je niet binnen hoeft te koken. Afhankelijk van het aantal pitten dat je hebt, maak je de maaltijd zo minimalistisch of uitgebreid als je wilt. Als je kookt op gas, is het verstandig om uit de wind te staan koken. Of zet er een windscherm omheen om de vlam te beschermen.

Insectentip Buiten eten zonder dat je last hebt van insecten? Zet een schaaltje met gesnipperde ui op tafel en de wespen blijven op afstand. Vliegen houden niet van de geur van citroen en kruidnagels, dus steek wat kruidnagels in een citroen. En muggen houden niet van lavendel en pepermunt. Bescherm ook je drinken tegen insecten, voordat die zichzelf erin verzuipen. Dek je glazen af met bierviltjes. Of doe er een omgekeerd papieren cupcakevormpje overheen en prik er een rietje doorheen.

Een buitenkeuken voor de echte buitenchef

Wil je het liefst elke avond buiten in de tuin uitgebreid kunnen koken? Ga dan voor een buitenkeuken. Hiermee kun je koken en grillen, maar net waar je die avond zin in hebt. Koop een los toestel om in de tuin te zetten, of maak er een ombouw voor. Vergeet ook niet een wasbak en kraantje erin te bouwen, zodat je echt alles in je buitenkeuken kunt doen: van groente wassen tot het vlees grillen.

Lees ook: Zelf een buitenkeuken maken: zo doe je dat

©RossHelen | rh2010

Buiten koken? Buitenkeuken!

Kijk & vergelijk bij Bol.com

Aankleding van de tuin Dat je buiten in de tuin eet, geeft al een aardig vakantiegevoel. Maar je maakt het helemaal af door je tuin ook gezellig aan te kleden. Zorg dat je comfortabele tuinstoelen en een tuintafel hebt waar je uitgebreid met familie en vrienden kunt dineren. Denk ook aan de aankleding van de tafel. Hang een gezellig lichtsnoer boven de tafel en zet de terrasverwarming in de buurt voor als het afkoelt. Decoreer de tafel met een mooi tafelkleed, zet er buitenkaarsen neer en bloemen of groen uit eigen tuin. Zoals wat takken varens in een grote vaas en mooie losse bloemen in kleine glaasjes.

▼ Volgende artikel
Waarom je luchtreiniger in de herfst meer doet dan je denkt
© Leonid Iastremskyi
Energie

Waarom je luchtreiniger in de herfst meer doet dan je denkt

Veel mensen denken dat een luchtreiniger vooral nuttig is in het voorjaar en de zomer, als het pollenseizoen in …uhm volle bloei staat. Maar ook – of juist – in de herfst is zo’n apparaat een echte hulp voor een gezonder binnenklimaat in huis. Hoe dat precies zit, lees je in dit artikel.

Dit artikel in het kort

Een luchtreiniger doet meer dan alleen pollen, rook en huisstofmijt uit de lucht halen. Zeker in de herfst, als we minder ventileren, helpt hij de lucht in beweging te houden, allergenen te verminderen en de luchtkwaliteit op peil te houden. In dit artikel lees je wat er verandert zodra het kouder wordt, hoe je het effect van je luchtreiniger vergroot met slim ventileren en waar je op let bij gebruik en plaatsing voor een stabieler binnenklimaat.

Lees ook: Schimmel in je badkamer? Zo kom je er voor eens en altijd vanaf!

Open deur: minder ventilatie = minder frisse lucht

Waar in de zomer ramen en deuren openstaan, houden we in de herfst juist alles vaker dicht. Dat houdt de warmte binnen, maar doordat de lucht minder goed circuleert blijven vocht, stof en geuren langer hangen. In badkamers, keukens en woonkamers met goed sluitende kozijnen merk je dat direct: de lucht voelt wat bedompter aan en ruikt sneller muf. Een luchtreiniger helpt dat te voorkomen door fijnstof, pollen en andere kleine deeltjes actief uit de lucht te filteren. Zo blijft het binnenklimaat merkbaar frisser, ook wanneer de ramen dicht blijven.

Luchtfiltering uitgelegd

De meeste luchtreinigers gebruiken een HEPA-filter dat microscopisch kleine deeltjes opvangt. Sommige modellen combineren dat met een koolstoffilter dat geuren en vluchtige stoffen neutraliseert. Zo verdwijnt niet alleen stof, maar ook kookluchtjes en sigarettenrook sneller uit de ruimte. Een goed HEPA-filter verwijdert tot 99,97 procent van de deeltjes van 0,3 micrometer of groter, waaronder fijnstof, pollen en schimmelsporen.

Minder allergieklachten

Wie gevoelig is voor huisstofmijt of schimmelsporen, merkt dat klachten vaak toenemen in de herfst. Dat komt doordat vocht en temperatuur in huis precies de omstandigheden bieden waarin deze allergenen goed gedijen. Een luchtreiniger helpt door de lucht continu in beweging te houden en allergenen te vangen. Wat je wel moet weten: schimmelsporen worden door een filter grotendeels uit de lucht gehaald, maar de bron – vaak vochtige muren of slecht geventileerde ruimtes – moet je nog steeds aanpakken. Zonder die bronbestrijding blijft het probleem terugkomen. Een luchtreiniger helpt dus vooral bij de symptomen, niet bij de oorzaak.

De ideale stand

Laat de luchtreiniger liever langdurig op lage stand draaien dan af en toe kort op volle kracht. Zo blijft de luchtkwaliteit stabiel. Veel luchtreinigers meten zelf de luchtkwaliteit met sensoren en schakelen automatisch een tandje bij als dat nodig is. Op lage stand gebruiken ze meestal 20 tot 40 watt, vergelijkbaar met een ledlamp.

©Philips

Ventileren en luchtvochtigheid

Een luchtreiniger is geen vervanger voor ventilatie. Ventileren blijft nodig om koolstofdioxide, vocht en geur af te voeren. Wie de ramen regelmatig openzet en daarnaast een luchtreiniger laat draaien, houdt de lucht zowel vers als schoon. De luchtreiniger pakt de fijne stofdeeltjes aan, terwijl ventilatie zorgt dat nieuwe zuurstof binnenkomt.

In de herfst speelt ook de luchtvochtigheid een rol. Door de verwarming kan de lucht binnen te droog worden, en daar doet een luchtreiniger weinig aan. Wil je het binnenklimaat prettig houden, combineer hem dan met een luchtbevochtiger.

De beste plek om je luchtreiniger neer te zetten

Zet de luchtreiniger niet in een hoek, maar vrij in de kamer zodat lucht rondom het apparaat kan circuleren. In de buurt van een deur of raam werkt vaak het best. Zet hem niet op de grond, maar juist wat hoger – bijvoorbeeld op een kast of bijzettafel. Zo zuivert hij de lucht op borsthoogte (dus de hoogte waarop je lucht inademt) beter en verdeelt hij de schone lucht gelijkmatig door de ruimte.

Betere lucht, beter binnenklimaat

Een luchtreiniger is geen wondermiddel, maar wel een apparaat dat in de herfst meer doet dan veel mensen denken. Hij haalt stof, pollen en schimmelsporen uit de lucht, helpt muffe geur te voorkomen en ondersteunt de ventilatie in huis. Zeker in goed geïsoleerde woningen, waar de lucht snel stil komt te staan, merk je het verschil. De lucht voelt frisser aan, je ademt prettiger en het binnenklimaat blijft in balans – precies wat je nodig hebt in het seizoen waarin we het liefst binnen blijven.



Minder stof = een beter binnenklimaat

Heb jij al een plumeau in huis?
▼ Volgende artikel
Privacygevoelige gegevens verwijderen uit foto's en bestanden
© ID.nl
Huis

Privacygevoelige gegevens verwijderen uit foto's en bestanden

Mediabestanden, zoals foto’s, audio en diverse documenten, bevatten vaak extra informatie over het bestand zelf, de zogeheten metadata. Niet al die gegevens hoeven natuurlijk voor iedereen leesbaar te zijn. Hoe pas je die gegevens aan, en kun je ze ook helemaal verwijderen?

Wat gaan we doen?

We laten je zien hoeveel informatie er in je foto’s, muziek en documenten verstopt zit. Je ontdekt hoe je die metadata zelf kunt bekijken, wissen of juist aanvullen – met slimme tools en praktische ingrepen.

Metadata betekent letterlijk gegevens over gegevens. Het gaat namelijk om informatie die iets over het bestand zelf zegt, maar geen deel uitmaakt van de hoofdinhoud. Bij foto’s kan dit bijvoorbeeld de opnamedatum zijn, maar ook de locatie, cameramodel en instellingen. Muziekbestanden bevatten dan weer gegevens zoals titel, artiest, album, jaartal, albumhoes en songteksten. In video’s vind je informatie terug zoals gebruikte software, resolutie en lengte. Ook in pdf’s en Office-documenten als pdf zitten vaak extra data, zoals auteursnaam, aanmaakdatum en revisies.

Metadata zijn vaak erg handig. Je kunt je vakantiefoto’s bijvoorbeeld automatisch sorteren op locatie of datum, en als fotoliefhebber kun je instellingen zoals iso of sluitertijd analyseren. In muziekbestanden toont je mediaspeler alle informatie in de afspeellijst (inclusief gesynchroniseerde lyrics) en kun je snel tracks per genre of jaar terugvinden. Bij documenten zie je naast de auteur onder meer ook wanneer het bestand is aangemaakt en welke revisies zijn doorgevoerd.

Metadata bevatten vaak interessante informatie over een bestand.

Waarom bewerken?

Metadata zijn dus zeker handig, maar soms bevatten ze informatie die je liever niet deelt of die simpelweg niet klopt. Denk aan foto’s die je online plaatst: je wilt dan meestal geen locatiegegevens meegeven zoals je thuisadres. En misschien ook liever niet welk toestel je gebruikt of dat je bewerkingen hebt uitgevoerd. Anderzijds wil je voor archiveringsdoelen misschien nog trefwoorden toevoegen of locatiegegevens invoeren bij foto’s die je binnenshuis nam.

In veel muziekbestanden zitten onjuiste tags, zoals verkeerd gespelde album- of artiestnamen. Of je wilt ontbrekende albumhoezen of lyrics aanvullen, of extra tags toevoegen om je collectie beter te structureren per jaar, genre of tracknummer.Bij documenten kan het juist gaan om het verbergen van de auteur of doorgevoerde aanpassingen, of om het wissen van revisies met gevoelige inhoud. Soms wil je ook bepaalde metadata eenduidiger gebruiken in meerdere bestanden, bijvoorbeeld voor professionele doeleinden.

De meeste smartphones en camera’s leggen standaard ook de gps-coördinaten van je foto’s vast.

Locatiegegevens in foto's

Laten we starten met foto’s en in het bijzonder met locatiegegevens, want deze kunnen voor veel gebruikers belangrijk zijn. De kans is groot dat je smartphone deze informatie standaard bewaart bij elke foto. Je kunt dit controleren en aanpassen. Op Android open je de camera-app, tik je op het tandwielpictogram voor Instellingen, zoek je naar Locatie opslaan, GPS-tags of Geotagging en schakel je de functie uit. Op sommige toestellen kun je ook instellen dat telkens eerst om je toestemming wordt gevraagd.

Op een iPhone open je Instellingen en ga je naar Privacy en beveiliging. Tik op Locatievoorzieningen, scrol naar Camera en kies Nooit of Vraag volgende keer of wanneer ik deel, om telkens zelf te beslissen.

Bij de meeste digitale fotocamera’s werkt het net zo. Ze gebruiken een gps-module of bluetooth met je smartphone om locatiegegevens toe te voegen. Via het menu kun je deze functie ook hier uitschakelen.

Je kunt in Android via de camera-app aangeven dat je de locatie (niet) wilt opslaan.

Metadata foto’s

Om de vaak talrijke metadata van foto’s gestructureerd te bewaren en weer te geven, zijn er in de loop der jaren verschillende metadata-frameworks ontstaan. Het eerste dat echt als standaard doorbrak, was EXIF (EXchangeable Image File format). Vrijwel alle digitale camera’s en smartphones voegen dit automatisch toe, met informatie zoals datum, tijd, gps-coördinaten, cameramerk en diafragma. Om gebruikers ook zelf metadata te laten toevoegen, werd eind vorige eeuw het IPTC-IIM-formaat ontwikkeld (International Press Telecommunications Council - Information Interchange Model), voor gegevens zoals copyright en beschrijvende tags. Hierop volgden nog diverse uitbreidingen.

Begin deze eeuw lanceerde Adobe XMP (eXtensible Metadata Platform), vooral bedoeld voor metadata tijdens fotobewerking. Deze worden ook opgeslagen in het fotobestand zelf of in een apart xmp-bestand (een sidecar genoemd). Alles bij elkaar is dit dus behoorlijk complex, vooral omdat er in één foto metadata van deze drie frameworks tegelijk kunnen voorkomen.

Locatie aanpassen

Sommige apps en diensten verwijderen locatiegegevens automatisch uit foto’s. WhatsApp bijvoorbeeld stript standaard alle metadata. Toch is het veiliger om gevoelige informatie vooraf zelf te wissen. Op een iPhone doe je dat vanuit de Foto’s-app: selecteer de foto, tik op het info-icoon of veeg omhoog. Je ziet een kaart met locatie, en via Pas aan kun je de locatie wijzigen of instellen op Geen locatie. Met Voeg een locatie toe kun je ook zelf gegevens toevoegen. Op Android is dit wat lastiger. Google Foto’s biedt geen optie om locatiegegevens te verwijderen of aan te passen als die al in de EXIF-metadata zitten. Zelf locatiegegevens toevoegen kan wel, maar slechts beperkt. Externe apps bieden dan meer mogelijkheden.

Photo Metadata Remover geeft je de mogelijkheid om een of meerdere foto’s tegelijk te strippen van locatie en andere metadata. Je kiest de bronmap en de doellocatie voor de opgeschoonde bestanden. Wil je metadata wijzigen in plaats van verwijderen, dan gebruik je een gratis app als Photo EXIF Editor - Metadata. Open een fotomap, selecteer een foto en je ziet een reeks EXIF-tags, zoals Geolocation, Captured time, Aperture en Exposure time. Tik op een tag om deze aan te passen. Bij Geolocation krijg je een kaart te zien waarop je een nieuwe locatie aanduidt, die je bevestigt met het vinkje en het diskette-icoontje.

Losse bestanden in XnView

Het is prettiger om de metadata van je foto’s op je pc te bewerken. In beperkte mate kan dat via Verkenner: klik met rechts op een foto, kies Eigenschappen, open het tabblad Details en beweeg je muis over de kolom Waarde om te zien welke items je kunt aanpassen. Voor meer mogelijkheden zijn er gratis externe tools beschikbaar. We denken bijvoorbeeld aan de uitgebreide opdrachtregeltool ExifTool, de flexibele fotobeheerder XnView MP of het Adobe Lightroom-alternatief darktable.Hier focussen we op de handigste functies binnen XnView MP. Start de tool (ook als portable versie beschikbaar) en open een foto via het menu Bestand of de ingebouwde bestandsbrowser. Icoontjes op de miniatuur tonen welke metadata aanwezig zijn (xmp, ipct-iim en exif). Helemaal onderaan vind je het tabblad Info met de metadata op aparte tabbladen. Op het tabblad Kaart bekijk je de locatie. Controleer in het menu Beeld of alle gewenste opties bij Info panelen zijn aangevinkt.

In het menu Metagegevens kies je bij Opschonen welke soorten metadata je wilt verwijderen. Andere opties, die geen verdere toelichting behoeven, zijn GPS-gegevens bewerken en Tijdstempel wijzigen. Met IPTC bewerken en XMP bewerken pas je metadata aan via meerdere tabbladen. Klik hier op Schrijven om je wijzigingen toe te passen. In het Info-paneel zul je merken dat veel aanpassingen tegelijk op zowel ITPC-IIM- als XMP-niveau doorgevoerd worden.

Je kunt metadata verwijderen, maar ook zelf bewerken in XnView MP.

Batch-aanpassingen in XnView

Met XnView MP kun je metadata ook in meerdere foto’s tegelijk aanpassen of verwijderen. Open Hulpmiddelen / Reeks converteren (Ctrl+U) en voeg bestanden of een hele map toe met Bestanden toevoegen of Map toevoegen. Ga daarna naar het tabblad Acties, klik op Actie toevoegen, kies Metagegevens en selecteer een optie als IPTC-IMM/XMP, Metagegevens wissen of XMP. We gaan even uit van deze laatste. Vul de tagvelden die verschijnen naar wens in.

Op het tabblad Uitvoer bepaal je waar de gewijzigde bestanden terechtkomen (dit hoeft zeker niet de bronmap te zijn). Bevestig met Converteren om de aangepaste metadata op te slaan in de geselecteerde foto’s. Je controleert dit via het Info-paneel op het tabblad XMP (onder meer bij het onderdeel dc). Op vergelijkbare manier kun je ook IPTC-IIM-metadata aan meerdere foto’s toevoegen of aanpassen.

Je kunt metadata in één keer ook in meerdere fotobestanden toevoegen.

Metadata in audio

Net als bij foto’s kunnen ook audiobestanden metadata opslaan, in verschillende headers en op uiteenlopende manieren. Het bekendste formaat is ID3 (voornamelijk bij mp3), met informatie als titel, artiest, album, genre en jaar. De latere versie, ID3v2, ondersteunt ook songteksten, albumhoezen en eigen velden. Andere populaire formaten zijn APE en Vorbis Comments, onder meer gebruikt bij FLAC- en OGG-bestanden.

Zoals eerder genoemd zijn er verschillende praktische redenen om metadata in audiobestanden aan te passen of toe te voegen. Twee uitstekende en gratis tools hiervoor zijn TagScanner en Mp3tag. We nemen deze laatste als voorbeeld. Laat je niet afschrikken door de naam: de tool ondersteunt verschillende audio- en metadataformaten, waaronder de drie hierboven genoemde.

De metadata van een mp3-bestand kan onder andere de albumhoes bevatten die getoond wordt als je het bestand afspeelt.

Losse bestanden in Mp3tag

Download en installeer Mp3tag onder Windows (eventueel als portable versie) en start de app. Sleep een audiobestand naar het hoofdvenster en selecteer het. In het linkerdeelvenster zie je de metadata zoals Titel, Artiest, Album en Jaar. In de kolom Tag verneem je het type metadata, bijvoorbeeld Vorbis Comment, ID3v2.4 of APE. Je past de metadata aan door in een tagveld te klikken en de inhoud te wijzigen of aan te vullen. Klik met rechts op het veld met het cd-icoon, kies Cover toevoegen en verwijs naar een geschikte afbeelding. Gebruik Bestand / Tag opslaan (Ctrl+S) om je wijzigingen te bewaren.

Je kunt ook metadata ophalen via online databases. Mp3tag ondersteunt standaard drie bronnen: freedb (of beter: opvolger gnudb, aangezien freedb niet langer operationeel is), Discogs en MusicBrainz. Deze opties vind je in het menu Tagbronnen. Bij het eerste gebruik van Discogs meld je je aan met een gratis account en autoriseer je Mp3tag met een code. Voor MusicBrainz en freedb is dat niet nodig, al vul je voor freedb wel bij voorkeur een (willekeurig) e-mailadres in via Bestand / Opties bij Tagbronnen / Freedb (de overige gegevens kun je ongewijzigd laten). Je kunt nu allerlei metadata, inclusief coverart, opvragen via deze bronnen.

Je kunt metadata handmatig aanpassen, maar ook online bronnen ter hulp roepen.

Batch-aanpassingen in Mp3tag

Soms wil je metadata van meerdere muziekbestanden tegelijk aanpassen of toevoegen, bijvoorbeeld nummers van dezelfde cd. Dat kan ook in Mp3tag: sleep een map met nummers naar het hoofdvenster of open die via Bestand / Map toevoegen. Selecteer de bestanden die je tegelijk wilt aanpassen; met Ctrl+A selecteer je alles. In het linkerdeelvenster verschijnt dan standaard <houden> bij tagvelden die al ingevuld zijn. Laat je <houden> staan, dan wijzigt Mp3tag dat veld niet. Klik je op het pijlknopje, dan kun je <wissen> kiezen om het veld te legen, een bestaande tag selecteren of zelf iets invoeren. Bevestig ook hier met Ctrl+S om je wijzigingen op te slaan.

Je kunt metadata ook automatisch laten invullen op basis van bestandsnamen. Die bevatten soms bruikbare informatie terwijl de metatags zelf leeg zijn. Selecteer de juiste bestanden en kies Converteren / Bestandsnaam - Tag. Pas het veld Formattering aan zodat het overeenkomt met de structuur van je bestandsnamen, bijvoorbeeld %track% - %artist% - %title%. Onderaan zie je de overeenkomende tags. Klik op Voorbeeld en bevestig met OK. Het omgekeerde kan trouwens ook, via Tag - Bestandsnaam.

Stel je metadata samen op basis van de bestandsnamen (of omgekeerd).

Metadata in documenten

Niet alleen mediabestanden bevatten metadata, dit geldt net zo goed voor ‘gewone’ documenten. Deze informatie kan bijvoorbeeld handig zijn bij het ordenen, zoals op auteur of trefwoorden, en bij het archiveren en zoeken. We beperken ons hier tot twee populaire formaten: pdf en docx. Om de metadata van een pdf te bekijken, open je die in een gratis applicatie als Adobe Acrobat Reader. Klik met rechts op het document en kies Document properties (Ctrl+D). Op het tabblad Description kun je tags invullen zoals Title, Author, Subject en Keywords.

Voor docx-bestanden kun je Verkenner gebruiken: klik met rechts op het bestand, kies Eigenschappen en blader op het tabblad Details door de metadata. Je kunt dit uiteraard ook rechtstreeks in Microsoft Word doen: open het document, ga naar Bestand, kies Info en klik op Alle eigenschappen weergeven.

Ook vanuit Verkenner kun je allerlei metadata van (bijvoorbeeld) docx-bestanden bekijken.

Documenten bewerken

Bij docx-bestanden kun je metadata niet alleen bekijken, maar vaak ook aanpassen, zowel via Verkenner als in Word. Beweeg je muiscursor over een veld en verschijnt er een kader, dan kun je de inhoud wijzigen of wissen. Wil je meerdere metadata tegelijk verwijderen, dan kies je beter een andere aanpak. Dit kan via het tabblad

Details in het eigenschappenvenster van het bestand. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. In het dialoogvenster staat standaard ingesteld dat er een kopie wordt gemaakt zonder eigenschappen, maar je kunt ook de optie De volgende eigenschappen uit dit bestand verwijderen kiezen. Vink dan de gewenste metadata aan of klik op Alles selecteren, en bevestig met OK.

Je kunt ook bewerken vanuit Word: ga naar Bestand, kies Info en klik op Controleren op problemen / Document controleren. Laat alle onderdelen aangevinkt en klik op Controleren. Vervolgens kies je Alles verwijderen bij de onderdelen die je uit het document wilt halen. Rond af met Sluiten.

Vanuit Word kun je aangeven welke extra elementen, waaronder metadata, je uit het document wilt verwijderen.

PDF-bestanden bewerken

Voor het gratis bewerken van metadata in een pdf-bestand gebruik je bijvoorbeeld PDF24 Creator. Start de tool na installatie. In de toolbox onderaan zie je onder meer de knoppen Remove PDFMetadata en Edit PDF metadata. Sleep een of meerdere pdf’s naar het venster. Met de eerste knop verwijder je alle metadata in één keer, met de tweede pas je velden aan zoals Title, Author, Subject en Keywords. Je kunt hiermee helaas geen eigen metadata toevoegen.

Dat kan wel met een zeldzame gratis (online-)tool zoals Sejda. Klik op Change metadata (ook Remove all metadata is hier beschikbaar), vul de gewenste velden in of klik op + Add new field, en geef een naam en waarde op. Bevestig met Add Field en Update PDF Metadata, en download de aangepaste pdf. Je kunt deze eigen velden bekijken met Acrobat Reader, via Document properties op het tabblad Custom.

PDF24 bevat een indrukwekkende toolbox voor pdf-bewerkingen, waaronder verwijderen en aanpassen van metadata.