Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn: een robot die één van de meest repetitieve taken in huis uit handen neemt, stofzuigen. Maar met de juiste kennis vooraf, de juiste robot voor jouw situatie plus een vleugje nuance, brengt deze nieuwe ontwikkeling wel degelijk een nieuw niveau van comfort. Wij vergeleken de vijftien beste robotstofzuigers tussen de 109 en 999 euro.

Om teleurstellingen te voorkomen is het cruciaal dat duidelijk is wat een robotstofzuiger wel en niet kan. Wat ze in geen geval zijn – zelfs niet de modellen richting de duizend euro – zijn volledige vervangers van de vaste stofzuiger in huis. Een robotstofzuiger is een aanvullend huishoudelijk product, die de frequentie waarmee je zelf hoeft te stofzuigen (sterk) kan doen afnemen. Wat ook voor elk model ongeacht de prijs opgaat, is dat de apparaten hun werk pas echt goed doen wanneer je wel zelf opruimt. Laat je overal kabels, sokken, lego of andere kleine rommel slingeren, verwacht dan niet dat de robot dit voor je opruimt … de kans is groter dat hij erop vastloopt.

Wat kan hij?

Dat robotstofzuigers wel toegankelijk kunnen zijn qua prijs, bewijzen onder andere Dirt Devil en Zoef. Niet alle fabrikanten hebben modellen in de lage prijsklassen: bij merken als iRobot, Neato of Samsung hoef je voor minder dan een paar honderd euro niet aan te kloppen. Naarmate je een luxer model overweegt, krijg je daar veelal wel een (veel) krachtigere stofzuiger voor, meer of luxere mogelijkheden en veelal een betere kwaliteit van onder andere de sensoren voor het navigeren.

Een eenvoudige robot volgt zijn eigen patronen en wanneer je deze in een grote ruimte loslaat, loop je het risico dat hij niet elke vierkante centimeter bereikt. Een luxe robot is in staat de indeling van de kamer uit te lezen en verstandig te navigeren. De slimmere modellen herkennen de volgende keer de kamer ook, en kunnen dan veel vlotter hun werk doen.

Onthoud dat niet alle robots (veelal goedkopere) gemaakt zijn om op vloerbedekking te werken, wat zich ook vertaalt naar mindere prestaties wanneer je veel vloerkleden in huis hebt. Niet vreemd aangezien voor een kleed veel meer kracht vereist is voor een goede reiniging.

Reiniging

Elke robot is beoordeeld op een aantal elementen welke we in drie hoofdelementen kunnen verdelen: kwaliteit reiniging, kwaliteit navigatie, features. Reiniging wordt gemeten op een harde vloer en op vloerbedekking, waarbij elke stofzuiger een vaste hoeveelheid cornflakes, rijst, en bloem (respectievelijk groot, zwaar en juist heel licht ‘vuil’) op moet ruimen. De hoeveelheid opgeruimd materiaal wordt gecombineerd met een subjectieve score … een beetje achterlaten weegt minder zwaar dan een robot die de bloem over het hele kleed verspreidt. Ondanks dat niet alle robots gemaakt zijn voor vloerbedekking, worden ze er alsnog op getest om de prestaties op kleden in huizen met harde vloeren te beoordelen. Tevens worden de prestaties in hoeken en langs randen beoordeeld, kijken we naar de geluidsproductie, en – handig voor een top-resultaat – kijken we of een robot detecteert waar er meer vuil is om vervolgens extra te reinigen.

Navigatie

Op gebied van navigatie beoordelen we hoe slim de robot is om door de ruimte te navigeren en of deze dus geen plekken overslaat. Pluspunten voor stofzuigers die netjes langs de randen rijden, minpunten voor modellen die simpelweg door overal tegenaan te botsen realiseren dat er iets in de weg staat. We bekijken ook of ze over een stevige kabel heen rijden en of ze in staat zijn over een plint van 10 mm te rijden of dat ze daar vastlopen. Ook registreren we of de robot niet vast komt te zitten, bijvoorbeeld onder een bureaustoel of in een bundel kabels. En of hij van de trap kan vallen, en wat de minimale hoogte van ruimtes is waaronder de robot kan komen.

©PXimport

Features

Op het vlak van mogelijkheden kijken we naar eventuele handige ingebouwde of meegeleverde extra’s. Bijvoorbeeld een laadstation en automatische oplaadfunctie, of je schema’s kunt programmeren en of je hem via je telefoon op afstand kunt laten werken terwijl je onderweg bent naar huis. Ook afstandsbedieningen, extra borstels en extra filters leveren punten op. Sommige robots komen met een kleine vuurtoren (of in geval van de Neato D5 een magneetstrip) om een zone af te bakenen zodat de stofzuiger daar niet heen gaat. De meerwaarde daarvan moet je zelf wegen.

Dweilrobots

Dirt Devil Spider 2.0 M612 en Fusion M611

Voor Dirt Devil zijn stofzuigers de core-business, het maakt enkel robotstofzuigers voor het instapsegment. De twee geteste modellen vielen in hun prijsklasse goed in de smaak.

De Fusion M611 is met 133 euro één van de allergoedkoopste modellen met laadstation en automatische terugkeerfunctie. Met zijn hoogte van 5,5 cm is het de laagste stofzuiger in de test, wat fijn is als je veel lage kastjes hebt waar je wel onder wilt komen. Hij is gemaakt voor harde vloeren en levert daar een nette prestatie, zolang hij niet te grote brokken hoeft op te zuigen: grote cornflakes schuift hij simpelweg de kamer rond. De navigatie is redelijk eenvoudig maar functioneel genoeg voor niet te grote ruimtes. Het werkt bijvoorbeeld in een klein kantoor met enkel harde vloeren.

De Dirt Devil Spider 2.0 M612 weet ons toch meer te bekoren, zeker als je op zoek bent naar een echt goedkoop model. Met een prijs van 109 euro is het de goedkoopste in de test, en als stofzuiger presteert hij beter dan de andere budgetmodellen. Vooral het feit dat hij ook op (laagpolig) tapijt en vloerkleden een redelijk prestatie neerzet is opvallend en fijn. Verwacht niet de kracht om echt grondig te reinigen, maar de nabije concurrenten doen dit beduidend minder goed. Hij is spartaans, dus verwacht geen tijdschema. Je drukt de knop in voor je vertrekt en aan het einde van de dag leeg je het bakje en leg je hem aan de lader.

©PXimport

Dirt Devil Fusion M611

Prijs
€ 133,-
Websitewww.dirtdevil.de7Score70

©PXimport

Dirt Devil Spider 2.0 M612

Prijs
€ 109,-
Websitewww.dirtdevil.de8Score80

Zoef Sien en Miep

Zoef valt op door z’n naamgeving. De fabrikant benadrukt z’n Hollandse roots met namen. Waar buitenlandse alternatieven lastig aan kunnen tippen, is het feit dat alle mogelijke accessoires en vervangende onderdelen direct vanuit Nederland leverbaar zijn. Dat is voor een gemotoriseerd product geen overbodige luxe: filters en borstels slijten onvermijdelijk. De aanwezigheid van HEPA-filters voor mensen met allergieën is ook een toegevoegde waarde, niet elke fabrikant is daar helder over.

De Zoef Miep is met 139 euro de instapper, maar die stelt helaas teleur. Net als de Spider 2.0 is dit een spartaans model zonder basisstation, maar helaas presteert Miep in elk element van de test minder. Dat maakt de meerprijs lastig te verklaren.

De 249 euro kostende Sien doet wel goede zaken. Deze combineert een goede (op dit prijspunt) prestatie als stofzuiger op harde vloeren en zeer redelijke prestatie op kleden, met nette extra’s waaronder een meegeleverde virtuele muur, extra accessoires, afstandsbediening, basisstation met automatische terugkeer en een redelijk navigatiepatroon. Sien is niet goedkoop, maar betere robots zijn een stuk duurder of vereisen de stap naar handmatige import vanuit China. De Zoef Sien bleek zodoende een nette middenweg tussen de Spartaanse en juist zeer luxe opties.

Zoef Emma

©PXimport

Zoef Miep

Prijs
€ 139,-
Websitewww.zoefrobot.nl4Score40

©PXimport

Zoef Sien

Prijs
€ 249,-
Websitewww.zoefrobot.nl8Score80

Severin Chill RB7025

Ook Severin speelt mee in het betaalbare segment. En wie de Severin Chill en de Dirt Devil Spider 2.0 naast elkaar zet, mag zich voorbereiden op een stevig spelletje ‘zoek de verschillen’. Beide merken delen dezelfde achterliggende fabriek voor dit Spartaanse basisstation-vrije model, en dat zie je. Toch maken beide bedrijven andere keuzes. Zo waarderen we de keuze van Severin om voor een iets robuustere Li-Ion-batterij te gaan boven de NiMH-variant in de Dirt Devil. De circa 15 euro hogere straatprijs hadden we dan voor lief kunnen nemen, ware het niet dat Severin borstels gebruikt met aanzienlijk minder haar. Dit zorgt voor een opvallend duidelijk minder schoonmaakresultaat. Niet slecht, maar we zien beter voor minder geld.

Severin Chill RB7025

Prijs
€ 124,-
Websitewww.severin.com6Score60

iRobot Roomba 980, 866 en 680

iRobot is hét merk in de robotstofzuigermarkt. Het bedrijf is ervaren in het maken van luxere robotstofzuigers en dat merk je in de praktijk direct. Vooral op gebied van navigeren door je huis en het bereiken van elk stukje oppervlak, scoren de Roomba-modellen uitstekend ten opzichte van concurrerende modellen. iRobot richt zich niet altijd op de meeste extraatjes, maar als stofzuiger doet elk van de modellen goede zaken. Wel zetten we vraagtekens bij het basisstation. Hoewel je hem vast dient te zetten, doet de eenvoudige plastic constructie afbreuk aan de totale indruk van de kwaliteit.

Het topmodel van iRobot, de 999 euro kostende Roomba 980, is een statement om te laten zien wat het bedrijf kan, en in de praktijk is het ook een fenomenale machine: algemeen als stofzuiger, met de app, maar vooral in details zoals het driedubbel stofzuigen van plekken waar veel vuil wordt herkend, en de toenemende zuigkracht wanneer de robot ziet dat hij op tapijt rijdt. De navigatie is dankzij onder andere de ingebouwde camera van het hoogste niveau, zelfs wanneer je een riant oppervlak hebt. Het is hierdoor (zij het nipt) de beste stofzuiger in de test.

Enthousiast worden van een extreem duur topmodel is natuurlijk eenvoudig, maar het is de half zo dure Roomba 866 die voor velen de interessantste koop zal zijn. Op featurevlak is deze Roomba redelijk uitgekleed. App-functionaliteit, virtuele muren of andere extra’s krijg je er niet bij. De meeste concurrenten tussen de 400 en 600 euro hebben meer extraatjes, maar die weet deze Roomba 886 qua prestaties wel wat voor te blijven. Hij is ook toegankelijk voor de niet al te technische gebruiker.

De Roomba 680 is in de ogen van iRobot een instapmodel. Waar de 860 echter niet veel onderdeed voor de 980 wat betreft zuigprestaties, is de 680 duidelijk een stuk minder. De manier van navigeren blijft wel erg goed. Voor z’n prijsklasse best goed, maar niet denderend, zeker als we hem vergelijken met de prestaties van bijvoorbeeld de Xiaomi. Als je toch al een luxere robotstofzuiger overweegt – 350 euro blijft toch veel geld – zouden wij geneigd zijn de stap naar de 800-serie wel te maken.

©PXimport

iRobot Roomba 980

Prijs
€ 999,-
Websitewww.irobot.com10Score100

iRobot Roomba 866

Prijs
€ 499,-
Websitewww.irobot.com9Score90

©PXimport

iRobot Roomba 680

Prijs
€ 349,-
Websitewww.irobot.com7Score70

Samsung VR9300

Wanneer je de Samsung VR9300 uit de verpakking haalt, weet je dat Samsung de aanval op de titel ‘beste robotstofzuiger’ serieus heeft geopend. Met zijn 13,5 cm hoogte, extreme uitstraling en enorme wielen is het verreweg het meest indrukwekkend om te zien wanneer hij door je huis rijdt. Hij scheurt als geen ander over plintjes, dikkere kleden of andere willekeurige objecten. En zoals de decibelmeter ook doet vermoeden is de zuigkracht indrukwekkend: de Samsung weet als geen ander de bloem uit het tapijt te halen en benadert de echte stofzuiger het meest.

Ook qua mogelijkheden is het een prachtig apparaat. Hij brengt je kamers in kaart, je kunt hem naar specifieke ruimtes sturen om schoon te maken, en hij navigeert met precisie om je meubilair heen. De VR9300 herkent hotspots (gebieden met veel vuil) en herhaalt hij daar zijn bewegingen. De algehele navigatie over een grotere verdieping is echter nog net niet op het niveau van iRobot. En ondanks de iets betere prestatie van de Samsung op kleed, blijft de Roomba 980 nipt ongeslagen op harde vloeren. De extra hoogte van de VR9300 geeft wel problemen om onder kasten en banken te komen. Hij is hierdoor nét iets minder handig dan de duurste iRobot. Echter, als die minpunten niet relevant zijn voor jouw situatie is dit een zeer sterke en aantrekkelijke kanshebber in het geld-speelt-geen-rol-segment.

©PXimport

Samsung VR9300

Prijs
€ 899,-
Websitewww.samsung.nl9Score90

LG Hombot VR9647PS en VR9624PR

LG zet met z’n Hombot Turbo+-modellen in op het concept ‘smart robot’. Er is een zee van mogelijkheden aan de modellen toegevoegd, waarvoor overigens wel extreme toegangsrechten op je telefoon vereist zijn. De VR9647PS is voorzien van een camera zodat je je huis in de gaten kunt houden. Ook kun je notificaties ontvangen als er bewegingen worden gedetecteerd. De VR9624PR heeft die mogelijkheid niet en mist ook de dweilmodus van de VR9647PS, maar kent nog altijd veel mogelijkheden, met wifi, app-controle en een fysieke afstandsbediening. De LG’s ‘praten’ tegen je als ze wat gaan doen of bij problemen. Met HEPA-filters, 10 jaar garantie op de motor, een stille werking en redelijk goede navigatie leken de LG’s qua specs op weg naar een goed resultaat.

Helaas bleken de twee LG-modellen als stofzuiger niet echt te overtuigen. Op kleed wisten ze beide een goed resultaat neer te zetten, opvallend genoeg bleek de goedkopere VR9624PR nog wat beter. Maar beide modellen lieten de harde vloeren nog goed in bloem achter, terwijl we ook de afgemeten rijst langs de plinten en onder de stoelen vandaan moesten halen. De vele sensoren van de LG worden niet ingezet om de voorop aanwezige hevig spinnende borstels te temmen, wat de voornaamste oorzaak lijkt van het eindresultaat. We kunnen mooie features waarderen, maar een robotstofzuiger valt of staat toch als … ja, stofzuiger. En op dat vlak komen deze twee modellen nog net te kort. Houd LG echter wel in de gaten, want kleine aanpassingen zouden deze producten in serieuze kandidaten kunnen doen veranderen.

©PXimport

LGVR9647PS

Prijs
€ 772,-
Websitewww.lg.com/nl6Score60

LG VR9624PR

Prijs
€ 549,-
Websitewww.lg.com/nl7Score70

©PXimport

Neato Botvac D3 Connected en D5 Connected

Net als LG focust Neato zich op het maken van slimme robotstofzuigers. En ook hier zien we twee machines met de nodige overeenkomsten. Ze verschillen vooral in wat details: de D5 heeft een extra borstel voor randen, een veel grotere accu voor meer bereik en komt met een paar extra modi die de prijstoename redelijk maken voor alle woningen met grotere oppervlaktes. Cruciaal: als stofzuigers doen de Neato’s ook goede zaken. Ze hebben weliswaar meer moeite met wat groter vuil (in dit geval cornflakes) dan de andere modellen in het hogere segment, maar de algemene prestaties op harde en zachte vloeren zijn uitstekend.

De automatische navigatie is niet het allerbest, maar goed genoeg om grotere ruimtes bij te houden. Met een soepele, overzichtelijke app en wat handige slimmigheidjes zoals integratie met Amazon Alexa, Google Home, IFTTT en daarmee ook de Athom Homey, is het een apparaat dat voor de tech-savvy gebruiker wel aantrekkelijk is. Aan de andere kant is slim niet altijd beter, want toen de D5 niet met één van de testtelefoons wilde pairen, weigerde het apparaat volledig … hij is daarmee minder geschikt voor de tech-leek.

We willen ook nog kanttekeningen zetten bij de korte garantieperiode van slechts één jaar, en de extreem korte kabel van het laadstation: dat verwachten we op dit prijspunt beter.

Neato Botvac D5 Connected

Prijs
€ 579,-
Websitewww.neatorobotics.com8Score80

©PXimport

Neato Botvac D3 Connected

Prijs
€ 429,-
Websitewww.neatorobotics.com7Score70

Xiaomi Mi Vacuum

Online shoppen in China kan je voor een dubbeltje op de eerste rang zetten of de nodige hoofdpijn bezorgen. In het geval van de Xiaomi Mi Vacuum (vanaf ca. 249 euro) is dat eerste het geval. Het is een uitstekende stofzuiger voor dit geld, hij is solide, aantrekkelijk ontworpen en zoals we van Chinezen verwachten is hij ook van de nodige foefjes voorzien. Sterker nog, dankzij de uitstekende app-ervaring, een even uitstekende navigatie en zeer goede schoonmaakprestaties zien we de Xiaomi Mi Vacuum als één van de aantrekkelijkste modellen in de test.

Hoe goed de Roomba 980 ook is … voor een fractie van de prijs doet de Xiaomi er nauwelijks voor onder. Ook de Roomba 866 overtreft hij in mogelijkheden én hij is nog een stuk voordeliger. Het is ook een betere stofzuiger dan de uitgebreide LG’s.

Er zitten wel de nodige haken en ogen aan het kopen van de Xiaomi, want je moet hem kopen via een Chinese webwinkel als GearBest of AliExpress. De prijzen schommelen en er bestaat de kans dat je btw en invoerrechten bovenop de geadverteerde prijs moet betalen, al bieden sommige Chinese shops de mogelijkheid om producten (tegen meerprijs) vanuit de EU te laten verzenden. En de echt grote vraag zal zijn wat er gebeurt wanneer hij defect is en je garantie wilt claimen … grote kans dat je dan bot vangt of aan hoge verzendkosten vastzit. Durf je een gokje te nemen, dan is de Xiaomi Mi Vacuum een logische keuze.

Xiaomi Mi Vacuum

Prijs
Ca. € 249,-
Websitewww.tiny.cc/xiali (vertaalde site)9Score90

©PXimport

Conclusie

Het oude gezegde ‘goedkoop is duurkoop’ gaat tot op zekere hoogte op: een budgetmodel in een grote verdieping inzetten en daar een topprestatie van verwachten, is vragen om ontevredenheid. Maar voor een kleine ruimte met harde vloeren kun je zeker met een kleine investering al de nodige functionaliteit in huis halen. Kies dan de Dirt Devil Spider 2.0 M612, die je wel af en toe zelf aan de lader moet hangen.

Echt gecharmeerd raken we pas vanaf zo’n 250 euro. De robotstofzuigers in deze prijsklasse kunnen je echt wel werk uit handen nemen, maar ze hebben wel hun eigen voor- en nadelen. De verdiende redactietip voor prijs-prestatieverhouding gaat naar de Xiaomi Mi Vacuum. Chinese import is wel vaker lekker goedkoop, maar in dit geval bleek het simpelweg één van de meest capabele en slimme stofzuigers op de markt. De dubbel zo dure concurrentie heeft er een pittige kluif aan.

Blijf je bij een aanschaf liever binnen de landgrenzen, dan is de Zoef Sien een aardig model, mits de ruimte niet te groot of complex wordt. En anders loont het wel degelijk om naar de wat luxere modellen richting de 500 euro te gaan kijken. We vinden de 800-serie van Roomba daar het best in prestaties. Met wel een eervolle vermelding voor de iets duurdere Neato D5 als je een slim model wilt met langere adem.

Hoewel we vooraf enige twijfels hadden over de forse prijskaartjes van de echte topmodellen – denk aan de 899 euro kostende Samsung VR9300 of de 999 euro kostende iRobot Roomba 980 – bleek dat deze modellen overtuigende meerwaarde bieden boven het gehele middensegment. Voor velen zal een dergelijke (bijna) ultieme robotstofzuiger voorlopig nog wel even buiten bereik blijven, maar de prestaties liegen er niet om.

Alle testresultaten vind je hieronder in de tabel.

©PXimport

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.