De grote belofte van automatisering is dat het je leven makkelijker maakt. Toch zou je door de grote hoeveelheid tijd die je achter het scherm doorbrengt het idee kunnen hebben dat die belofte niet helemaal werkelijkheid is geworden. Kan dat niet beter? Natuurlijk kan dat beter met deze tien slimme tools voor thuisautomatisering.

Vroeger had je een typemachine en een kaartenbak. We deden het ermee, want we wisten niet beter. Tegenwoordig hebben we een tekstverwerkingsprogramma en een spreadsheet. Dat werkt op heel veel vlakken slimmer en sneller, maar nog steeds gebeurt het vaak dat je met de hand gegevens heen-en-weer moet knippen en plakken tussen die twee systemen. Is dat nu echt handiger?

Nog een voorbeeld: vroeger had je een lichtknopje en een gordijn om aan te trekken. Nu heb je een Zigbee-lamp, een gordijnrails met motortje en een centraal aansturingsysteem om dat allemaal op afstand te doen. Maar nog steeds sta je met een app te klungelen om het gordijn te sluiten of het licht aan en uit te doen. Minder fysiek, maar is het ook minder moeite?

Toch valt er best wat aan te verbeteren, want met automatiseringsgereedschappen kun je allerlei digitale systemen en diensten aan elkaar knopen. Dat begon een jaar of tien geleden met het inmiddels beroemde programma IFTTT dat nog steeds veel wordt gebruikt voor vooral smarthome-apparaten en online consumentendiensten. 

Die uitvinding heeft inmiddels gezelschap gekregen van de meest exotische systemen en apps: van eenvoudige agendakoppelingen tot de grootste industriële Robotic Processing Applications (RPA). Veel ervan zijn gratis of zelfs opensource. Met de meeste ervan kun je zonder programmeren of ingewikkeld installeerwerk aan de slag, bij andere kun je ook als computerhobbyist zelf heel veel configureren.

Zoveel smaken, zoveel keuzes, maar welke is voor jouw toepassingen het best geschikt? We selecteren de beste automatiseringssystemen voor thuis en in kleinzakelijke omgevingen.

Apiant.com

Deze Amerikaanse dienst is vooral gericht op kleinzakelijk gebruik. ‘Connect + Automate = More time’ belooft de website, en dat is natuurlijk de belofte van al dit soort automatiseringsdiensten.

Apiant gebruikt daarvoor een drag-and-drop-interface die je middels kant-en-klare bouwblokken allerlei diensten aan elkaar laat lussen. Denk daarbij vooral aan kleinzakelijke diensten zoals Shopify, Salesforce, Slack, Mailchimp en vele honderden andere. De koppelingen zijn daarbij opgeslagen in templates.

Je kunt buiten het toekennen van conditionele handelingen (‘als dit gebeurt, doe dan dat’) ook filters toevoegen, data omzetten in nieuwe formaten en zelf scripts schrijven. Daarmee houdt Apiant het midden tussen diensten als Zapier en Integromat, die alles visueel houden en daardoor soms wat rigide kunnen zijn, en volledig zelf programmeren. Dat kan ontzettend makkelijk zijn.

Nadeel van Apiant is dat je vastzit aan de templates. Zit een bepaalde workflow er niet voor je bij, dan zul je Apiant moeten vragen deze voor je te maken. Dat doet het bedrijf zonder problemen, maar beter en flexibeler zou het zijn als je deze zelf kon maken. Je kunt de dienst twee weken lang gratis uitproberen, daarna betaal je 49 dollar per maand.

©PXimport

Automate.io

Twitter, Gmail, Office 365, Slack en Instagram, maar ook ticketsysteem Jira, webshopsoftware Magento en Salesforce. Je kunt het zo gek niet bedenken: als het kan communiceren, knoopt het Indiase Automate.io het voor je aan elkaar.

Denk bijvoorbeeld aan een gebruiker die een contactformulier invult in een webdienst, waarna de gegevens van deze persoon direct in Salesforce worden ingevoerd. Je laat er de juiste vlaggen aan hangen en voilà: geen enkele potentiële klant ontsnapt nog aan je aandacht doordat de lead ergens in een mailbox blijft hangen.

Het configureren van de diensten doe je in je eigen dashboard. Dit vergt een hoop drag-and-drop en het verbinden van invoervelden. Het is even configureren, maar heel wat makkelijker dan zelf API’s aan elkaar knopen. Iedereen met een beetje Office-ervaring kan het. Ook het daisy-chainen van een aantal diensten is mogelijk, zodat je nieuwe lead bijvoorbeeld ook automatisch een mail kan ontvangen.

De dienst is voor veel services helemaal gratis, maar enkele (zoals Salesforce) vereisen een betaald abonnement. Ook geldt een beperking aan het aantal gratis handelingen dat je per maand kunt laten uitvoeren. Upgraden kan in vijf stappen, vanaf 30 dollar per maand.

©PXimport

Appy Pie Connect

Ook Appy Pie Connect richt zich op het aan elkaar knopen en automatiseren van webdiensten zoals Gmail, Slack, Twitch, Pingdom en Salesforce. Maar ook interessante opties als Strava en Mindbody: als je een sportactiviteit post, of de yogastudio die je runt ontvangt een boeking, dan kun je daar handelingen aan verbinden. Zoals het sturen van een e-mail naar mensen die samen met jou in je hardloopclub zitten, zodra je een activiteit post. Of een melding in een Google-spreadsheet toevoegen en je een berichtje via Slack of Discord sturen dat je wat met die nieuwe aanmelding moet doen.

Het systeem werkt behoorlijk intuïtief, al heeft het eveneens Indiase Appy Pie veel minder kant-en-klare apps beschikbaar dan bijvoorbeeld Automate.io. Ook is het systeem er sterk op gericht om je de knip te laten trekken: als je de proefperiode wilt gebruiken, vraagt het bedrijf meteen om je creditcardgegevens. 

Klik je dat venster weg, dan mag je alsnog gratis de proefperiode gebruiken. Daarna kun je overigens gratis gebruik blijven maken van het systeem, zolang je niet meer dan vijf diensten aansluit. Opwaarderen biedt je toegang tot meer taken en meer handelingen, vanaf 9,99 dollar in de maand.

©PXimport

Huginn

“Zie Huginn als een hackbare versie van IFTTT of Zapier op je eigen server. Je weet altijd wie je gegevens heeft. Jij.” De mannen en vrouwen achter Huggin hadden het niet treffender kunnen vertellen. Het sleutelwoord hier is hackbaar. En de namen van de concurrerende (of is het juist inspirerende?) systemen IFTTT en Zapier.

Want Huginn is net als die diensten helemaal gericht op het automatiseren van je digitale leven, maar dan zonder dat jouw gegevens via externe servers lopen. Je kunt er je eigen agents mee bouwen die vervolgens informatie voor je opnemen, doorgaans uit API’s op het internet, en die verwerken tot acties. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een agent die de weersomstandigheden in de gaten houdt. Wordt het lekker weer? Dan hoor je niets. Gaat het regenen? Dan ploft er een waarschuwingsbericht in je mailbox. Of laat je een bericht via Slack sturen.

Huginn is opensource en dat zie je er wel aan af: de vormgeving is louter functioneel en het is handig om niet bang te zijn voor een beetje code. Zin in? Begin met:

git pull: git remote add upstream https://github.com/huginn/huginn.git

©PXimport

IFTTT

‘If This Then That’ is alweer elf jaar oud. In de software- en IoT-industrie is dit waarschijnlijk de breedst geaccepteerde automatiseringsdienst. Het systeem is oneindig uitgebreid en ondersteunt niet alleen webdiensten en -API’s zoals veel andere automatiseringsdiensten, maar ook slimme lampen, slimme thermostaten, ip-camera’s en andere domotica.

Dat alles wordt via de IFTTT-webdienst samengebracht, maar je kunt deze ook via apps voor Android en iOS bedienen. Ook IFTTT gebruikt daarbij bouwblokken die je binnen applets als een ketting aan elkaar rijgt. Denk aan commandoseries als: ‘Als ik thuiskom, zet de lampen aan, de thermostaat op 20 graden, speel The Village People, zet de stofzuigrobot stil en laat mijn familie via Twitter weten dat ik thuis ben.’ Je kunt het zo gek niet bedenken of het kan met deze app worden opgezet.

IFTTT is een echt consumentensysteem: er is wel zakelijk gebruik mogelijk, maar denk daarbij vooral aan e-mailmarketing- en messaging-opties.

Basaal gebruik van het systeem is gratis, maar wil je zelf meer dan drie applets maken of wat complexere applets bouwen (en dat wil je al snel), dan zul je een abonnement moeten nemen voor 3,99 dollar per maand.

Integrately

Integrately is de prijsvechter onder de kleinzakelijke automatiseringsgereedschappen. Het Indiase bedrijf manifesteert zich op zijn website nadrukkelijk als een alternatief voor Zapier. Het bedrijf heeft goed gekeken naar hoe de andere webgebaseerde automatiseringssystemen werken: ook hier treffen we kant-en-klare koppelingen naar meer dan 350 web-apps aan die we via een visuele editor aan elkaar kunnen klikken. Het werkt allemaal bijzonder soepel en gemakkelijk. Wel moet je je eigen regels bepalen. Integrately biedt ook 13 duizend complete flows aan, als is het bijzonder ingewikkeld om deze allemaal door te bladeren.

Het uitproberen is gratis. Ook na die periode kun je het systeem met maximaal vijf automatiseringen gratis blijven gebruiken. Wil je meer, dan kun je opwaarderen naar pakketten die beginnen met 15 dollar per maand.

Hoewel Integrately prima werkt, voelt het soms wat ongemakkelijk aan door de manier waarop het zich presenteert: een schreeuwerige website met op de voorpagina embedded YouTube-filmpjes van jongens met omgekeerde baseballcaps op hun hoofd die het systeem aanraden. Ook het gegeven dat je ‘credits’ kunt verdienen door anderen door te verwijzen naar Integrately, voelt onaangenaam en weinig professioneel.

©PXimport

Integromat

Ben je op zoek naar een automatiseringsoplossing voor zakelijke toepassingen, dan is het een goed idee om een blik op het Duitse Integromat te werpen. Het is een jong bedrijf, maar wel met een volwassen ambitie en dito systeem.

Je kunt na het aanmaken van een account de automatiseringen via een visuele editor aan elkaar klikken. Daarbij kun je ook nu weer kiezen uit meer dan zeshonderd kant-en-klare bouwblokken. Denk daarbij aan koppelingen met Slack, Gmail, Discord, Salesforce, Microsoft Excel Online en Google Spreadsheets. Maar ook aan Basecamp, Google Analytics, LinkedIn, Magento en, voor cryptoliefhebbers, CoinMarketCap. De mogelijkheden zijn enorm. Zit jouw obscure API er niet bij, dan kun je zelf met de JSON- en XML-modules een koppeling bouwen.

Ook Integromat werkt met een mobiele app die vol zit met slimmigheidjes. Zo kun je binnenkomende sms-berichten en telefoonnummers in een Google-spreadsheet of een CRM zoals Salesforce laten opslaan. Dat zorgt ervoor dat je die leads ook niet hoeft te laten lopen omdat je ze vergeet. Integromat is in de basisversie met twee automatiseringen gratis. Wil je meer, dan starten de maandbundels bij 9 dollar.

©PXimport

Microsoft Power Automate

Sinds enkele jaren is ook Microsoft met MS Flow een belangrijke speler in de automatisering van alledaagse softwaretaken. Tegenwoordig heet het pakket Power Automate. Dat is een veel betere titel, want buiten het creëren van zogenaamde ‘flows’ om als-dit-dan-dat-taken te automatiseren, bevat het pakket ook heuse Robotic Processing Automation (RPA) waarmee je heel letterlijk eenvoudige softwaretaken door de machine over kunt laten nemen.

Denk bijvoorbeeld aan het kopiëren van grote hoeveelheden gegevens vanuit Excel naar MS Word: voorheen moest je dat allemaal met de hand doen met kopiëren en plakken, maar daar kun je met RPA ook de machine voor programmeren die het werk net zo uitvoert als een mens, ook tussen verschillende softwarepakketten. Microsoft brengt RPA, dat tot voor kort vaak was voorbehouden aan grote bedrijven, zo binnen het bereik van het MKB en dat is bijzonder interessant.

Power Automate ziet eruit en voelt als een echt Microsoft-programma. Als de automatisering van je bedrijf draait op de software uit Redmond, dan is het zeker de moeite waard dit pakket te overwegen. Prijs: vanaf 12,60 euro per werknemer per maand. Voor privégebruik is Power Automate overigens minder geschikt.

©PXimport

Robomotion.io

Als je de smaak van Robotic Process Automation te pakken hebt gekregen, is het de moeite waard om ook even naar het Turkse Robomotion.io te kijken. Ook dit systeem stelt je in staat om robots te programmeren en desktoptaken uit te voeren. Nadat je op de website een account hebt aangemaakt, kun je hier ‘flows’ voor bouwen: series van handelingen die tot een eindresultaat moeten leiden.

In ons geval hebben we bijvoorbeeld een prijschecker gebouwd om de beschikbaarheid van de gierend populaire Radeon 6700 XT-videokaart op de website van AMD te checken. Deze flow draait niet op het systeem van Robomotion, maar is een echte RPA-toepassing: je moet een helper-applicatie op je eigen pc, Mac of Linux-machine installeren die het werk doet, in dit geval de browser opstarten en de check doen.

Zo zijn er vele potentiële mogelijkheden, waarbij de bibliotheek met kant-en-klare flows helaas wat beperkt is. Je moet ze echt zelf met de visuele editor bij elkaar klikken. Gelukkig kun je het systeem gratis uitproberen en gebruiken. Pas als je meer mensen toegang wilt geven en meer dan drie flows wilt draaien, ga je betalen. Dat kost dan wel meteen 499 euro in de maand.

©PXimport

Zapier

Zeg je IFTTT, dan zeg je tegenwoordig ook Zapier. Want deze twee Amerikaanse systemen zijn elkaars belangrijkste concurrenten als het gaat om het automatiseren van webtaken. Belangrijk detail: Zapier heeft geen eigen apps voor je mobiele telefoon en is nauwelijks geschikt voor het automatiseren van je IoT-apparaten in huis.

Zapier is wel een kei in webtaken. Het is zo ontzettend eenvoudig om zelf een flow van handelingen te bouwen, ‘Zaps’ in de taal van het bedrijf, dat niets je ervan hoeft te weerhouden om het systeem eens uit te proberen. Zapier biedt meer dan drieduizend koppelingen met andere systemen en laat je eenvoudig taken bouwen als: als er een e-mail binnenkomt, doe dit en doe ook nog eens dat.

Je Zaps worden opgeslagen in je dashboard. Je kunt de dienst veertien dagen volledig uitproberen, inclusief premium apps als PayPal, MySQL en Zendesk. Daarna kun je de dienst beperkt gebruiken, waarbij je Zaps bijvoorbeeld maar drie stappen kunnen omvatten, of voor 19,99 dollar per maand de volledige dienst blijven benutten. Die laatste optie zal vooral voor ondernemingen relevant zijn.

©PXimport

Zelf een bot bouwen

Conclusie

De wereld van de automatiseringen is al net zo rijk als de toepassingen ervoor. Wij hebben ons hier gericht op automatiseringssystemen voor privé- en kleinzakelijk gebruik. Maar vooral op de gebieden van sales en marketing zijn er nog heel veel meer specialistische systemen beschikbaar.

Wat je kiest, is vooral afhankelijk van je behoefte: wil je alleen webtoepassingen aan elkaar knopen of ook je huisautomatisering? En waar voel je je comfortabel bij: wie wil je toegang geven tot je data en hoe geavanceerd zijn de klussen die je wilt automatiseren?

Toch loont het om een aantal van deze systemen in ieder geval even uit te proberen: ze werken allemaal bijzonder eenvoudig en de potentiële tijdwinst die je ermee kunt boeken is heel groot. Om nog maar te zwijgen van de saaie klusjes die ze je uit handen nemen.

Onze aanraders? Begin bij IFTTT, Zapier en Automate.io. Dat zijn de meest volwassen en gebruiksvriendelijkste systemen.

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.