De meeste Linux-distributies komen al met een uitgebreide verzameling van voorgeïnstalleerde programma’s. Voeg je daar dit lijstje van vijftien onmisbare programma’s aan toe, dan ben je klaar voor de meest uiteenlopende taken.

1 LibreOffice

Word-documenten, PowerPointpresentaties en Excel-spreadsheets zijn niet uit ons leven weg te denken. LibreOffice kan er allemaal mee overweg. Dit opensource-kantoorpakket is grotendeels compatibel met Microsoft Office en ondersteunt ook het Open Document Format (odf). Je kunt documenten exporteren naar pdf, de programma’s zijn tot in de puntjes te configureren en er bestaan talloze extensies om de functionaliteit uit te breiden. Elke zes maanden komt er een nieuwe versie van LibreOffice uit en het pakket biedt uitgebreide documentatie aan, zelfs in het Nederlands.

LibreOffice is een krachtig en uitstekend gedocumenteerd kantoorpakket.

2 GIMP

GIMP (GNU Image Manipulation Program) biedt alle tools om foto’s en andere plaatjes te bewerken. Eenvoudige zaken als foto’s of screenshots bijknippen, maar ook het contrast of de helderheid van een foto aanpassen, rode ogen verwijderen of tekst toevoegen zijn snel te doen met GIMP. Daarnaast biedt GIMP talloze geavanceerde mogelijkheden, zoals met lagen werken. De functionaliteit van GIMP is uit te breiden met plug-ins, bijvoorbeeld voor extra beeldfilters. De huidige plug-ins zijn echter niet compatibel met GIMP 3, dat eraan komt, dus dat wordt een tijdje opletten.

Leren werken met GIMP? Lees dan: GIMP: foto's bewerken met hét alternatief voor Photoshop

Plaatjes bewerk je eenvoudig met GIMP.

3 VLC

Video- en audiobestanden van allerlei formaten, streaming media en zelfs dvd’s en audio-cd’s: open ze met VLC media player en die speelt het wel af. Zelfs het beeld van je webcam of beelden van een ip-camera op je netwerk kun je in VLC bekijken. De playbacksnelheid is aan te passen en je kunt snapshots van video’s nemen, het beeld inzoomen en allerlei filters toepassen. Je kunt ook mediabestanden transcoderen naar een ander formaat, resolutie of beeldkwaliteit. Wil je video of audio streamen? Ook daar draait VLC zijn hand niet voor om.

Met VLC media player krijg je alle video- en audio-bestanden of -streams open, inclusief die van je webcam.

4 KeePassXC

Om je wachtwoorden bij te houden, bestaan er talloze wachtwoordkluizen die data op een server opslaan. KeePassXC pakt het anders aan: dit opensourceprogramma slaat je wachtwoorden in een versleuteld bestand op. Dat kun je op je computer plaatsen, maar ook binnen een online-cloudopslagdienst, zoals Dropbox, Google Drive of OneDrive, om je wachtwoorden met je andere apparaten te synchroniseren. Voor alle grote webbrowsers bestaat er een browserextensie om je accountgegevens op websites in te vullen. Helaas werkt dat nog niet als je distributie Wayland als displayserver gebruikt.

Of probeer Bitwarden: al je wachtwoorden in de kluis

Met KeePassXC hou je al je wachtwoorden veilig bij.

5 OBS Studio

OBS Studio is een programma om video-opnames te maken en te livestreamen, bijvoorbeeld naar Twitch, YouTube of Facebook. In deze tijd waarin velen van ons videovergaderen, kan OBS Studio voor iedereen goed van pas komen. Zo kun je er een virtuele webcam mee maken die je in je videovergaderprogramma als bron opneemt. Die virtuele webcam kan dan het beeld van je desktop en webcam combineren, een plaatje op de achtergrond tonen, of filters of visuele effecten toepassen.

OBS Studio maakt het mogelijk om video’s op te nemen en te livestreamen.

6 Duplicati

Back-ups zijn belangrijk en veel Linux-distributies leveren hier dan ook standaard een programma voor mee. Wil je meer dan de basics, dan is Duplicati een populaire keuze omdat het programma heel wat flexibiliteit biedt. Je kiest een schema voor automatische back-ups, die incrementeel worden uitgevoerd en worden gecomprimeerd om opslag te sparen. Back-ups worden versleuteld en daarna op een externe harde schijf, een NAS of in de cloud opgeslagen. Dit laatste kan onder andere via Google Drive, Dropbox, Microsoft OneDrive en Amazon S3.

Duplicati maakt flexibele back-ups van je bestanden mogelijk.

7 Calibre

Calibre is een krachtig programma om je e-books te organiseren en te synchroniseren met je e-reader. Je kunt er e-books ook mee omzetten tussen verschillende formaten, zoals pdf en epub, en zelfs exporteren naar Word-formaat. Je hele bibliotheek is eenvoudig te doorzoeken via trefwoorden of metadata. Uiteraard zijn je e-books met Calibre ook op je computerscherm te lezen, je kunt e-books bewerken en er zijn honderden plug-ins die de functionaliteit van het programma uitbreiden. De ingebouwde downloader voor nieuws om een willekeurige rss-feed op je e-bookreader te plaatsen is ook handig.

Beheer je collectie van e-books met Calibre.

8 Flameshot

Hoewel de meeste Linux-distributies standaard met software komen om screenshots te maken, blijven de functies dan doorgaans beperkt. Flameshot is eenvoudig te gebruiken, maar biedt krachtige mogelijkheden. Selecteer gewoon het gebied waarvan je een screenshot wilt maken en daarna kun je onmiddellijk tekst, genummerde bolletjes, pijltjes, kaders of meer toevoegen. En als er persoonlijke informatie op de screenshot staat, selecteer je het stukje en maak je er eenvoudig blokjes van die het stukje onleesbaar maken. Je kunt ook rechtstreeks van in Flameshot je (bewerkte) screenshots naar websites zoals Imgur uploaden.

Flameshot biedt uitgebreide mogelijkheden om screenshots te maken.

9 VirtualBox

Hoewel elke Linux-distributie met KVM (Kernel-based Virtual Machine) al virtualisatiemogelijkheden heeft ingebouwd, Is VirtualBox een stuk gebruiksvriendelijker. Of je nu Windows virtueel wilt draaien of regelmatig nieuwe Linux-distributies eenvoudig wilt uitproberen, VirtualBox maakt het appeltje-eitje. Je maakt eenvoudig snapshots van je virtuele machines waarnaar je later kunt terugkeren en ook aangesloten usb-apparaten zijn met je virtuele machines te delen. Met de seamless mode kun je vensters van je virtuele machine zelfs naast die van je Linux-machine draaien alsof er geen virtuele machine is.

Meer weten over VirtualBox? Lees dan: Experimenteren zonder risico's: aan de slag met een virtuele machine

In VirtualBox start je virtuele machines met alle mogelijke besturingssystemen op.

10 Syncthing

Wil je eenvoudig toegang tot dezelfde bestanden op je Linux-machine als op je andere computers? Dan is een bestandssynchronisatieprogramma zoals Syncthing onmisbaar. Synchroniseer zoveel mappen als je wilt tussen je apparaten en stel per map in met welke apparaten je deze wilt synchroniseren en in welke richting. Dit werkt zowel op je lokaal netwerk als via internet, zonder dat je port forwarding hoeft in te stellen. Nadat je Syncthing hebt ingesteld, heb je er geen omkijken meer naar. Alle wijzigingen op één computer worden in enkele seconden op de achtergrond met de andere computers gesynchroniseerd.

Syncthing synchroniseert je bestanden tussen meerdere apparaten.

11 Lutris

Als je door de jaren heen een gamecollectie hebt aangelegd die je ook onder Linux wilt blijven spelen, dan komt Lutris goed van pas. Dit geeft je in één programma toegang tot je games uit Steam, Epic Games Store, GOG en Humble Bundle. Bovendien heeft Lutris allerlei installers voor Windows-games die het dan via Wine emuleert met de optimale configuratie. Op dezelfde manier installeert het programma voor andere games de benodigde compatibiliteitslagen, emulatoren of game engines, zodat je dat zelf niet meer hoeft te doen. Zo gebruikt Lutris voor PlayStation-games en dergelijke RetroArch.

Lutris verzamelt je games van allerlei platforms.

12 Clementine

Of je nu lokale muziekbestanden wilt afspelen of muziek van streamingdiensten zoals Spotify, SoundCloud of Last.fm: met Clementine is het allemaal mogelijk. Ook podcasts zijn te doorzoeken en te downloaden om in de muziekspeler te beluisteren. Het programma kan je muziekbestanden taggen met informatie uit de database van MusicBrainz en heeft ook een ingebouwde tag editor. Verder kun je ook (dynamische) afspeellijsten aanmaken, importeren en exporteren. Clementine kan ook muziek transcoderen naar een andere audiocodec, waaronder mp3, ogg, flac, aac of wma.

Clementine is een veelzijdige muziekspeler.

13 BleachBit

Als je al jarenlang met dezelfde Linux-installatie werkt, die je keer op keer upgradet, waarop je software installeert en weer verwijdert, dan heeft zich na een tijd waarschijnlijk een hoop digitale rommel opgehoopt op je systeem. BleachBit helpt je om je systeem weer schoon te maken. Daardoor heb je weer wat meer ruimte vrij op je schijf, en back-up je bijvoorbeeld ook niet onnodig te veel bestanden. Je selecteert zelf wat je wilt opschonen en kunt een preview opvragen van welke bestanden er worden verwijderd voordat je de opdracht daartoe geeft.

Maak je Linux-systeem proper met BleachBit.

14 Distrobox

Welke Linux-distributie je ook gebruikt, soms wil je software draaien die alleen voor een andere distributie bestaat of daarin veel gemakkelijker is te installeren. Distrobox biedt je een efficiënte manier om een andere Linux-distributie in een container te draaien, die volledig geïntegreerd is met je desktop. Je kunt daarin dan programma’s installeren en opstarten zonder dat je merkt dat ze eigenlijk in een container draaien. Je kunt ook eenvoudig een tijdelijke container creëren om snel iets in een andere distributie uit te proberen.

Met Distrobox draai je willekeurige Linux-distributies op een geïntegreerde manier.

15 LocalSend

Wil je even snel een bestand van op je Linux-pc met een van je andere apparaten in de buurt delen, dan ben je waarschijnlijk gewend om het naar jezelf te e-mailen. Maar dat is wat omslachtig, niet zo efficiënt, en voor grote bestanden loop je tegen bestandslimieten aan. LocalSend biedt hiervoor een oplossing. Het is beschikbaar voor Linux, Windows, macOS, Android en iOS en ontdekt al je apparaten op het lokale netwerk die de software draaien. Daarna deel je eenvoudig een bestand met het gewenste apparaat, end-to-end versleuteld.

Verstuur eenvoudig bestanden op je lokale netwerk met LocalSend.

Een gazon is meer dan een stukje groen. Het kan een speelplek zijn voor kinderen of juist vooral de blikvanger zijn in een strak aangelegde tuin. Soms ligt het vol in de zon, soms grotendeels in de schaduw. Voor elke situatie is er een passend graszaadmengsel. Wat past het best bij jouw tuin?

Lees ook: Groener gras? Maaien en onderhouden doe je zo

Wat voor graszaad je nodig hebt, hangt helemaal af van het soort grasveld dat je wilt. Voor een veldje waarop je kinderen lekker kunnen ravotten en een balletje trappen heb je ander gras nodig dan voor een gazon dat vooral bedoeld is voor de sier. Hieronder lees je per toepassing welke grassoorten het meest geschikt zijn.

Speelveld: stevig en snel herstellend

Een gazon waarop gespeeld, gelopen of gevoetbald wordt, moet vooral sterk zijn. Het gras moet tegen een stootje kunnen én zich snel herstellen. Daarvoor heb je een mengsel nodig met veel Engels raaigras (Lolium perenne). Dit gras kiemt snel en vormt stevige sprieten. Het is goed bestand tegen intensief gebruik en groeit snel terug als het beschadigd raakt. Vaak wordt het aangevuld met veldbeemdgras (Poa pratensis), dat ondergronds uitlopers vormt en zo kale plekken opvult. Samen zorgen deze soorten voor een duurzaam speelgazon dat veel belasting aankan.

Siergazon: fijn, traag groeiend en egaal

Voor een siergazon gelden weer andere zaken. Het moet vooral fijn van structuur zijn, gelijkmatig groeien en een egaal, verzorgd beeld geven. Voor dit type gazon zijn roodzwenkgras (Festuca rubra) en struisgras (Agrostis capillaris) geschikt. Deze grassoorten groeien langzaam en blijven laag, waardoor je minder vaak hoeft te maaien. Ze vormen een dichte mat van fijne sprietjes die er netjes uitziet, vooral bij regelmatig onderhoud. Een siergazon vergt wel iets meer zorg, want het is minder sterk en herstelt trager bij schade.

Schaduwgazon: licht nodig, maar minder zon

In tuinen met veel schaduw, bijvoorbeeld door bomen, heeft gras het moeilijk. De meeste grassoorten groeien slecht zonder zon, wat ruimte geeft aan mos. Een schaduwgazon moet daarom vooral weinig licht nodig hebben en toch stevig genoeg zijn om een dichte mat te vormen. Mengsels voor schaduw bevatten vaak fijne vormen van roodzwenkgras en soms bosgras (Festuca heterophylla), een soort die beter groeit bij weinig licht. Een kleine hoeveelheid Engels raaigras zorgt voor stevigheid, maar alleen als er dagelijks toch wat zonlicht aanwezig is. Let op: ook schaduwgazon heeft minimaal 2 tot 4 uur daglicht nodig om goed te blijven groeien.

Droge (zand)grond: diep wortelend en hittebestendig

Op lichte zandgrond of op plekken waar je weinig sproeit, heb je gras nodig dat tegen droogte kan. Dit soort gras moet diep kunnen wortelen en niet te snel verdrogen. Mengsels voor droge omstandigheden bevatten vaak een aangepaste selectie van veldbeemdgras en speciaal geselecteerde varianten van Engels raaigras die minder water nodig hebben. Soms wordt er ook hard zwenkgras aan toegevoegd, dat goed bestand is tegen droogte en hitte. Deze soorten wortelen dieper dan gemiddeld, waardoor ze vocht uit lagere lagen kunnen opnemen. Zo blijft je gazon ook bij warme zomers langer groen.

©Elena Elisseeva | Elenathewise

Wanneer en hoe zaai je gras?

De ideale periode om gras te zaaien is in het voorjaar (maart tot mei) of het najaar (september tot half oktober). Dan is de bodem warm genoeg en valt er meestal voldoende regen. Ook tussentijds bijzaaien is mogelijk – bijvoorbeeld als je last hebt van kale plekken of na het verwijderen van mos – zolang de bodemtemperatuur boven de 10 °C ligt en de grond vochtig blijft.

Begin altijd met een goede voorbereiding. Maai het bestaande gras kort, en verwijder mos en dood materiaal door het gazon te verticuteren. Dat kan met een verticuteerhark of een verticuteermachine.

Bij het herstellen van kale plekken hark je de grond los, zodat het zaad goed contact maakt met de aarde. Zaai vervolgens het juiste graszaadmengsel voor jouw situatie. Druk het zaad licht aan, bijvoorbeeld met een plank of de achterkant van een hark. Belangrijk: houd de bodem vochtig tot het gras begint te kiemen. Dat duurt gemiddeld 7 tot 14 dagen, afhankelijk van de soort en temperatuur. Wil je extra bescherming bieden? Strooi dan een dun laagje potgrond of compost over het zaad. Dat helpt tegen uitdroging en beschermt tegen vogels.

Wacht met maaien tot het gras minstens 8 cm hoog is, en gebruik dan een hoge maaihoogte bij de eerste maaibeurt. Zo geef je jonge sprietjes de kans om zich goed te wortelen.

Lees ook: Gras vol mos? Dit wil je weten over het verticuteren van je gazon

Tabel: deze grassoorten heb je nodig

De markt voor koffiemachines is breed en beweegt snel. Veel apparaten bieden steeds meer functies, van eenvoudige espresso’s tot uitgebreide melk- en cold brew-specialiteiten. De Ninja Café Luxe-serie belooft precies dat: barista-kwaliteit, eindeloze mogelijkheden en gebruiksgemak in één apparaat. Maar maakt dit model die belofte waar in de praktijk?

De Ninja Café Luxe combineert een espressomachine, filterkoffiezetter en cold brew-maker in één apparaat. Met de geïntegreerde koffiemolen (25 maalstanden) en tamper stel je de koffie volledig naar wens af.

De machine biedt vijf espresso-opties, vier koffiestijlen en vier melkopschuimstanden – geschikt voor zowel dierlijke als plantaardige melk. Je kiest uit zeven drankformaten, van espresso tot cold brew-specialiteiten zoals iced latte of espresso martini.

Er zijn twee uitvoeringen:

De Essential kost 449,99 euro, de Premier 549,99 euro. De machine is groot en zwaar (34,4 x 33,6 x 37,2 cm) en weegt 16,65 kilo.

©Ninja

Eerste indruk: wat veel!

Wat fijn is aan huishoudelijke apparaten van Ninja, is dat ze doorgaans gebruiksvriendelijk en intuïtief te bedienen zijn, zo bleek uit eerdere ervaringen. Gebruiksvriendelijk blijkt – na enige tijd – zeker waar, maar intuïtief kunnen we dit apparaat zeker niet noemen direct na het uitpakken. De uitgebreide handleiding, verkorte snelstartgids en een inspiratiegids met allerlei recepten voor de verschillende koffievarianten komen dan ook direct van pas.

©Saskia van Weert

Uit de doos oogt de Ninja Café Luxe direct stevig en professioneel. De afwerking is netjes en het apparaat maakt een solide indruk op het aanrecht. Bij het uitpakken valt op hoeveel accessoires en onderdelen erbij zitten: van filterhouders en melkopschuimer tot een geïntegreerde molen.

Voordat er überhaupt koffie kan worden gezet, dient er een stapsgewijze kalibratie en watermeting te worden gedaan om te bepalen hoe hard het kraanwater is in de eigen regio. De stappen staan duidelijk beschreven in de gids, alle benodigdheden (behalve koffiebonen) zitten bijgesloten in de doos. Dat alles neemt een halfuurtje in beslag, daarna is de machine klaar voor het eerste gebruik.

©Ninja

De functies op een rij

De koffiemachine heeft allerlei onderdelen die een eigen plekje hebben in of op de machine. Er zitten drie filterbakjes bij om de gemalen koffie in te doen: eentje voor een enkele hoeveelheid, een wat grotere voor een dubbele hoeveelheid drank en een grote mand voor filterkoffie.

Dan is er het portafilter, oftewel het gedeelte waarin de gemalen koffie plus het gewenste filterbakje gaan, en dat je vastklikt onder de wateruitlaat.

Er is een losse trechter die je gebruikt tijdens het malen van de koffie, en een stamper om de koffie in het bakje samen te drukken. Tot slot is er nog het melkkannetje.

©Saskia van Weert

Links van de machine kun je de trechter en de stamper bewaren, het portafilter kan onder de koffiemaler en het kannetje heeft een vaste plek rechts onder het melktuitje.

Het bedieningspaneel verdient ook wat aandacht. Aan de linkerzijde zit een draaischijf waarmee je de maalgraad van de koffiebonen instelt. Dan is er nog het display met allerlei opties en een draai-/drukknop, en een gedeelte om het soort melkschuim in te stellen. Het bedieningspaneel is duidelijk vormgegeven, maar door het grote aantal opties is het niet direct intuïtief.

Boven op het apparaat is er een warmhoudplaat voor koffiebekers. Aan de achterzijde zit het waterreservoir, bovenin zit een dekseltje om toegang te krijgen tot het bonenreservoir, en geheel rechts zit een klein deurtje waar je de metalen filterbakjes in kunt opbergen.

Kortom: een hoop opties en een hoop uitzoekwerk!

©Saskia van Weert

In gebruik: goed resultaat (na even oefenen)

Bij het apparaat zit een dikke zwart-witte gebruikshandleiding. Het is aan te raden die goed door te nemen en bij de hand te hebben tijdens het leren kennen van het apparaat en de mogelijkheden. Na enige keren wat proberen wordt duidelijk dat de basishandelingen vrij overzichtelijk zijn. Een doorgewinterde thuisbarista zal deze machine vermoedelijk sneller weten te doorgronden.

Allereerst moet het gewenste filterbakje in het portafilter. Je zet de trechter op het filterbakje en zet de machine aan. Je kiest het gewenste programma, bijvoorbeeld espresso. De standaardinstelling is een dubbele shot; dat is eventueel aan te passen in het menu.

Vervolgens hang je het portafilter onder de koffiemaler. Er verschijnen twee getallen in beeld: de ideale maalgraad en de huidige instelling. Via de draaischijf links aan de machine zorg je dat de twee getallen identiek zijn. Je start de maler en neemt het portafilter met gemalen koffie uit de machine. Je stampt de boel aan met de stamper, verwijdert de trechter en bevestigt het portafilter onder de wateruitlaat. Dat doe je door de oranje stip op het filter gelijk te houden met de stip op de machine en het filter stevig naar rechts te bewegen om het te vergrendelen. Dat gaat vrij zwaar.

©Ninja

Dan is het tijd om het koffiezetten te starten met een druk op de draai-/drukknop. Vergeet niet om een passende kop of mok onder het filter te zetten. Er komt een beetje geconcentreerde koffie uit de machine, die wordt aangevuld met heet water om de gewenste sterkte te verkrijgen. Deze stappen zijn gelijk voor vrijwel alle koffiebereidingen – alleen filterkoffie gaat iets anders.

Melkschuim maken

Mocht je cappuccino willen maken, dan doe je dierlijke of plantaardige melk in de melkkan tot aan de streep, kies je de gewenste dikte en laat je de melk warm worden en opschuimen tot een pieptoon aangeeft dat de melk klaar is. Je hoort het kleine mixertje onder in de kan flink tekeergaan en dat levert een prima resultaat op. Na het leeggieten van de kan start een automatisch schoonmaakprogramma.

De smaak van de geteste koffievarianten is prima. De exacte uitkomst hangt uiteraard af van de gebruikte bonen.

©Saskia van Weert

Schoonmaken en onderhoud

Een deel van de accessoires en onderdelen mag gewoon in de vaatwasser. Zoals wel vaker is het vaak beter voor de duurzaamheid om alles op de hand af te wassen. Metalen onderdelen blijven daardoor langer glanzend. De melkopschuimer heeft een eigen reinigingsprogramma voor het binnenwerk en het tuitje, al moet het kannetje natuurlijk wel goed afgewassen worden.

Ninja Café Luxe kopen?

De Ninja Café Luxe is een krachtige en veelzijdige koffiemachine die de serieuze thuisbarista veel te bieden heeft. Met uitgebreide instellingen voor koffie, melk en formaat, en de mogelijkheid om zowel espresso als filterkoffie en cold brews te zetten, is dit apparaat een echte allrounder. De bouwkwaliteit is stevig en professioneel, en het apparaat wordt geleverd met handige accessoires en een eigen reinigingsprogramma voor de melkopschuimer.

Tegelijk vraagt de machine om tijd en aandacht. Het is geen instapmodel voor wie snel en zonder nadenken een kopje koffie wil zetten. De bediening is uitgebreid en vergt oefening, vooral in het begin. Ook neemt het apparaat de nodige ruimte in beslag en zijn er veel onderdelen om mee te werken.

De Ninja Café Luxe is vooral geschikt voor koffieliefhebbers die graag zelf de controle houden over het volledige zetproces, bereid zijn om het apparaat goed te leren kennen en de ruimte hebben voor een grotere machine. Wie dat ziet als een leuke uitdaging, haalt met de Ninja Café Luxe een complete koffie-oplossing in huis.