Ssd’s kunnen tegenwoordig met recht betaalbaar genoemd worden. Voor ongeveer tachtig euro kun je inmiddels een ssd met een heel bruikbare opslagcapaciteit van 240 GB kopen. Een ssd is dan ook heel normaal geworden en wat ons betreft zelfs onmisbaar.

Lees ook:Tips voor onderhoud van processor en harde schijf

Vergeleken met 2009 zijn sata-ssd’s ook vele malen sneller geworden. Die snelheidsontwikkeling is er bij sata-ssd’s inmiddels wel uit: de limiet van de sata-interface is al een aantal jaar geleden gehaald. De snelste sata-ssd is al geruime tijd Samsungs SSD 850 Pro. Deze ssd verscheen al halverwege 2014 op de markt en is sindsdien Samsungs topmodel in de traditionele 2,5inch-ssd met een sata-interface.

PCIe-ssd

In de vorm van pci-express is er gelukkig een interface beschikbaar die veel sneller is dan sata. Deze interface gebruiken we natuurlijk al jarenlang in de vorm van insteeksleuven voor bijvoorbeeld een grafische kaart. Er zijn ssd’s verkrijgbaar die je als insteekkaart in een dergelijk slot steekt, maar een dergelijke insteekkaart neemt meer ruimte in beslag dan een 2,5inch-ssd. In de vorm van sata-express en u.2 (ook bekend als SFF-8639) zijn twee standaarden bedacht om pci-express te gebruiken in combinatie met het vertrouwde 2,5inch-formaat. 

Een heel groot succes lijkt dat niet te zijn. Vooralsnog lijkt m.2 dé standaard te gaan worden voor pci-express-ssd’s. M.2 is te beschouwen als de opvolger van mSata en is een compacte ssd in de vorm van een klein insteekkaartje die eigenlijk bedoeld is voor laptops. M.2 is echter niet alleen bij laptops populair, ook steeds meer desktops hebben een m.2-slot aan boord. Hoewel m.2 doorgaans in één adem genoemd wordt met pci-express, kan de aansluiting ook gebruikt worden in combinatie met het sata-protocol. Er zijn dan ook m.2-sata-ssd’s.

©PXimport

Snelheid

Waar sata theoretisch ophoudt bij 600 MB/s, gaat pci-express vooralsnog tot maar liefst 4 GB/s. De snelheid is wel afhankelijk van de gebruikte versie van pci-express en het aantal lanes waarmee de ssd verbonden is met de interface. In het geval van pci-express 3.0 heeft een lane een snelheid van 1 GB/s. Er kunnen vervolgens twee of vier pci-express-lanes gebruikt worden waarmee voor zowel lezen als schrijven een maximale snelheid van bijna 2 of 4 GB/s beschikbaar is. 

Die maximale snelheid is nog niet gehaald, de snelste ssd’s als Samsung SSD 960 Pro halen nu z’n 2700 MB/s. Wordt er gebruik gemaakt van het oudere pci-express 2.0, dan is er 500 MB/s per lane beschikbaar en kom je dus op maximale snelheden van 1 of 2 GB/s. 

Pci-express wordt nog altijd doorontwikkeld, versie 4.0 moet de snelheid per lane wederom verdubbelen. Moderne moederborden bieden doorgaans m.2 via pci-express 3.0, terwijl je op oudere moederborden ook m.2-sloten tegenkomt die gebruikmaken van pci-express 2.0. Heeft je moederbord geen m.2-slot, dan zijn er adapters beschikbaar om een m.2-ssd te gebruiken op een normaal pci-express-slot. OCZ verkoopt de RevoDrive 400 bijvoorbeeld ook inclusief een dergelijke adapter.

Nvme

De overstap van sata naar pci-express is niet de enige reden dat de snelste pci-express-ssd’s zo snel zijn. In de vorm van nvme wordt er namelijk ook een nieuw aansturingsprotocol gebruikt. Nvme is de opvolger van ahci, het aansturingsprotocol dat voor sata-schijven gebruikt wordt.

Ahci is ontworpen voor gewone harde schijven en kan slechts 32 commando’s tegelijkertijd verwerken. Opvolger nvme is uiteraard wel voor ssd’s ontwikkeld en heeft 65536 wachtrijen van elk 65536 commando’s die tegelijkertijd naar de ssd verzonden kunnen worden. Er zijn overigens ook pci-express-ssd’s die gebruikmaken van ahci, maar de combinatie van pci-express en nvme is uiteraard de toekomst.

Slc, mlc, tlc-ssd

Een ssd maakt gebruik van flashgeheugen en slaat informatie in geheugencellen op met een elektrische spanning. De eerste en nu duurste ssd’s werken met slc (singel-level-cell), waarbij er twee spanningsniveaus gebruikt worden om één bit op te slaan. De meeste consumenten-ssd’s werken met mlc (multi-level-cell), waarbij er vier spanningsniveaus gebruikt worden om twee bits per cel op te slaan. De nieuwste en goedkoopste geheugencellen gebruiken tlc (triple-level-cells), waarbij er drie bits opgeslagen kunnen worden via acht verschillende spanningsniveaus.

©PXimport

Hoe meer spanningsniveaus er gebruikt worden, hoe lastiger het onderscheid wordt. Omdat een geheugencel slijt door gebruik, wordt dit onderscheid bovendien steeds lastiger. Een tlc-cel zal sneller het punt bereiken waarop dit onderscheid niet meer gemaakt kan worden dan een mlc-cel. Is onderscheid niet langer mogelijk, dan is de geheugencel kapot. Overigens hoef je je niet direct zorgen te maken over de levensduur van een ssd met tlc-technologie. Samsung specificeert voor hun SSD 750 met tlc-geheugen bijvoorbeeld nog altijd een levensduur van 100 TB schrijven.

Verschil 3D-nand en v-nand

Hoe kleiner (en goedkoper) het productieprocedé is, hoe sneller het flashgeheugen door schrijfacties slijt. In 2009 werd doorgaans een 50nm-procedé gebruikt, tegenwoordig is 15 of zelfs 15 nm gangbaar. De grenzen van de verkleining zijn dus bereikt, maar uiteraard willen flashfabrikanten altijd nog meer efficiëntie. Een oplossing is zogenoemd 3D-nand. Hierbij wordt een groter productieprocedé gebruikt waarbij cellen gestapeld worden, zodat er op dezelfde oppervlakte toch meer geheugencellen passen zonder het procedé te verkleinen. 

Samsung was de eerste flashfabrikant die 3D-nand toepaste in de vorm van v-nand (vertical nand) en is het verst met de technologie. In de nieuwste Samsung-ssd’s wordt hun derde generatie v-nand gebruikt, waarbij maar liefst 48 lagen op elkaar worden gestapeld. Intel/Micron en Toshiba/SanDisk hebben inmiddels ook 3D-nand. Net als normaal flashgeheugen kan 3D-nand gebruikt worden als mlc- of tlc-geheugen.

©PXimport

Blijft de deur van je wasmachine dicht, ook al is het programma afgelopen, en krijg je hem niet open? Dat probleem komt vaak voor en heeft meestal een eenvoudige oorzaak. In dit artikel noemen we vijf redenen waarom de deur niet opengaat en wat je zelf kunt doen om dat snel en veilig op te lossen.

Ook interessant: Slimmer wassen: deze functies maken je wasmachine nét even handiger

Het komt vaker voor dan je denkt: de wasmachine is klaar, maar de deur weigert open te gaan. Lastig, zeker als je schone was nog nat in de trommel ligt. Gelukkig is er meestal geen reden tot paniek. Vaak ligt het aan een simpele oorzaak die je zelf kunt oplossen.

1 - Water in de trommel

De meest voorkomende boosdoener is achtergebleven water. Zolang er water in de machine zit, blijft de deur bewust op slot om lekkage te voorkomen. Zie je nog water in de trommel? Start dan opnieuw het afvoerprogramma. Werkt dat niet, maak dan het filter onderin schoon en laat via het slangetje of de opening het restwater weglopen. Vaak schiet de deur daarna vanzelf los.

2 - Het kinderslot is ingeschakeld

Sommige modellen hebben een kinderslot of extra beveiliging. Staat dit ingeschakeld, dan blijft de deur dicht, ook al is het programma afgerond. Controleer in de handleiding hoe je het slot uitschakelt. Meestal gaat het om een combinatie van knoppen op het display. Pas als dit is gedeactiveerd, kun je de deur openen.

©Engin Akyurt

3 - Elektronische vertraging of reset

Bij veel moderne machines zit er enkele minuten vertraging tussen het einde van het programma en het ontgrendelen van de deur. Even wachten kan dus al genoeg zijn. Blijft de deur toch op slot, haal de stekker er een paar minuten uit en sluit hem opnieuw aan. Zo wordt de elektronica gereset en komt de deur vaak alsnog vrij.

4 - Handmatige noodontgrendeling

Lukt het nog steeds niet, dan is er vaak een handmatige oplossing. De meeste wasmachines hebben een noodontgrendeling, meestal te vinden achter het klepje bij het filter of onderaan de machine. Door hier voorzichtig aan te trekken, kun je de deur veilig openen zonder schade. Raadpleeg de handleiding voor de exacte plek en werkwijze.

5 - Defecte vergrendeling

Als geen van deze stappen helpt, kan de vergrendeling zelf kapot zijn. Dit onderdeel slijt met de tijd en kan uiteindelijk defect raken. Soms helpt het tijdelijk om de machine spanningsvrij te maken, maar blijft de deur gesloten, dan is vervanging van het slot nodig. Dit is werk voor een monteur.

Wanneer moet je hulp inschakelen?

Blijft de deur hardnekkig dicht of merk je andere signalen, zoals vreemde geluiden of een brandlucht, stop dan direct met zelf proberen. Forceren kan schade veroorzaken. In dat geval is het verstandig een monteur te bellen.

Een geblokkeerde deur hoeft in elk lang niet altijd een groot probleem te zijn. Vaak is een eenvoudige reset, het verwijderen van restwater of het uitschakelen van het kinderslot al genoeg. Lukt het niet, dan kan de noodontgrendeling of een monteur uitkomst bieden. Met regelmatig onderhoud en een beetje oplettendheid verklein je de kans dat je opnieuw voor een gesloten deur staat.

Liquid Glass is een nieuwe manier waarop Apple de vormgeving van knoppen, tabbladen, iconen en widgets neerzet. Alles krijgt een glasachtige uitstraling: halfdoorzichtig en met kleuren die meekomen uit je wallpaper of de inhoud van een app. Het reageert bovendien vloeiend op beweging, omdat het beeld steeds in realtime wordt opgebouwd. Zo ontstaat een herkenbare stijl die op al je Apple-apparaten hetzelfde aanvoelt.

Op je iPhone zie je Liquid Glass meteen terug in het toegangsscherm, het Dock, de zoekbalk en appmappen. Iconen ogen daarbij gelaagd en glanzend of zelfs helemaal doorzichtig. Wil je dat proberen, houd dan je beginscherm ingedrukt tot de iconen bewegen, tik op Wijzig, kies Pas aan en zet Helder aan. Tik daarna ergens op het scherm om te bevestigen. Je ziet direct hoe de achtergrond subtiel door de iconen heen komt. Vind je het toch minder prettig, dan kun je op dezelfde plek altijd terug naar Automatisch of Donker.

Op welke toestellen en vanaf welke versie?

Liquid Glass is onderdeel van iOS 26, dat vanaf 15 september beschikbaar is voor alle ondersteunde iPhones. Extra downloads zijn niet nodig. Apple geeft aan dat iPhone 11 en iPhone SE (2e generatie) en nieuwer worden ondersteund.

Wil je nagaan of jouw toestel in aanmerking komt, open Instellingen, kies Algemeen en tik op Software-update. Zie je iOS 26 staan, dan kun je meteen bijwerken. Maak vooraf een back-up en update je apps. Voer de update bij voorkeur uit via wifi en zorg dat de batterij minstens halfvol is, of sluit je iPhone aan op de oplader. Wil je controleren of de installatie geslaagd is, ga dan in Instellingen naar Algemeen, open Info en bekijk het versienummer.

Ook iPadOS 26 en macOS Tahoe 26 ondersteunen Liquid Glass, zodat de uitstraling op je iPad en Mac aansluit bij die van je iPhone. Apple heeft dezelfde stijl bovendien doorgetrokken naar watchOS en tvOS, waardoor al je apparaten er herkenbaar en consistent uitzien.

©Apple

Zo maak je Liquid Glass rustiger

Liquid Glass helemaal uitschakelen kan niet, maar je kunt het effect wel verzachten. Open Instellingen, tik op Toegankelijkheid, kies Weergave en tekstgrootte en zet Maak minder doorzichtig aan. Achtergronden worden dan donkerder, waardoor contrast en leesbaarheid verbeteren zonder dat de glaslook verdwijnt.

Wil je nog meer verschil zien, zet op dezelfde pagina ook Verhoog contrast aan. Voor een snelle manier ga je in Instellingen naar Toegankelijkheid, open je Activeringsknop en vink je Maak minder doorzichtig aan. Je kunt de functie dan via het bedieningspaneel eenvoudig aanpassen.

Vind je vooral de transparante iconen te overheersend, houd dan opnieuw je beginscherm ingedrukt, tik op Wijzig, kies Pas aan en ga terug naar Automatisch of Donker. Donkere achtergronden en de Donkere modus (te vinden bij Beeldscherm en helderheid) dempen het glaseffect eveneens, bijvoorbeeld buiten in fel zonlicht. Zo houd je in elke situatie zelf de regie over hoe nadrukkelijk Liquid Glass aanwezig is.