De meeste ssd’s zijn SATA-ssd’s van 2,5 inch of compacte M.2-2280-NVMe-ssd’s. Maar voor tal van specifieke producten, zoals de Steam Deck, mini-pc’s en enkele laptops, heb je een nóg compactere ssd nodig: de M.2-2230-NVMe-ssd. Deze ultracompacte drives hebben het formaat van een postzegel, maar daar kan vandaag de dag zonder moeite 1 of 2 terabyte aan data op. Maar welke is de beste?

Een standaard M.2-2280-ssd is 22 millimeter breed en 80 millimeter lang. De compacte M.2-2230-ssd is eveneens 22 millimeter breed, maar slechts 30 millimeter lang. Dat dit formaat een niche is, wordt duidelijk uit het aanbod. De Sabrent Rocket 2230 heeft lange tijd het rijk alleen gehad als je Gen 4 als een eis stelt en het was eigenlijk pas de recente introductie van de Corsair MP600 Mini die wat concurrentie wist te brengen.

Op papier bestaan er weliswaar alternatieven, waaronder de WD SN740, maar in de praktijk zijn die alternatieven niet daadwerkelijk te koop. Op Amazon troffen we wél een aantal modellen aan, al waren die stuk voor stuk voorzien van namen waar we zo onze bedenkingen bij hadden, zoals Dogfish, Sharkspeed en Gamerking. Uiteindelijk hebben we de populairste (dik duizend positieve reviews) toch aangeschaft voor deze test: de ‘Dogfish SSD 1TB M.2 2230 NVMe PCIe Gen 3.0 x4 Interne Solid State Drive Gaming SSD’.

Voor- en nadelen van 2230

Het voordeel van een M.2-ssd ligt voor de hand: hij past in apparaten waar grotere ssd’s niet in passen. Daar vallen enkele laptops onder, waaronder sommige Microsoft Surface-apparaten, maar ook verschillende mini-pc’s en de Steam Deck.

Minder aanbod leidt tot hoge prijzen. Voor de Sabrent Rocket 2230 1TB waren we zo’n 180 euro kwijt en voor de Dogfish rekenden we meer dan 190 euro af. De introductie van de Corsair MP600 Mini 1TB voor 120 euro bracht de markt in beweging, want de Dogfish is op het moment van schrijven op Amazon gezakt naar 129 euro (of 116 euro voor Prime-leden). De Sabrent Rocket 2230 is via de Duitse Amazon te koop voor 119,99 euro (de Nederlandse Amazon rekent nog wel 179,99 euro). De prijzen van deze ssd’s fluctueren sterk, zo heeft de Dogfish ook al even 110 euro gekost.

Het grootste voordeel van deze ssd’s is ook meteen de belangrijkste beperking. Op een postzegel is geen ruimte voor een snelle controller, NAND-geheugen voor de opslag én een DDR4 DRAM-cache. Die laatste ontbreekt dan ook.

Hoe testen wij?

We hebben deze ssd’s getest tijdens dagelijks gebruik – hiervoor refereren we naar de PC Mark 10 Storage Quick Test – en zwaarder gebruik, denk aan het editen van video’s – zie hiervoor het resultaat van de PC Mark 10 Storage Full Test. Dit betreffen combinatiescores van verschillende uitvoerige trace benchmarks, die echte taken reproduceren.

Voor gamen gebruiken we de 3D Mark Storage Test, deze combineert verschillende gamebenchmarks zoals het laden van games, het installeren van games en ook het opnemen van game footage. De ssd-gamescore in de tabel is een eigen berekening die we maken op basis van wat wij belangrijk vinden voor games: de laadtijd plus de tijd die nodig is voor het installeren en updaten. De rangorde bij de scores wijkt iets af van die in 3D Mark omdat die ook naar extra zaken kijkt, zoals recording en streaming.

Sabrent Rocket 2230

De Sabrent Rocket 2230 was niet de eerste M.2-2230-ssd, maar de constante beschikbaarheid en de groeiende populariteit van het merk maakt dit model stiekem toch een beetje de bekendste in dit segment, of in elk geval the one to beat.

Sabrent maakt, net als de meeste ssd-fabrikanten, de controller en het werkgeheugen niet zelf. Dat is geen kritiek, zo zit de ssd-markt nu eenmaal in elkaar. Feitelijk is Phison de enige fabrikant van controllers die er echt toe doet in het hogere segment, en is er slechts een handjevol fabrikanten die NAND-geheugen kunnen produceren. Een goede ssd is daardoor vooral een kwestie van goed inkopen en dat doet Sabrent.

Deze ssd is gebaseerd op de E21-controller van Phison en 176layer-TLC-geheugen van Micron. Zoals reeds gemeld, ontbreekt een DRAM-cache op alle en dus ook op deze M.2-2230-ssd. Er zit vijf jaar garantie op of 600 terabytes written. De Sabrent is op het moment van schrijven verkrijgbaar in capaciteiten tot en met 1 TB.

Pluspunten

Minpunten

Corsair MP600 Mini 1TB

Kijken we naar de specificaties van deze Corsair, dan komen die geheel overeen met de Sabrent. Ook deze ssd gebruikt de Phison E21-controller en 176layer-TLC-geheugen van Micron. En ook Corsair biedt vijf jaar garantie of 600 terabyte geschreven data garantie, afhankelijk van wat je eerder bereikt. Eigenlijk exact dezelfde ssd dus, met een iets andere sticker. Al kan het in de praktijk voorkomen dat door firmwareverschillen ssd’s met dezelfde componenten toch anders presteren.

In onze tests zien we echter dat de Corsair MP600 Mini en de Sabrent Rocket 2230 in elke test praktisch identiek presteren. Het maakt het onmogelijk om op het gebied van prestaties een voorkeur uit te spreken tussen de twee. De Corsair is op het moment van testen wel goedkoper en bovendien veel beter verkrijgbaar, waardoor de prijs vermoedelijk een stuk stabieler is.

Pluspunten

Minpunten

Dogfish 2230 SSD

De Dogfish, we zullen de volledige naam maar niet herhalen, lijkt op papier een rommeltje. De fabrikant specificeert niet welke controller of welk geheugen er wordt gebruikt en ook de markeringen op de ssd geven hierover geen uitsluitsel. De gangbare verklaring is dat deze fabrikant controllers en geheugen gebruikt die op dat moment aantrekkelijk geprijsd zijn; iets wat grotere fabrikanten voor hun goedkopere ssd’s overigens ook doen.

Maar Dogfish gaat op een paar fronten echt te ver. Zo staan er op sommige van hun eigen marketinguitingen zelfs tegenstrijdige gegevens. Zo staat er bijvoorbeeld SATA, terwijl dit een NVMe-ssd is, maar dan met (middelmatige) NVMe-snelheden ernaast. De fabrikant geeft aan drie jaar garantie te bieden, maar gezien het gebrek aan vertrouwen dat bij ons is opgebouwd, zouden we er niet op rekenen dat je na de twee jaar die Amazon biedt op alle door hen verzonden bestellingen, nog veel hebt om op terug te vallen.

Pluspunten

Minpunten

Resultaten vergeleken

De Corsair MP600 Mini en de Sabrent Rocket 2230 lijkten technisch veel op elkaar en presteren ook vrijwel identiek. Ondanks dat het Gen4-ssd’s zijn, concurreren ze uiteraard niet met de prestaties die je van een high-end M.2-2280-ssd mag verwachten. Ze komen aardig in de buurt van een middenklasse M.2-2280-ssd (Gen 4), en dat is voor een extra compacte ssd zeker niet verkeerd. Het zijn resultaten waarmee je prima een videootje kunt bewerken of je games op maximale snelheid kunt inladen; 5000 megabyte per seconde blijft bizar veel data.

De Dogfish is duidelijk de minste van de drie. Niet alleen zijn de maximale lees- en schrijfsnelheden pakweg de helft van wat je van een high-end Gen3-drive mag verwachten, ook de overige resultaten hangen (net) onder die van low-end Gen3- en Gen4-ssd’s. Acceptabel voor licht gebruik of als alternatief voor een SD-kaart, maar zeker niet overtuigend.

Hoewel snellere ssd’s soms meer warmte genereren, worden ze dankzij modernere, efficiëntere controllers in de praktijk vaak juist wat minder warm. En ook hier is dat het geval; we zien de Sabrent en Corsair koeler blijven dan de Dogfish, terwijl ze dus beter presteren.

Conclusie

Hoewel de markt voor M.2-2230-ssd’s een lastige is, is het trekken van een conclusie heel eenvoudig. Zowel de Sabrent Rocket 2230 als de Corsair MP600 Mini combineren gerenommeerde onderdelen en presteren keurig. Kies dus simpelweg het model met de beste prijs, en dat is op het moment van schrijven de Corsair MP600 Mini, die bovendien breder verkrijgbaar is dan de Sabrent Rocket.

In dit artikel hebben we de nodige kritiek op Dogfish geuit. En voor de huidige prijs is deze ssd ook echt niet het overwegen waard. Hij is trager, wordt warmer en biedt minder lang garantie. Desondanks presteert hij maar net onder het niveau van een budget M.2-2280-ssd, dus wanneer deze ssd veel en veel goedkoper zou zijn én je geeft niet zo zeer om prestaties, dan zou het een budgetalternatief kunnen vormen. Maar dan moet Dogfish qua prijsstelling wel héél ver onder de andere duiken, iets wat ons onwaarschijnlijk lijkt.

Ook de Surface-laptops van Microsoft hebben M.2-2230-ssd's:

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbare laptop met een groot scherm? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Lenovo V17 G4 IRU (83A2000WMH)

Deze snelle laptop van Lenovo is de afgelopen tijd erg in prijs gezakt. Ondanks het nogal grote 17,3inch-scherm is het gewicht slechts 2,02 kilo. Gunstig voor wie graag een grote laptop meeneemt. Op het ontspiegelde Full-HD-scherm open je twee apps naast elkaar en stream je in vol ornaat Netflix- of Videoland-titels. Op een vaste werkplek kun je eventueel een externe pc-monitor of televisie aansluiten. Gebruik hiervoor de HDMI-poort of usb-c-aansluiting (DisplayPort-protocol). Verder is het morsbestendige toetsenbord een pluspunt.

De V17 G4 IRU is voor zakelijk en particulier gebruik geschikt. Windows 11 Pro is namelijk op een ssd van 512 GB voorgeïnstalleerd. Vergeleken met de thuisvariant heeft de Pro-versie meer beveiligingsfuncties. Je gebruikt de ingebouwde webcam bijvoorbeeld voor privégesprekken en videovergaderingen. Handig is dat je deze camera met een schuifje kunt blokkeren. Zo voorkom je gluurpraktijken. Op rekenvlak staat een rappe Intel Core i7-processor van de 13e generatie aan het roer. Die heeft tien rekenkernen waarvan de twee snelste Performance-cores een topsnelheid halen van 5 GHz. Samen met 16 GB werkgeheugen zorgt dat voor een vlot systeem.

Acer Aspire 3 A317-54-36HD

Deze uitvoering van de Acer Aspire 3 is een grote laptop met een scherp prijskaartje. Het 17,3inch-scherm van 1980 × 1080 pixels leent zich onder meer goed voor videostreaming en het spelen van eenvoudige games. De Intel Core i3-1215U-processor is een stabiele middenklasser. Op deze chipset bevinden zich vier Efficient-cores (3,3 GHz) en twee Performance-cores (4,4 GHz). Voor alledaagse taken is dat ruimschoots voldoende. Dankzij een riant werkgeheugen van 16 GB gebruik je probleemloos meerdere apps en browsertabbladen tegelijkertijd.

Op het touchpad en volwaardige qwerty-toetsenbord met numeriek blok kun je comfortabel werken. Uiteraard sluit je op een van de drie usb-poorten net zo makkelijk een reguliere muis aan. Voor een bekabelde netwerkverbinding heeft de zijkant een ethernetpoort, al kun je deze laptop natuurlijk ook met wifi verbinden. In de behuizing zit een ssd van 512 GB. Windows 11 Home is al voorgeïnstalleerd, waardoor je meteen met deze laptop aan de slag kunt. Neem de Aspire 3 gerust ergens mee naartoe, want met een gewicht van 2,23 kilo is hij niet al te zwaar.

HP ENVY 17-da0020nd

De HP ENVY 17-da0020nd draait op een recente Intel Core Ultra 5-processor. Deze snelle chipset heeft vier Performance-, acht Efficient- en twee Lower Power Efficient-cores. In totaal zijn dat dus veertien rekenkernen! Tijdens eenvoudige pc-taken worden voornamelijk de energiezuinige Lower Power Efficient-kernen ingezet. Je profiteert op die manier van een lange accuduur. De maximale kloksnelheid van de rapste cpu-kernen bedraagt 4,5 GHz. Er is ook een geheugenmodule van 16 GB ingebouwd, waardoor je op deze laptop soepel kunt multitasken. Daarnaast bevindt zich in de metalen behuizing van 2,5 kilo een ssd van 512 GB.

Het ruime 17,3inch-scherm telt 1920 × 1080 pixels. Nuttig voor wie bijvoorbeeld een foto, video of animatie wil bewerken. Uiteraard kun je ook filmpjes streamen en simpele videospelletjes spelen. Wil je meer schermruimte, dan staan er heel wat video-uitgangen paraat. Een eventuele externe monitor kun je aansluiten via HDMI, thunderbolt óf usb-c (DisplayPort). Als je de laptop vaak 's avonds gebruikt, komt de toetsenbordverlichting goed van pas. Deze HP-laptop bevat een voorgeïnstalleerde versie van Windows 11 Home.

Lees ook: Op zoek naar een nieuwe laptop? Dit is waar je op moet letten!

ASUS Vivobook 15 (X1504ZA-NJ1199W)

Met deze telg uit de populaire ASUS Vivobook 15-serie vind je een goede middenweg tussen mobiliteit en comfort. Het 15,6 inch-scherm is behoorlijk ruim, terwijl je het apparaat moeiteloos in een rug- of schoudertas meeneemt. Bovendien valt het gewicht van 1,7 kilo mee. Het Full-HD-scherm heeft een matte coating, zodat je geen last hebt van vervelende schitteringen. Een ander voordeel is dat je met behulp van vier usb-poorten volop randapparaten kunt aansluiten, zoals een externe schijf, muis en usb-stick. Voor het verbinden van een pc-monitor is er ook nog een HDMI-uitgang.

De aanwezige Intel Core i5-1235U-processor is snel genoeg om processen van alledaagse toepassingen te verwerken. Denk bijvoorbeeld aan browsen, video's streamen en foto's bewerken. De genoemde chipset telt tien rekenkernen. Voor standaardtaken voldoen de acht Efficient-cores van 3,3 GHz prima. Mocht er extra processorkracht nodig zijn, dan springen de twee Performance-cores van 4,4 GHz bij. Dankzij 16 GB werkgeheugen zal de RAM-capaciteit niet zo gauw 'vollopen'. Zelfs wanneer je verschillende apps tegelijk gebruikt, blijft deze laptop snel. Windows 11 Home is op een ssd van 512 GB geïnstalleerd. Tot slot is de stijlvolle donkerblauwe behuizing het vermelden waard.

ASUS Vivobook S 16 OLED (S5606MA-MX108W)

Als je hoge eisen aan een laptop stelt, is deze versie van de ASUS Vivobook S 16 OLED een goede keuze. Allereerst is het haarscherpe 16inch-oledscherm van 3200 × 2000 pixels een lust voor het oog. Hiermee kun je op detailniveau foto's, video's en 3D-modellen bewerken. Vanwege de hoge vernieuwingsfrequentie van 120 hertz zie je bij animaties en filmpjes geen haperingen. Zodra je de laptop aanzet, start Windows Home 11 vanaf een 1TB-ssd op. Kortom, je kunt redelijk wat data lokaal bewaren. Voor de veiligheid log je eventueel bij Windows in met een gezichtsscan.

Deze laptop beschikt over nogal veel werkgeheugen (32 GB) en rekenkracht. De zes snelste kernen van de Intel Core Ultra 9 185H-processor zijn afgeregeld op een klokfrequentie van 5,1 GHz. Daarnaast heeft de chipset ook nog acht Efficient-cores (3,8 GHz) en twee Low Power Efficient-cores (2,5 GHz). Alle aanwezige rekenpower maakt deze laptop zeer geschikt voor veeleisende (bewerkings)software. Overige pluspunten zijn de drie video-uitgangen (1× HDMI/2× thunderbolt), toetsenbordverlichting, wifi 6E-adapter, microSD-kaartlezer en 1080p-webcam. Tot slot is het gewicht het vermelden waard: dat bedraagt slechts 1,5 kilo.

Een radiator is een toestel waar lucht, water en metaal samenkomen. De combinatie van deze drie elementen is de oorzaak van roest. Corrosie verpest de look van een stijlvolle verwarming en kan op lange termijn ook problemen veroorzaken. Je wil immers niet dat de radiator uiteindelijk gaat lekken, want dan is vervangen de enige oplossing.

Radiatoren zijn van staal of gietijzer en dat roest nu eenmaal. Roest aan de buitenkant komt regelmatig voor als je in de badkamer doucht of baadt terwijl de verwarming uit staat. De stoom van het warme bad of douche condenseert op dit verwarmingstoestel. Een andere oorzaak die vaak voorkomt, is de gewoonte om natte handdoeken op de radiator te laten drogen. Roest kan de structuur van de radiator verzwakken en vermindert het vermogen om efficiënt warmte over te dragen. In het ergste geval kan de radiator gaan lekken, wat leidt tot dure reparaties. Het goede nieuws is dat je roest op de radiator gemakkelijk zelf kunt verwijderen en het oppervlak van de radiator herstellen. 

Roest aan de binnenkant

Ook de binnenkant van de radiator kan bedekt zijn met een roestlaag, maar zolang er niet regelmatig lucht in het verwarmingscircuit komt, zal deze vorm van roest niet zo'n vaart lopen. Je kunt trouwens aan het verwarmingswater een roestremmer toevoegen zoals Fernox Protector, dat het roesten minimaliseert. Een enkele dosis van dit product behandelt een grotere woning met een verwarmingssysteem van 130 liter, tot 16 radiatoren. Het product wordt via een drukkoker met behulp van een adapter in de ontluchtsopening van de radiator of via de vulleiding gespoten en beschermt tegen corrosie, kalkaanslag en pH-veranderingen. 

© https://fernox.com

Roest verwijderen

Het is volkomen veilig om de roest van je mooie (meestal witte) radiator te verwijderen, zolang je het maar voorzichtig doet. Het maakt niet uit of het gaat om een witte kolomradiator, een designradiator of een gietijzeren model. De methode blijft dezelfde. Er bestaan zelfs een aantal huismiddeltjes die je kunt proberen om die roest te verwijderen. Met deze tips bespaar je de kosten van gespecialiseerde artikelen. 

Witte azijn

Neem een fles witte (natuur)azijn en giet of spons dit product over de roestige radiator. Wacht tot de azijn volledig is ingetrokken. Op hardnekkige plaatsen kun je dit herhalen. Zodra de roest begint op te lossen veeg je dit weg met een doek. Zie je nog steeds oxidatie, dan doe je meer witte azijn op de doek en wrijf je het opnieuw over de radiator. 

©Robert - stock=adobe.com

Azijn en aluminiumfolie

Een andere toptip die zeker het proberen waard is, is de combinatie van azijn en aluminiumfolie. Knip repen aluminiumfolie en doop die in azijn. Leg deze repen op het radiatorroest. Wrijf de aluminiumfolie voorzichtig over de gecorrodeerde radiator en laat de repen daar zitten. Als je een groot oppervlak moet bedekken, dan gebruik je meerdere stroken.

Laat de stroken lang genoeg zitten zodat de folie het ijzeroxide (de roest dus) kan oplossen. Je zult merken dat er bruine druppels op de radiator verschijnen. Dat is roest die vloeibaar is geworden. Vang deze druppels op met een doek. Trek na tijd een strook de aluminiumfolie los om te zien of de meeste roest op de radiator is opgelost. Ben je tevreden, dan haal je de stroken weg en veeg je de rest van de roest weg met een doek. Merk je dat een deel van de roest hardnekkig blijft hangen, pak dan een nieuw stuk aluminiumfolie. Kneed hem tot een bal, doop hem in azijn en wrijf de roest in een cirkelvormige beweging weg. Daarna veeg je de overtollige roest weg met een doek en zeepsop.  

Natriumcarbonaat 

Maak een dik papje door natriumcarbonaat (dat is baking soda) te mengen met water. Smeer de pasta op de roest en wacht tot het is uitgehard en droog is. Neem dan een doek of een oude tandenborstel en verwijder het mengsel. Tegelijkertijd haal je de roest weg. 

Schuurpapier

De bovenste manieren zijn milde reinigingsmethoden. Schuurpapier of een staalborstel is het laatste redmiddel. Wees voorzichtig om te voorkomen dat je de goede radiatorverf zou beschadigen. Gebruik fijn schuurpapier met een korrelgrootte van 120 tot 220 voor dikke roest. Ben je bang dat het de afwerking van de radiator zou bekrassen dan kun je fijn schuurpapier gebruiken, bijvoorbeeld korrelgrootte 240 of 600. Verwijder de roest door een lichte druk op het schuurpapier uit te oefenen terwijl je cirkelvormige bewegingen maakt. Vaak zie je ook roest bij een koppeling. De mogelijke oorzaak is dat de koppeling niet goed is uitgevoerd, waardoor een erg klein lek is ontstaan en vandaar het vieze uitzicht. 

Voorbereiding om te schilderen

Wanneer de roest grondig en volledig is verwijderd, dan kun je de radiator opnieuw verven. Als er nog roestplekken op de radiator zouden achterblijven, dan zullen die ook zichtbaar blijven met een laagje verf erop. Bovendien gaat het roestproces onder de verf dan gewoon verder. Om te verven zorg je dat de radiator uit staat en niet langer warm is, anders gaat de verf sterk geuren. Daarna ontvet je de volledige radiator. Er bestaan speciale ontvettingsmiddelen voor, maar het lukt ook gewoon met water en een scheut ammoniak.

Behandel de plaatsen waar je de roest hebt weggehaald daarna met een anti-roest primer. Op die manier voorkom je dat het probleem terugkeert. Kleine kuiltjes en krassen kun je eventueel opvullen met metaalplamuur. Schuur dan de radiator nog een keer af met een heel fijn schuurpapier zodat het oppervlak zo egaal mogelijk is. Dan maak je de radiator voor de laatste keer schoon. Dat kan met water, maar wasbenzine werkt grondiger. Dek de wand en de vloer af voordat je aan de slag gaat om verfvlekken te vermijden. Zorg dat de ruimte waarin je werkt zo goed als mogelijk stofvrij is. 

©Peter de Kievith - stock.adobe.com

Niemand zegt dat de radiator altijd wit moet zijn.  

Kwast of spuitbus

Je kunt verven met een kwast of met de spuitbus. Schilderen met een airless spray-toestel laat je beter over aan de vakman. Zorg dus dat je grondverf en daarna speciale radiatorlak gebruikt. Gebruik in ieder geval radiatorverf. Gewone verf en vooral wit, zal vergelen als je de radiator verhit. Begin met lange verticale banen en verdeel dan de verf horizontaal. Verf ten slotte nog eenmaal in verticale banen. Laat de grondverf goed drogen en wacht een dag voor het aflakken. Lucht de kamer goed waar de radiator hangt. Hitte en een te hoge luchtvochtigheid kunnen de oorzaak zijn van een sterke verflucht.

Heb je een radiator met twee panelen? Dan gebruik radiatorlak in een spuitbus. Gemiddeld heb je één spuitbus per vierkante meter nodig. Belangrijk is dat je de spuitbus minstens drie minuten schudt en dat je bij het spuiten minstens 25 centimeter afstand houdt van de radiator. Houd de spuitbus steeds op dezelfde afstand zodat er geen kleurverschillen ontstaan. Ben je klaar, dan houd je de spuitbuis ondersteboven om de laatste resten uit de spuitkop te krijgen.