Zoek je extra opslag voor je pc of Mac? Dan is een externe ssd een goede investering. Maar een geschikt model vinden valt niet mee wanneer er tientallen verschillende modellen op de markt zijn. Wij hebben 36 verschillende modellen getest, variërend van eenvoudige, goedkopere oplossingen tot featurerijke modellen voor specifieke doeleinden.

Ssd’s zijn ook voor externe opslag de laatste jaren de standaard geworden. Ouderwetse mechanische schijven zijn weliswaar nog altijd iets goedkoper per gigabyte aan opslag, maar zijn kwetsbaar en vooral héél erg traag vergeleken met een goede externe ssd. Een externe ssd is sneller, compacter, stiller en duurzamer. In 2024 zijn de prijzen van flashgeheugen weer iets gestegen, maar ze zijn nog altijd veel goedkoper dan jaren geleden en voor een gangbare hoeveelheid opslag van 1 of 2 TB is de prijs eigenlijk geen overweging meer.

Vooral voordelen

De voordelen van een externe ssd boven een externe harde schijf zijn vergelijkbaar met de voordelen van een interne ssd. In de eerste plaats zijn ze vooral veel, maar dan ook héél veel sneller. Waar mechanische harde schrijven met een usb3.0-aansluiting rond de 100 MB/s halen, zitten ssd’s, afhankelijk van het model, tussen de 500 en 3000 MB/s. Ze zijn ook veel vlugger in random lezen en schrijven, wat belangrijk en vooral heel duidelijk merkbaar is wanneer je direct vanaf je externe schijf werkt. Kopieer je geregeld wat bestanden heen en weer, dan is een ssd al een mooie upgrade. Werk je direct vanaf een externe schijf, dan is een ssd eigenlijk onmisbaar.

Ssd’s zijn ook lichter, de lichtste modellen in onze test wegen nog geen 30 gram. Ook kunnen ze allemaal wel tegen een tikje of wat trillingen; zonder bewegende delen zijn ze een stuk minder kwetsbaar.

Verschillende klassen

Ssd’s kunnen worden ingedeeld in verschillende klassen. De laagste categorie zijn de usb-ssd’s met intern een SATA-ssd. Het gebruik van SATA beperkt deze ssd’s tot zo’n 550 MB/s. Deze herken je vaak aan het label usb 3.2 gen 1, het oude usb 3.0. Dat maakt ze in theorie nog altijd een stuk sneller dan harde schijven, maar anno 2024 zijn de prijzen van snellere ssd’s dermate gedaald dat dit soort ssd’s zelden nog de moeite waard zijn. Alleen bij een heel sterke aanbieding en voor licht gebruik zouden we ze overwegen.

Het nieuwe normaal zijn de usb 3.2 gen 2-ssd’s. Deze gebruiken intern de snellere NVMe-ssd en vormen de meerderheid van het huidige aanbod. De beperking ligt hier, afhankelijk van wat de fabrikant er precies in stopt, normaliter bij de snelheid van de usb-poort zelf, en dat is circa 1000 MB/s. De meeste pc’s van de afgelopen jaren hebben een dergelijke poort en prijstechnisch zien we dit soort ssd’s vaak al aan de onderkant van de markt bungelen.

Extra snel

De laatste jaren zijn er ook externe ssd’s met een usb 3.2 gen2x2-interface. Deze uitermate onhandig naamgegeven aansluiting ondersteunt snelheden tot 20 Gbit/s, wat ze in theorie twee keer sneller maakt. We zeggen nadrukkelijk in theorie, want niet alleen zijn lang niet alle exemplaren daadwerkelijk tweemaal sneller, de aansluiting is zo zeldzaam op zowel desktops als laptops dat je er maar zelden gebruik van kunt maken. Slechts een klein aantal moederborden en een handje vol van de nieuwste laptops ondersteunt deze standaard. Kortom, deze ssd’s zijn enkel voor een niche doelgroep.

Thunderbolt

In het topsegment bestaan ook thunderbolt-ssd’s. Thunderbolt-aansluitingen zijn iets gangbaarder, alle moderne MacBooks en menig moderne Intel-laptop heeft er een. Thunderbolt-apparaten werken in de regel niet op normale usb-poorten; zonder thunderbolt-aansluiting heb je er dus niets aan. Als je zo’n ssd meeneemt naar een ander systeem om bestanden over te zetten, bestaat de kans dat het apparaat niet herkend wordt. Let dus op of zo’n schijf wel bij je past. Recente thunderbolt-aansluitingen ondersteunen snelheden van 40 Gbit/s, wat thunderbolt-ssd’s veelal tot de allersnelste opties maakt. Uiteraard met bijpassend prijskaartje.

Alle ssd’s werken in principe op alle Windows-pc’s en Macs. Usb-ssd’s werken doorgaans ook met andere apparaten, zoals telefoons en consoles.

©cronislaw@gmail.com

Voornamelijk luxe laptops zijn voorzien van een thunderbolt-aansluiting.

Hoe wij testen

We testen externe ssd’s met verschillende gebruiksdoeleinden in gedachten. De meest gangbare zijn het simpelweg overzetten van bestanden, actief van de ssd werken en gamen. In de regel hebben fabrikanten het in hun specificaties bij ssd-prestaties enkel over de maximale snelheid die ze halen bij het overzetten van een kleine hoeveelheid data, maar een ssd die razendsnel grote videobestanden over kan zetten, hoeft niet per se snel te zijn wanneer je vanaf de ssd aan het werken of gamen bent en vice versa. Het is dus zaak je eigen gebruik vooraf in kaart te brengen en niet te veel op de maximale snelheid in de specificaties te letten, want daar heb je helaas bar weinig aan.

Zoek je vooral een ssd die snel bestanden kan overzetten, kijk dan in de tabel aan het eind van dit artikel naar de sequentiële prestaties: hoe hoger het getal, hoe beter. Dit getal is gebaseerd op een dataset van 64 GB. Kopieer je ook geregeld extreem grote hoeveelheden data, kijk dan in de tabel ook naar de kopieertest, daarbij gaan we uit van 300 GB. Sommige ssd’s zakken bij zulke langere acties wat prestaties betreft in en dat zal frustreren als je regelmatig grote hoeveelheid video’s of games over wilt zetten.

Zoek je een ssd om vanaf te werken, kijk dan naar de prestaties in de PC Mark 10 Storage Benchmark, een combinatie van real-world-benchmarks die echt gebruik nabootsen. Daarvan testen we een Quick-variant voor vrij licht gebruik, en een Full-variant die wat zwaarder gebruik nabootst, zoals foto- of videobewerking.

Voor gamedoeleinden gebruiken we de 3D Mark Storage Benchmark, eveneens een combinatie van verschillende benchmarks die het laden en updaten van games nabootsen.

Ben je meer een allroundgebruiker? Dan heb je het meest aan de totaalscore in de tabel waarin verschillende doeleinden gewogen worden. Een goede totaalscore wegen wij zwaar mee in ons eindoordeel.

De beste externe ssd voor jou hangt af van je gebruiksdoeleinden.

Uitgebreid testveld

Het aantal geteste modellen is inmiddels te groot om ze stuk voor stuk te bespreken, tegelijkertijd zien we dat de prijzen vrijwel dagelijks veranderen. We kijken naar zowel huidige als historische prijzen om de beste opties uit te lichten. Dat zijn de eerste modellen waar je naar zou moeten kijken als je een ssd wilt kopen, maar we raden je aan de actuele prijzen en acties in de gaten te houden. Een goede aanbieding op een model dat er gunstig voor staat in de tabel kan altijd een goede optie zijn, zelfs als hij niet door ons is uitgelicht.

De beste prijs-prestatieverhouding

Als je op zoek bent naar een ssd die een goede prijs combineert met prima prestaties, dan is de Crucial X8 al meerdere jaren onze tip. De X8 gaat echter met pensioen en het aantal winkels waar deze nog te koop is, neemt af. Gelukkig staan de opvolgers al klaar: de X9 en de X9 Pro.

Opvallend genoeg is de oude X8 nog altijd iets sneller in actief gebruik en gaming, maar de X9 is wel aanzienlijk goedkoper en houdt beter stand bij het overzetten van grote hoeveelheden data. De X9 Pro zit ertussenin, deze presteert als een (betere) middenklasse 10 Gbit/s-ssd, maar biedt ook als voordeel dat hij een IP55-rating heeft. Ook is de X9 Pro aanzienlijk compacter en lichter dan de X8, wel zo fijn. Dat maakt de Crucial X9 Pro voor ons de eerste keus voor een budgetbewuste aankoop.

Let er uiteraard op dat in deze categorie de prijs zwaar weegt, en de prijs per dag kan wisselen. Elke ssd met een redelijke totaalscore kan een interessant alternatief zijn als de prijs maar scherp genoeg is. Zo zijn ook de Transcend ESD310C of WD MyPassport goede keuzes.

Pluspunten

Minpunten

Klasse

Usb 3.2 gen 2 (10 Gbit/s)

De kleinste en lichtste

Kijken we in de tabel naar de kleinste en lichtste opties, dan valt Transcend direct positief op met drie modellen: de ESD310C, ESD330C en ESD320A. Dit zijn ssd’s die uitgevoerd zijn als usb-stick. Extreem compact dus, maar op prestatievlak zijn het echt keurige middenklassers. Andere echt kleine modellen, zoals de Kingston XS2000 en Corsair EX100U laten duidelijk punten liggen.

De iets oudere ESD310C heeft niet onze voorkeur vanwege de losse dopjes die heel makkelijk kwijtraken, de nieuwere ESD330C en ESD320A schuiven de usb-aansluiting uit, wat net wat eleganter is. Je kiest dan in tegenstelling tot de ESD310C wel voor óf een type-c- óf een type-a-aansluiting. En daarmee loop je ietwat vertraging op bij grotere kopieeracties, na zo’n 250 GB zakken de prestaties in. Op zich een aardige buffer, maar niet ideaal als je veel wilt kopiëren. De onderlinge verschillen zijn echter marginaal en ons advies is dan ook om voor het model te kiezen met de aansluiting(en) die bij jouw gebruik passen. Tegenwoordig zal dat vooral usb-c zijn, wat de Transcend ESD330C uiteindelijk nipt onze favoriete mini-ssd maakt.

Pluspunten

Minpunten

Klasse

Usb 3.2 gen 2 (10 Gbit/s)

Encryptie gemakkelijk gemaakt

©CIDimport

Verschillende ssd’s in deze test bieden encryptie aan. Dat gaat vrijwel altijd via een wachtwoord en een bijbehorende applicatie. Begin 2020 bracht Samsung daar verandering in met de T7 Touch. Dit model maakte encryptie makkelijker dankzij een ingebouwde vingerafdruklezer. Eenmaal ingesteld, kun je de ssd gemakkelijk ontgrendelen met je vingerafdruk zonder dat je nog andere applicaties hoeft te gebruiken. Hierdoor werkt de encryptie ook op pc’s waarop het installeren van extra software niet is toegestaan. Verlies je de ssd en steekt iemand anders hem in een pc, dan doet hij niets zonder de juiste vingerafdruk. Het verbaast ons dat verder geen enkele concurrent er heil in lijkt te zien, waardoor Samsung deze categorie vier jaar op rij eigenlijk cadeau krijgt. Je moet de T7 Touch echter wel alleen overwegen als die makkelijke encryptie belangrijk voor je is. De prijs is niet echt een nadeel, maar de andere ssd’s, inclusief de eerder genoemde Crucial X9 Pro, presteren over de hele linie wat beter. De T7 Touch presteert prima, maar voor hetzelfde geld kun je ook betere prestaties kopen in plaats van de vingerafdruklezer.

Pluspunten

Minpunten

Klasse

Usb 3.2 gen 2 (10 Gbit/s)

De snelste

Op papier is de snelste usb-ssd van dit moment dezelfde als de winnaar van vorig jaar: de SanDisk Extreme Pro. Afgelopen jaar kwam echter aan het licht dat dit model in onverwacht grote aantallen met uitval kampt. Die van ons doet het nog altijd uitstekend en we weten dat SanDisk dit model al jaren in gigantische hoeveelheden verkoopt, en dat maakt het beoordelen van de klachten lastig. De klachten waren echter dusdanig breed verspreid, ook bij veel grote media, dat we een nieuwe kroningsceremonie niet op zijn plaats vonden. We noemen hem wel, want de prestaties zijn top en wellicht komt er nog nieuwe informatie aan het licht.

Voor nu staat de kroonprins echter klaar om de rol van snelste usb-ssd te vervullen: de Crucial X10 Pro. Crucials nieuwe topmodel doet eigenlijk alles wat we van een echte high-end-ssd verwachten: op elk vlak uitstekend presteren. Daarbij is de X10 Pro lekker compact, voorzien van een chique metalen behuizing mét IP-rating en is de prijs opvallend scherp. Voor slechts iets meer geld dan de betere budgetopties haal je hiermee een ultieme usb-ssd in huis waarbij we eigenlijk geen minpunten kunnen ontdekken.

Pluspunten

Minpunten

Klasse

Usb 3.2 gen 2x2 (20 Gbit/s)

De beste thunderbolt-ssd

In onze test hebben we ook enkele thunderbolt-ssd’s meegenomen, deze zijn door de bank genomen sneller, maar ook veel prijziger. Vaak betaal je een meervoud van een degelijke usb-ssd. Dat maakt thunderbolt-ssd’s een echte niche oplossing voor gebruikers die prestaties cruciaal vinden en voor wie een meerprijs totaal irrelevant is. Kennelijk is die markt zo klein dat er nauwelijks beweging in zit: de Sabrent XTRM gaat al even mee, Samsung is helemaal uit de markt gestapt en alleen SanDisk heeft nog iets uitgebracht de laatste jaren. Mocht je voor zo’n thunderbolt-ssd gaan, dan is de SanDisk Professional PRO-G40 wel een uitstekend product. Hij is pijlsnel wanneer je hem via thunderbolt aansluit, maar kan ook via een reguliere usb-poort aangesloten worden. Hiermee is het een positieve uitzondering onder de thunderbolt-ssd’s. Daarnaast heeft het apparaat een IP68-behuizing, oftewel hij is bestand tegen stof en water, en biedt drie meter valbescherming. Ook kun je er met een auto overheen rijden alsof het niets is. De prijs is fors, maar gunstig vergeleken met andere thunderbolt-ssd’s.

Pluspunten

Minpunten

Klasse

Thunderbolt 3 (40 Gbit/s) en usb 3.2 gen 2 (10 Gbit/s)

De beste ssd voor grote hoeveelheden data

Naast de PRO-G40 heeft SanDisk nog een opvallende niche oplossing in huis, de Professional Pro-Blade Transport met MAGs. Deze ssd combineert een stevige behuizing (Pro-Blade Transport) met hot swappable ssd’s (MAGs). Dat maakt deze oplossing groter en zwaarder dan de typische externe ssd’s, maar wel veelzijdig voor (semi)professioneel gebruik, zoals voor videografen. Daarbij behaalt deze combinatie de hoogste langdurige overdrachtssnelheid van alle ssd’s. Het verschil van minimaal 10 procent met de rest lijkt niet heel hoog, maar voor professioneel gebruik is tijd vaak het meest waardevolle bezit. Naast het formaat is ook de prijs een stevige consequentie van dit ontwerp. Je betaalt er flink meer voor, dus de veel betere prestaties bij grote bestandsoverdrachten ten opzichte van de snelle Crucial X10 Pro of Samsung T9 moet wel echt een belangrijk punt vormen.

Pluspunten

Minpunten

Klasse

Usb 3.2 gen 2x2 (20 Gbit/s)

Resultaten

In onderstaande afbeelding vind je de testresultaten van de geteste ssd's.

Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Conclusie

Bij externe ssd’s zijn er weinig echt slechte producten, er zijn vooral slechte prijzen. Een aantal ssd’s doen wel unieke dingen. Zo biedt de Samsung T7 Touch eenvoudige encryptie en ondersteunt de SanDisk PRO-G40 zowel thunderbolt als usb. Het gros concurreert echter vooral op prestatieverschillen, die regelmatig gering zijn vanwege de usb-interface, en prijsverschillen die van dag tot dag veranderen.

Voor de meeste gebruikers kunnen is elke ssd die een beetje aardig scoort in de totaalscore niet mis. De prijzen, en vooral aanbiedingen, zijn voor veel gebruikers daarom belangrijk. We hebben enkele ssd’s uitgelicht, maar ook ssd’s die we niet genoemd hebben, kunnen de beste koop zijn als ze scherp aangeboden worden.

Ben je een veeleisendere gebruiker, denk dan vooral goed na over hoe jij de ssd gebruikt en hoe die ssd op dat vlak presteert. We zien namelijk dat een aantal ssd’s in specifieke taken beter uit de verf komen dan andere. Positief is dat de betere allrounders nauwelijks duurder zijn dan instappers, dus een kwaliteitsproduct kopen hoeft niet de hoofdprijs te kosten.

Houd je van knutselen én automatiseer je alles in en om je huis met Home Assistant? Kijk dan zeker eens naar ESPHome. Je kunt eindeloos variëren met componenten. Dankzij de koppeling met Home Assistant bouw je gemakkelijk en voor weinig geld een lichtschakelaar of sensor, om maar wat te noemen. De LVGL-bibliotheek zorgt ervoor dat je nu ook eenvoudig met een touchscreen en zelfbedachte gebruikersinterface kunt werken. We laten zien hoe dat werkt met tips voor passende projecten.

ESPHome maakt het heel makkelijk om apparaten te maken voor een slim huis, zoals je eigen sensors. Zo bouwden we eerder al eens een luchtkwaliteitsmonitor, een infraroodzender/ontvanger en een controller met drukknoppen en leds, waarmee je apparaten kunt bedienen en de status aflezen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel: Zo maak je met ESPHome apparaten geschikt voor je smarthome.

De basis voor ESPHome is een kleine, voordelige en zuinige microcontroller, meestal de ESP32. ESPHome ondersteunt enorm veel componenten en biedt daardoor haast onbegrensde mogelijkheden. We helpen je kort op weg met ESPHome, maar gaan ook meteen een stapje verder met de toevoeging van een touchscreen en de LVGL-bibliotheek. Daar kun je sinds augustus 2024 officieel gebruik van maken binnen ESPHome.

Met LVGL kun je aan de hand van widgets een grafische gebruikersinterface opbouwen en weergeven (zie kader ‘Grafische interfaces met widgets’). Soms kom je de term HMI (Human Machine Interface) tegen, waarmee een grafische gebruikersinterface voor het bedienen van apparatuur wordt bedoeld.

De kracht van ESPHome is dat je niet alleen lokaal aangesloten apparaten bedienbaar kunt maken, bijvoorbeeld via een relais, maar ook alle apparaten die je binnen Home Assistant gebruikt.

1 Wat gaan we doen?

Met ESPHome kun je relatief eenvoudig apparaatjes voor je slimme huis maken. Een voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld Arduino en MicroPython is dat je niet hoeft te programmeren. Je hoeft alleen een configuratiebestand te maken waarin je de gebruikte microcontroller, verbindingsgegevens voor je wifi-netwerk en alle aangesloten componenten aanduidt. Hierna wordt firmware gemaakt en weggeschreven op je microcontroller. Alleen die eerste keer is dit soms wat lastig. Heb je het eenmaal werkend? Alle keren erna kun je heel eenvoudig de configuratie aanpassen en over-the-air (OTA) naar de microcontroller sturen.

In dit artikel gaan we met LVGL werken. Hiermee kun je binnen ESPHome grafische interfaces maken via widgets. Voor veel projecten zul je daarom niet eens componenten hoeven aan te sluiten, maar heb je genoeg aan een touchscreen. Denk bijvoorbeeld aan een lichtknop en helderheidsregeling voor een slimme lamp in Home Assistant, zoals we in dit artikel demonstreren. Je kunt natuurlijk ook geavanceerdere gebruikersinterfaces maken voor vrijwel elk apparaat in Home Assistant.

©pozitivo - stock.adobe.com

Je kunt bijvoorbeeld zelf een gebruikersinterface voor je slimme lampen bouwen, zodat je ze eenvoudig kunt bedienen.

2 Wat heb je nodig?

Wat hardware betreft, is het vrij eenvoudig. De ESP32-chip heeft snel de voorkeur boven de verouderde ESP8266-versie, zeker als je met een touchscreen gaat werken. De Raspberry Pi Pico W (zie gelijknamig kader) is ook een optie, maar die wordt nog niet volledig ondersteund binnen ESPHome.

Makkelijk om mee te starten is een eenvoudig ontwikkelbordje rondom de ESP32 dat je voor ongeveer 5 euro kunt aanschaffen. Het is wel fijn als je hier goede documentatie bij hebt, zodat je op zijn minst weet waar alle aansluitingen zitten.

Er zijn diverse varianten van de ESP32-module. Bekende opties zijn de ESP-WROOM-32E, ESP32-C3 en ESP32-S3. De ESP32-C3 wordt vaak in extra compacte bordjes gebruikt, die je onder de naam ‘super mini’ tegenkomt – handig als je niet veel aansluitingen nodig hebt of niet veel ruimte hebt.

De ESP32-S3 is een fijne optie vanwege de beschikbaarheid van PSRAM (Pseudo Static RAM), een voordelig type werkgeheugen dat onder meer nuttig is bij grafische toepassingen. Staat een touchscreen centraal in jouw project en wil je snel van start, overweeg dan een model met ingebouwde ESP32-chip (zie volgende paragraaf).

De ESP32-module is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar.

3 Touchscreen

Als je een touchscreen gaat gebruiken in je ESPHome-project, dan kun je eventueel een los exemplaar op de microcontroller aansluiten en configureren. Maar je kunt ook een touchscreen met ingebouwde ESP32 kiezen. Dat is vaak veel handiger en goedkoper. Je hoeft niet te solderen en kunt direct een gebruikersinterface bouwen in YAML-code. Het scheelt ook wat tijd. Bovendien zijn er zelfs modellen compleet met behuizing.

Kies een scherm dat door ESPHome wordt ondersteund. De website van ESPHome geeft goede suggesties. Je kunt ook afgaan op ervaringen van anderen. Het kan dan een iets grotere uitdaging zijn om de juiste configuratie voor je display in ESPHome te vinden. Je zult daarbij waarschijnlijk wel even moeten experimenteren, niet alleen bij het instellen van je display, maar ook bijvoorbeeld voor het touchgedeelte. Zelfs bij het vrij gangbare touchscreen dat we in dit artikel gebruiken, was dat een beetje prutsen.

Kies een touchscreen dat door ESPHome wordt ondersteund.

4 Scherm met ESP32

Voor dit artikel hebben we een eenvoudige ESP32-2432S028 gebruikt, met een resistief touchscreen van 2,8 inch met 240 × 320 pixels. Dit model wordt ook wel de ‘Cheap Yellow Display’ genoemd, wat vooral met de gele printplaat te maken heeft.

Er zijn meerdere varianten. Zo wordt in de schermpjes vaak de ILI9341-chip als aansturing gebruikt, maar soms ook de ILI9342, zoals in ons exemplaar. Dat vergt dan een heel kleine, maar noodzakelijke aanpassing in je configuratie.

Je kunt het scherm flexibel inzetten voor je IoT-projecten. Zoek je een wat groter touchscreen, dan kun je bijvoorbeeld de CrowPanel van Elecrow overwegen. Die is er in een versie van 5 inch (ca. 32 euro) en 7 inch (ca. 42 euro), inclusief acrylbehuizing en verzending via de fabrikant. Beide versies hebben een touchscreen met hoge resolutie van 800 × 480 pixels en zijn voorzien van de modernere ESP32-S3-chip. Het touchscreen is capacitief, wat zeker voor kleinere bedieningselementen fijner werkt dan het resistieve touchscreen in ons goedkope alternatief.

Tegenwoordig bestaan er ook ronde touchscreens. Een leuke optie (zij het met beperkte schermruimte) is de ESP32-2424S012 met een ESP32-C3-microcontroller, een rond kleuren-touchscreen van 1,28 inch en in een witte of zwarte behuizing. Makerfabs heeft een vergelijk schermpje zonder behuizing. De LilyGo T-RGB heeft een wat groter 2,1inch-scherm (zonder behuizing), maar is ruim twee keer zo duur.

De ESP32-2432S028 is een voordelig scherm (onder), een wat duurder alternatief is het capacitieve 5inch-aanraakscherm met ESP32 van Elecrow (boven).

5 Add-ons voor ESPHome

Hoewel je bijvoorbeeld een pc met Python kunt gebruiken voor het bewerken van je configuratiebestanden en het flashen van de microcontroller met de software voor ESPHome, is het meestal veel makkelijker om de add-on voor ESPHome binnen Home Assistant te gebruiken. Dat geeft ook een ander groot voordeel: je kunt de configuratie voor alle apparaten met ESPHome binnen Home Assistant beheren. Je zult zeker in de testfase veel wijzigingen aan de configuratie moeten maken.

Via de add-on voor ESPHome voeg je eenvoudig microcontrollers toe.

6 Microcontroller toevoegen

We gaan nu een verse microcontroller toevoegen. Je kunt eventueel ESPHome Web gebruiken om de microcontroller voor te bereiden voor gebruik met ESPHome, maar wij geven zoals gezegd de voorkeur aan de ESPHome-add-on, die je binnen Home Assistant kunt openen.

Je kunt voor deze methode de microcontroller gewoon via usb aansluiten op je eigen pc, maar dit vereist wel dat je Home Assistant opent via een beveiligde https-verbinding. Lukt dat niet? Als alternatief kun je de microcontroller ook via usb aansluiten op het systeem met Home Assistant zelf, voordat je verder gaat in ESPHome.

Het dashboard van ESPHome toont alle toegevoegde apparaten.

Ook leuk: Werk met wat je hebt: creëer je eigen alarmsysteem met Home Assistant

7 Configuratie

Klik binnen ESPHome op New device om een nieuwe microcontroller te initialiseren. Vul bij Name een naam in voor het apparaat. Bij Network name vul je de naam (SSID) in van het wifi-netwerk waarmee de microcontroller moet verbinden en bij Password het bijbehorende wachtwoord. Klik dan op Next.

In de volgende stap zal ESPHome een configuratiebestand maken, firmware bouwen en de microcontroller flashen. Klik daarvoor dus eerst op Connect. Als het goed is, kun je nu de com-poort selecteren waarmee de microcontroller is verbonden. Zie je geen com-poort, dan zul je eerst drivers moeten installeren. De instructies krijg je als je het venster sluit zonder een com-poort te selecteren. Als de verbinding is gelukt, zal de installatie verdergaan. Lukt het niet? Dan kun je kiezen voor Skip this step gevolgd door een handmatige configuratie.

Vul een naam in en de details voor het wifi-netwerk.

8 Touchscreen met ESP32

We gebruiken in dit artikel zoals gezegd de ESP32-2432S028 als voorbeeld. Dit is een touchscreen met ingebouwde ESP32-chip. Dit apparaatje kun je direct toevoegen aan ESPHome: precies zoals in paragraaf 7 staat omschreven, al moesten we in dit geval na het aanwijzen van de com-poort wel de boot-knop even indrukken.

Overigens bevat het apparaat meestal een voorgeprogrammeerde demo met een gebruikersinterface op basis van LVGL. Die zie je als je hem zo uit de doos op een voeding aansluit. Je kunt daarmee meteen de werking controleren. Je zult bij een model met resistief aanraakscherm overigens iets harder moeten drukken dan je misschien gewend bent.

We gebruiken dit voordelige 2,8inch-aanraakscherm, dat ook wel ‘Cheap Yellow Display’ wordt genoemd.

9 Schermconfiguratie

Na het toevoegen van je touchscreen heb je direct een basisconfiguratie voor ESPHome. Via Edit kun je deze configuratie aanpassen. Zowel voor het aansturen van het display als de registratie van het aanraken wordt SPI (Serial Peripheral Interface) gebruikt. Voor onze ESP32-2432S028 is dit de configuratie, rekening houdend met de gebruikte interne GPIO-pinnen:

We voegen nu eerst de configuratie van het display toe en in paragraaf 11 het touchgedeelte. Voor het display is de configuratie als volgt:

Merk op dat er ook een (oudere) variant van dit touchscreen is met de ILI9341. In dat geval gebruik je model: ILI9341 en invert_colors: false. Na het maken van de aanpassingen kies je Install. Je kunt nu kiezen hoe je de firmware wilt overbrengen. Meestal kies je Wirelessly voor over-the-air-updates. Het apparaat hoeft daarbij niet meer met jouw pc te zijn verbonden.

Binnen ESPHome kun je eenvoudig de configuratie bewerken.

10 LVGL-bibliotheek

Binnen ESPHome kon je voorheen met displays werken door binnen de component display met lambda bijvoorbeeld teksten met een bepaald lettertype naar je scherm te sturen. Als je LVGL gaat gebruiken, gebruik je geen lambda meer, maar alleen LVGL en widgets. Als eerste voegen we de LVGL-bibliotheek toe aan de YAML-code:

De optie buffer_size is ons geval noodzakelijk, vanwege de afwezigheid van PSRAM. In paragraaf 13 voegen we ook nog widgets toe. Omdat we dat hier nog niet hebben gedaan, zie je na het flashen als het goed is een demo met een knop, checkbox, cirkel met tekst en schuifbalk.

11 Configuratie touchscreen

Bediening via het scherm is nog niet mogelijk. Daarvoor moeten we het touchscreen toevoegen aan de configuratie van ESPHome:

Bewaar de aanpassingen en installeer de nieuwe firmware. Controleer of je de demo goed kunt bedienen. De regels onder on_touch zorgen dat in de logs de geregistreerde coördinaten worden getoond. Er kunnen aanpassingen nodig zijn in de regels onder calibration en transform.

12 Backlight

Het display is voorzien van een achtergrondverlichting (backlight) via pin 21. We definiëren deze output als volgt:

Daarna configureren we de achtergrondverlichting, waarbij we verwijzen naar de hierboven gedefinieerde output.

Na het flashen zal de backlight standaard aanstaan. Eventueel kun je deze vanuit Home Assistant aan- en uitzetten en de helderheid ervan regelen, bijvoorbeeld op basis van afwezigheid. Je kunt ook een script maken om de helderheid bij inactiviteit terug te brengen. Daarvoor verwijzen we je naar het uitgewerkte voorbeeld op GitHub (zie kader ‘Code downloaden’).

Binnen Home Assistant kun je eventueel ook de backlight aan- en uitzetten.

13 Widgets toevoegen

Onder de regel lvgl kun je nu de gewenste LVGL-componenten toevoegen aan je YAML-configuratie. Denk aan bijvoorbeeld knoppen, schuifregelaars, grafieken of labels. In dit voorbeeld voegen we aan de bovenkant alleen twee widgets toe voor een dimbare led, te weten een schakelaar (button) en schuifregelaar (slider).

De meeste opties dienen voor het positioneren van de widget. We geven bijvoorbeeld de breedte (width) en hoogte (height) aan, halen de widgets iets van de rand of met x en y, en regelen de uitlijning met align. Het gedeelte bij on_click zorgt dat de bewuste lamp in Home Assistant wordt omgeschakeld bij het klikken op de button. Voor de slider doen we hetzelfde onder on_release. Die acties zijn overigens om veiligheidsredenen niet direct mogelijk. In paragraaf 16 leggen we uit hoe je dit kunt toestaan.

We voegen in dit voorbeeld alleen twee eenvoudige widgets toe.

14 Interactie met Home Assistant

De entiteit voor de dimbare lamp heeft in Home Assistant de naam light.wledkantoor. De waardes zijn nodig om de widgets de juiste status te kunnen geven. Daarom voegen we hieronder een binary_sensor toe voor de status (aan of uit) en een sensor voor het helderheidsniveau. We werken vervolgens bij on_state en on_value de widgets bij als de status verandert in Home Assistant. Bij id vul je uiteraard de id van de betreffende widget in.

Gebruik de logfunctie om te zien of bijvoorbeeld een status verandert.

15 Toevoegen aan Home Assistant

De add-on voor ESPHome hebben we gebruikt om de microcontroller van firmware te voorzien. Maar je zult het apparaat hierna nog wel moeten toevoegen aan Home Assistant. Dat is heel eenvoudig: het wordt automatisch gevonden. In Home Assistant zie je via Instellingen / Apparaten en diensten het bewuste apparaat direct terug op het tabblad Integraties. Klik op de knop Toevoegen om het aan Home Assistant toe te voegen.

Het apparaat met ESPHome moet je nog toevoegen aan Home Assistant.

16 Acties toestaan

Als je het touchscreen bedient, zal Home Assistant een melding geven dat het ESPHome-apparaat heeft geprobeerd een actie in Home Assistant uit te voeren. Standaard is dit om veiligheidsredenen niet toegestaan, maar dit is eenvoudig op te lossen.

Ga naar Instellingen / Apparaten en klik dan onder het kopje Geconfigureerd op ESPhome. Achter het bewuste apparaat klik je vervolgens op Configureren. Zet een vinkje bij Toestaan dat het apparaat Home Assistant-acties uitvoert. Klik op Verzenden. Hierna zijn alle acties zoals het omschakelen van de lamp en regelen van de helderheid wel toegestaan.

Zorg dat het apparaat acties in Home Assistant mag uitvoeren.

Met slimme stekkers verander je je huis eenvoudig in een smart home: steek ze in een gewoon stopcontact, sluit er lampen of je televisietoestel op aan en regel via een app of met je stem bijvoorbeeld dat ze automatisch worden uitgeschakeld. Zo voorkom je onnodig stroomverbruik doordat apparaten niet meer op stand-by blijven staan. Maar slimme stekkers gebruiken zélf ook stroom. Welke zijn zuinig genoeg om écht geld te besparen?

Ook lezen: Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt

Slimme stekker of slim stopcontact?

De termen slimme stekker en slim stopcontact worden door elkaar gebruikt. Dat is een beetje verwarrend, maar wel begrijpelijk: het is een apparaat met aan de ene kant een stekker (voor je 'domme' stopcontact) en aan de andere kant een slim stopcontact. In dit artikel hanteren we de benaming slimme stekker.

Zo bespaart een slimme stekker stroom

Een slimme stekker helpt je stroom besparen door apparaten automatisch uit te schakelen, bijvoorbeeld 's nachts. Zo verbruikt je televisie geen stroom meer in de stand-bymodus. Je kunt instellen dat alle apparatuur op vaste tijden uitschakelt, bijvoorbeeld zodra je gaat slapen. Je kunt ook met één druk op de knop alle lampen en andere apparaten uitschakelen, zodat je niets vergeet. Slimme stekkers uit een hogere prijsklasse bieden bovendien inzicht in je stroomverbruik. Daardoor kun je gerichter energie besparen.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Verbruik van een slimme stekker

Tegenover de besparing staat het eigen stroomverbruik van slimme stekkers. Dat begint bij zo'n 0,3 watt en loopt op tot 2 watt. Niet veel, maar ze staan wel 24 uur per dag en 365 dagen per jaar aan. De zuinigste modellen verbruiken daardoor op jaarbasis 2,6 kWh (0,3 watt × 24 uur × 365 dagen ÷ 1000). Bij een stroomprijs van 0,30 euro per kWh komt dat neer op 0,79 euro per jaar. Een slimme stekker die 2 watt verbruikt kost op jaarbasis 5,26 euro. In een slim huis gebruik je al snel 10 slimme stekkers, waardoor je op jaarbasis aardig wat geld kunt besparen door de zuinigste modellen uit te kiezen.

Denk aan de compatibiliteit

Alleen letten op het stroomverbruik van een slimme stekker is niet genoeg. Het is minstens zo belangrijk dat de stekker goed samenwerkt met jouw slimme netwerk. De meeste modellen werken met Google Home en Amazon Alexa, terwijl Apple HomeKit selectiever is. Check daarom altijd de productbeschrijving om zeker te weten dat de slimme stekker bij jou thuis werkt.

Stroomverbruik en verbindingstype

Waar komt het grote verschil in stroomverbruik tussen slimme stekkers vandaan? Dat heeft alles te maken met de verbinding met je thuisnetwerk. De meeste stekkers gebruiken wifi om bereikbaar te blijven, zodat jij ze op afstand kunt bedienen. Maar wifi verbruikt relatief veel energie – het signaal is eigenlijk krachtiger dan nodig is voor dit soort toepassingen.

Een zuiniger alternatief is een hub die het wifisignaal omzet naar een lichter protocol, zoals Zigbee of Z-Wave. Die vormen een soort schakel tussen je netwerk en de slimme stekkers. Het grote voordeel: dit soort verbindingen verbruiken vaak minder dan 0,5 watt.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Zigbee en Z-Wave

De zuinige protocollen die gebruikt worden zijn Zigbee en Z-Wave en die werken allebei prima. Maar ze zijn niet verenigbaar met elkaar. Je zult dus één systeem moeten kiezen. Daarnaast heb je een centrale hub nodig om alles aan elkaar te koppelen. Dat is een kleine investering die zich, door de lagere stroomkosten, snel terugverdient.

Verbruik van hubs voor Zigbee en Z-Wave

Voor een compleet beeld moeten we ook kijken naar het stroomverbruik van een Zigbee- of Z-Wave-hub. Zigbee-hubs verbruiken doorgaans tussen de 0,5 en 3 watt. Sluit je meerdere slimme stekkers of andere apparaten aan, dan verdien je dat al snel terug ten opzichte van wifi. Z-Wave-hubs verbruiken wat meer, meestal tussen de 2 en 10 watt.

Ook qua veelzijdigheid zijn er verschillen. De Philips Hue Bridge (Zigbee) is bijvoorbeeld erg zuinig, met een verbruik tussen de 0,5 en 1 watt. Maar deze werkt uitsluitend met Philips Hue-apparaten.

Een slimme start is het halve werk

Zoals je ziet, zijn er heel wat factoren om rekening mee te houden. Breng daarom vooraf in kaart wat je nu nodig hebt én wat je in de toekomst verwacht te gebruiken. Zo voorkom je onnodige kosten en bespaar je op de lange termijn, vooral als je ook let op het energieverbruik per apparaat.

Nog meer energie besparen? ⤵️