Een ssd is de basis van een snel aanvoelende computer en is inmiddels niet meer weg te denken uit elk modern systeem. Met honderden verschillende ssd’s op de markt en de gewoonte van fabrikanten om ssd’s alleen aan te prijzen op vrij specifieke prestaties is het niet eenvoudig om de beste ssd uit te zoeken. Om je te helpen, hebben we 45 populaire ssd’s met elkaar vergeleken.

De prijzen van ssd's zijn de laatste jaren flink gedaald, waardoor het tegenwoordig een standaard onderdeel is van moderne desktop-pc’s en laptops. Al willen sommige systeembouwers nog weleens valsspelen door een harde schijf toe te voegen. Zo kunnen ze met iets meer opslag adverteren en lijkt het voordeliger. Harde schijven blijven tenslotte de meeste opslag voor je euro’s geven, maar aangezien er een 2TB-ssd te koop is voor pakweg 100 euro, is een mechanische schijf eigenlijk alleen nog maar relevant voor gebruikers die echt enorm veel data hebben om op te slaan.

M.2-ssd’s

Ssd’s komen in verschillende soorten en maten, waarbij de 2,5inch-SATA-ssd en de M.2-NVMe-ssd’s de belangrijkste zijn. In SATA-ssd’s zit geen vooruitgang meer in en die testen we niet meer. Het gros van de ssd’s zijn M.2-NVMe-ssd’s die gebruikmaken van PCIe. Deze zijn niet alleen veel sneller, maar ook lekker praktisch. Je steekt ze in een slot op het moederbord en hebt geen kabels of extra stroomaansluiting nodig. De gangbare modellen zijn 80 mm lang (M.2 2280), maar er zijn ook kleinere varianten te koop, zoals de M.2-2230-ssd’s (30 mm) voor onder andere de Steam Deck of sommige tablet-pc’s. Nagenoeg alle M.2-aansluitingen ondersteunen NVMe-ssd’s.

Er zijn echter ook M.2-aansluitingen die alleen de zeldzame M.2-SATA-ssd’s ondersteunen. Dat gaat dan om heel oude of goedkope moederborden of laptops.

Upgraden of vervangen

Controleer goed of er wel plek is voor een nieuwe ssd. Bij desktop-pc’s kun je meestal een tweede M.2-ssd bijplaatsen en op duurdere moederborden kun je vaak drie of meer ssd’s kwijt. Laptops hebben vaak maar één slot en dan zul je de originele ssd moeten vervangen. Kom je op je desktop-pc M.2-sloten tekort? Dan kun je ook de PCIe-sloten van je moederbord gebruiken. Met add-in-kaarten kun je op deze manier tot acht extra ssd’s per PCIe-slot toevoegen.

Met een PCIe-insteekkaart kun je nog meer M.2-ssd’s in je pc kwijt.

Gen4- en gen5-ssd’s

NVMe-ssd’s maken gebruik van de PCIe-interface en worden vaak aangeduid met een bepaalde PCIe-generatie. Momenteel zijn er gen3-, gen4- en gen5-ssd’s op de markt. Gen3-ssd’s waren vooral populair van 2014 tot 2019. Deze kennen een limiet van circa 3500 MB/s, wat overigens nog altijd genoeg is om bijna een hele dvd aan data in een seconde weg te schrijven. In 2019 kwamen er gen4-ssd’s uit. Deze hebben een limiet van zo’n 7000 MB/s. Daarna kwam gen 5, maar het is pas sinds dit jaar dat we daadwerkelijk ssd’s zien die tegen de theoretische limiet van 14.000 MB/s aan zitten.

PCIe is backwards compatible en dat betekent dat ssd’s van verschillende generaties in moederborden met oudere generaties kunnen worden gebruikt, of andersom. Een dure gen5-ssd kopen voor je oude gen3-moederbord is niet heel zinvol. Maar een aantrekkelijk geprijsde gen4-ssd in je moederbord met gen5-sloten stoppen, is zeker niets mis. Het zijn ook die gen4-ssd’s die het beste in de markt liggen. Gen 5 is pas net uit en over het algemeen vrij duur, terwijl gen4-ssd’s net zo veel of minder kosten dan oudere gen3-modellen. Gen4-ssd’s zijn daardoor eigenlijk altijd voor iedereen de beste optie, vooral ook omdat het aantal applicaties dat echt kan profiteren van een nog snellere ssd beperkt is.

Ssd’s worden steeds sneller en hebben daarom wat koeling nodig, vandaar dat sommige ssd’s (ook) met heatsink verkocht worden.

Snellere ssd voor gamers?

Een echt snelle ssd komt vooral van pas bij zware werkzaamheden als foto- en videobewerking. Voor gamers daarentegen is al jaren het uitgangspunt dat de meerwaarde van een extra snelle (lees: duurdere) ssd nihil is. Sinds de introductie van Microsoft DirectStorage staat dat punt een beetje onder druk. Tegelijkertijd kwam er vorig jaar maar één spel uit waarbij deze techniek liet zien dat een betere ssd voor iets betere prestaties kan zorgen. Aangezien het ontwikkelen van een spel jaren duurt, denken we dat je er als gamer in 2024 nog altijd niet al te veel bij stil hoeft te staan. Toch raden we gamers aan om een ssd te overwegen die in onze gewogen ssd-gamescore goed scoort.

Hoe beoordelen we een ssd?

Voordat je een ssd aanschaft, is het belangrijk om na te denken over het gebruiksdoel. Zo is de ene ssd geschikter als extra opslag om bijvoorbeeld games van te laden, terwijl andere ssd’s beter zijn als primaire schijf voor Windows of zware werkzaamheden. We hebben onze test dan ook bewust gericht op enkele duidelijke praktijksituaties die gesimuleerd worden door PC Mark 10 en 3D Mark. Hoe gaat de ssd om met kortdurig intensief gebruik (Quick-test), hoe gaat de ssd om met actief gebruik als basis voor het besturingssysteem (Full-test), hoe gaat de ssd om met een extreem intensief scenario (Consistency-test) en hoe goed gaat een ssd om met games (Gaming Benchmark). Voor de aardigheid hebben we de sequentiële test (ATTO Benchmark 2M) ook meegenomen, voor als je enige doel is om data over te zetten.

Idealiter zouden we betrouwbaarheid het zwaarst wegen, maar dit is nagenoeg onmogelijk om te testen. Verschillende webshops die we spreken willen geen exacte getallen delen, maar bevestigen wel wat wij al jaren zeggen: de levensduur van een ssd is eigenlijk geen relevante overweging meer, want het uitvalspercentage is extreem laag. Back-ups van je data zijn uiteraard wel altijd nodig.

Koopadviezen

We hebben 45 ssd’s getest, te veel om individueel te bespreken. We kiezen er daarom ook voor om alleen de beste ssd’s voor de verschillende doeleinden uit te lichten. In de meeste categorieën zijn de onderlinge verschillen erg klein. Ook wisselen de prijzen van dag tot dag. Daarom geven we je naast de beste ssd ook een aantal andere interessante opties. We richten ons in de adviezen vooral op een capaciteit van 1 en 2 TB, 4 TB noemen we vooralsnog een niche. Hetzelfde gaat op voor gen5-ssd’s, die zijn structureel te prijzig om echt geadviseerd te worden. Maar voor wie op zoek is naar heel goede prestaties of een flinke capaciteit: we lichten we ze apart uit in de paragrafen ‘De beste gen5-ssd’ en ‘De beste grote capaciteit’.

Snelle ssd’s kunnen behoorlijk heet worden als ze niet gekoeld worden door een heatsink.

Voor (semi)professionals

Het draaien van zware applicaties zijn het gebruiksdoel waarbij een echte high-end-ssd daadwerkelijk waardevol is. Denk aan foto- of videobewerking of andere applicaties waarbij je actief werkt met (grote) bestanden op je schijf. Dit zijn vaak (semi)professionele doeleinden waarbij prestaties, stabiliteit en goede software voor onder andere firmware-updates zwaarder wegen dan enkel de prijs.

De Samsung 990 PRO is al lange tijd structureel een van de best presterende ssd’s. Vooral in extreme workloads is hij ongeslagen onder de gen4-ssd’s. Samsung heeft ook veruit de beste software en kan snel software- en firmware-updates uitvoeren. Het is dan ook de consistentie van prestaties, de zekerheid en de afwezigheid van gedoe met onhandige software dat deze Samsung-ssd onze keuze is voor deze doelgroep.

Uiteraard is dit niet de enige high-end-ssd op de markt. Andere interessante ssd’s zijn de Crucial T500, SK Hynix P41 Platinum, WD Black SN850x en de Kingston Fury Renegade.

De Samsung 990 PRO is de beste ssd voor professioneel gebruik.

Voor gamers

Zoek je een ssd primair voor gamen? Dan is de Crucial T500 de eerste ssd waar wij naar zouden kijken, op de voet gevolgd door de SK Hynix P41, die normaliter iets duurder en minder goed verkrijgbaar is.

De T500 is gewoon een uitstekende allrounder die voor een redelijke prijs over de toonbank gaat. We zouden dit model ook aanraden voor PlayStation5-gebruikers die er goed op moeten letten dat de ssd een DRAM-cache heeft. De PlayStation 5 ondersteunt namelijk geen Host Memory Buffer (HMB), waarbij het systeemgeheugen als cache wordt ingezet en dat door sommige op de pc goed presterende ssd’s wel gebruikt wordt. Andere interessante ssd’s die voorzien zijn van een DRAM-cache zijn de SK Hynix P41 Platinum, WD Black SN850X, Samsung 990 PRO, Kingston Fury Renegade en Corsair MP600 PRO LPX.

Ben je op zoek naar een extra ssd voor de spelbibliotheek op je pc en geef je liever wat minder uit? Dan kun je eigenlijk met geen enkele van de met 4 of zelfs 3,5 sterren beoordeelde ssd een verkeerde koop doen.

Voor non-stop gebruik

Om goed tot zijn recht te komen in een scenario bij non-stop, 24/7 gebruik moet een ssd daar specifiek voor ontwikkeld zijn. In de Consistency-test worden ssd’s vele uren aan het werk gezet, terwijl de meeste ssd’s de rustmomenten juist hard nodig hebben om wat zaken op orde te zetten. In dit segment is de Samsung 990 PRO ongeslagen, gevolgd door de Corsair MP600 Pro LPX (of XT) en de Kingston Fury Renegade. Aan de scores kunnen we zien dat het verschil met de rest in deze test opvallend groot is. Dit is overigens de enige categorie waarbij prijzige gen5-ssd’s wel degelijk de moeite waard kunnen zijn; die scoren hier net wat hoger.

De Samsung 990 PRO is ook de interessantste ssd voor wie z’n schijf langdurig aan het werk zet.

De beste budget-ssd

Geef je vooral om een lage prijs, dan zijn de WD Blue SN580 en de Lexar NM790 de eerste ssd’s waar we naar zouden kijken. Beide behoren vrij consequent tot de allergoedkoopste opties, maar presteren door de bank genomen eigenlijk best goed. Zeker voor thuisgebruik of gaming doen ze het goed, want ondanks het gebrek aan een DRAM-cache weten ze dankzij HBM bij lichtere taken de prestaties erg hoog te houden. Beide ssd’s zijn ook krachtig genoeg om de bescheiden meerprijs boven veelal nog goedkopere opties, zoals de Kingston NV2 en Lexar NM620, eenvoudig te verantwoorden. Wel blijft de Kingston NV2 een goede optie bij een scherpe aanbieding, dit geldt ook voor de WD Black SN770.

De WD Blue SN580 en de Lexar NM790 zijn uitstekende budget-ssd’s.

De beste prijs-prestatie

Om tot de ssd met de beste prijs-prestatieverhouding te komen, wat eigenlijk een soort allround advies is, stellen we een aantal eisen. Zo willen we dat de ssd niet alleen goed presteert en niet te duur is, ook moet de ssd bij voorkeur een (theoretisch) wat duurzamer 3bit-model zijn met liefst een DRAM-cache. Oftewel: een mooi compleet pakket voor een eerlijke prijs.

Gezien de sterke concurrentie is het lastig is om één model als winnaar uit te roepen. Modellen zoals de Kingston KC3000 en Fury Renegade, WD Black SN580X, Transcend 250S (of 250H), Corsair MP600 Pro LPX/XT, en de iets duurdere Crucial T500 presteren allemaal dusdanig goed dat ze hun meerprijs ten opzichte van de goedkopere opties waard zijn als je net iets beters wilt. Tegelijkertijd schoppen DRAM-loze modellen met HBM, zoals de 990 EVO en zelfs de eerder genoemde budgetmodellen, stevig tegen de schenen van het luxere segment aan met veelal lastig waar te nemen verschillen.

Wil je een ssd met de beste prijs-prestatieverhouding, dan is er volop keuze.

Uiteindelijk is het de WD Black SN850X die structureel bij de top hoort als het gaat om prestaties plus in elke capaciteit zijn prijs het beste weet te balanceren. Maar houd voor de beste deals de andere genoemde ssd’s ook zeker goed in de gaten.

De beste gen5-ssd

Zoals gezegd is een gen5-ssd zelden de moeite waard, vooral omdat ze vooralsnog heel veel kosten. Ook het aantal applicaties dat profiteert van de nog betere prestaties ten opzichte van een goede gen4-ssd is klein. Daarbij speelt ook nog eens dat alle high-end gen5-ssd’s dezelfde controller gebruiken, wat de onderlinge verschillen vrij klein maakt. Desondanks is er één de beste, en dat is de eerste ssd met de laatste generatie snelle flashchips die de Nederlandse markt bereikt: de MSI Spatium M580. Structureel de snelste, uiteraard met bijpassend prijskaartje.

Maar als later dit jaar andere gen5-ssd’s met een snelheid van rond de 14.000 MB/s verschijnen, dan mag je ervan uitgaan dat deze exact dezelfde onderdelen bevatten.Iets minder snelle gen5-ssd’s die je kunt overwegen, zijn de Gigabyte Aorus Gen 5 12000, Corsair MP700, Corsair MP700 Pro en Crucial T700.

De MSI Spatium M580 komt met een gigantische koeler.

De beste grote capaciteit

Lang niet alle modellen zijn in meer dan 2 TB leverbaar. Minder concurrentie leidt tot hogere prijzen per gigabyte en grotere verschillen onderling. Maar aangezien de prestaties van de betere opties niet ver uit elkaar liggen, maakt dit de keuze ergens ook weer makkelijker.

Gaat het je puur om betaalbare opslag, dan kun je niet om de Lexar NM790 heen. Wil je liever iets meer snelheid, vooral voor zware taken, kijk dan naar de Corsair MP600 Core XT, die biedt in deze categorie de beste verhouding tussen prijs en prestaties. Andere interessante opties zijn de WD Black SN850x of Transcend 250S.

Wil je een opslagcapaciteit van 8 TB, houd er dan rekening mee dat de verhouding van de prijs per gigabyte helemaal scheef loopt. Twee 4TB-ssd’s zijn een stuk goedkoper. Is dat niet wenselijk, dan is het wederom Corsair die met de MP600 Pro XT en Pro LPX (praktisch dezelfde ssd, maar met een andere koeling) de beste prijs-prestatieverhouding biedt.

De Corsair MP 600 CoreXT presteert goed en is te koop in een capaciteit van 4 TB.

De beste M.2-2230-ssd

Zoek je een compacte M.2-2230-ssd voor bijvoorbeeld een Steam Deck, dan is het aanbod aanzienlijk kleiner. De WD SN770M is technisch de snelste en beschikbaar in capaciteiten tot 2 TB. De SP UD90 zit hem op de hielen, maar kost op het moment van schrijven te veel. Het is wel een goede optie als deze ssd goedkoper is dan het model van WD.

Ook zijn we gecharmeerd van de Corsair MP600 Mini. Deze ssd presteert iets minder goed dan de WD SN770M, maar is vooral in de 1TB-variant een stuk goedkoper. De Sabrent Rocket 2230 lijkt technisch veel op de ssd van Corsair, maar is al maandenlang eigenlijk gewoon te duur.

De WD SN770M (links) is de meest interessante M.2-2230-ssd.

Resultaten

In onderstaande afbeeldingen vind je de testresultaten van de geteste ssd's.

Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Conclusie

Met veel modellen, vaak kleine verschillen en dagelijks schommelende prijzen is het niet eenvoudig om de beste ssd uit te zoeken. Gelukkig zien we maar weinig modellen die echt een miskoop zouden zijn bij de juiste prijs. Zelfs de ssd’s die het met een score van 2,5 of 3 sterren moeten doen, zijn niet direct slecht. Het betekent simpelweg dat een andere ssd beter zou zijn. Met een aantal modellen die goed presteren voor relatief weinig geld, is er weinig ruimte voor modellen die net wat minder presteren, maar nauwelijks goedkoper zijn.

Onze aanraders zijn de beste uitgangspunten om naar te kijken, maar let altijd scherp op de prijzen voordat je een ssd koopt. Alle van de in het artikel genoemde alternatieven zijn een serieuze overweging waard als ze een leuk prijsvoordeel bieden.

Een laptop meenemen op vakantie lijkt handig. Even foto's uitzoeken, een filmpje kijken of wat werk afronden. Maar afhankelijk van je bestemming en manier van reizen zijn er een paar dingen waar je van tevoren goed over na moet denken. Of je nu gaat kamperen in een tent, met de caravan op pad gaat of een huisje of hotel boekt, iedere situatie stelt z'n eigen eisen aan hoe je je laptop gebruikt, beschermt en voorbereidt.

Lees ook: Alternatieve checklist: 19 tips voor een zorgeloze vakantie

Kamperen: zonder stroom of wifi

Wie gaat kamperen in een tent, heeft meestal geen stroomvoorziening of wifi tot zijn beschikking. De laptop moet het dus doen op de accu, en je internetverbinding moet je zelf regelen. Zorg daarom dat je laptop volledig is opgeladen voordat je vertrekt. Als je meerdere dagen zonder stopcontact zit, kan een powerbank met een hoge capaciteit uitkomst bieden, al moet die dan wel geschikt zijn voor laptops. Niet elk model levert voldoende vermogen.

Wifi is er op de meeste campings wel, maar vaak alleen bij de receptie of het sanitairgebouw, en meestal niet gratis of stabiel. Wil je toch online kunnen, dan kun je je smartphone gebruiken als hotspot. Dat heet tethering: je telefoon fungeert dan als een soort draagbare wifi-router via je mobiele dataverbinding. Check vooraf bij je provider of je databundel groot genoeg is en of tethering is toegestaan in het buitenland. Grote downloads, zoals systeemupdates of cloudsynchronisatie, kunnen je databundel snel opslokken. Zet automatische updates daarom uit en pauzeer de synchronisatie met diensten als OneDrive of Google Drive zolang je via je telefoon online bent.

Houd er ook rekening mee dat in afgelegen gebieden mobiel internet soms traag of onbetrouwbaar is. Download daarom bij voorkeur alles wat je nodig denkt te hebben voor je vertrekt, van kaarten en routes tot films of series. Zo houd je grip op je verbruik én voorkom je onaangename verrassingen bij thuiskomst.

©TeTe Song

Caravan: iets meer luxe, maar nog steeds beperkingen

Wie met een caravan reist, heeft het vaak net wat makkelijker. Sommige staanplaatsen hebben een stroomaansluiting en er zijn meestal meer voorzieningen. Toch geldt ook hier dat je niet kunt rekenen op snel of onbeperkt internet. Installeer een VPN op je laptop als je gebruik wilt maken van publieke netwerken. Daarmee versleutel je je verbinding, zodat anderen niet zomaar kunnen meekijken of gegevens onderscheppen. Dit is vooral belangrijk als je e-mails checkt, online bankiert of inlogt op accounts.

Zelfs als je een wifi-netwerk kunt gebruiken, is het verstandig om automatische updates op je laptop tijdelijk uit te schakelen. Het klopt dat bij gebruik van wifi dataverbruik in principe geen rol speelt, tenzij je op een plek zit waar je moet betalen per MB of waar het netwerk bewust is afgeknepen. Wat wél vaak speelt op campings of in hotels: de verbinding is traag, instabiel of wordt gedeeld met veel andere gasten. Grote downloads zoals systeemupdates kunnen dan het netwerk zwaar belasten, waardoor alles tergend langzaam gaat of zelfs vastloopt. Door updates uit te stellen, houd je de verbinding werkbaar voor jezelf en anderen.

Heb je helemaal geen wifi tot je beschikking, dan ben je aangewezen op mobiel internet via je smartphone. Hoe je dat het beste aanpakt, heb je al eerder in dit artikel kunnen lezen.

©InsideCreativeHouse

Huisje of hotel: alles bij de hand, maar blijf alert

In een vakantiewoning of hotel hoef je je over de stroomvoorziening doorgaans geen zorgen te maken en ook is er meestal wel een wifinetwerk dat redelijk functioneert. Toch blijft het belangrijk om alert te zijn. De beveiliging van dit soort vakantienetwerken is vaak minimaal. Zonder VPN is je verbinding eenvoudig te onderscheppen. Gebruik daarom altijd een VPN-dienst of kies ervoor om vertrouwelijke zaken, zoals het inloggen op je bank, uit te stellen tot je op een vertrouwd netwerk zit.

Zorg ook in deze situatie voor een recente back-up. Denk aan synchronisatie met OneDrive, Google Drive of iCloud, maar ook aan een kopie op een externe ssd of usb-stick. Mocht je laptop gestolen worden of beschadigd raken, dan heb je in elk geval je bestanden nog.

In het buitenland: adapter, handbagage en verzekering

Ga je naar het buitenland, dan zijn er extra zaken om op te letten. Niet elk land gebruikt dezelfde stopcontacten en netspanning. Een universele wereldstekker is daarom handig, zeker als je meerdere apparaten mee hebt. Voor sommige bestemmingen heb je ook een spanningsomvormer nodig, hoewel moderne opladers vaak meerdere voltages aankunnen. Check dit op het label van je oplader.

Bij vliegreizen moet je goed kijken naar de bagageregels. Bij budgetmaatschappijen zoals Ryanair of Easyjet mag je soms maar één stuk handbagage meenemen. Dat betekent kiezen: een rugzak met je laptop of een trolley met kleding. Wil je beide, dan moet je bijbetalen. Stop je laptop liever niet in ruimbagage. Niet alleen vanwege de kans op beschadiging, maar ook omdat lithiumbatterijen daar eigenlijk niet thuishoren en zelfs geweigerd kunnen worden. Als het echt niet anders kunt, gebruik dan een stevige hoes of laptoptas, leg je laptop midden in je bagage tussen kleding en meld bij het inchecken dat er elektronica in zit.

Nog even dit: voorbereid op pad

Een goede voorbereiding voorkomt veel gedoe. Werk je besturingssysteem en antivirussoftware bij vóór vertrek, zodat je onderweg niet verrast wordt door verplichte updates. Kijk of je genoeg opslagruimte hebt voor je vakantiefoto's of -video's. Denk ook aan offline gebruik: stel je e-mailclient in op offline modus, download navigatiekaarten en sla films of series lokaal op. Apps als Netflix en Disney+ bieden standaard de mogelijkheid om titels offline te bewaren.

Pas ook je tweestapsverificatie aan voordat je vertrekt. Wie normaal via sms een code ontvangt, kan in het buitenland tegen problemen aanlopen, vooral als het Nederlandse nummer niet werkt of buiten bereik is. Gebruik liever een authenticator-app, zoals Google Authenticator of Authy. Daarmee ontvang je je inlogcodes ook zonder mobiele verbinding, zolang je je smartphone maar bij je hebt.

Tot slot: laat je laptop niet in de volle zon liggen, in een warme auto of op een vochtige plek in de tent. Hitte en vocht zijn funest voor de elektronica. Gebruik bij voorkeur een waterdichte hoes of sleeve en bewaar hem op een droge plek in de schaduw. Fijne vakantie!

Hisense richt zijn pijlen op het middensegment, en deze 65U7Q Pro is daar een goed voorbeeld van. Het toestel verbetert een aantal zwakke punten van zijn voorganger en stoot daarmee duidelijk door naar de betere toestellen. Maar Hisense heeft niet alle minpunten weggewerkt. Bovendien toont de nieuwe versie van het VIDAA U-systeem dat niet alle aanpassingen een verbetering zijn.

Wie in het middensegment voor een televisie shopt, levert onvermijdelijk wat in op het gebied van design. De U7Q Pro is daarop geen uitzondering. Het toestel oogt degelijk, maar springt niet in het oog als een staaltje van topdesign. In tegenstelling tot zijn voorganger heeft hij nu wel een relatief vlakke rug. Daardoor springt het 7,5 cm dikke profiel wat meer in het oog, al maskeren de schuine zijdes dat enigszins. Het toestel staat op een centrale voet die bestaat uit twee voetsteunen afgedekt met een kunststof plaat. Het resultaat oogt wat saai en verraadt zijn middenklasse-roots. De afwerking van het toestel zelf is degelijk, de voet mocht misschien iets geraffineerder.

Aansluitingen

Hisense is overgeschakeld op een nieuw hardwareplatform en dat komt in elk geval met één voordeel. De U7Q Pro beschikt nu over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 48 Gbit/s bandbreedte leveren. Dat is vooral voor hardcore gamers van belang. Die kunnen nu een soundbar aansluiten via ARC/eARC en hebben daarnaast de mogelijkheid om meerdere 4K120-bronnen te gebruiken.

Pc-gamers krijgen nog meer goed nieuws: zij kunnen nu een verversingsfrequentie tot 165 Hz in 4K gebruiken, en zelfs tot 288Hz in Full HD. De tv ondersteunt bovendien ALLM, HDMI VRR en AMD FreeSync, en is bovendien NVIDIA G-Sync Compatible. De input-lag scoort geen topresultaat, maar wel meer dan behoorlijk: 14,2 ms bij 4K60 en 10,1 ms bij 2K120.

De U7Q Pro is daarnaast uitgerust met twee usb-poorten, een minijack-ingang voor composiet video en stereo, een hoofdtelefoonaansluiting, optisch digitale audio-uitgang, ethernet, wifi 5 en bluetooth. Even opletten bij wandmontage, want de ethernetpoort, een van de usb-poorten en de optisch digitale audio-uitgang wijzen naar achteren. De rest van de aansluitingen bevindt zich aan de zijkant. De tv heeft een enkelvoudige DVB-T/T2/C-tuner, een DVB-S/S2-tuner en een CI+-slot. Met behulp van externe usb-opslag kun je live-tv pauzeren of opnemen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Verbeterde piekhelderheid en contrast

Vorig jaar worstelde de U79NQ met een matig contrast en doorsnee piekhelderheid. De U7Q Pro probeert dat duidelijk te verbeteren. Net als de voorganger gebruikt hij een VA-paneel met miniled-achtergrondverlichting, maar het aantal zones is opgetrokken van 384 naar 560 (28 x 20). In de HDR Filmmaker-modus meten we 1537 nits piekhelderheid op het 10%-venster; dat is 40 procent verbetering ten opzichte van het voorgaande model. Daartegenover haalt het volledig witte scherm maar 423 nits, en dat is dan weer 25 procent lager dan vorig jaar. Mogelijk heeft Hisense de optimalisatie gericht op speculaire highlights in plaats van algemene helderheid.

Ook het contrast is verbeterd, al blijft het eigen ANSI-contrast van het VA-paneel onveranderd op een eerder bescheiden 3190:1. Maar in de Filmmaker-modus verbetert de local dimming (in de Laag-stand) dat naar een mooie 7100:1 en zelfs 18.930:1 op eenvoudiger testpatronen. Dat is een degelijk resultaat, maar loopt nog steeds wat achter op concurrenten.

De zone-aansturing is prima, hoewel aan de leidende randen van heldere objecten een subtiele dimming zichtbaar kan zijn, vooral tegen een erg donkere achtergrond. Hogere local dimming-instellingen bieden geen substantiële contrastverbetering, maar introduceren wel merkbaar verlies van zwartdetail en onderdrukking van kleinere lichtaccenten. De voorzichtige dimming-aanpak zorgt er ook voor dat vage halo-effecten zichtbaar blijven, met name op donkere achtergronden en in HDR-content.

Door de matige kijkhoek wordt dat duidelijk zichtbaar als je te ver opzij zit. Kijk je echt bij volledige verduistering, dan kun je overwegen om de lokale dimming naar de medium-stand te schakelen. Het paneel van ons testmodel had wat beperkte uniformiteitsproblemen, waardoor soms een 'dirty screen effect' zichtbaar was bij heldere beelden. Denk eraan dat dit kan variëren tussen individuele toestellen.

HDR-content en kalibratie

Met ondersteuning voor HDR10, HDR10+, Dolby Vision IQ met Precision Detail is de U7Q Pro perfect uitgerust voor het breedste aanbod aan HDR-content. Dolby Vision IQ levert consistent de beste resultaten met uitstekende diepte en nuance. HDR10-prestaties zijn dankzij betere tonemapping duidelijk mooier dan vorig jaar. Er blijft meer contrast in het beeld en het 92% P3-kleurbereik ondersteunt rijke, verzadigde kleuren.

De HDR Tonemapping geeft een wat gemengd resultaat. Het kan witdetail en heldere kleurtinten beter zichtbaar maken, maar donkere beelden worden donkerder, terwijl heldere fragmenten helderder worden. Dat is zelden gewenst, dus het gebruik van deze instelling blijft twijfelachtig.

Zowel de SDR als de HDR Filmmaker-modus zijn redelijk goed gekalibreerd; de fouten die we opmerken zijn zelden duidelijk zichtbaar. In SDR merken we dat de grijsschaal wat naar geel uitwijkt, maar gelukkig zonder kwalijke gevolgen op huidskleuren. In HDR is het resultaat beter: de grijsschaal is neutraal, maar iets te donker terwijl kleuren dan weer vaak wat te helder zijn. Beide leveren uitstekende schaduwdetails, alleen heel donkere HDR-beelden ondervinden wat last van het beperkte contrast.

©Hisense

Beeldverwerking

De Hi-View AI Engine Pro levert prestaties die grotendeels in lijn liggen met die van de vergelijkbare modellen van vorig jaar. Dat betekent prima deinterlacing van 1080i-content en prima ruisonderdrukking voor willekeurige ruis. De prestaties met blokruis (gevolg van MPEG-compressie) blijven echter wat aan de zwakke kant. De upscaling levert mooie resultaten die weliswaar relatief zachte beelden opleveren. Je kunt de scherpte-instelling iets verhogen of met behulp van de superresolutie-instelling wat extra detail zichtbaar maken.

Hoe dan ook blijft het opletten met dvd-beelden, omdat die van relatief lage kwaliteit zijn en fouten daardoor makkelijker zichtbaar zijn. Zo kan superresolutie daar voor een overmatig uitgevlakte look zorgen, of voor onnatuurlijk scherpe randen. Voor de meeste instellingen (ruisonderdrukking, superresolutie) is de laagste stand bovendien erg voorzichtig, terwijl de medium-stand soms juist wat te sterk is.

Goede punten zijn er voor de weergave van 10 bit-gradienten, zoals in HDR-content. Die zijn mooi geleidelijk zonder duidelijke strookvorming. In SDR-content zijn zichtbare kleurstroken weg te werken met de Kleurverloop-instelling. Je kunt ook deze het best op de laagste stand zetten, ook al werkt die niet alle problemen weg. De medium stand is ook hier iets te agressief en kan detail verwijderen.

Het paneel heeft een goede bewegingsscherpte, zeker met behulp van de optie 'Hoge Verversingssnelheid', die een verversingssnelheid van 240 Hz gebruikt in ruil voor het verlies van wat verticaal detail. Het is een prima optie voor sport en mogelijk zelfs voor film, al zien we daar minder noodzaak. Vind je het schokken bij lange camerabewegingen storend, activeer dan Ultra Smooth Motion; de processor creëert dan vloeiende beweging zonder veel beeldfouten.

Stevige audio

De audioconfiguratie is wat steviger dan vorig jaar. De 2.1-opstelling is uitgebreid met twee zijwaarts gerichte luidsprekers naar een 2.1.2-configuratie. Het totale vermogen gaat daarmee van 40 naar 50 watt. De Hisense haalt flink wat volume uit dat vermogen, maar heeft moeite om de controle te bewaren als je echt veel volume vraagt. Dan hoor je vervorming en af en toe zelfs wat klanken die doen vermoeden dat het chassis trilt.

De U7Q Pro ondersteunt Dolby Atmos en DTS:X, en met de zijwaarts gerichte luidsprekers is er een goed surround-effect en beperkt hoogte-effect. De woofer zorgt voor goede basondersteuning. In deze prijsklasse vinden we de prestaties goed; die zullen voor veel mensen dan ook volstaan.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Erg druk thuisscherm

VIDAA U9 brengt een aantal veranderingen, maar blijft wel bij zijn basisprincipes. Dit 2023-artikel met een volledig overzicht van VIDAA U7 geeft aan je wat je zoal kunt verwachten. Wat is er veranderd? Het lokale aanbod aan apps groeit, zij het erg traag. HBO Max en Streamz (BE) zijn aan de lijst toegevoegd, maar NOS Live, NPO Start, Pathé Thuis, Ziggo Go, VRT Max en GoPlay ontbreken nog steeds.

Op het thuisscherm staat de lijst met apps nu onderaan; centraal in beeld staat voortaan een lijst aanbevelingen. Die heeft nu helemaal links een tegel voor de meest recent gebruikte bron en een tegel voor de ingangen. Dat zijn redelijke wijzigingen. Wat we echter storend vinden, is dat de reclame-carrousel bovenaan erg snel van item wisselt. Dat is op zich al verwarrend: wie een item in de app-lijst selecteert, ziet die twee rijen van plaats verwisselen, terwijl er onderaan nogmaals een banner met reclame de kop opsteekt. Dat zorgt ervoor dat er te veel activiteit is op het thuisscherm, zodat de gebruikservaring onrustig wordt. Hisense pusht ook heel hard zijn associatie met FIFA, ook niet echt aangenaam. Het begint op overmatige reclame te lijken.

De afstandsbediening is op wat kleine wijzigingen na overgenomen van vorig jaar. Ze is aangenaam in gebruik, vooral door de toetsen met zachte maar duidelijke aanslag. De ingebouwde oplaadbare batterij wordt gevoed door een fotovoltaïsch (zonne)paneel. Doordat dat aan de voorzijde is geplaatst, is de afstandsbediening relatief lang van vorm, maar dat stoort eigenlijk nooit.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Conclusie

De Hisense 65U7Q Pro presenteert een duidelijk beter contrast dan zijn voorganger, die op dat vlak wat onderpresteerde. Een aantal minpunten is echter wel gebleven. Zo blijft dynamische tonemapping voor HDR een lastige zaak: soms verbetert het beeld, soms verslechtert het. VIDAA U heeft een paar extra lokale apps gekregen, maar redelijk wat lokale apps zijn na meerdere jaren nog steeds niet beschikbaar. De nieuwe layout van het thuisscherm lijkt ons ook te druk; dat kan verwarrend zijn.

Op het gebied van beeldkwaliteit is er duidelijke verbetering met sterkere contrastprestaties en meer piekhelderheid. Voor HDR heb je ruime formaat-ondersteuning en prima weergave met voldoende impact. Gamers krijgen extra mogelijkheden dankzij de vier HDMI 2.1-poorten en goede bewegingsscherpte met zelfs een optie om tot 4K165 of 2K288 te gaan. De nieuwe behuizing heeft ook plaats gegeven aan een iets ruimere audio-oplossing met degelijke resultaten. De 65U7Q Pro lijkt ons goed geprijsd voor wat hij biedt, maar heeft mogelijk wel stevige concurrentie van gelijkwaardige TCL-modellen.