ID.nl logo
45 interne ssd's vergeleken: vind de beste voor jouw systeem
Huis

45 interne ssd's vergeleken: vind de beste voor jouw systeem

Een ssd is de basis van een snel aanvoelende computer en is inmiddels niet meer weg te denken uit elk modern systeem. Met honderden verschillende ssd’s op de markt en de gewoonte van fabrikanten om ssd’s alleen aan te prijzen op vrij specifieke prestaties is het niet eenvoudig om de beste ssd uit te zoeken. Om je te helpen, hebben we 45 populaire ssd’s met elkaar vergeleken.

Het is niet eenvoudig de beste ssd voor jouw gebruik te kiezen, daarom hebben we 45 populaire modellen met elkaar vergeleken:

  • De beste ssd voor (semi)professionals
  • De beste ssd voor gamers
  • De beste ssd voor non-stop gebruik
  • De beste budget-ssd
  • De beste prijs-prestatieverhouding
  • De beste gen5-ssd
  • De beste grote opslagcapaciteit
  • De beste 30mm-ssd

Lees ook: 36 externe ssd's getest: welke ssd past bij jouw gebruik?

De prijzen van ssd's zijn de laatste jaren flink gedaald, waardoor het tegenwoordig een standaard onderdeel is van moderne desktop-pc’s en laptops. Al willen sommige systeembouwers nog weleens valsspelen door een harde schijf toe te voegen. Zo kunnen ze met iets meer opslag adverteren en lijkt het voordeliger. Harde schijven blijven tenslotte de meeste opslag voor je euro’s geven, maar aangezien er een 2TB-ssd te koop is voor pakweg 100 euro, is een mechanische schijf eigenlijk alleen nog maar relevant voor gebruikers die echt enorm veel data hebben om op te slaan.

M.2-ssd’s

Ssd’s komen in verschillende soorten en maten, waarbij de 2,5inch-SATA-ssd en de M.2-NVMe-ssd’s de belangrijkste zijn. In SATA-ssd’s zit geen vooruitgang meer in en die testen we niet meer. Het gros van de ssd’s zijn M.2-NVMe-ssd’s die gebruikmaken van PCIe. Deze zijn niet alleen veel sneller, maar ook lekker praktisch. Je steekt ze in een slot op het moederbord en hebt geen kabels of extra stroomaansluiting nodig. De gangbare modellen zijn 80 mm lang (M.2 2280), maar er zijn ook kleinere varianten te koop, zoals de M.2-2230-ssd’s (30 mm) voor onder andere de Steam Deck of sommige tablet-pc’s. Nagenoeg alle M.2-aansluitingen ondersteunen NVMe-ssd’s.

Er zijn echter ook M.2-aansluitingen die alleen de zeldzame M.2-SATA-ssd’s ondersteunen. Dat gaat dan om heel oude of goedkope moederborden of laptops.

Upgraden of vervangen

Controleer goed of er wel plek is voor een nieuwe ssd. Bij desktop-pc’s kun je meestal een tweede M.2-ssd bijplaatsen en op duurdere moederborden kun je vaak drie of meer ssd’s kwijt. Laptops hebben vaak maar één slot en dan zul je de originele ssd moeten vervangen. Kom je op je desktop-pc M.2-sloten tekort? Dan kun je ook de PCIe-sloten van je moederbord gebruiken. Met add-in-kaarten kun je op deze manier tot acht extra ssd’s per PCIe-slot toevoegen.

Met een PCIe-insteekkaart kun je nog meer M.2-ssd’s in je pc kwijt.

Gen4- en gen5-ssd’s

NVMe-ssd’s maken gebruik van de PCIe-interface en worden vaak aangeduid met een bepaalde PCIe-generatie. Momenteel zijn er gen3-, gen4- en gen5-ssd’s op de markt. Gen3-ssd’s waren vooral populair van 2014 tot 2019. Deze kennen een limiet van circa 3500 MB/s, wat overigens nog altijd genoeg is om bijna een hele dvd aan data in een seconde weg te schrijven. In 2019 kwamen er gen4-ssd’s uit. Deze hebben een limiet van zo’n 7000 MB/s. Daarna kwam gen 5, maar het is pas sinds dit jaar dat we daadwerkelijk ssd’s zien die tegen de theoretische limiet van 14.000 MB/s aan zitten.

PCIe is backwards compatible en dat betekent dat ssd’s van verschillende generaties in moederborden met oudere generaties kunnen worden gebruikt, of andersom. Een dure gen5-ssd kopen voor je oude gen3-moederbord is niet heel zinvol. Maar een aantrekkelijk geprijsde gen4-ssd in je moederbord met gen5-sloten stoppen, is zeker niets mis. Het zijn ook die gen4-ssd’s die het beste in de markt liggen. Gen 5 is pas net uit en over het algemeen vrij duur, terwijl gen4-ssd’s net zo veel of minder kosten dan oudere gen3-modellen. Gen4-ssd’s zijn daardoor eigenlijk altijd voor iedereen de beste optie, vooral ook omdat het aantal applicaties dat echt kan profiteren van een nog snellere ssd beperkt is.

Ssd’s worden steeds sneller en hebben daarom wat koeling nodig, vandaar dat sommige ssd’s (ook) met heatsink verkocht worden.

Snellere ssd voor gamers?

Een echt snelle ssd komt vooral van pas bij zware werkzaamheden als foto- en videobewerking. Voor gamers daarentegen is al jaren het uitgangspunt dat de meerwaarde van een extra snelle (lees: duurdere) ssd nihil is. Sinds de introductie van Microsoft DirectStorage staat dat punt een beetje onder druk. Tegelijkertijd kwam er vorig jaar maar één spel uit waarbij deze techniek liet zien dat een betere ssd voor iets betere prestaties kan zorgen. Aangezien het ontwikkelen van een spel jaren duurt, denken we dat je er als gamer in 2024 nog altijd niet al te veel bij stil hoeft te staan. Toch raden we gamers aan om een ssd te overwegen die in onze gewogen ssd-gamescore goed scoort.

Hoe beoordelen we een ssd?

Voordat je een ssd aanschaft, is het belangrijk om na te denken over het gebruiksdoel. Zo is de ene ssd geschikter als extra opslag om bijvoorbeeld games van te laden, terwijl andere ssd’s beter zijn als primaire schijf voor Windows of zware werkzaamheden. We hebben onze test dan ook bewust gericht op enkele duidelijke praktijksituaties die gesimuleerd worden door PC Mark 10 en 3D Mark. Hoe gaat de ssd om met kortdurig intensief gebruik (Quick-test), hoe gaat de ssd om met actief gebruik als basis voor het besturingssysteem (Full-test), hoe gaat de ssd om met een extreem intensief scenario (Consistency-test) en hoe goed gaat een ssd om met games (Gaming Benchmark). Voor de aardigheid hebben we de sequentiële test (ATTO Benchmark 2M) ook meegenomen, voor als je enige doel is om data over te zetten.

Idealiter zouden we betrouwbaarheid het zwaarst wegen, maar dit is nagenoeg onmogelijk om te testen. Verschillende webshops die we spreken willen geen exacte getallen delen, maar bevestigen wel wat wij al jaren zeggen: de levensduur van een ssd is eigenlijk geen relevante overweging meer, want het uitvalspercentage is extreem laag. Back-ups van je data zijn uiteraard wel altijd nodig.

Koopadviezen

We hebben 45 ssd’s getest, te veel om individueel te bespreken. We kiezen er daarom ook voor om alleen de beste ssd’s voor de verschillende doeleinden uit te lichten. In de meeste categorieën zijn de onderlinge verschillen erg klein. Ook wisselen de prijzen van dag tot dag. Daarom geven we je naast de beste ssd ook een aantal andere interessante opties. We richten ons in de adviezen vooral op een capaciteit van 1 en 2 TB, 4 TB noemen we vooralsnog een niche. Hetzelfde gaat op voor gen5-ssd’s, die zijn structureel te prijzig om echt geadviseerd te worden. Maar voor wie op zoek is naar heel goede prestaties of een flinke capaciteit: we lichten we ze apart uit in de paragrafen ‘De beste gen5-ssd’ en ‘De beste grote capaciteit’.

Let op de temperatuur Het iedere seconde verwerken van gigabytes aan data is geen eenvoudige taak voor de controller van een ssd en de temperatuur kan bij intensief gebruik daardoor flink oplopen. Het uitgangspunt is dan ook dat elke gen4- of gen5-ssd in zo’n geval goed gekoeld moet worden. Dat kan door middel van een heatsink, luchtstroom langs je ssd of (idealiter) beide.

Veel moederborden komen al met heatsinks voor ssd’s en sommige ssd’s hebben zelf een heatsink. Er zijn ook moederborden die op de voorkant wel heatsinks op de M.2-sloten hebben, maar niet op extra sloten op de achterkant van het bord. Heeft het slot op je moederbord of de ssd zelf geen heatsink, dan raden we je aan een losse heatsink te bestellen. Dit kost je grofweg een tientje, maar het is die investering zeker waard.

Snelle ssd’s kunnen behoorlijk heet worden als ze niet gekoeld worden door een heatsink.

Voor (semi)professionals

Het draaien van zware applicaties zijn het gebruiksdoel waarbij een echte high-end-ssd daadwerkelijk waardevol is. Denk aan foto- of videobewerking of andere applicaties waarbij je actief werkt met (grote) bestanden op je schijf. Dit zijn vaak (semi)professionele doeleinden waarbij prestaties, stabiliteit en goede software voor onder andere firmware-updates zwaarder wegen dan enkel de prijs.

De Samsung 990 PRO is al lange tijd structureel een van de best presterende ssd’s. Vooral in extreme workloads is hij ongeslagen onder de gen4-ssd’s. Samsung heeft ook veruit de beste software en kan snel software- en firmware-updates uitvoeren. Het is dan ook de consistentie van prestaties, de zekerheid en de afwezigheid van gedoe met onhandige software dat deze Samsung-ssd onze keuze is voor deze doelgroep.

Uiteraard is dit niet de enige high-end-ssd op de markt. Andere interessante ssd’s zijn de Crucial T500, SK Hynix P41 Platinum, WD Black SN850x en de Kingston Fury Renegade.

De Samsung 990 PRO is de beste ssd voor professioneel gebruik.

Voor gamers

Zoek je een ssd primair voor gamen? Dan is de Crucial T500 de eerste ssd waar wij naar zouden kijken, op de voet gevolgd door de SK Hynix P41, die normaliter iets duurder en minder goed verkrijgbaar is.

De T500 is gewoon een uitstekende allrounder die voor een redelijke prijs over de toonbank gaat. We zouden dit model ook aanraden voor PlayStation5-gebruikers die er goed op moeten letten dat de ssd een DRAM-cache heeft. De PlayStation 5 ondersteunt namelijk geen Host Memory Buffer (HMB), waarbij het systeemgeheugen als cache wordt ingezet en dat door sommige op de pc goed presterende ssd’s wel gebruikt wordt. Andere interessante ssd’s die voorzien zijn van een DRAM-cache zijn de SK Hynix P41 Platinum, WD Black SN850X, Samsung 990 PRO, Kingston Fury Renegade en Corsair MP600 PRO LPX.

Ben je op zoek naar een extra ssd voor de spelbibliotheek op je pc en geef je liever wat minder uit? Dan kun je eigenlijk met geen enkele van de met 4 of zelfs 3,5 sterren beoordeelde ssd een verkeerde koop doen.

Voor non-stop gebruik

Om goed tot zijn recht te komen in een scenario bij non-stop, 24/7 gebruik moet een ssd daar specifiek voor ontwikkeld zijn. In de Consistency-test worden ssd’s vele uren aan het werk gezet, terwijl de meeste ssd’s de rustmomenten juist hard nodig hebben om wat zaken op orde te zetten. In dit segment is de Samsung 990 PRO ongeslagen, gevolgd door de Corsair MP600 Pro LPX (of XT) en de Kingston Fury Renegade. Aan de scores kunnen we zien dat het verschil met de rest in deze test opvallend groot is. Dit is overigens de enige categorie waarbij prijzige gen5-ssd’s wel degelijk de moeite waard kunnen zijn; die scoren hier net wat hoger.

De Samsung 990 PRO is ook de interessantste ssd voor wie z’n schijf langdurig aan het werk zet.

De beste budget-ssd

Geef je vooral om een lage prijs, dan zijn de WD Blue SN580 en de Lexar NM790 de eerste ssd’s waar we naar zouden kijken. Beide behoren vrij consequent tot de allergoedkoopste opties, maar presteren door de bank genomen eigenlijk best goed. Zeker voor thuisgebruik of gaming doen ze het goed, want ondanks het gebrek aan een DRAM-cache weten ze dankzij HBM bij lichtere taken de prestaties erg hoog te houden. Beide ssd’s zijn ook krachtig genoeg om de bescheiden meerprijs boven veelal nog goedkopere opties, zoals de Kingston NV2 en Lexar NM620, eenvoudig te verantwoorden. Wel blijft de Kingston NV2 een goede optie bij een scherpe aanbieding, dit geldt ook voor de WD Black SN770.

De WD Blue SN580 en de Lexar NM790 zijn uitstekende budget-ssd’s.

De beste prijs-prestatie

Om tot de ssd met de beste prijs-prestatieverhouding te komen, wat eigenlijk een soort allround advies is, stellen we een aantal eisen. Zo willen we dat de ssd niet alleen goed presteert en niet te duur is, ook moet de ssd bij voorkeur een (theoretisch) wat duurzamer 3bit-model zijn met liefst een DRAM-cache. Oftewel: een mooi compleet pakket voor een eerlijke prijs.

Gezien de sterke concurrentie is het lastig is om één model als winnaar uit te roepen. Modellen zoals de Kingston KC3000 en Fury Renegade, WD Black SN580X, Transcend 250S (of 250H), Corsair MP600 Pro LPX/XT, en de iets duurdere Crucial T500 presteren allemaal dusdanig goed dat ze hun meerprijs ten opzichte van de goedkopere opties waard zijn als je net iets beters wilt. Tegelijkertijd schoppen DRAM-loze modellen met HBM, zoals de 990 EVO en zelfs de eerder genoemde budgetmodellen, stevig tegen de schenen van het luxere segment aan met veelal lastig waar te nemen verschillen.

Wil je een ssd met de beste prijs-prestatieverhouding, dan is er volop keuze.

Uiteindelijk is het de WD Black SN850X die structureel bij de top hoort als het gaat om prestaties plus in elke capaciteit zijn prijs het beste weet te balanceren. Maar houd voor de beste deals de andere genoemde ssd’s ook zeker goed in de gaten.

De beste gen5-ssd

Zoals gezegd is een gen5-ssd zelden de moeite waard, vooral omdat ze vooralsnog heel veel kosten. Ook het aantal applicaties dat profiteert van de nog betere prestaties ten opzichte van een goede gen4-ssd is klein. Daarbij speelt ook nog eens dat alle high-end gen5-ssd’s dezelfde controller gebruiken, wat de onderlinge verschillen vrij klein maakt. Desondanks is er één de beste, en dat is de eerste ssd met de laatste generatie snelle flashchips die de Nederlandse markt bereikt: de MSI Spatium M580. Structureel de snelste, uiteraard met bijpassend prijskaartje.

Maar als later dit jaar andere gen5-ssd’s met een snelheid van rond de 14.000 MB/s verschijnen, dan mag je ervan uitgaan dat deze exact dezelfde onderdelen bevatten.Iets minder snelle gen5-ssd’s die je kunt overwegen, zijn de Gigabyte Aorus Gen 5 12000, Corsair MP700, Corsair MP700 Pro en Crucial T700.

De MSI Spatium M580 komt met een gigantische koeler.

De beste grote capaciteit

Lang niet alle modellen zijn in meer dan 2 TB leverbaar. Minder concurrentie leidt tot hogere prijzen per gigabyte en grotere verschillen onderling. Maar aangezien de prestaties van de betere opties niet ver uit elkaar liggen, maakt dit de keuze ergens ook weer makkelijker.

Gaat het je puur om betaalbare opslag, dan kun je niet om de Lexar NM790 heen. Wil je liever iets meer snelheid, vooral voor zware taken, kijk dan naar de Corsair MP600 Core XT, die biedt in deze categorie de beste verhouding tussen prijs en prestaties. Andere interessante opties zijn de WD Black SN850x of Transcend 250S.

Wil je een opslagcapaciteit van 8 TB, houd er dan rekening mee dat de verhouding van de prijs per gigabyte helemaal scheef loopt. Twee 4TB-ssd’s zijn een stuk goedkoper. Is dat niet wenselijk, dan is het wederom Corsair die met de MP600 Pro XT en Pro LPX (praktisch dezelfde ssd, maar met een andere koeling) de beste prijs-prestatieverhouding biedt.

De Corsair MP 600 CoreXT presteert goed en is te koop in een capaciteit van 4 TB.

De beste M.2-2230-ssd

Zoek je een compacte M.2-2230-ssd voor bijvoorbeeld een Steam Deck, dan is het aanbod aanzienlijk kleiner. De WD SN770M is technisch de snelste en beschikbaar in capaciteiten tot 2 TB. De SP UD90 zit hem op de hielen, maar kost op het moment van schrijven te veel. Het is wel een goede optie als deze ssd goedkoper is dan het model van WD.

Ook zijn we gecharmeerd van de Corsair MP600 Mini. Deze ssd presteert iets minder goed dan de WD SN770M, maar is vooral in de 1TB-variant een stuk goedkoper. De Sabrent Rocket 2230 lijkt technisch veel op de ssd van Corsair, maar is al maandenlang eigenlijk gewoon te duur.

De WD SN770M (links) is de meest interessante M.2-2230-ssd.

Resultaten

In onderstaande afbeeldingen vind je de testresultaten van de geteste ssd's.

Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Conclusie

Met veel modellen, vaak kleine verschillen en dagelijks schommelende prijzen is het niet eenvoudig om de beste ssd uit te zoeken. Gelukkig zien we maar weinig modellen die echt een miskoop zouden zijn bij de juiste prijs. Zelfs de ssd’s die het met een score van 2,5 of 3 sterren moeten doen, zijn niet direct slecht. Het betekent simpelweg dat een andere ssd beter zou zijn. Met een aantal modellen die goed presteren voor relatief weinig geld, is er weinig ruimte voor modellen die net wat minder presteren, maar nauwelijks goedkoper zijn.

Onze aanraders zijn de beste uitgangspunten om naar te kijken, maar let altijd scherp op de prijzen voordat je een ssd koopt. Alle van de in het artikel genoemde alternatieven zijn een serieuze overweging waard als ze een leuk prijsvoordeel bieden.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 fonduesets voor een gezellige avond
© M.studio - stock.adobe.com
Huis

Waar voor je geld: 5 fonduesets voor een gezellige avond

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week voor je op zoek naar zulke aanbiedingen. Met Kerst en Oud en Nieuw voor de deur is het weer tijd om te bedenken wat je wil gaan eten. Wat dacht je van fondueen? Met deze vijf fonduesets maak je indruk op je vrienden en familie.

Met een fondueset smelt je de lekkerste kazen en dep je je broodje of vlees in bouillon of kaas. Fonduesets zijn de ultieme sfeermakers voor de feestdagen, of het nu met vrienden is of familie en of je kiest voor romige kaas, bouillon of chocolade; het is op en top genieten. Een absolute must-have voor elke levensgenieter en perfect voor de feestdagen. Wij vonden vijf betaalbare fonduesets voor je.

Boska Elektrische Fondueset Pro - 8 personen

De Boska Elektrische Fondueset Pro is ontworpen voor liefhebbers van kaas‑ en vleesfondue. De set bestaat uit een geëmailleerde gietijzeren pot met een inhoud van circa 2,15 liter, waardoor je genoeg ruimte hebt voor een volledige kaasfondue of bouillon. Het verwarmingselement is elektrisch en beschikt over een instelbare thermostaat; hierdoor kun je de temperatuur naar wens aanpassen voor verschillende soorten fondue. Een handig indicatielampje laat zien wanneer het element aan staat. De pot staat op een stevige basis en heeft een extra lang snoer van twee meter, zodat je hem makkelijk midden op tafel plaatst. Bij de set worden acht fonduevorken geleverd die zijn voorzien van gekleurde markeringen. De combinatie van gietijzer en emaille zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling en eenvoudige reiniging.

Swissmar Lausanne 11‑delige fondueset - 6 personen

De Zwitserse fabrikant Swissmar levert met de Lausanne een 11‑delige fondueset die is gericht op traditioneel fonduen. De set bestaat uit een koperen pan met een geëmailleerde binnenkant en een zware RVS‑branderschaal. Doordat koper de warmte snel opneemt en verdeelt, is de fondue snel op temperatuur. De pan staat op een robuuste stalen houder waarin een brander met regelaar zit; hiermee pas je de vlamsterkte aan voor kaas‑, bouillon‑ of chocoladefondue. In de doos zitten verschillende accessoires, waaronder zes vorkjes en een branderschaal. Deze set is niet elektrisch, waardoor je hem zelfs buiten of op de camping kunt gebruiken.

Mäser Fondueset - 4 personen

De fondueset van Mäser bestaat uit een roestvrijstalen pan met bijbehorende brander. Roestvrij staal is slijtvast en eenvoudig te reinigen; je kunt de pan na gebruik in de vaatwasser zetten. De set heeft een inhoud van rond één liter, voldoende voor een kaas‑ of chocoladefondue voor een klein gezelschap. Er worden meerdere fonduevorkjes meegeleverd met gekleurde puntjes om ze te onderscheiden. Dankzij de stevige basis staat de pan stabiel op tafel, terwijl de gelijkmatige warmteverdeling voorkomt dat de inhoud aanbrandt. Omdat het geen elektrisch toestel is, gebruik je de brander met brandgel of spiritus.

Baumalu 385050 fondueset - 6 personen

Deze fondueset van Baumalu bestaat uit een zware gietijzeren pan die op een decoratieve houten plaat staat. Gietijzer houdt de warmte goed vast en is geschikt voor zowel kaas‑ als chocoladefondue. De bijgeleverde brander plaats je onder de pan; je regelt de vlamsterkte met een draaiknop. Omdat de pot stevig op de houten plaat staat, blijft hij stabiel en kras je niet op de tafel. In de set zitten fonduevorkjes met houten handvatten.

Tristar FO‑1107 Fonduepan - 8 personen

De Tristar FO‑1107 is een elektrische fondueset met een inhoud van ongeveer 1,5 liter. Je gebruikt deze pan voor verschillende soorten fondue, zoals kaas, bouillon of chocolade. Het verwarmingselement levert circa 1000 watt en heeft een instelbare thermostaat, zodat je de temperatuur kunt aanpassen aan het type fondue. Een indicatielampje geeft aan wanneer het apparaat actief is. De pan heeft een antiaanbaklaag, een cool‑touch handgreep en staat op een antislipvoet voor extra stabiliteit. Er worden acht fonduevorkjes meegeleverd en door de ring bovenop blijven de vorkjes op hun plek tijdens het fonduen.

▼ Volgende artikel
Van papier tot pixels: altijd je administratie op orde
© px.palette
Huis

Van papier tot pixels: altijd je administratie op orde

Papieren facturen, garantiebonnetjes, contracten en andere documenten slingeren al snel overal rond. Waarom niet alles digitaal bewaren, zodat je het in enkele klikken terugvindt? In dit artikel vind je gratis tools en praktische tips om je administratie te scannen, te taggen, doorzoekbaar te maken en veilig op te slaan zonder veel gedoe.

Wat gaan we doen?

We geven diverse tips en tools om administratieve en andere papieren documenten efficiënt en ordelijk te digitaliseren. Dat gaat van scannen en OCR’en tot organiseren, automatiseren, back-uppen en meer.

Tip 1: Scanner

Stel, je wilt een hele reeks documenten digitaliseren, zoals garantiebewijzen of facturen. We gaan ervan uit dat je een scanner in huis hebt, eventueel als onderdeel van een all-in-one-printer. Zo’n toestel is goed geschikt voor stabiele, rechte scans, en een (soms optionele) documentinvoer maakt het extra handig bij grotere aantallen. Je scant het best op zo’n 300 dpi, in grijswaarden of kleur, en bewaart het resultaat bij voorkeur als pdf. Helaas genereert de meegeleverde scansoftware vaak alleen pdf’s met een afbeelding van de tekst, waardoor je die later niet kunt doorzoeken of kopiëren.

©OttoPles

Er bestaan ook heel wat printers met een ingebouwde scanner.

Tip 2: NAPS2

Gebruik in dit geval beter scansoftware met geïntegreerde OCR, zoals het gratis en opensource NAPS2 (www.naps2.com, Windows, macOS en Linux). Start de app, klik op Nieuw profiel en op Apparaat kiezen om je scanner te selecteren. Je kunt kiezen uit drie drivertypes: WIA (ingebouwd in Windows, beperkt), TWAIN (krachtiger) en ESCL (voor moderne netwerk- of wifi-scanners, vergelijkbaar met Apple AirScan). Doorgaans kies je voor TWAIN. Stel de scanopties in en open Geavanceerd voor extra instellingen. Typ een profielnaam en bevestig met OK.

Klik nu op de knop OCR en download de gewenste talen, zoals Dutch en English. Plaats een vinkje bij PDFs doorzoekbaar maken middels OCR en kies taal en modus (Snel of Beste). Vink ook de andere opties aan en druk op Scannen.

Klik daarna op het pijlknopje bij PDF opslaan en kies PDF-instellingen. Vul bij Standaard bestandspad een bestandsnaam in – gebruik eventueel ‘placeholders’ als $(YY)-$(MM)-$(DD) – en kies bij Compatibiliteit bij voorkeur PDF/A, zoals PDF/A-2b. Dit formaat slaat namelijk alle lettertypes, kleurprofielen en structuurinformatie in het bestand zelf op, wat ‘garandeert’ dat je het document ook jaren later nog in zijn oorspronkelijke vorm te zien krijgt. Vink Onthoud deze instellingen aan, klik op OK, selecteer de scans en kies PDF opslaan. Het is trouwens ook mogelijk om een (niet-doorzoekbaar) pdf-bestand in NAPS2 te importeren, dit vervolgens te OCR’en en als PDF/A te bewaren.

NAPS2 is prima opensource-scansoftware, met geïntegreerde meertalige OCR-module.

Pdf-printer

De focus van dit artikel ligt op papieren brondocumenten, maar we willen zeker ook (de gratis versie van) PDFCreator vermelden (www.pdfforge.org/pdfcreator). Je kunt deze namelijk als virtuele printer installeren om zo allerlei documenttypen om te zetten naar PDF(/A).

Start na installatie de app, open het tabblad Printer, vink PDFCreator aan en kies via de moersleutel het bestaande profiel PDF/A (archiefbestand). Bevestig met Opslaan en sluit de app. Open nu een document in een willekeurige toepassing, open het afdrukvenster en selecteer PDFCreator als printer. Een dialoogvenster opent waarin je het document meteen kunt opslaan als PDF/A-bestand (standaardversie 2b, maar dit is aanpasbaar via het uitklapmenu).

Je kunt zo’n virtuele printer ook inzetten om documenten automatisch als PDF/A op te slaan in een zelf te bepalen map. Maak hiervoor in PDFCreator op het tabblad Profielen een nieuw profiel aan (bijvoorbeeld PDF/A in map Facturen), kies bijvoorbeeld PDF/A-2b als formaat en geef tevens een specifieke opslaglocatie op. Koppel dit profiel op het tabblad Printer aan een nieuwe virtuele printer (bijvoorbeeld PDF/A-facturen). Zo maak je meerdere profielen en printers aan, waarbij elk PDF/A-bestand automatisch in een andere map terechtkomt.

Je kunt ook meerdere virtuele printers aanmaken, telkens met een aangepast profiel.

Tip 3: Mobiel

Een vlakbedscanner is zeker handig, maar niet noodzakelijk, want je kunt tegenwoordig ook prima scannen met je smartphone. Met de juiste app wordt het beeld automatisch ge-OCR’d en indien nodig rechtgetrokken. Een van de betere apps is Adobe Scan, beschikbaar via www.kwikr.nl/adobescan of in de appstore van Android en iOS.

Installeer en start de app. De gratis versie volstaat meestal, al laat de betaalde versie (circa 10 euro per maand) je onder meer tot 100 pagina’s per bestand scannen (in plaats van 25) en pdf’s exporteren naar Office 365-formaten.

Meld je aan, bijvoorbeeld via je Google-account, en tik op Scan. Je kunt het resultaat onder meer uitsnijden, roteren en de helderheid en het contrast aanpassen. Kies Blijven scannen voor extra pagina’s of tik op PDF opslaan zodra je klaar bent. De pdf belandt standaard in je Adobe-account (https://acrobat.adobe.com), maar je kunt het bestand ook delen of (via Meer) bijvoorbeeld opslaan in Google Drive. Het pdf-bestand is standaard doorzoekbaar, controleer bij Voorkeuren of Tekstherkenning uitvoeren op opgeslagen PDF wel is ingeschakeld, maar het is geen PDF/A. Wil je dat, dan kun je het bestand alsnog omzetten met reeds eerder vermelde, gratis tools als NAPS2 of PDFCreator (zie ook kader ‘Pdf-printer’).

Met (het gratis) Adobe Scan kun je ook meerdere pagina’s laten OCR’en en in één pdf bewaren.

Tip 4: Tags koppelen

Om naderhand snel het gewenste document te kunnen terugvinden, zorg je er dus allereerst voor dat je documenten doorzoekbaar zijn (bij pdf’s kan dit via OCR: zie tip 2). Je kunt gerust ook zelf extra trefwoorden, zeg maar digitale kleefbriefjes, aan je documenten koppelen.

Met een tool als TagSpaces (www.tagspaces.org, Windows, macOS en Linux) tag je in één keer meerdere bestanden en mappen met eigen trefwoorden. Bestaande tags voeg je simpelweg toe door ze naar bestanden te slepen. TagSpaces heeft ook een krachtige zoekfunctie waarmee je snel documenten met de juiste tag(s) terugvindt.

Handig zijn ook ‘smart tags’: je bepaalt dan zelf de criteria, waarna nieuwe bestanden automatisch de juiste tags krijgen. Deze tags kun je opslaan in aparte sidecar-bestanden (JSON) of je voegt ze achteraan de bestandsnaam toe: een bestand als aanpassing.pdf bijvoorbeeld wordt dan iets als aanpassing[huur indexering].pdf. De betaalde Pro-versie (42 euro per jaar) heeft enkele geavanceerde opties, zoals het toekennen van tags op basis van lokale AI-taalmodellen.

TagSpaces is een krachtige taggingtool, maar met een zekere leercurve.

Tip 5: Tags zoeken

Vind je TagSpaces toch wat overkill, dan zijn er andere manieren om documenten van (doorzoekbare) trefwoorden te voorzien. Je kunt in Verkenner (met sneltoets F2) trefwoorden toevoegen aan de bestandsnaam, maar het kan ook anders. Klik met rechts op een bestand of selectie, kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Afhankelijk van het bestandstype kun je hier tags toevoegen bij velden als Titel, Onderwerp, Labels, Categorieën en Opmerkingen. Dit werkt goed bij bijvoorbeeld Office-bestanden en afbeeldingen, maar pdf-documenten laten zich minder makkelijk taggen. Dit kan bijvoorbeeld wel bij het aanmaken van zo’n document vanuit NAPS2 of PDFCreator. Bij deze laatste kun je bij een profiel titel, auteur, onderwerp en trefwoorden meegeven.

Vanuit de Verkenner kun je vervolgens zoeken op deze tags, ook in pdf-bestanden (ook al zijn ze niet zichtbaar op het tabblad Details). Navigeer naar de juiste map of het station en typ in de zoekbalk van de Verkenner labels:<trefwoord>.

Werkt dit niet, dan ontbreekt waarschijnlijk een geschikt zoekfilter. Je kunt zo’n Adobe-IFilter alsnog installeren via deze link. Je kunt dit controleren vanuit het Configuratiescherm: open Indexeringsopties, klik op Geavanceerd en scrol op het tabblad Bestandstypen naar pdf. Daar hoort PDF Filter (of eventueel Reader Search Handler) te staan, en Eigenschappen en inhoud van het bestand indexeren moet zijn ingeschakeld. Zorg er tevens voor dat alle gewenste mappen zijn opgenomen bij Deze locaties beheren (via de knop Wijzigen).

Met het juiste filter kun je ook vanuit de Verkenner naar tags binnen pdf-documenten zoeken.

Tip 6: Opslagstructuur

Je documenten zijn nu doorzoekbaar en mogelijk ook getagd, maar er is nog een derde belangrijk aspect: bewaar alles met logische bestandsnamen in een doordachte mappenstructuur.

Voor bestandsnamen plaats je de belangrijkste info, zoals projectnaam en/of datum, liefst vooraan. Gebruik de ISO-notatie (JJJJ-MM-DD), zodat je bestanden makkelijk chronologisch sorteert. Zoals vermeld in tips 4 en 5 kun je de naam aanvullen met trefwoorden, gescheiden door een koppelteken of onderstrepingsteken (vermijd spaties of speciale tekens). Eventueel voeg je achteraan een versienummer toe, zoals _v1. Een voorbeeld is 2025-08-31_Huurcontract_Appartement_v1.pdf.

Breng de bestanden onder in een logische structuur, bijvoorbeeld op datum, per project of klant, of per categorie (zoals Huis, Werk, Gezondheid, Financieel enzovoort). Je zult merken: dankzij consistente map- en bestandsnamen vind je documenten sneller terug.

Sneller zoeken binnen een logische mappenstructuur (en met labels).

Tip 7: Organisatietool

Je hebt een logische mappenhiërarchie opgezet, maar je moet natuurlijk ook zorgen dat documenten in de juiste map terechtkomen. Externe hulp van een organisatietool als het gratis Dropit (www.dropitproject.com, werkt nog onder Windows 11) of File Juggler (www.filejuggler.com, betaalde versie 44 euro) kan daarbij handig zijn. We bekijken kort deze laatste.

Start de geïnstalleerde tool op en klik op Add rule (of eerst op Add rule group als je de regels wilt categoriseren). Stel dat je alle pdf’s die in de map \gedeeld terechtkomen automatisch wilt verplaatsen op basis van trefwoorden. Vul dan Description in en klik op de knop met drie puntjes bij Monitor om de bronmap te kiezen. Via het tandwielpictogram kun je eventueel Examine everything regularly <frequentie> between checks instellen, wat ook goed werkt voor gedeelde netwerkmappen.

Klik daarna op de plus-knop bij If en stel het filtercriterium in, bijvoorbeeld: Any of the following / Other / PDF Properties / Keywords. Bevestig met Insert en geef het trefwoord op bij Contains / Text. Je kunt via de plus-knop extra filters instellen en kiezen tussen Any of All of the following.

Leg nu de gewenste actie vast bij Then: klik op de plusknop, kies bijvoorbeeld Move file en vul de doelmap in bij to. Bewaar je filter met Save and close. Op het tabblad Rules klik je op de pijlknop naast je filter om het te activeren. Test het resultaat.

Organiseer je bestanden automatisch op basis van eigen, gecombineerde zoekfilters.

DMS

Met de tips rond doorzoekbaar maken, taggen en ordenen uit dit artikel, en met tools als TagSpaces en File Juggler, raak je al ver. Wil je je administratie nog professioneler organiseren, dan kom je uit bij een volwaardig Document Management System, kortweg DMS. Flexibele opensource-tools zijn bijvoorbeeld Papermerge en Paperless NGX. Beide installeer je het makkelijkst op Windows via Docker (Docker Desktop for Windows, met WSL2).

Na installatie bereik je het browserdashboard van de tool standaard via http://<ip-adres>:8000. Beide tools bieden OCR aan om gescande documenten doorzoekbaar te maken. Je documenten kunnen ook automatisch worden verwerkt op basis van eigen filters, en er zijn krachtige zoekopties ingebouwd. Beide tools kun je meteen uitproberen via een online demo (log in met demo / demo).

Een krachtig DMS als Paperless-ngx maakt het bijhouden van je administratie veel efficiënter.

Tip 8: Zoektool

Zoals gezegd laat de ingebouwde zoektool in Windows je met de juiste filters en instellingen ook zoeken naar metadata, zoals trefwoorden in pdf’s. Met zoekfilters en operatoren zijn zelfs complexe opdrachten mogelijk, zoals labels:factuur auteur:Toon van Daele grootte:>300kB gewijzigdop:dit jaar. Echt gebruiksvriendelijk of handig is deze functie helaas niet. Je bent dan beter af met een tool als Agent Ransack (alias Filelocator Pro, www.mythicsoft.com/agentransack). Ook de gratis Lite-versie ondersteunt netwerkshares, Booleaanse operatoren, reguliere expressies en zoeken naar metadata via IFilter.

Start de tool, zet deze op Expert en open het tabblad Hoofd. Vul bij Bevat tekst je zoekterm in en bij Zoek in het gewenste station of de map. Eventueel kun je ook filters instellen voor Grootte en Gewijzigd Na / Voor. Op het tabblad Datum voeg je extra tijdsfilters toe en op het tabblad Opties vink je zeker Office en PDF documenten aan. Vul je bij Bevat tekst een pdf-trefwoord in, dan vindt Agent Ransack ook de bijbehorende bestanden. In het tabblad Treffers (rechtsonder) zie je bij gevonden bestanden bijvoorbeeld Keywords: <gezocht_trefwoord>. Met een dubbelklik open je meteen het bestand.

Agent Ransack laat gecombineerde en krachtige filters toe en zoekt ook in metadata.

Tip 9: Back-ups

Je administratie digitaliseren is een goed idee, maar dit is pas veilig met een degelijke back-upstrategie. Het best hanteer je hier de 3-2-1-regel: drie datakopieën (hoofdversie en twee back-ups), op twee soorten media, waarvan minstens één kopie op een andere locatie. Zo bescherm je je data tegen hardwarestoringen, ransomware, brand en diefstal.

Een uitstekende gratis en opensource back-uptool is Duplicati (www.duplicati.com, Windows en macOS), die we zelf al jaren dagelijks geautomatiseerd gebruiken voor back-ups naar zowel een netwerkschijf (NAS) als de cloud (Google Drive).

Installeer het gedownloade msi-bestand. Klik na afloop met rechts op het programma-pictogram in het Windows-systeemvak en kies Open om het browserdashboard te starten. Verschijnt First Run Setup, klik dan op Yes en stel een wachtwoord in. Je kunt Duplicati in je browser openen via http://localhost:8200. Wil je ook toegang vanaf een andere pc in je netwerk, open Instellingen in Duplicati en vink Remote toegang toestaan aan, zodat het dashboard bereikbaar is via http://<intern_ip-adres>:8200. Klik vervolgens op +Back-up toevoegen, laat Een nieuwe back-up instellen geselecteerd en vul een naam in. Schakel bij opslag buiten je netwerk versleuteling in. Geef vervolgens doel- en bronlocatie op en bepaal wanneer en hoe vaak de back-up wordt uitgevoerd. Duplicati maakt standaard incrementele back-ups, waarbij alleen nieuwe of gewijzigde data worden opgeslagen, waardoor het back-upvolume beperkt blijft.

Duplicati is een betrouwbare, gebruiksvriendelijke en flexibele back-uptool.

Tip 10: Beveiliging

Een goede back-upstrategie is cruciaal om je data veilig te bewaren, maar veiligheid draait ook om privacy. De beste manier om te voorkomen dat onbevoegden inzage krijgen in je (medische, financiële …) gegevens is versleuteling. In tip 9 vermeldden we al dat je in Duplicati back-ups automatisch kunt versleutelen met sterke AES-256-encryptie. Maar ook de data op je originele opslaglocatie wil je wellicht beveiligen.

Hiervoor kun je een gratis opensource-tool als VeraCrypt gebruiken, die naast containerbestanden ook complete partities of schijven kan versleutelen met sterke algoritmen als AES-256. We hebben niet de ruimte hier verder op in te gaan, maar hier vind je meer uitleg. Ook handig is Cryptomator om via je lokale synchronisatiemap data te versleutelen bij cloudopslagdiensten als Google Drive, OneDrive of Dropbox. Je vindt hier meer uitleg daarover.

Daarnaast kun je voor diverse documenttypes ook individuele bestanden beveiligen met een wachtwoord, al is dit vaak minder robuust dan een volledig versleutelde opslaglocatie. Dit kan bijvoorbeeld vanuit verschillende Office-applicaties, maar ook met pdf-tools zoals NAPS2 (bij PDF-instellingen vink je PDF versleutelen aan) en PDFCreator (bij Profielen, via Actie toevoegen / Versleuteling).

Ook in NAPS2 kun je pdf-documenten met een wachtwoord beveiligen.