ID.nl logo
Zo laat je je huis reageren op de zon
© Reshift Digital
Huis

Zo laat je je huis reageren op de zon

De zon is belangrijk voor elk huis: in de zomer wil je die zo veel mogelijk buiten houden zodat de temperatuur in huis niet teveel stijgt, en in de winter wil je juist zo veel mogelijk zon binnenhalen zodat je de verwarmingsketel minder nodig hebt. Gelukkig kun je met Home Assistant en enkele sensoren en motoren je huis automatisch op het ritme van de zon laten meedraaien.

01 Home Assistant

In deze workshop gaan we ervan uit dat je Home Assistant in huis hebt draaien. Het maakt niet uit of dat op een Raspberry Pi, een nas, een intel-nuc of een Linux-server is.

©PXimport

02 Motoren

In dit artikel willen we ons huis laten reageren op de zon. Concreet: met allerlei motoren willen we de zon binnenhalen of juist buitensluiten. Die motoren kunnen een zonnescherm aansturen, maar ook gordijnen of rolluiken. De aanpak is hetzelfde, alleen de scenario’s verschillen wat. Zo zul je gordijnen en rolluiken misschien automatisch willen sluiten als het donker wordt ’s avonds, terwijl je een zonnescherm overdag wilt sluiten als het binnen te warm wordt. Wat je ook gebruikt, je voegt de motoren toe in Home Assistant als schakelaars. Verzeker je er eerst van dat je de motoren manueel in de webinterface van Home Assistant kunt aansturen voordat je ze gaat proberen te automatiseren.

©PXimport

03 Rolluiken met RFXtrx

Rolluiken, jaloezieën, rolgordijnen en andere vormen van zonwering, maar ook garagepoorten, vallen in Home Assistant onder de component cover. In de online documentatie van Home Assistant vind je de verschillende ondersteunde apparaten en hoe je ze configureert. Wij gebruiken rolluiken met Somfy RTS-motoren, die we via de RFXCOM RFXtrx433E usb-transceiver draadloos kunnen aansturen. Helaas kan de RFXtrx433E alleen RFY-signalen uitzenden en niet ontvangen, waardoor je de rolluiken niet automatisch kunt toevoegen. Je dient daarom met het programma RFXmngr een ID en Unit Code voor elk van je rolluiken in te stellen. Daarna voeg je je rolluiken in je configuration.yaml toe met als identificatiecode 071a0000[ID][Unit Code].

©PXimport

04 Sensoren

Je kunt nu je zonwering aansturen, maar je wilt dat Home Assistant dat automatisch doet op basis van sensoren. Dat kan op allerlei manieren, zoals op basis van de lichtsterkte of uv-sterkte buiten, maar het meest logisch is gewoon op basis van de binnentemperatuur, eventueel in combinatie met de buitentemperatuur. Een goedkope draadloze temperatuursensor (die je al voor een tientje vindt in een uitvoering met 433MHz-radiozender) is dus voldoende. Voeg een of meerdere sensoren toe, zet ze op de plaats waar je de temperatuur wilt meten en verzeker je ervan dat je in de webinterface van Home Assistant de temperatuur te zien krijgt. Heb je geen sensoren? Dan kun je ook werken met de virtuele sensor van Dark Sky die de buitentemperatuur teruggeeft.

©PXimport

05 De stand van de zon

Standaard voegt Home Assistant aan zijn configuratie al de component Sun toe, waarmee je de positie van de zon kunt opvragen, evenals de volgende zonsopgang en zonsondergang. Dat vereist wel dat je in je configuration.yaml de juiste coördinaten van je locatie ingevuld hebt. In het menu Ontwikkelaarstools / Toestanden krijg je alle attributen van de component te zien als je zoekt op de naam sun.sun. In de online documentatie zie je dat je op twee gebeurtenissen van de component kunt reageren in je automatiseringsregels: sunrise (zonsopgang) en sunset (zonsondergang).

©PXimport

06 Automatiseringsbewerker

Nu is alles al klaar om een eerste automatiseringsregel te maken, die elke avond een halfuur na zonsondergang automatisch je rolluiken of gordijnen omlaag sluit. Dat kun je in het bestand automations.yaml doen door de juiste yaml-code in te typen, zoals in de masterclass Home Assistant uitgelegd staat, maar hier tonen we je hoe je het op een grafische manier doet met de automatiseringsbewerker. Die open je in het menu Instellingen / Automatisering, waarna je rechtsonder op het plusteken klikt om een nieuwe automatiseringsregel aan te maken.

©PXimport

07 Na zonsondergang

Geef je automatiseringsregel eerst een naam. Dat is belangrijk om later in een hele lijst regels degene terug te vinden die je nodig hebt. Daarna zie je drie onderdelen: triggers, voorwaarden en acties. Kies bij Trigger-type voor Zon, selecteer daar bij Gebeurtenis Zonsondergang en vul bij Offset de vertraging in om de regel te activeren, zoals +00:30:00 als dit een halfuur na zonsondergang moet gebeuren. Een voorwaarde hebben we hier niet nodig (maar zie het kader ‘Sluit jezelf niet buiten’ als je een zekerheid wilt inbouwen).

©PXimport

Sluit jezelf niet buiten

Denk goed na over wat je precies automatiseert. Je zou de eerste niet zijn die zichzelf uit zijn huis buitensluit door automatisch rolluiken te laten sluiten. Merk op dat dat onze automatiseringsregel voor ’s avonds “Sluit meeste rolluiken na zonsondergang” heet … Als je toch alle rolluiken automatisch wilt sluiten, kun je een voorwaarde toevoegen met aanwezigheidsdetectie (zie de masterclass over Home Assistant), zodat de regel eerst test of je wel binnen bent. Maar elke aanwezigheidsdetectie heeft zijn beperkingen. Traceer je bijvoorbeeld je smartphone via wifi, dan blijf je voor Home Assistant nog ver rond je huis ‘thuis’. Heb je twijfels over een automatiseringsregel, stel die dan vooral niet in.

©PXimport

08 Rolluiken automatisch omlaag

Dan komen we tot slot bij de acties. Kies daar als Type actie voor Service aanroepen en als Service voor cover.close_cover. Bij Service data dien je alle ID’s van je rolluiken door te geven in de vorm van een json-lijst. We hebben in ons geval eerder al groepen aangemaakt voor de rolluiken boven en beneden, zodat we ze hier niet allemaal hoeven in te voeren. Zo ziet de lijst er in ons geval als volgt uit:

{

"entity_id": [

"cover.boven",

"cover.voor_links",

"cover.voor_rechts",

"cover.zijraam",

"cover.keukenraam"

]

}

Druk daarna op Opslaan rechtsonder. Vanaf nu gaan je rolluiken (of een deel ervan) automatisch omlaag na zonsondergang.

©PXimport

09 De schemering

Wie dat wil, kan de trigger nog verfijnen. Zoals we het nu hebben ingesteld, gaan de rolluiken immers elke keer een halfuur na zonsondergang omlaag, maar niet in elk seizoen is het een halfuur na zonsondergang even donker: de duur van de schemering varieert per seizoen. Wil je daar meer over weten, lees dan de Wikipedia-pagina over schemering (of in de Engelse Wikipedia over twilight) eens. Om je automatiseringsregel te triggeren wanneer de zon vier graden onder de horizon is, kies je als Trigger-type voor Numerieke staat, vul je bij Onder de waarde -4 in en als Waardesjabloon{{ state.attributes.elevation }}. Overigens konden we dit laatste door een bug niet invullen: vul in dat geval op de juiste plaats in automations.yaml de regel value_template: '{{ state.attributes.elevation }}' in.

©PXimport

10 Te warm

Dan is het nu tijd om eens te kijken hoe we de zon in de zomer buiten kunnen houden. Heb je een groot raam op het zuiden, dan komt er in de zomer zo veel warmte binnen dat de temperatuur in huis weleens te hoog kan oplopen. Helaas kunnen we geen kant-en-klare oplossing aanbieden die voor iedereen werkt. Elk huis is immers anders en er komt heel wat experimenteren bij kijken om een automatiseringsregel op te stellen die in jouw huis goed werkt. Maar sowieso dien je een temperatuursensor te plaatsen in de ruimte die niet te warm mag worden.

©PXimport

11 In de zomer

We maken eerst een sensor aan die ons zegt welk seizoen het is. Voeg daarom aan configuration.yaml de volgende twee regels toe:

sensor:

- platform: season

Herstart daarna Home Assistant en maak een nieuwe automatiseringsregel aan. Kies bij Trigger-type voor Numerieke staat en kies de gewenste temperatuursensor uit de lijst met entiteiten. Vul dan bij Boven je drempelwaarde in, bijvoorbeeld 22. Klik daaronder op Voorwaarde toevoegen, laat het type voorwaarde op Staat staan en kies als entiteit sensor.season. Vul bij Staat de waarde summer in. Zo wordt onze actie alleen in de zomer uitgevoerd wanneer het warmer dan 22 graden wordt. In de andere seizoenen vinden we die temperatuur niet erg!

©PXimport

12 Zonnescherm openen

In de actie kies je bij Type actie weer voor Service aanroepen en bij Service voor de juiste actie. Wij gebruiken de rolluiken op het zuiden en oosten als zonwering, dus we kiezen hier weer cover.close_cover. Als het bij jou om een zonnescherm gaat, dan gebruik je cover.open_cover. En met cover.set_cover_position is het mogelijk om een exacte positie aan te geven. Welke service je ook kiest, bij Service data vul je de lijst met ID’s van je zonwering in, zoals in stap 8, maar dan deze keer wellicht alleen die aan je zuidkant en eventueel het oosten.

©PXimport

13 Verfijningen

We hebben nu op basis van één sensor en één extra voorwaarde meerdere zonneschermen geopend. Uiteraard kun je dit verfijnen. Zo kun je per kamer op basis van de temperatuur in die kamer beslissen of je het zonnescherm in die kamer opent of het rolluik sluit. Elke kamer krijgt dan zijn eigen automatiseringsregel. En je zou ook complexere voorwaarden kunnen toevoegen. Zo zou je bijvoorbeeld met de Dark Sky-sensor kunnen kijken wat de verwachte buitentemperatuur is en je zonnescherm niet openen als die verwachte temperatuur onder een specifiek drempelwaarde ligt omdat het huis dan toch niet zoveel zal opwarmen. Experimenteer hier maar mee!

©PXimport

Dark Sky

Dark Sky is een interessante dienst om de huidige of verwachte weergegevens aan op te vragen, en de ondersteuning in Home Assistant is uitstekend. Je hebt een api-sleutel nodig. Die is gratis tot 1000 api-aanroepen per dag (daarna 0,0001 dollar per aanroep) maar je dient je wel te registreren. Je kunt Dark Sky op twee manieren in Home Assistant integreren: met de component weather.darksky, die eigenschappen als de temperatuur, vochtigheid enzovoort als attributen aanbiedt, of via de sensor darksky die je toelaat om heel precies in te stellen in welke weergegevens je geïnteresseerd bent en hoe vaak je de gegevens wilt vernieuwen. Met die laatste perk je eenvoudig het aantal api-aanroepen in.

©PXimport

14 Invallende zonnestralen

Op een ander moment in het jaar willen we juist wel dat de temperatuur in huis oploopt: in de winter. Als je veel raamoppervlakte op het zuiden en/of oosten hebt, dan kan je huis op een zonnige winterdag alleen al door de invallende zonnestralen flink opwarmen. Zo hoef je zelf minder te verwarmen. Het is dan zaak om zo vroeg mogelijk je gordijnen en/of rolluiken te openen (ook als je aan het uitslapen bent in het weekend), maar alleen als het buiten effectief zonnig is. Voor die laatste voorwaarde kunnen we naar de waarde van de Dark Sky-component kijken of een buitensensor uitlezen die de lichtsterkte meet.

©PXimport

15 Temperatuurstijging

Een andere aanpak is dat we de rolluiken openen wanneer in de winter ’s ochtends de temperatuur oploopt. Daarvoor kunnen we een trend-sensor maken, bijvoorbeeld:

binary_sensor:

- platform: trend

sensors:

buitentemperatuur_stijgend:

entity_id: sensor.buitentemperatuur

sample_duration: 7200

min_gradient: 0.0003

device_class: heat

Deze sensor verzamelt gegevens over de laatste twee uur (7200 seconden) en wordt ingeschakeld wanneer de temperatuur minstens 1 graad per uur (1/3600 is afgerond 0,0003) stijgt.

©PXimport

16 Al omhoog gedaan?

We moeten ook nog vermijden dat onze automatiseringsregel meerdere keren geactiveerd wordt als de temperatuur stijgt, daalt, stijgt, daalt enzovoort. We definiëren daarom een booleaanse invoerwaarde in configuration.yaml, die aangeeft of de rolluiken al door de regel omhoog zijn gedaan:

input_boolean:

rolluiken_omhoog:

Zo’n booleaanse invoerwaarde laat de gebruiker toe om in de webinterface een schakelaar aan of uit te zetten waarop automatiseringsregels kunnen reageren. Wij laten de automatiseringsregels ook de waarde zelf instellen.

©PXimport

17 Lang opwarmen

Dan hebben we nu alles klaarstaan om onze automatiseringsregel aan te maken. Kies bij Trigger-type voor Staat en als entiteit de trend-sensor die je in stap 15 aangemaakt hebt. Bij Naar vul je on in en bij Voor vul je 00:30 in. Met dat laatste zeggen we dat we de regel pas activeren als de temperatuur een halfuur lang zonder onderbreking aan het stijgen is. Klik daarna op Voorwaarde toevoegen en voeg de voorwaarde toe dat input_boolean.rolluiken_omhoog gelijk aan off moet zijn. Voeg daarna nog een voorwaarde toe: dat sensor.season gelijk aan winter moet zijn. In de andere seizoenen hebben we die passieve zonnewarmte immers niet nodig.

©PXimport

18 Rolluiken omhoog

Maak nu een actie aan om de gewenste rolluiken te openen. Dat werkt hetzelfde als in stap 8, maar dan met als service cover.open_cover. Klik daarna op Actie toevoegen voor een tweede actie. Kies als service input_boolean.turn_on en vul bij Service data het volgende in:

{

"entity_id": "input_boolean.rolluiken_omhoog"

}

Zo schakelen we de booleaanse invoerwaarde in na het openen van de rolluiken in deze automatiseringsregel. Daarmee is de regel klaar en kun je hem opslaan.

19 Vanaf zonsopgang

Dan rest ons nog één taak: aan het begin van de dag moeten we de booleaanse invoerwaarde terug op off zetten, zodat onze automatiseringsregel de rolluiken de volgende dag weer omhoog kan doen. Creëer daarom een nieuwe automatiseringsregel met als trigger-type Zon en gebeurtenis Zonsopkomst. Vul bij de actie als service input_boolean.turn_off in en bij Service data:

{

"entity_id": "input_boolean.rolluiken_omhoog"

}

Voor de volledigheid moet je nog een extra automatiseringsregel aanmaken die bij zonsondergang de booleaanse invoerwaarde inschakelt. Dat zorgt er namelijk voor dat de automatiseringsregel niet ’s nachts probeert je rolluiken omhoog te doen (in het zeldzame geval dat de temperatuur de hele dag niet is toegenomen en ’s avonds/’s nachts wel toeneemt).

We gaan er hier overigens vanuit dat je de rolluiken ’s avonds niet-geautomatiseerd sluit.

©PXimport

20 En verder

In dit artikel hebben we allerlei zaken geautomatiseerd met je zonnescherm, gordijnen of rolluiken. Dit is maar één voorbeeld van hoe je dit doet, en je kunt al deze automatiseringsregels nog heel wat verfijnen en aan je specifieke situatie aanpassen. Wil je serieus aan de slag met het automatiseren van je huis, bekijk dan zeker de documentatie van Home Assistant, in het bijzonder die van de talloze componenten. Zo kun je ook allerlei voorwaarden in je automatiseringsregels toevoegen die afhangen van je aanwezigheid in huis of van je agenda (is het een werkdag of niet?), en kun je extra booleaanse invoerwaardes creëren waarmee je in de webinterface van Home Assistant de mogelijkheid aanbiedt om specifieke automatiseringsregels in of uit te schakelen.

©CIDimport

▼ Volgende artikel
Review Baristina Plus Stainless Steel – Foolproof design, smakelijke koffie
© Versuni
Huis

Review Baristina Plus Stainless Steel – Foolproof design, smakelijke koffie

Philips introduceert de Baristina Plus Stainless Steel, een semi-automatische koffiemachine met een roestvrijstalen design en iced coffee-functie. Dit derde apparaat in de Baristina-lijn combineert een robuuste uitstraling met veel gebruiksgemak. Kan er echt niks verkeerd gaan? ID.nl testte het uit.

Uitstekend
Conclusie

Deze machine blinkt uit in gebruiksgemak en het robuuste design zal zeker een grote groep koffiedrinkers aanspreken. Het reservoir bevat genoeg water om de dag door te komen, en er kan eigenlijk niets misgaan tijdens het gebruik. De prijs is stevig vergeleken met de eerder uitgebrachte Baristina Bean Swap, die geen optie heeft voor ice koffie maar wel weer de keuze biedt uit twee soorten koffiebonen. Ben je erg prijsbewust en wil je wel de genoemde functies voor espresso, lungo en ice koffie, maar geef je niks om verse bonen, dan is de L'OR Barista Absolu zeker een optie: die werkt met cups maar is in functionaliteit identiek. Kies je voor je eigen bonen, stijl en gebruiksgemak, dat is de Baristina Plus Stainless Steel een goede keuze.

Plus- en minpunten
  • Stijlvolle uitstraling
  • Gebruiksgemak
  • Meerdere opties voor volume/type koffie
  • Geen handleiding meegeleverd
  • Gevoelig voor vingerafdrukken
  • Prijzig

Ontwerp & specificaties

De Baristina Plus Stainless Steel is een matte, zilverkleurige koffiemachine waarmee je espresso, lungo en cold brew kunt maken van je eigen gewenste soort koffiebonen. In het apparaat zit een grinder die de bonen maalt, de gemalen koffie komt in het portafilter terecht en daarmee zet de Baristina een kop koffie in de gewenste sterkte. De machine is met zijn 5,8 kilo makkelijk te verplaatsen en niet overdreven groot: 35 centimeter hoog, 38 centimeter diep en 15 centimeter breed. De buitenzijde is uitgevoerd in RVS. Smaakvol, maar wel gevoelig voor vingerafdrukken (zoals alle apparaten van roestvrij staal).

©Versuni

Plaats in de Baristina-lijn & techniek

Deze machine is de derde variant in de Baristina-lijn. De eerste, de Baristina, bood in vergelijking met dit apparaat geen ice koffie en was eenvoudiger uitgevoerd. De tweede, de Baristina met Bean swap, bood de gebruikers de keuze om bij elke bak koffie te kiezen tussen twee soorten bonen, of een mix van beide. Dit derde, nieuwe apparaat is een premium-machine die naast een luxe uitstraling de kwaliteit van versgemalen koffie combineert met gebruiksgemak. Als extraatje vergeleken met het instapmodel is er dus de ice coffee-optie. Voor het koffiezetten zet de machine 16 bar pompdruk in voor optimale extractie.

Uitpakken & installatie

De machine zit deugdelijk verpakt in een grote doos met kartonnen bescherming. Er zit geen handleiding bij, alleen een sticker met iconen die aangeven wat er ongeveer moet gebeuren. We vinden dat echt een minpunt; wie nieuw is 'in de koffie' heeft toch wat meer informatie nodig over wat de machine precies kan.

Monteren is een groot woord voor wat je zelf nog moet doen om je eerste kop koffie te zetten. Je pakt het portafilter uit, spoelt het goed om en vult het waterreservoir van 1,2 liter. Dat kan door het reservoir los te halen uit de machine en onder de kraan te vullen. Handiger is het om het klepje bovenaan even open te doen en dan met een kan of maatbeker het water aan te vullen. Bovenin zit een reservoir voor koffiebonen. Ook dit open je met een klepje en vul je tot de rand. Dat is alles!

Bediening & functies

Dit apparaat is duidelijk ontwikkeld voor de koffieliefhebber die houdt van gemak en kwaliteit. De kwaliteit heb je natuurlijk deels zelf in de hand door het type koffiebonen dat je gebruikt. Het gemak uit zich in de bediening van de machine. Aan de bovenzijde zitten verschillende knoppen: een voor espresso, een voor lungo, een voor koffie waar je een ijskoffiedrank mee wilt maken, en een knop voor extra sterke koffie, voor als de standaardinstelling niet voldoende voor je is. Voor de ice coffee wordt de koffie eerst warm gebouwen waarna het doorstroomproces traag verloopt zodat de koffie langzaam afkoelt tijdens het zetten.

De instelling van de molen is niet aanpasbaar, het volume van de koffie in het kopje wel. Hier uit zich het gemis aan een handleiding, deze functie ontdekten we pas toen we op het YouTube-kanaal van Philips wat filmpjes bekeken over de bediening en functies. HIER vind je de betreffende video.

©Versuni

Workflow: van boon tot kop

Je duwt het portafilter in de gleuf links tot deze vastklikt. Dan kies je de gewenste drank, en beweegt (swipet) het portafilter helemaal naar rechts, waar de grinder zit. Het filter zit dan vast en de machine maalt de koffiebonen. Dat maakt uiteraard geluid, vergelijkbaar met andere koffiezetapparaten. Het filter spring terug naar de beginpositie, en de machine zet de gewenste hoeveelheid koffie. Stopt de keuzeknop met knipperen, dan is je 'bakkie' klaar. Het portafilter kun je dan loshalen, ondersteboven boven de vuilnisbak houden en met een druk op de knop de koffiedrab eruit werpen. Dat is alles.

Hier zie je in een Duitstalige video precies hoe dit werkt:

Watch on YouTube

Praktijktest

Koffiemachines moeten natuurlijk getest worden en het liefst door veel verschillende mensen. Ons testexemplaar beleefde de vuurdoop tijdens een drukke verjaardagsvisite, waarbij alle koffiedrinkende bezoekers een kopje Baristina kregen. De vraag was of de machine snel genoeg zou zijn om mensen niet nodeloos lang te laten wachten, en of het geluid van het malen de gesprekken niet zou overstemmen. Voor beide aspecten slaagde de machine met vlag en wimpel. Iedereen was erg te spreken over de smaak van de koffie. Het waterreservoir van 1,2 liter is natuurlijk na enige tijd leeg, dus moet tijdens zulke bijeenkomsten tussentijds wel worden bijgevuld.

Koffiebonen bewaar je niet in de zak uit de supermarkt

Houd ze lang vers in een speciaal bewaarblik

Aandachtspunt

Wel dook er een klein aandachtspunt op. Na enige tijd kwam er nogal waterige koffie met een raar kleurtje uit de machine en klonk het malen ook een beetje gek. De koffiebonen bleken op te zijn. Daar komt verder geen signaal of melding van, maar is iets om in de gaten te houden. Het deksel van het koffiebonen-reservoir is semi-transparant, dus normaliter zou je dat wellicht snel zien. Echter, de machine wordt niet geleverd met een handleiding, maar... met een paarse sticker precies op die plek! Als je die er niet afhaalt, zie je dus niet hoe het gesteld is met de voorraad koffiebonen.

Onderhoud & schoonmaak

De machine heeft verder weinig nodig aan energie van de gebruiker. Het lekbakje is afneembaar en kun je periodiek schoonmaken. Als je zorgt voor voldoende water en bonen en het portafilter elke keer leegmaakt na het zetten van een kopje koffie, kun je een tijd vooruit. Overigens: als je vergeet de drab weg te gooien en aan een nieuwe bak koffie wilt beginnen, kun je het portafilter niet naar de grinder bewegen, dan zit 'ie vast. Je kunt dus nooit verse koffie gemaald krijgen over de drab van een eerdere sessie.

©Versuni

Eindoordeel & alternatieven

Deze machine blinkt uit in gebruiksgemak en het robuuste design zal zeker een grote groep koffiedrinkers aanspreken. Het reservoir bevat genoeg water om de dag door te komen, en er kan eigenlijk niets misgaan tijdens het gebruik. De prijs is stevig vergeleken met de eerder uitgebrachte Baristina Bean Swap, die geen optie heeft voor ice koffie, maar wel weer de keuze biedt uit twee soorten koffiebonen. Ben je erg prijsbewust en wil je wel de genoemde functies voor espresso, lungo en ice koffie, maar geef je niks om verse bonen, dan is de L'OR Barista Absolu zeker een optie. Die werkt met cups maar is in functionaliteit identiek. Kies je voor je eigen bonen, stijl en gebruiksgemak, dat is de Baristina Plus Stainless Steel een goede keuze.

☕ Bekijk alle koffieapparaten van Philips op Kieskeurig.nl

▼ Volgende artikel
Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt
© ID.nl
Energie

Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt

Met de huidige energieprijzen letten we allemaal extra op ons stroomverbruik. Zuinig aandoen klinkt logisch, maar is best lastig als je niet weet waar de echte energieslurpers zitten. Soms zitten de kosten in een onverwachte hoek. We zetten vijf apparaten op een rij die meer stroom verbruiken dan je waarschijnlijk denkt.

Dit artikel in het kort

Na het lezen van dit artikel zie je precies welke apparaten in huis ongemerkt meer kosten dan je dacht en hoe energielabels je kunnen helpen om de kosten goed (of in ieder geval beter) in te schatten.

Lees ook: Toch nog verdienen aan je zonnepanelen? Zo doe je dat!

Altijd doen: energielabel checken of instellingen aanpassen

Als je iets in huis moet vervangen, kijk in de winkel dan altijd eerst naar het energielabel. Dat geeft een duidelijk beeld van het stroomverbruik. Blijf je liever nog even bij je huidige toestel, dan helpt het om zuiniger met de instellingen om te gaan. Denk aan het aanpassen van de standby-stand of het apparaat alleen gebruiken op momenten waarop de stroomprijs lager ligt. Dat levert al snel tientallen euro's voordeel op.

Het energielabel laat in één oogopslag zien hoe energiezuinig een apparaat is. Vanaf maart 2021 zijn de labels voor een groot aantal apparaten aangepast. Voor de meeste apparaten (zoals wasmachines, vaatwassers, koelkasten, televisies en wasdrogers) loopt de nieuwe schaal van A (het zuinigst) tot G (het minst zuinig). Bij deze groep is A+++ dus verleden tijd; een label C of D is hier vaak al erg zuinig.

Let op: Voor sommige productgroepen, zoals ovens, afzuigkappen en airco's, wordt het oude label nog wel gebruikt. Daar is A+++ nog steeds het hoogst haalbare. Kijk dus altijd goed naar de letter én de kleur op de kaart.

Op energielabel.nl kun je per apparaat opzoeken wat hoe de energielabels precies lopen.

©EPREL

1. Kokendwaterkraan: 133 euro per jaar

Meteen kokend water uit de kraan: wie eenmaal een Quooker heeft, wil niet meer zonder. Maar realiseer je wel dat zo'n kraan het water doorlopend op temperatuur moet houden. En dat zie je terug op je energierekening. Een voorbeeld: een gezin van drie personen gebruikt gemiddeld zo'n 10 liter kokend water per dag via een Quooker. Om dit water te verwarmen, is jaarlijks ongeveer 423 kWh aan energie nodig (bron: ANWB Energie) . Daarnaast kost het op temperatuur houden van het water nog eens 87,5 kWh per jaar. Dit komt neer op een totaal energieverbruik van 511 kWh per jaar. Stel dat je een energiecontract hebt waarbij je gemiddeld 0,26 euro per kWh betaalt, dan kost de kraan je 133 euro per jaar. Je moet dus zelf de afweging maken of je het extra comfort vindt opwegen tegen de extra kosten.

Waar zijn deze bedragen op gebaseerd?

Bij het berekenen van de kosten zijn we uitgegaan van een gemiddelde stroomprijs van 0,26 euro per kWh. Dit is het bedrag dat de ANWB noemt als meest actuele stroomprijs (november 2025). Je kunt de berekeningen makkelijk aanpassen door het tarief in te vullen dat je zelf betaalt.

2. Wifi-versterker: 23 euro per jaar

Overal goede wifi in huis: we kunnen niet meer zonder. Zeker wanneer je veel thuis werkt, graag streamt of kids hebt die niet achter hun gameconsole zijn weg te slaan, is een must. Grote kans dus dat je een of meerdere wifi-versterkers of repeaters gebruikt. Omdat die 24/7 hun werk doen, kost dat meer dan je misschien denkt. De gemiddelde wifi-versterker – je hebt ze met verschillende wattages – verbruikt jaarlijks 88 kWh. Dat kost je per jaar dus ongeveer 23 euro per repeater.

Verbruik uitrekenen

Hoe weet je nu hoeveel energie een apparaat verbruikt? Dat kun je zelf uitrekenen als je het vermogen in Watt (W) weet. Dit wattage vind je meestal in de specificaties of achterop het apparaat onder het kopje Vermogen. Bij vergelijkingssites zoals Kieskeurig.nl vind je die informatie ook terug:

Omdat energie op je rekening in kilowattuur (kWh) wordt afgerekend, moet je Watt eerst omrekenen: 1 kilowatt (kW) = 1000 Watt (W).

Bijvoorbeeld: Een stofzuiger van 900 Watt is: 900 ÷ 1000 = 0,9 kW.

Om de kosten te berekenen, gebruik je deze formule: Energieverbruik (kWh) = Aantal uur in gebruik (h) x Vermogen (kW)

Rekenvoorbeeld:
Gebruik je de stofzuiger van 0,9 kW elke week 3 uur? Dan is het verbruik: 0,9 x 3 = 2,7 kWh per week. De kosten hiervan zijn dan 2,7 kWh x 0,26 euro = = 0,702 per week. Op jaarbasis is dat dus ruim 36 euro per jaar.

Let op:
Deze berekening werkt alleen goed voor apparaten die constant vermogen vragen zolang ze ingeschakeld zijn. Denk aan een stofzuiger, waterkoker of straalkachel: die staan 'aan' en verbruiken dan continu stroom. Voor apparaten met een wisselend programma of thermostaat (zoals een wasmachine, vaatwasser of koelkast) werkt deze som niet, omdat ze niet constant op vol vermogen draaien. Daarvoor kun je beter naar het kWh-verbruik op het energielabel kijken.

3. Televisie: afhankelijk van grootte en schermresolutie

Niet verrassend: het stroomverbruik van een televisie is afhankelijk van het formaat van het scherm. Een 65inch-televisie verbruikt bijvoorbeeld twee keer zo veel stroom als een 43inch-exemplaar met hetzelfde energielabel. Vooral de resolutie van het scherm maakt veel uit voor het verbruik. Grotere beeldschermen hebben een hogere resolutie om een scherp beeld te krijgen, zoals een 4K- of zelfs 8K-resolutie. 8K-televisies verbruiken flink meer energie dan een 4K-televisie die net zo groot is. Bij televisies wordt daarom ook vaak het stroomverbruik apart vermeld voor zowel de SDR- als de HDR-video. In dit geval staat SDR voor Standard Dynamic Range met een resolutie van 1080p en HDR voor 4K-content.

Doordat er hier zo veel variabelen een rol spelen, kunnen we geen richtbedrag berekenen. Met deze gegevens en de uitleg over verbruik uitrekenen in het kader hierboven kun je dit het beste zelf doen.
Lees ook: Dit zijn de 11 best geteste televisies van 2025

Ook de beeldkwaliteit bepaalt hoeveel energie wordt verbruikt. Bij SDR-gebruik (1080p) krijgt deze tv energielabel E, terwijl de HDR-stand goed is voor energielabel G, een stuk minder zuinig dus.

4. Extra koelkast - tussen de 30 en 36 euro

Wanneer ze een nieuwe koelkast kopen, zetten veel mensen hun oude koelkast in de schuur of garage. Handig, maar houd er rekening mee dat oude koelkasten wel een stuk minder zuinig zijn dan nieuwe. Stel dat je een simpele, eendeurs oude koelkast als extra koelruimte gaat gebruiken. Grote kans dat zo'n koelkast dan energielabel D, E of zelfs F heeft. Daarvan is het gemiddelde jaarverbruik respectievelijk 113, 130 en 139 kWh. Dat kost je op jaarbasis al snel tussen de 30 en 36 euro op jaarbasis extra.

Het kan dus slimmer zijn om in plaats daarvan één grotere koelkast in de keuken neer te zetten. Neem een energiezuinig model als de Samsung RB38C607AB1: die heeft een koelinhoud van 273 liter en een vriesinhoud van 114. Verbruik op jaarbasis? 108 kWh, dus ongeveer 28 euro. Dat is dus lager dan die simpele, oude eendeurs koelkasten die we hierboven hebben aangehaald!

Weet je niet zeker of je aan één koelkast genoeg hebt? Veel mensen leggen uit gewoonte alles in de koelkast, maar dat is zonde van de ruimte én de energie. Sommige producten horen er zelfs liever niet in: tomaten, komkommers, avocado's en aubergines verliezen door de kou hun smaak. Daarnaast zijn harde groenten zoals pompoen, knolselderij en winterpeen op een koele plek in huis wekenlang houdbaar zonder koeling. En waarom zou je zes flessen frisdrank tegelijk koelen? Er pas een nieuwe fles in zetten wanneer de oude bijna leeg is werkt net zo goed.

Wil je de tweede koelkast toch houden, zet hem dan alleen aan wanneer je hem echt nodig hebt, bijvoorbeeld wanneer je je hele familie hebt uitgenodigd voor het kerstdiner of wanneer je je verjaardag viert.

5. Consoles en gaming-pc's - tussen de 45 en 365 euro

Ben je een fervent gamer of heb je kinderen die dat zijn? Afhankelijk van het apparaat waarmee er gegamed wordt, kunnen de kosten flink oplopen. Gebeurt dat op een Xbox of PlayStation, dan verbruikt deze tussen de 150 en 160 watt per uur. Game je 3 uur per dag, dan zit je per jaar zo aan de 45 euro.

Maar pas écht in de papieren loopt het met een game-pc: het verbruik zo'n machine komt gemiddeld per jaar – inclusief monitor – uit op ongeveer 1.400 kWh. Je hebt het dan, bij een tarief van 0,26 euro/kWh, over zo'n 365 euro. En dat staat gelijk aan het energieverbruik van drie koelkasten. Wil je echt besparen, dan is een gameconsole dus de betere keuze. En door hem echt uit te zetten in plaats van op stand-by wanneer je hem niet gebruikt, ben je nog voordeliger uit.