De afgelopen maanden zijn er twee innovatieve processorgeneraties uitgebracht, namelijk Intel Alder Lake en de Apple M1 Pro/Max. Voor het eerst zien we hybride processors die niet bedoeld zijn voor telefoons, maar voor stevige laptops en desktops. In dit artikel leggen we uit hoe het precies zit met hybride processors en vergelijken we deze twee processorseries met elkaar. Wie heeft de beste processor in handen: Intel of Apple?

Al enige tijd bevond Intel zich in het slop. Het lukte het bedrijf maar niet om over te gaan op een nieuw procedé of om een nieuwe architectuur te leveren. Aan de andere kant boekt Apple juist jaarlijks goede vooruitgang met processors voor zijn mobiele apparaten.

Beide fabrikanten hebben in de afgelopen maanden nieuwe processors uitgebracht die revolutionair zouden moeten zijn. Voor Intel is dat de twaalfde generatie Core-processor, bijnaam Alder Lake, de eerste serie desktopchips op basis van het 10nm-procedé. Voor Apple zijn dat de M1 Pro en Max, waarvan de laatste de snelste laptopchip ooit was. Totdat de nog veel snellere M1 Ultra aangekondigd werd.

Naast het feit dat beide series een mijlpaal moeten zijn, hebben ze ook gemeen dat het hybride processors zijn. Wordt dit het begin van een comeback van Intel en de intrede van Appleals maker van high-end-processors?

Intel innoveert weer

Al sinds in 2015 de Skylake-generatie uitkwam, bevindt Intel zich in het slop. Core-aantallen en klokfrequentie bleven opgeschroefd worden. Maar verbeteringen in het aantal instructies per klok (IPC) bleven uit, doordat Intel door technische problemen bleef steken op de Skylake-architectuur en het 14nm-procedé.

In de periode vóór Skylake slaagde Intel er wel in om elk jaar met een nieuwe architectuur of een nieuw procedé te komen, maar hierbij werd de high-end-desktopmarkt enigszins verwaarloosd. Tegen de tijd van Skylake was het bedrijf al bijna tien jaar bezig met het uitbrengen van quadcores met steeds een minimale IPC-verbetering. 

De grote nadruk lag op het verminderen van het stroomverbruik, het verkleinen van de die-size en het verbeteren van de geïntegreerde videochip. Intel hoopte een speler te worden op de markt voor mobiele apparaten, maar dat is alleen bij laptops echt gelukt.

Nadat AMD in 2017 terugsloeg met de Zen-architectuur, begon Intel koortsachtig nieuwe processors uit te brengen met meer cores. Maar deze chips konden qua prijs-prestatieverhouding nooit tippen aan die van AMD, en langzaam maar zeker wist AMD zelfs een flinke prestatievoorsprong op te bouwen. Als gevolg hiervan is Intel steeds minder in trek bij mensen die op zoek zijn naar een snelle desktop-pc.

Met Alder Lake zou hier verandering in moeten komen. Deze generatie heeft niet alleen een nieuwe architectuur, maar voor het eerst sinds 2015 ook een nieuw procedé. Daarnaast is Alder Lake als eerste desktopprocessor een hybride chip, met meerdere soorten cores in dezelfde processor.

©PXimport

Hybride chips: opbouw

Alder Lake en de Apple M1-processors zijn beide zogenaamde ‘hybride’ chips, ook wel big.LITTLE- of heterogene processors genoemd. Terwijl een multicore-cpu normaal gesproken alleen identieke cores heeft, is er in dit geval sprake van grotere performance-cores en kleinere efficiency-cores.

Deze efficiënte cores zijn niet alleen kleiner – vergeleken met performance-cores nemen ze slechts een derde van de ruimte in – maar zitten ook simpeler in elkaar en hebben een lagere kloksnelheid. Omdat bij het opschroeven van de (klok)snelheid het energieverbruik doorgaans sneller stijgt dan de prestaties, helpt dit de performance per watt aanzienlijk.

Hybride chips: voordelen

Het primaire voordeel van hybride chips is dat minder urgente taken op de efficiënte cores uitgevoerd kunnen worden. Bijvoorbeeld achtergrondtaken waar de gebruiker niet op hoeft te wachten. Mobiele apparaten kunnen het dan langer volhouden op de batterij, terwijl het apparaat toch snellere prestaties kan leveren wanneer deze wel nodig zijn. 

Voor desktops kan dit ook een voordeel zijn. De computer reageert dan snel en kan goede multithreading-prestaties leveren, zonder dat het stroomverbruik en daarmee de warmteproductie de spuigaten uitloopt.

Het lastige met hybride chips is wel dat een deel van het beoogde effect moeilijk te meten is. Als achtergrondtaken de performance-cores met rust laten, dan is het effect daarvan dat het systeem sneller reageert. Dat is alleen niet eenvoudig te vatten in benchmarks. Het is daarom prima mogelijk dat de gevoelssnelheid van hybride chips onderschat wordt.

Uiteraard is dit ook afhankelijk van in hoeverre de software ondersteuning biedt voor optimaal gebruik van de twee soorten cores. Op smartphones is dit over het algemeen goed geregeld, maar op desktops is het minder vanzelfsprekend.

Alder Lake

Als voorbeeld bespreken we het topmodel van Alder Lake, de Intel Core i9-12900K. Dit model heeft 8 performance-cores en 8 efficiency-cores. Omdat de eerste acht ook beschikken over hyperthreading, komt de cpu uit op 24 totale threads. De cpu wordt daarom ook wel omschreven als een 8+8/24-processor.

Alder Lake kan op basis van de belasting bepalen welke cores het meest geschikt zijn om een specifieke taak uit te voeren en deze informatie terugkoppelen naar het besturingssysteem. Hiervoor is wel minimaal Windows 10 noodzakelijk. Windows 11 doet daar nog een schepje bovenop: dat zou niet alleen de prestaties, maar ook de efficiëntie moeten maximaliseren.

Opvallend is dat het stroomverbruik van de nieuwe chips nog aardig hoog is, ondanks het kleinere procedé. De snelste Alder Lake kan maximaal 241 watt verbruiken en het typische verbruik is 125 watt.

Alder Lake ondersteunt als eerste processor PCI Express 5.0 en DDR5. Net zoals bij Skylake heeft de processor gelukkig wel een dubbele geheugencontroller: hij kan ook nog overweg met geheugen van de ‘oude’ DDR4-generatie. Dat is handig, want vooralsnog zijn de DDR5-prijzen buitensporig hoog.

©PXimport

Z690-chipset

Zoals gebruikelijk bij Intel, wordt er voor deze nieuwe generatie weer een nieuw socket gebruikt: LGA1700. Vooralsnog zijn hiervoor alleen high-end-moederborden met de Z690-chipset beschikbaar. Z690 is niet sterk verbeterd ten opzichte van de vorige generatie, maar die was dan ook prima. De belangrijkste verbetering is dat hij nu acht PCI-Express4.0-lanes biedt vanuit de chipset, vergeleken met de PCI-Express3.0-lanes van de vorige generatie. Dit is vooral nuttig voor snelle ssd’s.

Later zullen er ongetwijfeld nog andere, lager gepositioneerde chipsets uitkomen. In de tussentijd zijn de Z690-borden helaas nogal aan de prijs, zelfs vergeleken met high-end-moederborden die de AMD X390-chipset gebruiken. Dit is jammer voor degenen die een van de lager gepositioneerde processors overwegen.

©PXimport

Apple M1 Pro/Max

In mobiele telefoons zijn hybride chips niet bepaald nieuw. Ze worden door alle grote chipfabrikanten geproduceerd. Maar met de Apple M1 zette Apple deze ook in voor zijn laptops. Al jaren gebruikt Apple zijn eigen Systems on a Chip (SoC’s) voor zijn telefoons, en deze ervaring wordt nu ingezet om ook processors voor laptops te ontwikkelen.

De M1-serie is gebaseerd op ARM-cores. De M1 Pro en Max hebben acht performance-cores en twee efficiency-cores (aangeduid als 8+2), terwijl de oorspronkelijke M1 van vorig jaar het moest doen met 4+4 cores. Ook erg interessant is de geïntegreerde gpu (IGP). Deze had acht cores bij de M1, werd verdubbeld naar 16 cores in de M1 Pro en vervolgens weer verdubbeld naar 32 cores in de M1 Max.

©PXimport

Verschillen in procedé

Een van de belangrijkste verschillen tussen de Apple M1 en Alder Lake is het procedé. De M1-serie is gebaseerd op het 5nm-SoC-procedé van TSMC, terwijl Alder Lake gebruikmaakt van Intels 10nm-transistors.

De procedégrootte zegt sinds de introductie van FINFET (fin field-effect transistor) weinig meer, want het getal is bij deze transistorsoort (die ook wel 3D-transistor wordt genoemd) niet langer gebaseerd op een fysieke eigenschap van de transistors. Een nominaal kleiner procedé is daarom ook niet noodzakelijkerwijs beter, maar kan wel als ruwe maatstaf worden gezien. TSMC loopt dus ongeveer twee stappen voor op Intel. Dat toont zich ook in de prestaties en het stroomverbruik.

Verschillen in architectuur

Een ander verschil is de RISC-instructieset (Reduced Instruction Set Computer) van ARM die door Apple wordt gebruikt, terwijl Alder Lake gebaseerd is op de x86-64 CISC-architectuur (Complex Instruction Set Computer).

Welke instructieset beter is, is al lange tijd onderwerp van debat in de computerwereld. RISC kent enkel heel simpele instructies van dezelfde lengte, terwijl CISC het equivalent van meerdere RISC-instructies met één enkele instructie kan afhandelen (die dan wel langer duurt om uit te voeren). Beide hebben zo hun eigen voordelen. RISC kan veel efficiënter zijn (zie kader ‘Micro-ops decoder’), terwijl x86-64-processors compatibel zijn met oude software en tot voor kort veel betere prestaties boden.

Tot slot zijn Alder Lake-processors ‘pure’ cpu’s met een kleine IGP. De M1-chips daarentegen zijn SoC’s met vrijwel alles aan boord wat een systeem nodig heeft om te draaien, inclusief de mogelijkheden die normaal gesproken door de chipset worden aangeboden. 

Samen met de veel grotere IGP is dit de reden voor het enorme aantal transistors: de M1 Max heeft maar liefst 57 miljard transistors. Het aantal transistors van Alder Lake is niet vrijgegeven, maar dit zal niet in de buurt van de M1 Max komen.

©PXimport

Micro-ops decoder

Het is niet de eerste keer dat de x86-fabrikanten inspiratie putten uit de opbouw of werking van een RISC-processor. Al een hele tijd hebben x86-64-processors een ‘micro-ops decoder’. Deze zet complexe instructies om in meerdere kleinere instructies die vergelijkbaar zijn met de kleinere en simpelere RISC-instructies. Hiermee is het voor de processor makkelijker om deze te herordenen en instructies die niet van elkaar afhankelijk zijn tegelijkertijd uit te voeren. Zo hebben ook CISC-processors deels het voordeel van RISC!

Intel: goede prestaties

Intel zegt het aantal instructies per klok met 19 procent verbeterd te hebben en dit komt boven op de kleinere verbetering die de Rocket Lake-architectuur vorig jaar leverde. Uit benchmarks blijkt dat dit ook wel klopt: Alder Lake biedt vooral bijzonder goede single-threaded prestaties. Op dat vlak weet Intel AMD in één klap te overtreffen, ondanks de eerdere achterstand. In sommige benchmarks kan de 8+8/24 zelfs de echte 16-core AMD 5950X bijbenen in multithreaded taken. Dit komt doordat de acht performance-cores dusdanig snel zijn dat ze soms de achterstand van de efficiency-cores goed kunnen maken.

Volgens Intel is Alder Lake ook de snelste processor voor gamers. Maar als het aankomt op games, dan geldt dat er de afgelopen jaren niet veel is veranderd. De processor maakt hiervoor heel weinig uit, want die is vrijwel nooit de bottleneck. 

Veel reviewers gebruiken kunstmatige gamebenchmarks, waarbij een supersnelle videokaart wordt gemeten op lage kwaliteitsinstellingen en resoluties. Dat soort tests geven misschien aan dat de ene processor sneller is dan de andere, maar een realistisch scenario is het allerminst. Alleen bij zogenaamde e-sporttitels, waarbij voor sommigen framerates van in de honderden fps wenselijk zijn, zal er bij moderne processors merkbaar verschil zijn.

Intel: hoog verbruik

De goede prestaties van Alder Lake hebben wel een prijs, namelijk een bijzonder hoog stroomverbruik onder belasting. Nu is dat voor desktops niet zo heel erg belangrijk, maar het maakt stevige koeling en een krachtige voeding wel noodzakelijk. Dit maakt het vooral lastig voor degenen die een kleiner mini-ITX-systeem willen bouwen.

Omdat de processors tot het uiterste worden gedreven, is er ook weinig overklokruimte, hoewel dit over het algemeen wel verbetert naarmate het procedé volwassener wordt.

Een ander nadeel is dat de prijs van het platform relatief hoog is. Het is niet nodig om direct het veel duurdere DDR5 aan te schaffen, omdat DDR4 ook wordt ondersteund door de geheugencontroller. Wel zijn moederborden een stuk duurder. 

Moederborden voor Alder Lake beginnen vanaf ongeveer 200 euro, vergeleken met 130 euro voor AM4-platforms met de X370-chipset. Dit komt doordat momenteel alleen de Z690-chipset beschikbaar is, en die is wat duurder. De stevige stroomvoorziening die nodig is voor deze veel verbruikende cpu's zal ongetwijfeld ook bijdragen aan de relatief hoge prijzen van Z690-borden.

Apple M1: indrukwekkend

De M1 Max-benchmarks van Apple laten eveneens indrukwekkende prestaties zien. Processors met verschillende instructiesets zijn niet helemaal 1-op-1 te vergelijken, maar de prestaties van de M1 Max en Pro komen aardig in de buurt van high-end-processors voor laptops en desktops. Dat klinkt misschien niet heel erg indrukwekkend, maar voor een chip die gebaseerd is op de SoC van een telefoon is het uitzonderlijk.

Ook de gpu-prestaties zijn bijzonder indrukwekkend. In sommige gamebenchmarks weet de IGP van de M1 Max zelfs de prestaties van een losse mid-range-gpu van de huidige generatie te evenaren. Ook op productiviteitsvlak gooien de grafische prestaties hoge ogen. Dergelijke performance is nooit eerder vertoond door een IGP.

©PXimport

Conclusie

Intel brengt met Alder Lake na jaren stagnatie in één keer een fikse verbetering waarmee het AMD weet te evenaren. Waar Intel al een tijdje geen factor meer was voor high-end-desktops, is het dankzij Alder Lake nu weer een speler en wellicht zelfs de favoriet. Alder Lake kunnen we aanmerken als een trendbreuk, waarbij de fabrikant die achterloopt in één klap heel veel goedmaakt. En nu volhouden.

Ook de Apple M1 Pro en Max zijn revolutionair. Nooit eerder was er een ARM-chip die zo dicht bij de prestaties van de betere x86-processors kon komen. In het geval van de Max komen daar nog uitzonderlijke grafische prestaties bij, die geen andere IGP ook maar enigszins benadert. En dan laten we de recente Ultra nog buiten beschouwing.

Beide generaties zetten een flinke stap vooruit. De hybride aard draagt hier zeker een steentje aan bij, maar het leeuwendeel van de prestatieverbeteringen komt door architecturale vernieuwingen en het kleinere procedé. Hybride processors blijven veelbelovend en niet alleen voor mobiele producten.

Het beste nieuws is dat het weer spannend is geworden op de processormarkt. De tijd dat we jaar in, jaar uit oude wijn in nieuwe zakken mochten bewonderen, is nu toch wel voorbij.

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ja en nee. Een iPhone wordt niet snel besmet met traditionele malware, maar dat betekent niet dat hij onkwetsbaar is voor hackers en cybercriminelen. En daarbij is het grootste risico niet iOS. Nee, het grootste risico ben je zelf…

Hoe raakt je iPhone besmet?

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet tegen wat je zelf doet – en daar spelen kwaadwillenden op in. Het gaat vaak mis bij iets wat volkomen normaal lijkt: een link openen, een QR-code scannen of een agenda-uitnodiging accepteren kan al genoeg zijn om gegevens prijs te geven. Dit zijn de zes meest voorkomende manieren waarop je iPhone geïnfecteerd kan worden:

1: Zero-click en zero-day-aanvallen

De meest geavanceerde aanvallen gebruiken lekken in iOS die nog niet door Apple of beveiligingsonderzoekers zijn ontdekt. Via zo'n kwetsbaarheid kan spyware worden geïnstalleerd nog vóórdat er een update beschikbaar is.

Een zero-click-aanval gaat nog verder: jij hoeft niets aan te raken. Eén kwaadaardig iMessage-bericht of zelfs een gemiste FaceTime-oproep kan al genoeg zijn om toegang tot je toestel te krijgen.

De beste verdediging is simpel maar belangrijk: installeer updates direct zodra ze beschikbaar zijn (Instellingen > Algemeen > Software-update) en zet Automatische updates aan.

2: Quishing: malafide QR-codes

QR-codes worden soms vervangen door valse exemplaren die naar een nepsite met gemeentelogo of parkeerdienst leiden. Controleer altijd de link die de Camera-app toont voordat je op 'open' tikt, en laat dubieuze adressen desnoods scannen met een tool zoals Scamio.

Lees ook: Zo herken je verdachte QR-codes op parkeerautomaten en laadpalen

 3: Kwaadaardige configuratieprofielen

Een configuratieprofiel is een bestand waarmee instellingen op een iPhone of iPad in één keer kunnen worden aangepast. Zo'n profiel bepaalt bijvoorbeeld welke wifi-netwerken worden gebruikt, welke apps mogen worden geïnstalleerd of welke websites worden geblokkeerd. Bedrijven en scholen gebruiken configuratieprofielen vaak om meerdere toestellen tegelijk te beheren.

Ook kwaadwillenden kunnen zo'n profiel aanbieden, bijvoorbeeld via een link in een phishingbericht. Zodra je het installeert, krijgt de afzender toegang tot je netwerkverkeer of kan hij extra apps laten installeren. Controleer daarom altijd de herkomst voordat je een profiel accepteert, en verwijder onbekende profielen via Instellingen > Algemeen > VPN en apparaatbeheer.

4: Nagemaakte wifi-netwerken

Criminelen zetten daarnaast nepwifinetwerken op met namen als 'Airport_Free_WiFi' of 'NS_Gratis_Wifi_In_De_Trein'. Maak je daar verbinding mee, dan kan al je internetverkeer worden onderschept en kunnen je wachtwoorden of persoonlijke gegevens eenvoudig worden buitgemaakt. Gebruik op openbare wifi een VPN, bijvoorbeeld via Bitdefender Mobile Security, zodat je verbinding versleuteld blijft.

5: Malafide agenda-uitnodigingen

Krijg je een vreemde agenda-uitnodiging die je niet herkent? Verwijder die, want er zitten vaak phishinglinks in. De veiligste manier is om de hele ongewenste agenda te wissen zonder op links of knoppen in de afspraak te tikken. Druk ook niet op 'Weiger', want daarmee laat je de afzender weten dat je account actief is, wat juist tot meer spam leidt. Controleer bij twijfel onderaan in je agenda-instellingen welke kalenders zijn toegevoegd en verwijder alles wat je niet herkent.

6: AirDrop-spam

AirDrop is ideaal wanneer je snel en draadloos foto's, documenten, video's of zelfs wachtwoorden of passkeys wilt delen – of ontvangen. Voor hackers is dit ook een aantrekkelijke ingang in je iPhone. Stel, je hebt net iets gedeeld of ontvangen via AirDrop, bijvoorbeeld foto's tijdens een concert. Misschien heb je daarvoor in de instellingen Iedereen gedurende 10 minuten geselecteerd. Zet je dat na het delen of ontvangen niet uit, dan blijft je iPhone dus nog tien minuten zichtbaar voor iedereen. Beter is het om, vooral op drukke plekken, AirDrop in te stellen op Alleen contacten of zelfs te kiezen voor Ontvangen uit.

Zo merk je dat er iets mis is met je iPhone

Als je iPhone besmet of gehackt is, verschijnt er geen knipperende pop-up om je dat te vertellen. De signalen zijn subtiel – maar herkenbaar als je weet waar je op moet letten. Dit zijn de zeven meest voorkomende aanwijzingen dat je iPhone geïnfecteerd kan zijn.

1: De batterij raakt opvallend snel leeg

Malware kan continu draaien en daardoor veel stroom verbruiken. Controleer in Instellingen > Batterij welke apps dat doen. Let vooral op apps die veel actief zijn op de achtergrond, zeker als ze daar geen reden voor hebben. Een weerapp die acht uur blijft draaien terwijl je hem niet gebruikt, is bijvoorbeeld niet normaal.

2: Je dataverbruik schiet omhoog

Spyware stuurt ongemerkt gegevens door naar servers van aanvallers. Dat zie je vaak terug in Instellingen > Mobiel netwerk. Daar kun je, als je een stukje naar onder scrolt, bij Mobiele data zien of het dataverbruik ineens hoger ligt dan normaal. Let op opvallende pieken in datagebruik, onbekende apps of vreemde pictogrammen. Een simpele tool of een spel dat je zelden opent, hoort geen gigabytes aan data te verbruiken.

3: Apps crashen of lopen vast

Malware kan problemen geven met iOS of andere apps. Als apps vaak opnieuw opstarten of het toestel warm wordt, is dat verdacht.

4: Er verschijnen pop-ups of advertenties buiten Safari om

iOS hoort reclamevrij te zijn. Zie je ineens advertenties op je beginscherm of in instellingen, dan zit er waarschijnlijk adware achter.

5: Er staan onbekende apps of profielen op je toestel

Sommige aanvallers installeren via een lek of misleidende link een app die er betrouwbaar uitziet, maar in werkelijkheid data doorstuurt of instellingen wijzigt. Kijk daarom regelmatig in de Appbibliotheek of er iets tussen staat wat je niet kent. Verwijder verdachte apps meteen; op een iPhone worden daarmee ook de bijbehorende gegevens gewist. Heb je het toestel tweedehands gekocht of vertrouw je het niet helemaal, dan is een volledige fabrieksreset de veiligste keuze.

6: Je toestel is mogelijk gejailbreakt

Bij een jailbreak wordt een deel van Apple's beveiliging uitgezet om functies vrij te geven die normaal niet zijn toegestaan. Dat lijkt handig, maar maakt het systeem kwetsbaar voor apps met te veel rechten. Als je nooit bewust een jailbreak hebt uitgevoerd en toch apps als Cydia, Sileo, or Checkra1n ziet, is dat een teken dat iemand heeft geknoeid met je iPhone.

7: Je ziet vreemde uitgaande oproepen

Een gehackt toestel kan worden ingezet om spam te versturen of te bellen naar dure servicenummers. Kijk in je berichten en belgeschiedenis of er iets geks tussen staat.

Denk je dat je iPhone besmet is? Dit kun je doen

Merk je dat je iPhone zich vreemd gedraagt, begin dan met een eenvoudige reset van je browsergegevens. Open Instellingen > Apps > Safari en kies Wis geschiedenis en websitedata. Daarmee verwijder je tijdelijke bestanden en scripts die schadelijk kunnen zijn. Herstart daarna het toestel.

Blijven de problemen terugkomen, herstel dan een eerdere iCloud-reservekopie van vóór het moment waarop het misging. Helpt dat ook niet, dan is een fabrieksreset de veiligste manier om alle sporen van malware te verwijderen. Dat doe je via Instellingen > Algemeen > Stel opnieuw in > Wis alle inhoud en instellingen. Je iPhone wordt dan teruggezet naar de oorspronkelijke staat. Omdat alles gewist wordt, verdwijnt ook eventuele malware verdwijnt mee.

Zoals altijd geldt: voorkomen is beter dan genezen

De beste beveiliging blijft een combinatie van gezond verstand en actuele software. Zet automatische updates aan via Instellingen > Algemeen > Software-update > Automatische updates. Zo worden veiligheidslekken gedicht voordat ze misbruikt kunnen worden.

Gebruik op openbare netwerken altijd een VPN, en controleer verdachte links met een analyse-tool voordat je klikt. Wie extra zekerheid wil, kan een beveiligingsapp installeren die phishinglinks en onveilige wifi-verbindingen blokkeert.

Conclusie

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet onschendbaar. De meeste risico's ontstaan niet door fouten in iOS, maar door wat jij doet: op een verkeerde link tikken, een uitnodiging openen of een netwerk gebruiken dat niet te vertrouwen is.

Wie zijn toestel up-to-date houdt, links kritisch bekijkt en een VPN gebruikt op openbare wifi, verkleint de kans op misbruik of datadiefstal aanzienlijk. iOS doet veel om je te beschermen, maar waakzaamheid blijft nodig.