Zowel bij muziek als bij tv-geluid spelen bassen een cruciale rol qua beleving. Een subwoofer is wat je daarvoor nodig hebt. Maar wat is een subwoofer nou eigenlijk precies?

Bij een surroundset of een soundbar wordt vaak een extra speaker meegeleverd. Afhankelijk van het design en de afwerking is het meestal een grote kubus, en soms kun je ook echt de luidspreker zelf zien. Meestal gaat het dan om grote woofers van 25 tot 30 cm diameter. Dit apparaat heet een subwoofer – kortweg ook wel ‘sub’ genoemd.  

Een subwoofer is in de basis gewoon een luidspreker, maar dan wel een gespecialiseerde: hij produceert alleen bastonen. Waar de meeste luidsprekers ‘full-range’ zijn (ze spelen alle frequenties af) brengt een sub alleen een deel van het geluid voort. Je gebruikt een subwoofer dus altijd bij iets anders. Het is een aanvulling bij een paar muziekluidsprekers, een surroundopstelling of een soundbar. 

Is een subwoofer echt nodig?

Maar waarom heb je een subwoofer nodig? Dat heeft alles te maken met de wetten van de fysica. Het is immers heel moeilijk om lage tonen (bassen) met kleine speakers te produceren. Voor echt lage bassen moet er immers veel lucht worden bewogen. Dat lukt niet met de bescheiden luidsprekers die bijvoorbeeld in een slanke soundbar zitten. Zelfs grotere zuilspeakers vinden het lastig om heel lage tonen te laten horen. Bij kleine luidsprekers zul je een gebrek aan bastonen het snelst merken. 

©Denon

Tegelijkertijd spelen die heel lage tonen wel een belangrijke rol qua beleving. Misschien is het wel omdat de mens de laagste frequenties niet alleen hoort, maar ook echt voelt. Denk aan de diepe bassen bij een optreden op een festival – je voelt ze ook in je borstkas. Er is dus iets fysieks aan bassen, en dat doet veel qua emotionele betrokkenheid. Het gaat daarbij niet alleen om spectaculaire filmeffecten of beats bij een opzwepende technotrack. Uit heel wat instrumenten komen ook lage tonen. Denk aan een basgitaar, piano of cello. Sommige mannenstemmen klinken eveneens heel laag, en ook daarbij biedt een sub een meerwaarde.

Wanneer gebruik je een subwoofer?

Er zijn drie situaties waarbij je een subwoofer kunt gebruiken: bij een soundbar, bij een paar stereospeakers of bij een surroundopstelling met een AV-receiver en luidsprekers rondom de zitplaats. Er is wel een groot verschil tussen een sub bij een soundbar en een subwoofer bedoeld voor de twee andere scenario’s.

Meestal is de subwoofer bij een soundbar een vast gegeven. Het apparaat wordt meegeleverd in de doos en is in de fabriek gekoppeld met de soundbar. Er zijn ook (duurdere) toestellen waarbij de subwoofer een optionele extra aankoop is. Ook in dat geval gaat het vaak om een toestel dat je alleen bij bepaalde soundbars kunt gebruiken. Dat is bijvoorbeeld zo bij Sonos of bij Sony-soundbars.

Een subwoofer kan een goede manier zijn om het beluisteren van muziek in stereo beter te maken. Met name als je luistert met kleine boekenplankspeakers zal een sub een aanzienlijke verbetering bieden.

Bij een surroundopstelling is een subwoofer echt onmisbaar, omdat films en tv-series veel op lage tonen vertrouwen om geluidseffecten voller te maken. Maar ook omdat lage tonen in een soundtrack vaak worden gebruikt om de sfeer te bepalen, bijvoorbeeld met aanzwellende synthesizertonen die een dreigende sfeer opwekken.

Hiervoor gebruik je een losse subwoofer die je kunt combineren met versterkers en AV-receivers naar keuze, zowel bij stereo als surround. Bekende merken op dit vlak zijn Bowers & Wilkins, KEF, Klipsch, Rel en SVS. Maar er zijn er nog veel meer.

Verschillende typen subwoofers

Subwoofers die je los koopt, zijn meestal actief. Dat wil zeggen dat ze een eigen ingebouwde versterker hebben en een eigen stroomkabel. Je sluit ze aan op de sub-uitgang op de achterkant van je versterker of je AV-receiver. Meestal doe je dat met een audiokabel, maar er zijn ook oplossingen om die verbinding draadloos te maken.

Er zijn daarnaast passieve modellen die je met luidsprekerkabel aansluit, maar die zijn eerder zeldzaam. Ze zijn handig als je versterker niet over een sub-uitgang beschikt.

Aan de hand van een aantal technische specificaties kun je subwoofers nog verder indelen. De meeste betaalbare subs hebben een enkele woofer. Die kan gaan van 8 inch diameter tot zelfs 15 inch. Hoe groter die woofer, hoe dieper de bassen – maar ook hoe omvangrijker het toestel.

Sommige modellen bevatten twee woofers die rug tegen rug geplaatst zijn. Dat zijn vaak subs die heel strak en gecontroleerd spelen, wat bij muziek uiteraard een troef is. 

Subwoofers hebben vaak een gesloten kast, maar er zijn ook modellen met een opening. Die kunnen net iets dieper duiken qua frequenties, maar zijn wat lastiger te plaatsen. Nog een verschil: vaak is de woofer aan de zij- of voorkant geplaatst. Soms wordt er geopteerd om de woofer naar de grond te richten. 

Plaatsing

Een subwoofer is een geweldige aanvulling bij tv-geluid en muziek. Maar het is ook best een lastig toestel om correct te gebruiken. Dat komt omdat lage tonen in een kamer rare effecten kunnen opleveren. Zo kan een sub op een bepaalde plaats in de kamer een bepaalde lage toon enorm versterken, waardoor er in muziek een enorm volumeverschil kan ontstaan. Bijvoorbeeld telkens wanneer een bepaalde beat speelt. Zet een subwoofer in een hoek en de bassen worden wolliger. Dat kan net het frisse detail wegduwen.

Enkele vuistregels om rekening mee te houden:

1.   Plaats de subwoofer in de buurt van de soundbar of stereospeakers. Dicht bij de tv, dus.

2.   Bij een subwoofer in een hoek gaan bassen veel dominanter klinken. Dat kan soms net goed zijn, soms te veel van het goede.

3.   Houd zeker 10 centimeter afstand van de muur.

4.   Stel het volume van de subwoofer niet te hoog in.

5.   Als bassen niet zuiver of niet strak klinken, experimenteer dan met een andere positie voor de subwoofer.

Je wilt de oude badkamer slopen en volledig opnieuw inrichten, of je droomt van een paleis van een badkamer in je nieuwbouw. Terwijl je in je plannen helemaal losgaat, rijst de vraag of vloerverwarming in de badkamer überhaupt een goed idee is?

Vooral in de badkamer wil je het comfortabel warm hebben wanneer je in bad gaat of een douche neemt. Daarbij komt dat je in de badkamer vaak op blote voeten loopt en dan is een verwarmd vloer een luxe. Er zijn twee soorten vloerverwarming die vaak worden gebruikt in de badkamer: de traditionele vloerverwarming die gebaseerd is op water, oftewel een hydronisch systeem, en er is de elektrische vloerverwarming. 

Traditionele vloerverwarming

Het hydronische type wordt het meest toegepast. Kunststof leidingen onder de vloer transporteren warm water om warmte in de badkamer te creëren. Het water wordt op temperatuur gebracht door de cv-ketel of door een warmtepomp. Beton is een fantastische warmtegeleider en verdeelt de warmte gelijkmatig over het gehele oppervlak van de vloer. Dit systeem is misschien wel duurder om te laten aanleggen, maar op lange termijn spaar je energiekosten. Hoe meer kamers in de woning worden verwarmd door vloerverwarming, hoe kostenefficiënter de installatie wordt.

© Kadmy - stock.adobe.com

De hydronische vloerverwarming bestaat uit leidingen die warm water transporteren. 

Elektrische vloerverwarming

Elektrische vloerverwarming gebruikt geleidende kunststofmatten onder de vloer die de warmte produceren. Elektrische vloerverwarming werkt net zo goed als het hydronische systeem, maar stroom is nog steeds duurder dan bijvoorbeeld gas. Nadeel is dat dit systeem in grote ruimtes hoge energiekosten met zich meebrengt.

Een voordeel van een elektrische vloerverwarming is dat hij onafhankelijk van de cv werkt. Deze bijverwarming wordt alleen aangezet wanneer nodig en werkt dus zelfs wanneer de cv uitstaat, bijvoorbeeld op een koude zomerdag. De rest van de woning hoeft niet onnodig verwarmd te worden als je bijvoorbeeld wilt douchen.

Bovendien heeft het elektrische systeem een veel kortere opwarmtijd dan de traditionele vloerverwarming. De gewenste temperatuur wordt al bereikt in slechts 30 tot  60 minuten. De dunne matten zijn verbonden met een thermostaatregelaar, zodat je eenvoudig de ideale vloerwarmte kunt instellen. En als je voldoende warmte hebt gehad, kun je  de elektrisch verwarmde badkamertegels uitschakelen met de afstandsbediening.

©ELIZAVETA GALITCKAIA

De elektrische vloerverwarming is een veel dunner systeem.  

Dun of dik

Belangrijk is dat de opbouwhoogte van elektrische vloerverwarming veel lager is dan bij een hydronisch systeem. Dit is een dunne vloerverwarming. Je kunt zowel de matten als de folies zelfs rechtstreeks op de bestaande vloer aanleggen. En je moet rekening houden met een opbouwhoogte vanaf 2,5 centimeter. Bij een hydronisch systeem wordt er eerst een isolatieplaat aangebracht, dan komen de leidingen voor het cv-water in een zand-cement-ondergrond  en daarop wordt de eindvloer geplaatst. Reken op een opbouwhoogte van 13 cm. 

Vloerverwarming en badkamerradiator combineren

Kies je ervoor om de vloerverwarming te gebruiken als hoofdverwarming, dan zal de vloerverwarming de volledige ruimte moeten verwarmen. Er is dan geen andere warmtebron in de badkamer aanwezig. In dat geval moet je er rekening mee houden dat de vloerverwarming voldoende capaciteit heeft.

Een voordeel is dat er geen radiatoren nodig zijn. Een badkamer is een lastige ruimte om alleen door middel van vloerverwarming op 21- 24 graden te krijgen. De vloeroppervlakte van de badkamer wordt grotendeels ingenomen door de douche, het bad, het badkamerkastje, het toilet en eventuele andere meubels. Bovendien is het totale oppervlak meestal te klein om voldoende warmte af te geven. Om dit tekort aan te vullen, kun je een handdoekdroger of badkamerradiator plaatsen. Dit is vaak ook nog een esthetische oplossing. De vloerverwarming en radiator vullen elkaar en de capaciteit van de vloerverwarming hoeft dan niet zo hoog te zijn.

©Mike Higginson - stock.adobe.com

Combineer vloerverwarming met een badkamerradiator of handdoekdroger om een snellere reactietijd te garanderen. 

Voordelen en nadelen van vloerverwarming in de badkamer

Welke type je ook kiest, elektrisch of hydronisch, we noemen nog even de voordelen en de aandachtspunten van vloerverwarming in de badkamer op.

 Voordelen

🌡Leestip: Je woning verwarmen met lage temperaturen? Dat kan ook zonder vloerverwarming

Aandachtspunten

De OnePlus 13R is een goedkopere en minder complete smartphone dan topmodel OnePlus 13. Is deze telefoon met een adviesprijs van 749 euro een slimme keuze of ben je beter af met een ander toestel? Je leest het in deze review van de OnePlus 13R.

Je koopt de OnePlus 13R voor een adviesprijs van 750 euro, waarmee hij 250 euro goedkoper is dan de OnePlus 13. Verwar het toestel overigens niet met de OnePlus 12 en 12R, die in 2024 zijn uitgebracht.

Grote smartphone mist functies

De OnePlus 13R is te koop in het zwart en in het wit, en ziet er modern en premium uit. Dat is het uiterlijk, want over de ergonomie zijn we minder enthousiast. De smartphone heeft een groot 6,78inch-scherm en gebruikt een erg rechthoekig ontwerp, zonder afgeronde schermranden en zonder afgeronde achterkant. In de praktijk vinden wij het toestel daarom niet heel prettig vasthouden. Zeker met één hand is het onmogelijk om het bovenste deel van het scherm te bedienen.

©Rens Blom

Het is ook jammer dat de OnePlus 13R qua ontwerp minder compleet is dan de 13 én veel vergelijkbaar geprijsde smartphones. Zo kan het toestel niet draadloos opladen en is de behuizing alleen stof- en waterbestendig – niet waterdicht.

Het grote oledscherm laat een goede indruk achter: lekker scherp dankzij de resolutie van 2780 x 1264 pixels, fel genoeg om altijd prima afleesbaar te zijn en het weet mooie kleuren weer te geven. Handig is dat het scherm je vingers nauwkeurig blijft registreren tijdens een regenbui. Dat kunnen maar weinig andere telefoons. Die raken namelijk in de war en registreren ook regendruppels als aanrakingen. Daar heeft de OnePlus 13R geen last van.

©Rens Blom

Krachtige specificaties

Over de specificaties van de OnePlus 13R zijn we enthousiast. Het toestel is voorzien van veel werkgeheugen (12 GB) en opslagcapaciteit (256 GB), inmiddels een gangbare combinatie in dit prijssegment. De gebruikte Qualcomm Snapdragon 8 Gen 3-processor is van vorig jaar en zat toen in de duurste smartphones, waaronder de OnePlus 12. Tegenwoordig is deze betrouwbare en hartstikke snelle processor goedkoper in te kopen, dus zijn we blij met deze logische keuze van OnePlus.

©Rens Blom

Van de accuduur hadden we stiekem meer gehoopt. Begrijp ons niet verkeerd: je kunt de OnePlus 13R zonder problemen een lange dag gebruiken zonder je zorgen te hoeven maken over de batterij. Maar daar houdt het op, lezen we ook in andere reviews terug. Dat is best gek, want ten opzichte van andere smartphones heeft de 13R een grotere accucapaciteit (totaal 6000 mAh). En de Snapdragon 8 Gen 3-processor is energiezuinig, weten we van smartphones van vorig jaar. Waar het dan 'misgaat', weten we niet, maar de enorme accu vertaalt zich dus niet in een enorme accuduur.

Opladen doet de OnePlus 13R alleen via usb-c. Dat kan met maximaal 80 watt als je een OnePlus-snellaadadapter hebt of koopt voor 50 euro. Die adapter is niet bij de smartphone inbegrepen. Met een andere adapter laadt de 13R veel langzamer op. Jammer, maar geen probleem als je het toestel 's nachts oplaadt.

Camera's

De smartphone is voorzien van een prima selfiecamera en drie camera's op de achterkant. Dat zijn een 50megapixel-hoofdcamera, een 8megapixel-groothoekcamera en een 50megapixel-telelens voor een paar keer zoom. Na een week met de OnePlus 13R zijn we niet bijster enthousiast over de camera's. De hoofdcamera scoort een ruime voldoende, ook in het donker. De groothoekcamera daarentegen presteert ondergemiddeld in dit prijssegment en de zoomcamera biedt slechts 2x zoom. Sommige vergelijkbare telefoons komen tot 5x zoom.

©Rens Blom

Updatebeleid had beter gekund

Op de OnePlus 13R is Android 15 geïnstalleerd, waar OnePlus zijn OxygenOS-schil overheen legt. Die schil lijkt sprekend op ColorOS van Oppo, wat verklaarbaar is omdat het zusterbedrijven zijn. ColorOS werkt prima, maar is wel erg druk. Niet alle functies lijken ons even nodig en andere functies lijken wel erg veel op die van Apples iOS. OnePlus mag bovendien best stoppen met games en apps aanraden. Die weten we heus wel zelf te vinden.

©Rens Blom

We zien liever dat het merk focust op een beter updatebeleid. De OnePlus 13R krijgt namelijk vier Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates. Dat is korter dan concurrerende smartphones van Motorola (zes jaar complete updates), Google, Samsung en Apple (allemaal zeven jaar). En best gek: de OnePlus 13R krijgt even lang updates als de OnePlus Nord 4, die honderden euro's minder kost.

Conclusie: OnePlus 13R kopen?

De OnePlus 13R is een smartphone die over het algemeen goed bevalt: hij heeft een mooi scherm, krachtige hardware en software waar je jaren mee vooruit kunt. Toch kunnen we deze 749 euro kostende telefoon lastig aanraden. Concurrerende toestellen bieden meer functies én krijgen langer software-updates. De OnePlus 13R lijkt ons daarom een interessante koop als hij in prijs gaat zakken. Voor nu zijn de Google Pixel 9, Motorola Edge 50 Neo en Samsung Galaxy S24 boeiender alternatieven.