Zowel bij muziek als bij tv-geluid spelen bassen een cruciale rol qua beleving. Een subwoofer is wat je daarvoor nodig hebt. Maar wat is een subwoofer nou eigenlijk precies?

Bij een surroundset of een soundbar wordt vaak een extra speaker meegeleverd. Afhankelijk van het design en de afwerking is het meestal een grote kubus, en soms kun je ook echt de luidspreker zelf zien. Meestal gaat het dan om grote woofers van 25 tot 30 cm diameter. Dit apparaat heet een subwoofer – kortweg ook wel ‘sub’ genoemd.  

Een subwoofer is in de basis gewoon een luidspreker, maar dan wel een gespecialiseerde: hij produceert alleen bastonen. Waar de meeste luidsprekers ‘full-range’ zijn (ze spelen alle frequenties af) brengt een sub alleen een deel van het geluid voort. Je gebruikt een subwoofer dus altijd bij iets anders. Het is een aanvulling bij een paar muziekluidsprekers, een surroundopstelling of een soundbar. 

Is een subwoofer echt nodig?

Maar waarom heb je een subwoofer nodig? Dat heeft alles te maken met de wetten van de fysica. Het is immers heel moeilijk om lage tonen (bassen) met kleine speakers te produceren. Voor echt lage bassen moet er immers veel lucht worden bewogen. Dat lukt niet met de bescheiden luidsprekers die bijvoorbeeld in een slanke soundbar zitten. Zelfs grotere zuilspeakers vinden het lastig om heel lage tonen te laten horen. Bij kleine luidsprekers zul je een gebrek aan bastonen het snelst merken. 

©Denon

Tegelijkertijd spelen die heel lage tonen wel een belangrijke rol qua beleving. Misschien is het wel omdat de mens de laagste frequenties niet alleen hoort, maar ook echt voelt. Denk aan de diepe bassen bij een optreden op een festival – je voelt ze ook in je borstkas. Er is dus iets fysieks aan bassen, en dat doet veel qua emotionele betrokkenheid. Het gaat daarbij niet alleen om spectaculaire filmeffecten of beats bij een opzwepende technotrack. Uit heel wat instrumenten komen ook lage tonen. Denk aan een basgitaar, piano of cello. Sommige mannenstemmen klinken eveneens heel laag, en ook daarbij biedt een sub een meerwaarde.

Wanneer gebruik je een subwoofer?

Er zijn drie situaties waarbij je een subwoofer kunt gebruiken: bij een soundbar, bij een paar stereospeakers of bij een surroundopstelling met een AV-receiver en luidsprekers rondom de zitplaats. Er is wel een groot verschil tussen een sub bij een soundbar en een subwoofer bedoeld voor de twee andere scenario’s.

Meestal is de subwoofer bij een soundbar een vast gegeven. Het apparaat wordt meegeleverd in de doos en is in de fabriek gekoppeld met de soundbar. Er zijn ook (duurdere) toestellen waarbij de subwoofer een optionele extra aankoop is. Ook in dat geval gaat het vaak om een toestel dat je alleen bij bepaalde soundbars kunt gebruiken. Dat is bijvoorbeeld zo bij Sonos of bij Sony-soundbars.

Een subwoofer kan een goede manier zijn om het beluisteren van muziek in stereo beter te maken. Met name als je luistert met kleine boekenplankspeakers zal een sub een aanzienlijke verbetering bieden.

Bij een surroundopstelling is een subwoofer echt onmisbaar, omdat films en tv-series veel op lage tonen vertrouwen om geluidseffecten voller te maken. Maar ook omdat lage tonen in een soundtrack vaak worden gebruikt om de sfeer te bepalen, bijvoorbeeld met aanzwellende synthesizertonen die een dreigende sfeer opwekken.

Hiervoor gebruik je een losse subwoofer die je kunt combineren met versterkers en AV-receivers naar keuze, zowel bij stereo als surround. Bekende merken op dit vlak zijn Bowers & Wilkins, KEF, Klipsch, Rel en SVS. Maar er zijn er nog veel meer.

Verschillende typen subwoofers

Subwoofers die je los koopt, zijn meestal actief. Dat wil zeggen dat ze een eigen ingebouwde versterker hebben en een eigen stroomkabel. Je sluit ze aan op de sub-uitgang op de achterkant van je versterker of je AV-receiver. Meestal doe je dat met een audiokabel, maar er zijn ook oplossingen om die verbinding draadloos te maken.

Er zijn daarnaast passieve modellen die je met luidsprekerkabel aansluit, maar die zijn eerder zeldzaam. Ze zijn handig als je versterker niet over een sub-uitgang beschikt.

Aan de hand van een aantal technische specificaties kun je subwoofers nog verder indelen. De meeste betaalbare subs hebben een enkele woofer. Die kan gaan van 8 inch diameter tot zelfs 15 inch. Hoe groter die woofer, hoe dieper de bassen – maar ook hoe omvangrijker het toestel.

Sommige modellen bevatten twee woofers die rug tegen rug geplaatst zijn. Dat zijn vaak subs die heel strak en gecontroleerd spelen, wat bij muziek uiteraard een troef is. 

Subwoofers hebben vaak een gesloten kast, maar er zijn ook modellen met een opening. Die kunnen net iets dieper duiken qua frequenties, maar zijn wat lastiger te plaatsen. Nog een verschil: vaak is de woofer aan de zij- of voorkant geplaatst. Soms wordt er geopteerd om de woofer naar de grond te richten. 

Plaatsing

Een subwoofer is een geweldige aanvulling bij tv-geluid en muziek. Maar het is ook best een lastig toestel om correct te gebruiken. Dat komt omdat lage tonen in een kamer rare effecten kunnen opleveren. Zo kan een sub op een bepaalde plaats in de kamer een bepaalde lage toon enorm versterken, waardoor er in muziek een enorm volumeverschil kan ontstaan. Bijvoorbeeld telkens wanneer een bepaalde beat speelt. Zet een subwoofer in een hoek en de bassen worden wolliger. Dat kan net het frisse detail wegduwen.

Enkele vuistregels om rekening mee te houden:

1.   Plaats de subwoofer in de buurt van de soundbar of stereospeakers. Dicht bij de tv, dus.

2.   Bij een subwoofer in een hoek gaan bassen veel dominanter klinken. Dat kan soms net goed zijn, soms te veel van het goede.

3.   Houd zeker 10 centimeter afstand van de muur.

4.   Stel het volume van de subwoofer niet te hoog in.

5.   Als bassen niet zuiver of niet strak klinken, experimenteer dan met een andere positie voor de subwoofer.

Wie een lekker potje wil gamen, doet er goed aan om een goede gaming monitor aan te schaffen. Dat zorgt er niet alleen voor dat je game er nog beter uitziet, je eigen prestaties gaan er ook van omhoog. De Lenovo Legion R27qe is een 27 inch beeldscherm met een hoge verversingssnelheid en een QHD-paneel. Hier lees je alles over de monitor.

Partnerbijdrage - In samenwerking met Lenovo

27 inch QHD

De Lenovo Legion R27qe heeft een diameter van 27 inch, oftewel een kleine 70 centimeter. Daarmee is het een relatief compact beeldscherm, maar nog steeds ruim voldoende groot om alle details goed te kunnen zien.

Het IPS-paneel zelf heeft een resolutie van 2560 x 1440 pixels, waarmee het een QHD-scherm is. Zo kun je games spelen op hoge kwaliteit, en zie je nog meer van wat er op je scherm gebeurt.

180 Hz verversingssnelheid

De verversingssnelheid of refresh rate is bij elk beeldscherm belangrijk, maar bij een gaming monitor is dat helemáál het geval – je wilt natuurlijk precies kunnen zien wat er binnen je game gebeurt. Bij de Legion R27qe is die snelheid maar liefst 180 Hz, oftewel: 180 verversingen per seconde. Dat is beduidend hoger dan bij veel andere gaming monitoren.

Met die hoge refresh rate lijkt het alsof je zelf midden in de actie zit, omdat alles veel vloeiender verloopt. Bovendien heb je een voordeeltje ten opzichte van je tegenstanders, omdat ook elk detail op je scherm net iets sneller ververst.

©Dragos Condrea

0,5 ms reactietijd

Niet alleen de refresh rate is een belangrijke factor bij gaming monitoren, ook de reactietijd speelt een rol. De reactietijd is de tijd die het duurt voor het scherm heeft gereageerd op bewegingen.

Voor veel gaming monitoren ligt die reactietijd rond de één à twee milliseconden. Bij de Legion R27qe is dat slechts een halve milliseconde: net even sneller dus, wat je ook weer een voordeel oplevert als je gaat gamen.

Daarbij beschikt de Legion R27qe over AMD Freesync. Dat is een techniek die ervoor zorgt dat screen tearing, het fenomeen waarbij het lijkt alsof er iemand met een schaar door je scherm is gegaan, tot het verleden behoort. Veel populaire gaming monitoren gebruiken die techniek, en de R27qe is daar geen uitzondering op.

450 nits helderheid

Een ander belangrijk punt om rekening mee te houden bij het kopen van een gamingbeeldscherm is de helderheid. Dat zorgt ervoor dat je details nog beter kunt zien, ook als je zelf in een goed verlichte ruimte zit en het beeld op het scherm juist donker is.

Gemiddelde beeldschermen hebben een helderheid van zo'n 300 nits, de eenheid die wordt gebruikt om de felheid van verlichting aan te geven. Bij de Legion R27qe is dat maar liefst 450 nits, genoeg om te kunnen blijven gamen, zelfs als de zon vol op het scherm gericht staat.

Verstelbare hoogte

Een nadeel van veel gaming monitoren is dat de voet niet in hoogte verstelbaar is, zodat je altijd afhankelijk bent van de vaste positie. Bij de R27qe is dat niet het geval: je kunt het scherm in alle hoeken draaien en keren.

Dat geldt zowel voor de hoogte als voor de positie. Het scherm is los van de voet te draaien, zelfs volledig verticaal, en te kantelen, zodat je altijd de perfecte hoek hebt.

Felle kleuren en diepe schaduwen

Ook qua kleurweergave is de R27qe een goede keuze. Het scherm kan overweg met meer dan een miljard kleuren, zodat je altijd een waarheidsgetrouw beeld voor je neus krijgt. Bovendien beschikt het beeldscherm over speciale technologieën die het licht en de schaduwen nog realistischer maken.

©RyanKing999

Low blue light

Blauw licht is funest als je lange tijd naar je beeldscherm wilt of moet staren: het zorgt ervoor dat je ogen sneller vermoeid raken, en je komt achteraf moeilijker in slaap. Toch zenden veel monitoren een behoorlijk fel blauw licht uit, omdat dat makkelijker af te lezen is.

De Lenovo Legion R27qe doet dat niet. Via de Low Blue Light technologie wordt het blauwe licht zoveel mogelijk gedempt, zodat je minder last krijgt van je ogen en langer door kunt gamen of werken.

Conclusie

Wie op zoek is naar een goede gaming monitor, moet zeker de Lenovo Legion R27qe overwegen. Het scherm geeft kleuren, licht en schaduwen zeer realistisch weer. Met de hoge verversingssnelheid en de lage reactietijd heb je altijd een voordeel ten opzichte van je tegenstanders.

De hoogte en de hoek van de monitor zijn makkelijk aan te passen, zodat je altijd recht voor het scherm zit. De Low Light technologie zorgt ervoor dat je minder last krijgt van je ogen, en 's avonds na je gamesessie makkelijker in slaap kunt komen.

Al met al is de Lenovo Legion R27qe een compacte, maar uitgebreide gaming monitor, waarmee je de nieuwste games in QHD-resolutie en zeer waarheidsgetrouw op het scherm tovert.

Odido schudt de markt van vast internet voor thuis op met Klik&Klaar, een dienst van 25 euro per maand die 5G-signaal omzet naar wifi voor al je apparaten. Klik&Klaar is zo een alternatief voor internet via de kabel of glasvezel, en waarschijnlijk ook goedkoper dan wat je nu betaalt voor bekabeld internet. Wij hebben Klik&Klaar een maand getest in een appartement en delen de plus- en minpunten van de dienst met je.

De eerste plus is de prijs. Met 25 euro per maand is Klik&Klaar lekker betaalbaar. Heb je al een geselecteerd mobiel abonnement van Odido, dan betaal je slechts 20 euro per maand voor Klik&Klaar. De dienst is maandelijks opzegbaar, waardoor je lekker flexibel bent.

Het bestellen via de Odido-website is eenvoudig en we ontvingen het pakket na twee werkdagen thuis, in ons appartement in Castricum. In de doos vind je een Zyxel 5G-modem en een 5G-simkaart, die je in de router stopt om internet te ontvangen. Het blijft fascinerend hoe je al je apparaten van wifi kunt voorzien dankzij een simkaartje ter grootte van je nagel.

©Rens Blom

Het simkaartje dat je bij de router krijgt.

Installatie

Om Klik&Klaar te installeren, download je de gratis Klik&Klaar-app op je iPhone of Android-smartphone. Die loodst je binnen het beloofde kwartiertje door de installatie heen. De app laat duidelijk zien waar je de router het beste kunt neerzetten. Neem die instructies serieus, want weggestopt in een hoek ontvangt de router geen goed internetsignaal en heb je dus ook weinig aan de dienst. Na de eenvoudige installatie geef je je wifinetwerk een naam en verbind je je apparaten. Vervolgens zijn je smartphone, computer, tablet, smart-tv en andere gadgets online. Je hebt onbeperkt internet op de hoogst mogelijke snelheid, zoals je gewend bent van internet voor thuis.

©Rens Blom

De installatie van Klik&Klaar is eenvoudig.

Ervaringen

Na ruim een maand gebruik zijn we over het algemeen erg tevreden over Odido Klik&Klaar, maar sturen we de router toch terug. Dat ligt niet aan de internetsnelheden. Odido belooft via deze dekkingskaart dat de router op ons adres een snelheid van 300 Mbit/s of meer biedt en dat klopt. In de woonkamer – waar de router voor het raam staat – halen we tussen de 300 en 600 Mbps download en 70 tot 200 Mbps upload. Dat zijn uitstekende snelheden. In andere kamers, verder weg van de router, halen we nog steeds meer dan 100/50 Mbps. Netjes.

Ons probleem met Odido Klik&Klaar is de betrouwbaarheid. Niet alleen viel de router in een maand twee keer uit (om na een herstart weer te functioneren), tijdens flinke regenbuien en een najaarsstorm had de router grote moeite om een stabiel thuisnetwerk te bieden. Dipjes in het wifisignaal verstoorden onze videobelvergaderingen, onderbraken de muziek uit de Sonos-speakers en lieten onze telefoons af en toe automatisch overschakelen naar het mobiele netwerk. Ongemakken die we tijdens slecht weer niet ervaren via een vaste internetverbinding, en ongemakken waar we niet op zitten te wachten in het gure Nederland.

©Rens Blom

De Klik&Klaar-router uit de doos.

Goed om te weten: de router heeft twee 2,5Gbit/s-ethernetpoorten om apparaten bekabeld aan te sluiten. Wij hebben de smart-tv rechtstreeks aangesloten en de andere poort verbonden met een switch. De smart-tv heeft tijdens het kijken van Videoland, YouTube en NPO Plus nooit problemen met zijn internetverbinding gehad, ook niet tijdens slecht weer.  

Wifirepeaters

Voor een volledige test hebben we ook twee wifirepeaters van Odido Klik&Klaar besteld. Die heten Wifipunten, zijn optioneel en kosten 2,50 euro per stuk per maand. Je huurt ze en moet ze als ze niet bevallen of bij het stoppen van Klik&Klaar dus terugsturen.

©Rens Blom

©Rens Blom

De installatie van de Wifipunten.

Onze ervaringen met de kleine repeaters, die je neerzet in de vensterbank of op je bureau, zijn gemengd. Enerzijds verbeteren ze het wifisignaal in ons appartement duidelijk. Op onze werkplek, een vide boven de keuken/woonkamer en net buiten de directe zichtlijn van de router in de woonkamer, haalden we via router een downloadsnelheid van 270 Mbps en een uploadsnelheid van 120 Mbps. Na het installeren van een wifirepeater op de wifi, met bijna een zichtlijn op de router, schoot de downloadsnelheid omhoog naar 425 tot 616 Mbps – op basis van vier tests verspreid over een uur. De uploadsnelheid bedroeg bij deze tests 107 tot 110 Mbps en verbeterde dus niet ten opzichte van de oude situatie.

©Rens Blom

Een snelheidstest na het koppelen van een wifirepeater.

Een Wifipunt-wifirepeater heeft twee 2,5Gbit/s-lanpoorten om apparatuur bekabeld aan te sluiten. Onze computer op de werkplek tikte bekabeld op de repeater vrijwel dezelfde snelheden aan als via de wifi.

©Rens Blom

De wifirepeater is handzaam en daarom op veel plekken neer te zetten.

Opmerkelijk is dat heel wat van onze apparaten in de war raakten van de Wifipunten. Smartphones, laptops en tablets leken soms niet meer te weten met welk wifipunt (router, wifipunt één of wifipunt twee) ze het beste konden verbinden, wat leidde tot verbindingsproblemen. Dat terwijl we de repeaters geïnstalleerd hebben volgens de instructies van deKlik&Klaar-app, die in de weken erna steevast aangaf dat ons wifinetwerk er keurig uitzag. Na het verwijderen van de Wifipunten waren de verbindingsproblemen ook opgelost.

©Rens Blom

Conclusie

Odido Klik&Klaar is kinderlijk eenvoudig te installeren, is – afhankelijk van je locatie – razendsnel en werkt over het algemeen goed. De verbindingsproblemen tijdens slecht weer zijn ons wel tegengevallen. Dit is voor ons reden om te blijven bij de stabielere vaste internetaansluiting in onze woning. Klik&Klaar lijkt ons wel ideaal voor een campingstandplaats, vakantiehuisje of andere plek zonder (betaalbare) vaste internetaansluiting.