Met een slimme luidspreker luister je in de eerste plaats naar muziek. Doordat het apparaat met het (draadloze) thuisnetwerk is verbonden, ontstaan er daarnaast aanvullende mogelijkheden. Zo bedien je de speaker via stemopdrachten en stuur je eventueel ook andere smarthome-apparaten aan. Wie weet kun je zelfs allerlei informatie opvragen, zoals agenda-afspraken en het laatste nieuws. Lees in deze Checklist welke aspecten belangrijk zijn bij de aanschaf van een slimme luidspreker.

Tip 01: Slimme luidspreker

Een slimme luidspreker is een speaker die je met het thuisnetwerk verbindt. In plaats van een reguliere afstandsbediening bedien je het apparaat vervolgens met een smartphone. Kies in Spotify of een andere muziek-app bijvoorbeeld een afspeellijst of album en verbind met de luidspreker. Of luister naar een radio-uitzending, audioboek of podcast. Vanaf je smartphone kun je onder meer pauzeren, nummers overslaan en het volume wijzigen. Om die reden leveren fabrikanten vrijwel nooit een afstandsbediening mee.

Naast de rol van normale speaker kunnen de meeste slimme luidsprekers iets extra’s. Zo hebben veel modellen één of meerdere microfoons. Dit zijn speakers die naar je luisteren. Aan de hand van stemopdrachten sla je bijvoorbeeld een liedje over of zet je het volume een tandje zachter. Als tweede optie bedien je via spraak andere smarthome-apparaten. Dim zo bijvoorbeeld de verlichting of zet de thermostaat een graadje hoger. Er is een heleboel mogelijk!

Speakers met een microfoon ondersteunen soms nog een derde optie, namelijk het opvragen van informatie. Jij stelt een vraag en de slimme luidspreker geeft daarna direct antwoord. Ten slotte is het nuttig om te weten dat veel winkels deze productgroep met allerlei termen aanduiden, zoals slimme speaker, wifi-speaker en smart speaker.

Elke slimme luidspreker kun je (op afstand) met een smartphone bedienen.

Tip 02: Netwerkfunctie

Iedere slimme luidspreker heeft een netwerkfunctie. Bepaal vooraf hoe je het apparaat wilt verbinden. Kleinere modellen ondersteunen doorgaans alleen wifi. Het voordeel daarvan is dat je het apparaat overal kunt neerzetten. Via een app op jouw smartphone verbind je de speaker met het draadloze netwerk. Nagenoeg alle hedendaagse producten ondersteunen zowel de 2,4GHz- als 5GHz-frequentieband. Hiermee vergroot je de kans op een stabiele draadloze verbinding.

Grotere slimme luidsprekers bezitten vaak ook nog een bekabelde netwerkaansluiting. Vergeleken met wifi is zo’n verbinding minder gevoelig voor storingen. Als je een betrouwbaar netwerksignaal belangrijk vindt, is een speaker met een zogeheten ethernetpoort de beste keuze. Deze aansluiting zit meestal aan de achterkant van de behuizing. Vanzelfsprekend is plaatsing in de buurt van een router, switch of powerline-adapter wel een vereiste.

Verwar een slimme luidspreker overigens niet met een bluetooth-speaker! Een bluetooth-speaker kun je namelijk niet via een kabel of wifi met jouw thuisnetwerk verbinden.

De Denon Home 150 ondersteunt wifi, maar heeft aan de achterkant ook een ethernetpoort.

 Tip 03: Muziek afspelen

Je gebruikt een speaker in de eerste plaats om naar een muziekalbum, radiozender of podcast te luisteren. Met je smartphone bepaal je wat je wilt horen. De meeste slimme luidsprekers ondersteunen hiervoor een standaard, namelijk Google Chromecast en/of Apple AirPlay. Bedenk vooraf goed via welke methode je de luidspreker wilt aansturen. Een speaker met AirPlay is eigenlijk alleen interessant voor bezitters van een iPhone of iPad. Chromecast is geschikt voor zo’n beetje alle modellen met Android en iOS.

Spotify Connect is een derde standaard om muziek op een slimme luidspreker af te spelen. Daarmee geeft de Spotify-app jouw speaker de opdracht om een afspeellijst of album van internet op te halen. Controleer in de specificaties met welke protocollen het audioproduct overweg kan. Overigens ontwikkelen de meeste fabrikanten ook een eigen app waarmee je onder meer muziek kunt afspelen. Daarover lees je meer in tip 6.

Tik in de Spotify-app op het luidsprekerpictogram en zie hoe je muziek op de slimme luidspreker kunt afspelen.

Tip 04: Spraakassistent

Veel slimme luidsprekers hebben een microfoon. Deze modellen kun je met jouw stem aansturen. Handig, want dat gaat doorgaans sneller dan bediening vanaf een smartphone. Zeg bijvoorbeeld wat voor muziekgenre of welke afspeellijst je wilt horen. De speaker geeft vervolgens gehoor aan je verzoek. Daarnaast pas je net zo makkelijk het volume aan of skip je ongewenste liedjes.

Stembediening werkt altijd via een spraakassistent. Check daarom goed welke dienst er op de beoogde speaker is geïntegreerd. Google Assistent en Siri (Apple) bieden grofweg dezelfde mogelijkheden. Zeg respectievelijk ‘Hey Google’ of ‘Hey Siri’ en stel een Nederlandse vraag. Dat kan een speciaal verzoeknummer zijn, maar ook het actuele weerbericht. De slimme speaker voert jouw opdracht uit en praat zo nodig terug.

Amazon Alexa is een derde veelvoorkomende spraakassistent. Die bevindt zich bijvoorbeeld op de slimme luidsprekers van Bose en Denon. Helaas verstaat deze dienst geen Nederlands, maar Engels vormt geen probleem. Tot slot ontwikkelde de bekende speakerfabrikant Sonos met Voice Control zijn eigen stemassistent. Die werkt eveneens niet in het Nederlands.

Wil je niet dat Google met je meeluistert? Bij sommige luidsprekers kun je de microfoon met een schakelaar (tijdelijk) uitzetten.

Tip 05: Smarthome

Een audioproduct met spraakbediening heeft voor jouw smarthome veel meerwaarde. Een goed voorbeeld hiervan is een speaker met volledige Google Assistent-integratie. Talloze smarthome-apparaten kunnen namelijk eveneens met Googles slimme ecosysteem overweg. Je herkent geschikte producten meestal aan het Works with Google Home-label. Al die apparaten kun je vervolgens met je stem bedienen. Wijzig bijvoorbeeld de kleur van de verlichting en draai op afstand de radiatorkraan open. Verder doe je via spraakcommando’s onder meer de voordeur op slot, sluit je de gordijnen en (de)activeer je het huisalarm. De mogelijkheden op dit gebied zijn haast eindeloos!

Als alternatief bestaat er met Apple Home(Kit) nog een veelgebruikt ecosysteem voor smarthome-producten. Ondersteunt jouw slimme luidspreker Siri, dan kun je via die stembediening allerlei geschikte apparaten aansturen. Ten opzichte van Google Assistent is het aanbod wel iets kleiner. Je herkent dergelijke producten aan het Works with Apple Home(Kit)-label. Overigens ondersteunen veel smarthome-spullen beide ecosystemen. Ben je van plan om een slim huis in te richten? Kies dan vooraf voor één platform en zoek daarbij de juiste accessoires.

Dit slimme deurslot van Nuki kun je in een Google Home- of Apple Home(Kit)-ecosysteem integreren.

Tip 06: App-functies

De meeste fabrikanten beschikken over een eigen app. Die installeer je op een smartphone of tablet, waarna je toegang hebt tot allerlei instellingen. Zo kun je aan de hand van een equalizer vaak het geluid finetunen. Voeg bijvoorbeeld wat extra bas toe of leg juist meer nadruk op de hoge tonen. Verder hebben veel apps koppelingen naar bekende muziekdiensten, zodat je eenvoudig albums en afspeellijsten kunt streamen.

Meestal is er ook een functie om meerdere slimme luidsprekers in hetzelfde thuisnetwerk aan te melden. Je koppelt aan elke speaker een ruimte, bijvoorbeeld aan de keuken, woonkamer en garage. Bepaal vervolgens met de app in welke kamers je dezelfde muziek wilt horen. Voor deze zogeheten multiroom-functie heb je over het algemeen wel producten van dezelfde fabrikant nodig. Wil je weten wat een app van een slimme luidspreker allemaal kan? Zoek deze toepassing dan eerst op in de App Store of Play Store en lees de omschrijving.

Voor multiroom-doeleinden worden sommige slimme luidsprekers ook als duopack verkocht, zoals deze Sonos One SL.

Tip 07: Netvoeding of accu

Het merendeel van de slimme luidsprekers werkt op basis van netvoeding. De kabel is hooguit een meter of twee lang. Hierdoor ben je genoodzaakt om het apparaat altijd in de buurt van een stopcontact of stekkerdoos neer te zetten. Maar er bestaan ook wifi-speakers met een accu. In combinatie met hun handzame behuizing kun je die eenvoudig verplaatsen. Onder meer merken als Sonos, Bose, JBL, Philips en Harman Kardon ontwikkelen geschikte producten.

Wil je een wifi-speaker met een accu kopen? Bedenk vooraf hoelang je hem ongeveer zonder netvoeding wilt kunnen gebruiken. Voor urenlange luistersessies is een behoorlijke mobiele speeltijd geen overbodige luxe. De fabrikant vermeldt meestal in de specificaties hoelang een volledige batterijlading meegaat. Neem deze informatie met een korreltje zout. De werkelijke accuduur is in de praktijk veelal korter, omdat audiomerken de speeltijd op een laag volumeniveau meten. Je kunt waarschijnlijk in de app of via indicatielampjes de resterende accucapaciteit aflezen.

Vanwege de geïntegreerde accu en het handvat kun je de Harman Kardon Citation 200 overal neerzetten.

Tip 08: Bluetooth

Zoals je al eerder hebt kunnen lezen (in tip 2), valt een slimme luidspreker niet in de categorie bluetooth-speakers. Toch zijn er een heleboel modellen die deze draadloze techniek wel ondersteunen. Hierdoor zijn beide productgroepen erg aan elkaar verwant. Bluetooth realiseert tussen een smartphone en speaker een rechtstreekse draadloze verbinding. En veel slimme luidsprekers gebruiken dit protocol voor de eerste configuratie. Daarnaast is het nuttig op plekken zonder wifi-dekking, zoals op een camping of in de tuin. Je kunt dan namelijk alsnog muziek streamen. Nog een handige optie is dat gasten hun toestel gemakkelijk met de speaker kunnen verbinden. Je hoeft dan tenslotte geen wifi-wachtwoorden te delen.

Houd wel rekening met het beperkte bereik van ongeveer tien meter. Loop je met de smartphone te ver van de speaker, dan valt de verbinding weg. Bij gebruik van wifi heb je geen last van dit euvel. Tot slot kun je via bluetooth geen smarthome-apparaten aansturen.

De Bose Portable Home heeft onder de motorkap een wifi- én bluetooth-adapter.

Tip 09: Behuizing

Zeker wanneer het apparaat pontificaal in de woonkamer staat opgesteld, is het design een belangrijke factor. Het oog wil tenslotte ook wat. In tegenstelling tot bluetooth-speakers zijn slimme luidsprekers niet in allerlei exotische kleuren te koop. Fabrikanten kiezen veelal voor een ietwat sobere vormgeving met een ingetogen kleurstelling, zoals zwart, grijs of zilver. Vergeet ook niet het ontwerp in je keuze mee te nemen. Zo kun je speakers staand, liggend of op beide manieren neerzetten.

Slimme luidsprekers zijn in grote en kleine formaten te koop. Staat de speaker altijd op één plek en is er voldoende ruimte? Hoe groter de behuizing, hoe beter over het algemeen de audiokwaliteit. Een ruime klankkast produceert vanwege natuurkundige wetten nu eenmaal een levendiger geluid. Bovendien kan een grote speaker vaak ook nog eens harder geluid afspelen. Houd wel rekening met een hoger prijskaartje.

Wie geregeld op verschillende plekken luistert, kan een compacte slimme luidspreker overwegen. Modellen met een accu zet je overal neer. Voor buitengebruik bestaan er ook audioproducten met een stof- en waterbestendige behuizing. Kijk in dat geval naar de IP-codering. Een hoge waarde heeft de voorkeur, want het apparaat verdraagt dan beter invloeden van buitenaf, zoals vocht en zand.

De stevige behuizing van de Sonos Move 2 is (deels) beschermd tegen vallen en water.

Tip 10: Aantal audiodrivers

Vind je de geluidskwaliteit belangrijk? Let dan beslist op het aantal audiodrivers. Deze minispeakers zie je meestal niet, omdat ze achter een rooster of (luidspreker)doek verscholen liggen. Ook hierbij speelt het formaat van de behuizing een sleutelrol. Kleine speakers bevatten doorgaans maar één audiodriver. Dat betekent dat zowel hoge als lage tonen uit één enkele minispeaker komen. Dat gaat ten koste van het frequentiebereik en hierdoor klinkt de muziek vlak of blikkerig.

Voor een dynamischer geluid is de aanwezigheid van minimaal twee audiodrivers een must. Hierbij produceert een zogeheten tweeter de hoge tonen, zoals zanglijnen en gitaarpartijen. Daarnaast zorgt een woofer voor de lage tonen. Sommige luxe modellen hebben ook nog een middentoner. Zoals de naam al prijsgeeft, is die verantwoordelijk voor het middengebied. Het resultaat is een gebalanceerd geluid waarin het laag, midden en hoog goed vertegenwoordigd zijn.

Met maar liefst zes actieve audiodrivers is de Denon Home 350 een krachtige slimme speaker. 

Kooptips

Lijkt een slimme luidspreker je wel wat? Wellicht is dan een van onderstaande kooptips iets voor jou!

Google Nest Mini

De breed verkrijgbare Google Nest Mini is een slimme speaker met een gunstige prijs. Overigens rekenen diverse webshops een lager bedrag dan de vermelde adviesprijs. Dankzij de kleine omvang kun je dit apparaatje vrijwel overal kwijt, bijvoorbeeld op een plank of in een kast. De ronde behuizing heeft een diameter van nog geen tien centimeter. Het geluid komt uit een enkele driver, dus verwacht op audiogebied geen wonderen. Voor achtergrondmuziek voldoet het prima. Er is volledige Google Assistent-ondersteuning ingebakken. Dat gaat verder dan alleen muziek met je stem bedienen. Zo geeft deze speaker antwoord op allerlei vragen. Daarnaast kun je ook een geschikte lamp, thermostaat, smart-tv of ander smarthome-apparaat ermee aansturen. Het product is in een lichte en donkere kleurstelling verkrijgbaar.

Sonos Roam

Wil je een slimme speaker op verschillende plekken gebruiken, dan is de compacte Sonos Roam het overwegen waard. Onder de motorkap bevindt zich namelijk een accu met een speeltijd tot tien uur. Je verbindt het apparaat met wifi, waarna je de speaker met behulp van jouw smartphone of je stem aanstuurt. Vanwege de stof- en waterbestendige behuizing kun je hem ook buitenshuis gebruiken. Koppel in dat geval een smartphone via bluetooth. Een tweeter en woofer zijn achter het speakerdoek verantwoordelijk voor de audioweergave. Handig is dat je in de Sonos-app naar eigen smaak de geluidsinstellingen wijzigt, zoals de intensiteit van de hoge en lage tonen. De Roam is in verschillende (exotische) kleuren te koop.

JBL Authentics 500

Zoek je een wifi-speaker met een vol geluid? De recent verschenen JBL Authentics 500 bevat drie tweeters en evenzoveel woofers. Voor een flinke portie bas is er bovendien een neerwaartse subwoofer ingebouwd. Het totale uitgangsvermogen bedraagt 270 watt. Je past via de draaiknoppen aan de bovenzijde het hoog (treble) en laag aan. Anders dan het authentieke retrodesign doet vermoeden, ondersteunt dit audioproduct diverse moderne snufjes. Zo kun je verbinden via wifi of de ethernetpoort aan de achterzijde om deze slimme speaker aan het thuisnetwerk te koppelen. Je start vervolgens via AirPlay, Chromecast of Spotify Connect een muziekstream. Tot slot ondersteunt de Authentics 500 Google Assistent.

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.