Wil je slimme apparaten in huis bedienen met je stem, zonder de cloud te gebruiken? Dit kan met Home Assistant. Er zijn een paar add-ons nodig en een apparaat om gesproken opdrachten mee te geven. In dit artikel gaan we dit opzetten en configureren.

Sommige mensen worden enthousiast van slimme assistenten, anderen zien vooral bezwaren. Je geeft immers veel prijs aan partijen als Google, Amazon en Apple. Bijvoorbeeld via slimme luidsprekers – ‘afluisterapparaten’ zoals sceptici ze graag noemen. Gelukkig kun je prima alles lokaal houden. Home Assistant, de bekende software voor thuisautomatisering, gaf op dat vlak al vaak het goede voorbeeld.

Zonder tussenkomst van de cloud kun je je slimme huis bedienen, voor zover de fabrikant ook meewerkt natuurlijk. Het afgelopen jaar hebben de ontwikkelaars zich ingezet voor lokale stembediening. Dit is inmiddels beschikbaar, in meer dan vijftig talen. Langzaam wordt het steeds beter.

In dit artikel leggen we uit hoe je hiermee kunt starten. We beginnen met geschreven opdrachten, gevolgd door gesproken opdrachten. Voor spraakopdrachten gaan we met de Atom Echo aan de slag, een slimme luidspreker in dobbelsteenformaat.

©LukasPuchrik

Een slimme speaker van bijvoorbeeld Google is handig, maar je informatie wordt wel gedeeld met een clouddienst.

1 Geschreven opdrachten

We beginnen met geschreven opdrachten. Hoewel niet heel spannend, is het een logische eerste stap. De assistent kun je oproepen via een icoontje rechtsboven in de beheeromgeving, onder Overzicht. Via het toetsenbord geef je opdrachten. Standaard is de taal op Engels ingesteld, maar we gaan dit veranderen naar Nederlands.

Ga hiervoor naar Instellingen / Spraakassistenten. Je kunt meerdere spraakassistenten maken, die verschillende talen spreken. Hier kiezen we ervoor om één Nederlandstalige assistent te activeren, die vanaf paragraaf 4 gaan configureren.

Klik op de assistent. Zorg dat onder het kopje Configuratie de taal op Nederlands staat. De instelling bij Gespreksagent wordt automatisch aangepast. De andere instellingen kun je nog ongemoeid laten, die komen verderop aan bod. Klik op Bijwerken om de veranderingen op te slaan.

We stellen de assistent in op de Nederlandse taal.

2 Naamgeving apparaten

Je kunt nu in het Nederlands vragen om bijvoorbeeld een apparaat aan of uit te zetten. De kans bestaat dat de assistent het apparaat niet kent, je moet namelijk precies de juiste naam gebruiken. Daarom gaan we extra namen toevoegen: zoek daarvoor het te bedienen apparaat op, bijvoorbeeld een koffiemachine. Open de instellingen voor het apparaat en kies Spraakassistenten. Zorg dat er een vinkje bij Ontsluiten staat. Dat is in principe standaard het geval.

Je kunt nu een voor een zogenoemde aliassen toevoegen, zoals koffie en koffiemachine. De assistent weet dan dat je met die woorden dat specifieke apparaat bedoeld. Het streven is om gesproken opdrachten te kunnen gebruiken. De hier toegevoegde aliassen zullen ook bij spraakopdrachten worden gebruikt.

We zorgen dat een apparaat onder meerdere namen beschikbaar is.

3 Pipelines

Voor stembediening zijn uiteraard een microfoon en luidspreker nodig. Hiervoor zijn diverse opties. Wij kiezen in dit artikel voor de Atom Echo. Home Assistant zal via spraak-naar-tekst de gesproken opdrachten om moeten zetten. En om een gesproken reactie terug te kunnen geven, is daarnaast tekst-naar-spraak nodig. De zogenoemde pipelines zijn verantwoordelijk voor deze omzettingen. Omdat we ons hier op lokale stembediening richten, zonder de noodzaak voor clouddiensten, moeten we hier wat software voor installeren.

Dat is eenvoudig dankzij de hiervoor beschikbare add-ons. Het gaat om Piper voor tekst-naar-spraak en Whisper voor spraak-naar-tekst. Over Whisper hebben we het in eerder gehad. Daarin gebruikten we het om transcripties te maken van audio en video. In Home Assistant wordt een snellere fork genaamd faster-whisper gebruikt. Die is tot vier keer sneller bij dezelfde nauwkeurigheid, terwijl minder geheugen nodig is.

We gaan enkele add-ons installeren voor het gebruiken van de lokale assistent.

4 Piper add-on installeren

Als eerste installeren we de add-on genaamd Piper voor de tekst-naar-spraak-omzetting. Ga hiervoor naar Instellingen / Add-ons en klik op Add-on winkel. Je vindt Piper onder het kopje Official add-ons. Klik er op, kies Installeer en open dan het tabblad Configuratie. Bij Voice kies je een taal en de gewenste kwaliteit. Voor de kwaliteit heb je de opties low, medium en high.

Het kan een uitdaging zijn om een goede optie te vinden voor de Nederlandse taal. Hier kiezen we als voorbeeld voor nl-rdh-medium. Je kunt ook altijd een van de andere modellen proberen voor een andere uitspraak. Klik op Opslaan om de wijzigingen te bewaren.

Ga dan naar het tabblad Informatie, zet een vinkje bij Watchdog en klik op Starten. Je kunt de integratie nu toevoegen aan Home Assistant. Onder Instellingen / Apparaten & diensten zie je dat de integratie voor Piper al is gevonden. Klik op Configureren en dan Verzenden om deze toe te voegen.

We installeren Piper en stellen de gewenste opties in.

5 Piper uitproberen

Je kunt de integratie eenvoudig uitproberen via Ontwikkelhulpmiddelen / Services. Zoek bij Service naar Text-to-speech (TTS): Spreek. Klik achter Doelen op Entiteit kiezen en kies piper. Achter Mediaspeler entiteit kies je een mediaspeler waarop het bericht moet worden afgespeeld. Achter Bericht voer je een tekstbericht in.

Klik op Service aanroepen om de omzetting uit te proberen. Als het goed is, wordt het tekstbericht nu netjes uitgesproken op de luidspreker. Vergelijk het resultaat eventueel met Google door bij Entiteit kiezen voor Google te kiezen. Zet een vinkje bij Taal en voer nl in als taal. Zie je die optie voor Google niet? Voeg dan de integratie Google / Google Translate text-to-speech toe.

Via de ontwikkelhulpmiddelen kun je lokale tekst-naar-spraak uitproberen.

6 Tekst naar spraak instellen

We kunnen nu ook de instellingen voor onze assistent aanpassen. Ga daarvoor naar Instellingen / Spraakassistenten en selecteer je assistent. Bij Tekst-naar-spraak kun je Piper met de gewenste taal en stem kiezen. We gaan hier uit van de stem nl-rdh-medium. Selecteer in dit geval bij Taal de optie nl_BE. Bij Stem kies je vervolgens rdh (medium).

Kies Stem proberen om het resultaat te beluisteren. Bij onverstaanbaar gebrabbel is het nodig de instellingen te wijzigen of een andere stem te proberen. Klik op Bijwerken als je tevreden bent.

We stellen Piper in voor tekst-naar-spraak met de gewenste taal en opties.

7 Whisper installeren

Je kunt nu de spraak-naar-tekst-add-on genaamd Whisper installeren. Ga hiervoor terug naar de add-on-winkel, klik onder Official add-ons op Whisper en kies Installeer. Ga dan naar het tabblad Configuratie. Selecteer bij Language de gewenste taal, in dit voorbeeld nl voor Nederlands. Bij Model kun je een model kiezen dat past bij de hardware die je gebruikt. De standaardoptie tiny-int8 is geoptimaliseerd voor een Raspberry Pi 4.

Een groter model is nauwkeuriger, maar vraagt ook meer van de gebruikte hardware. We raden aan hier wat mee te experimenteren. Op wat betere hardware kiezen we veelal small-int8.

Kies Opslaan als je klaar bent met het aanpassen van de configuratie. Ga dan terug naar het tabblad Informatie, klik op Watchdog / Starten. Voeg daarna ook de integratie voor Whisper toe onder Instellingen / Apparaten & diensten. Open ook weer de instellingen voor de assistent onder Instellingen / Spraakassistenten. Kies onder het kopje Spraak-naar-tekst voor faster-whisper met de taal Nederlands. Bewaar de aanpassingen met Bijwerken.

Bij de configuratie van Whisper is vooral het model belangrijk.

8 Wekwoord instellen

Je kunt een wekwoord (wake word in het Engels) gebruiken om de assistent op te roepen (zie ook het kader ‘Wekwoord gebruiken voor je assistent’). De herkenning van wekwoorden wordt meestal aan Home Assistant overgelaten. Hiervoor wordt de add-on open WakeWord gebruikt. Installeer deze via de add-on-winkel. Start daarna de add-on en voeg de integratie toe onder Instellingen / Apparaten & diensten.

Open daarna de instellingen van de assistent. Onder het kopje Wekwoord kies je bij Wekwoord engine de optie openwakeword met het gewenste wekwoord. We beginnen met ok nabu.

Je zou ook een eigen wekwoord kunnen maken via deze instructies. Daarnaast kun je door de community gemaakte wekwoorden downloaden.

Dankzij openWakeWord kun je de assistent oproepen met een commando.

©Diego - stock.adobe.com

Net als bij slimme luidsprekers kun je een wekwoord gebruiken.

9 Verbinding maken

We gaan nu de vereiste software op de M5Stack Atom Echo installeren. In onze opstelling zal de Atom Echo gebruikmaken van ESPHome. Het installatieproces is flink vereenvoudigd. Hierbij moet je een gewone pc of laptop gebruiken, niet je smartphone of tablet. Ga in je browser naar de Atom Echo-tutorial van Home Assistant. Gebruik hierbij een Chromium-browser, zoals Google Chrome of Microsoft Edge.

Klik op die pagina op de blauwe knop Connect. Sluit de Atom Echo aan op je pc. In het pop-upvenster kun je nu Atom Echo selecteren, kies dan Verbinding maken. Zie je geen apparaat staan? Sluit dan het venster. Je ziet nu direct enkele verwijzingen naar relevante drivers, waaronder de CH342-driver die nodig is voor de Atom Echo. Download en installeer deze drivers. Klik daarna op Try Again.

Via het pop-upvenster kun je verbinding maken en software installeren.

10 Software installeren

Zodra er verbinding is gemaakt kun je via hetzelfde pop-upvenster de software installeren. Kies daarvoor Install Voice Assistant gevolgd door Install. Mislukt de installatie? Probeer het dan opnieuw, maar houd de resetknop ingedrukt terwijl je op Install klikt. Let op: dat is de knop aan de zijkant, niet de hoofdknop aan de bovenkant bij de luidspreker.

Is de installatie klaar, kies dan Next. Je kunt nu het wifi-netwerk kiezen dat de Atom Echo moet gaan gebruiken en het bijbehorende wachtwoord invoeren. Vul dit in en klik op Connect. Nadat je de wifi hebt ingesteld, wordt er geprobeerd om verbinding te maken. Daarna verschijnt als het goed is de melding dat de Atom Echo is verbonden met Home Assistant.

Na de installatie kun je het wifi-netwerk voor de Atom Echo instellen.

11 Toevoegen aan Home Assistant

Met de link Add to Home Assistant kun je de Atom Echo aan Home Assistant toevoegen. Of je doet dit handmatig: ga hiervoor naar Instellingen / Apparaten & diensten. Je ziet je apparaat wellicht al in het overzicht staan. Klik in dat geval op Configureren en Verzenden.

Zie je de Atom Echo niet? Kies dan Integratie toevoegen en zoek de Atom Echo op onder ESPHome. Als je daarna de integratie opzoekt, zie je wat extra opties. Zo is er een sensor die aangeeft of de Atom Echo bezig is met het verwerken van een spraakopdracht, omdat het bijvoorbeeld je wekwoord heeft opgevangen.

Je wekwoord is standaard actief. Dat zie je aan het vinkje bij Use wake word. Zet je dit uit, dan moet je de hoofdknop indrukken voordat je een opdracht inspreekt. Heb je meerdere spraakassistenten? Dan kun je bij Assistentie-pipeline kiezen welke assistent de Atom Echo moet raadplegen.

De integratie biedt nog wat extra opties die je kunt instellen.

12 Persoonlijke zinnen

Wat de assistent nog een stuk krachtiger maakt, is dat je persoonlijke zinnen kunt gebruiken om een automatisering te starten. Hiervoor maak je een nieuwe automatisering. Kies dan als trigger de optie Zin. Je kunt nu de tekst invullen die als trigger moet dienen. Vervolgens kies je eventuele voorwaarden en acties.

Je kunt ook wildcards in de zin opnemen. Die wildcards kun je dan als variabele gebruiken in je automatisering. Het is raadzaam om de assistent ook een reactie te laten geven. Daarvoor kun je een actie toevoegen. Deze vind je onder Andere acties / Gespreksreactie instellen.

Je kunt een automatisering maken met als trigger een specifieke zin.

Voordat je een nieuwe oven, koelkast of vaatwasser aanschaft, is één ding belangrijk: de juiste maten weten. Een paar millimeter kan het verschil maken tussen een strakke keuken of een dure miskoop. Hoe meet je de nis precies op? Hoeveel ventilatieruimte is nodig? En waar moet je rekening mee houden bij aansluitingen?

Ook interessant: Een inbouwkoelkast kopen: waar moet je op letten?

Bij het kiezen van inbouwapparatuur voor je keuken is precisie alles. Een afwijking van slechts een paar centimeter kan ervoor zorgen dat je nieuwe koelkast, oven, of vaatwasser onmogelijk in de daarvoor bestemde ruimte past. Of het nu gaat om een inbouwkoelkast, een espressomachine of een diepe oven: een haastig genomen maat is zelden een goed idee. Laten we daarom stap voor stap kijken hoe je dit voorkomt, zodat je straks geen verrassingen tegenkomt tijdens de installatie.

Algemene meetprincipes 

Voordat je begint met meten, is het slim om een paar basisregels aan te houden. Gebruik een precieze rolmaat en een digitale schuifmaat voor de beste resultaten. Meet niet alleen de buitenkant van je keukenkasten, maar focus op de binnenafmetingen van de nis: breedte, hoogte en diepte. Houd daarnaast rekening met de benodigde ventilatieruimte, meestal 2 tot 5 centimeter aan de achter- en zijkanten. Check ook waar stopcontacten, wateraansluitingen en doorvoeren voor kabels zitten. Deze details zijn minstens zo belangrijk als de afmetingen zelf.

©Andrey Sinenkiy

Hier let je op bij een:

Inbouwkoelkast of -vriezer 

Bij koelkasten en vriezers is de nishoogte een cruciale maat, die per model sterk kan verschillen. Veelvoorkomende hoogtes zijn 88, 140 en 178 centimeter, maar er zijn uitzonderingen. Let ook goed op het deursysteem: een sleepdeurmechanisme heeft doorgaans 1 tot 2 centimeter extra ruimte in de breedte nodig. Voor de diepte geldt dat 55 centimeter meestal volstaat, al kan dat oplopen tot 60 centimeter bij modellen met een ventilator aan de achterzijde.

Inbouwoven en -magnetron 

Hoewel deze toestellen op het eerste gezicht standaard lijken, kunnen de afmetingen verschillen. De nisbreedte is meestal 56 centimeter, terwijl de voorzijde van het toestel vaak 59,5 centimeter breed is. Dit zorgt ervoor dat het front mooi aansluit op de keukenkast. De hoogte is een belangrijk aandachtspunt: compacte ovens beginnen bij 45 centimeter, terwijl standaardmodellen 60 centimeter nodig hebben. Bij magnetrons is het slim om rekening te houden met bedieningspanelen die kunnen uitsteken en extra ruimte bovenin vragen.

Inbouwvaatwasser 

Bij vaatwassers draait het vooral om de hoogte. Die varieert tussen 81,5 en 87 centimeter, maar dankzij verstelbare poten heb je hier wel wat 'bewegingsruimte'. Minstens zo belangrijk is de plinthoogte: meet van de vloer tot de onderkant van de kast en niet alleen de zichtbare plint. Vergeet ook de waterslang niet—reken op zo'n 5 centimeter extra diepte om voldoende ruimte te houden voor de aansluiting.

Inbouw-espressomachine 

Espressomachines zijn compact, maar nauwkeurig meten blijft belangrijk. De standaardbreedte ligt meestal rond de 56 centimeter, maar de diepte kan variëren. Afhankelijk van het model neemt het waterreservoir aan de achterkant 40 tot 55 centimeter in beslag. Let ook op de kleppen: bij een machine die naar voren opent, is extra ruimte nodig om koffiebonen of cups eenvoudig te vervangen.

©Cristina Villar Martin | Ladanifer

Voorkom deze veelgemaakte fouten 

Een veelvoorkomend probleem is dat apparatuur nét niet past, ondanks zorgvuldig meten. Dit komt vaak doordat ventilatieruimte of aansluitingen over het hoofd worden gezien. Een handige tip: plak een stuk tape op de vloer op de plek waar de achterkant van het toestel komt en markeer daarop de positie van stekkers en leidingen. Controleer ook of de nis waterpas is, vooral bij koelkasten met schuiflades. Een scheve ondergrond kan voor problemen zorgen, dus stel de keukenkast indien nodig bij voordat je gaat installeren.

Bij renovaties spelen vaak afwijkende maten een rol. Oudere keukens kunnen dikkere kastwanden of ongewone nisdieptes hebben. Meet daarom niet alleen de huidige situatie, maar vergelijk deze met de afmetingen van het nieuwe toestel. Twijfel je? Overweeg dan advies van een keukenexpert, zeker bij complexe combinaties zoals een oven met een ingebouwde magnetron.

En dit moet je echt altijd als laatste doen...

Het klinkt als een open deur, maar het blijft de beste garantie op succes: meet alles minimaal twee keer. Schrijf de maten op en leg ze naast de technische specificaties van het apparaat. Let daarbij op details als verstelbare poten, een uitklapbaar bedieningspaneel of deuruitsparing. Zo voorkom je dat je keukenproject verandert in een puzzel met ontbrekende stukken. Want uiteindelijk draait het erom dat alles naadloos samenvalt – letterlijk én figuurlijk.

Het heeft even geduurd, maar de winter is eindelijk (zo goed als) voorbij. De zomertijd is ingegaan, 's morgens vroeg hoor je de vogels weer en de zon zien we ook steeds vaker. Tijd dus om lekker veel buiten te zijn om je tuin helemaal zomerklaar te maken. Dit zijn de tuinklusjes die je in april allemaal kunt doen.

📆Handig: onze tuinkluskalender voor heel het jaar rond

Planten afharden

Planten die je in de afgelopen maanden binnen hebt gehouden, kun je nu langzaam laten wennen aan de lagere buitentemperaturen. Begin in de tweede helft van april door ze overdag buiten te zetten en 's avonds weer naar binnen te halen, bijvoorbeeld in de schuur of garage. Hoewel de lente begonnen is, kunnen de nachten nog koud zijn, zeker omdat de IJsheiligen nog niet voorbij zijn. Sommige nachten kan het zelfs nog vriezen. Geef kuipplanten een meststof met langdurige werking, zodat ze voldoende voeding hebben voor de komende maanden. Bescherm eenjarige planten, jonge gewassen en bloesembomen tegen nachtvorst met een vliesdoek.

Rozen, bodembedekkers en zomerbollen planten

Heb je nog geen rozen of heesters geplant? Dan is dit het moment om dat alsnog te doen, zodat ze deze zomer in volle bloei staan. Is het lekker weer in april? Op zonnige dagen kun je ook heiligenbloem of lavendel in de grond zetten. Zorg er wel voor dat je eerst onkruid verwijdert en de bodem losmaakt.

Wil je borderplanten aanplanten? Begin dan met bodembedekkers. Dit is bovendien een ideaal moment om de beplanting een voedingsboost te geven met mest. Heb je in maart eenjarige, tweejarige of vaste planten binnen gezaaid? Dan kun je ze nu voorzichtig verpotten. Nog niet gezaaid? Dat kan nog steeds.

Vanaf half april is het ook een goed moment om zomerbollen te planten. Denk aan lelies, dahlia's, siergember, canna's en gladiolen. Bloembollen die meerdere jaren in de grond blijven, geef je extra voeding met organische mest en een laagje compost. Wil je direct meer kleur in de tuin? Zet dan bakken en potten vol met bloeiende planten. Die zijn nu volop verkrijgbaar bij tuincentra.

©Alexander Raths

Heggen en klimplanten

Haal de heggenschaar maar tevoorschijn, want dit is het moment om hagen zoals taxus, conifeer, liguster en leylandii te snoeien. Zo houd je ze in vorm en voorkom je dat ze te breed uitgroeien. Geef de hagen meteen een speciale haagmeststof en leg een laag bodembedekking, houtsnippers of mulch rondom de wortels. Dit helpt de grond vocht vast te houden in de zomer en verbetert de bodemstructuur. Bovendien remt het de groei van onkruid.

Dunne en dode takken in heesters kun je nu ook verwijderen. De hoofdtakken mag je flink terugsnoeien om de struik voller te laten groeien. Dit geldt ook voor winterjasmijn en forsythia, die na de bloei een snoeibeurt kunnen gebruiken. Winterbloeiende heide knip je eenvoudig terug met een heggenschaar. Vergeet niet om klimplanten, zoals clematis, goed vast te zetten. Het kan deze maand namelijk nog flink waaien.

Meeldauw voorkomen en bestrijden

Meeldauw is een plantenziekte die wordt veroorzaakt door een schimmel. Vooral bij warm en droog weer, in combinatie met vochtige nachten door dauw, kan deze ziekte zich snel verspreiden. De schimmel laat een wit, poederachtig laagje achter op de bladeren. Dit is niet alleen lelijk, maar ook schadelijk. De schimmel dringt diep door in het plantenweefsel en onttrekt voedingsstoffen, waardoor de plant minder goed groeit. Rozen, ridderspoor, kamperfoelie, begonia's, aardbeien, tomaten, komkommers, courgette en druiven zijn extra gevoelig voor meeldauw.

Om meeldauw te voorkomen is het belangrijk om bij droog weer extra water te geven en ervoor te zorgen dat er voldoende ruimte tussen de planten blijft. Aangetaste bladeren kun je het beste meteen wegknippen en in de vuilnisbak gooien, zodat de schimmel zich niet verder verspreidt. Gooi ze niet op de composthoop! Daarnaast is het verstandig om meeldauwgevoelige planten niet te plaatsen op plekken waar eerder meeldauw heeft gezeten. Mocht een plant toch helemaal onder deze schimmel zitten, dan is een bestrijdingsmiddel de beste oplossing.

©cocci65

Het gazon: maaien, bijzaaien en bemesten

Controleer of het gazon zieke of kale plekken heeft. Wil je die direct aanpakken? Steek de aangetaste plek dan in een vierkante vorm uit en leg er een nieuw, op maat gesneden grasmat in. Opnieuw inzaaien is natuurlijk ook een optie. Vanaf nu kun je het gras weer maandelijks maaien. Lang gras langs de randen werk je bij met een grastrimmer of kantenknipper, zodat het gazon er weer strak uitziet.

Bemesting is belangrijk voor een gezond gazon. Dit doe je in de periode van maart tot en met september minstens drie keer. Heb je in maart nog niet bemest? Dan is het nu de hoogste tijd. Sluit daarnaast de buitenkraan weer aan, zodat de sproeiers in de tuin klaar zijn voor gebruik.

Lees ook: Grasmaaien: fluitje van een cent met deze tips