ID.nl logo
☀️ Verhuizen naar een huis mét zonnepanelen? Hier moet je op letten
© Halfpoint
Energie

☀️ Verhuizen naar een huis mét zonnepanelen? Hier moet je op letten

Wek je nu nog geen zonne-energie op, maar verhuis je (binnenkort) naar een huis waar al zonnepanelen op het dak liggen? Mooi, want dat levert je een lagere energierekening op! In dit artikel vertellen we je precies waar je op moet letten als je verhuist naar een woning met zonnepanelen.

In dit artikel vertellen we je:

  • Waar je op moeten letten bij de overdracht van zonnepanelen
  • Of je moet overstappen van energieleverancier
  • Of je een toeslag moet betalen als zonnepanelen-eigenaar
  • Hoe het zit met de verzekering
  • In hoeverre je de zonnepanelen moet onderhouden
  • Of je al aan het vervangen van de panelen moet denken
  • Ook interessant: we beantwoorden deze handige algemene vragen over zonnepanelen!

Als je verhuist naar een huis met zonnepanelen, zijn er verschillende dingen om rekening mee te houden. Dat is vooral zo als je hiervoor nog geen zonnepanelen had. 

Ben je van plan om een woning te kopen waarbij de huidige eigenaar de zonnepanelen huurt? Mogelijk vraagt de verkoper je dan om het huurcontract van de zonnepanelen over te nemen bij de aankoop van het huis. Voortijdig opzeggen is (voor de huidige eigenaren) namelijk vaak erg duur. Koper en verkoper kunnen overeenkomen dat het huurcontract van de zonnepanelen wordt overgenomen door de nieuwe eigenaar. Het is ook mogelijk dat het contract wordt beëindigd en de verkoper de eventuele kosten hiervoor op zich neemt. De verkoper van de woning kan er overigens ook voor kiezen de zonnepanelen mee te verhuizen naar zijn nieuwe woning.

We vertellen je alles wat je moet weten over het huren van zonnepanelen.

❗ Verhuis je naar een huurwoning? Lees dit dan eerst: Verhuis je naar een huurwoning en heeft de verhuurder zonnepanelen op het dak gelegd? Dan zijn niet alle tips in dit artikel voor jou van toepassing. Omdat de zonnepanelen het eigendom zijn van de verhuurder, heb je er vaak weinig omkijken naar. Wel kan het voordelig zijn om over te stappen van energieleverancier, bijvoorbeeld als een andere aanbieder een hogere terugleververgoeding biedt.

In de rest van het artikel bespreken we waar je op moet letten als je verhuist naar een koopwoning waarbij de zonnepanelen in eigendom zijn van de woningeigenaar.

©Alessandro Terranova

Overdragen van de zonnepanelen: hier houd je rekening mee

Heb je een huis gekocht waar al zonnepanelen geïnstalleerd zijn? Het is dan slim om dit door te geven aan de fabrikant of leverancier van het systeem. Soms moet de huidige eigenaar de wijziging doorgeven. Door de overdracht krijg je als nieuwe eigenaar toegang tot de eventueel bijgeleverde app en monitoringssoftware. Ook de garantie wordt dan vaak overgedragen. Mogelijk biedt de fabrikant van de panelen een persoonsgebonden garantie, waardoor je enkel aanspraak kunt maken op de garantie als de zonnepanelen op jouw naam staan. Soms brengt de fabrikant kosten in rekening voor de eigendomsoverdracht van de zonnepanelen. Dit bedrag ligt doorgaans rond de 150 euro.

Het is slim om in de koopakte op te nemen wie de eventuele overdrachtskosten bij de zonnepanelen en gerelateerde zaken voor zijn rekening neemt, de koper of de verkoper. Zo kan daar op een later moment geen onduidelijkheid meer over ontstaan.

Zodra je weet wanneer de verhuizing plaatsvindt, is het belangrijk om dit te melden bij de netbeheerder die in je regio actief is. Denk bijvoorbeeld aan Liander, Stedin of Enexis. Op mijnaansluiting.nl kun je vinden met welke netbeheerder je contact moet opnemen in jouw regio. Je hebt hiervoor de technische gegevens van de installatie nodig, zoals het merk en het vermogen van de zonnepanelen en de omvormer(s). 

Het is daarnaast verstandig om alle relevante documenten op te vragen bij de verkoper van het huis als je de zonnepanelen ook mee overneemt. Denk bijvoorbeeld aan de aankoopfacturen, een bewijs van installatie, eventuele onderhoudsrapporten, de garantievoorwaarden en eventuele handleidingen. 

Je kunt ook vragen naar eventuele rapporten van de energieopbrengst, zodat je weet hoe de zonnepanelen gedurende de jaren gepresteerd hebben. Dit stelt je in staat om eventuele afwijkingen sneller op te sporen. Ook weet je of de zonnepanelen voldoende capaciteit hebben om in de energiebehoefte van je huishouden te voldoen. Die kan namelijk verschillen met die van de vorige bewoner(s). Mocht er niet voldoende capaciteit zijn, dan is het belangrijk om uit te zoeken of je eventueel extra zonnepanelen kunt bijplaatsen op het dak.

Je weet door het opvragen van de documentatie van de zonnepanelen ook precies welk bedrijf de panelen heeft geleverd en geïnstalleerd. Op die manier weet je waar je terecht kunt in het geval dat er problemen optreden. Check ook of de installatie door erkende installateurs is gedaan. We beschreven eerder al hoe je een echte vakman vindt.

Met deze gegevens weet je daarnaast  of er recent (en hoe vaak er) onderhoud is uitgevoerd. Ook ben je op de hoogte van de specificaties van de zonnepanelen en de omvormer(s). En door middel van een installatiecertificaat kun je aantonen dat de zonnepanelen door professionals zijn geïnstalleerd. 

Is mijn huidige energiecontract nog wel geschikt?

Voor eigenaren van zonnepanelen is het verstandig om te kiezen voor een energieleverancier met een hoge terugleververgoeding en lage energietarieven. Mogelijk zit je al bij een aanbieder die dit levert. Dan kun je mogelijk het beste blijven zitten waar je zit. Omdat een energiecontract persoonsgebonden is, en niet adresgebonden, neem je het contract gewoon mee naar je nieuwe woning.

Wil je toch overstappen, let er dan op dat je bij veel energieleveranciers geen meerjarig vast contract kunt afsluiten als je zonnepanelen hebt. Om te zien of overstappen van energieleverancier voor jou voordelig is, kun je terecht bij vergelijkingssites zoals Gaslicht.com, Independer en de Consumentenbond. Geef hierbij altijd aan dat je zonnepanelen hebt, aangezien dat de uitkomst van de vergelijking flink kan beïnvloeden.

Of je het beste kunt kiezen voor een vast of variabel energiecontract leggen we hier uit.

Een dynamisch energiecontract is met de huidige salderingsregeling minder geschikt als je zonnepanelen hebt. De prijzen in deze contracten zijn afhankelijk van vraag en aanbod en veranderen per uur. Als je met je zonnepanelen teruglevert op een moment dat de energieprijs laag is, zoals in de zomer, krijg je daar een lage vergoeding voor. Vervolgens neem je in de winter weer meer energie af van het net, voor hogere tarieven. In zijn geheel kan dat nadelig uitpakken in combinatie met de salderingsregeling, waarbij de leverancier de teruggeleverde energie verrekend met de energie die je afneemt van het net. Onder aan de streep heb je daardoor waarschijnlijk een hogere energierekening. 

Watch on YouTube

Moet ik als eigenaar van zonnepanelen binnenkort een toeslag betalen?

Vandebron is als eerste energieleverancier in Nederland begonnen met het rekenen van een toeslag voor eigenaren van zonnepanelen. De toeslag is inmiddels ook goedgekeurd door de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Tot dusver is Vandebron de enige leverancier die deze toeslag heeft ingevoerd. De kans is echter groot dat andere energieleveranciers zullen volgen. Het zou dan ook kunnen dat je energierekening in de toekomst met een paar tientjes per maand omhoog gaat, omdat je na je verhuizing over zonnepanelen beschikt. Anderzijds leveren de zonnepanelen waarschijnlijk nog altijd een lagere energierekening op dan wanneer je ze niet hebt.

©Fokke Baarssen

Moet ik de zonnepanelen op mijn nieuwe huis verzekeren?

Als je voor het eerst zonnepanelen op je dak hebt, vraag je je mogelijk af hoe het zit met de verzekering. Over het algemeen hoef je geen aparte verzekering voor je zonnepanelen af te sluiten. De panelen worden in veel gevallen namelijk gedekt door je opstalverzekering. Er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld als er geen zichtbare braakschade wordt vastgesteld bij diefstal of als de zonnepanelen niet aan het dak zijn vastgeschroefd (zoals bij een plat dak).

Meer informatie over het verzekeren van zonnepanelen lees je op ID.nl.

Hebben zonnepanelen onderhoud nodig?

Zonnepanelen werken optimaal als ze schoon zijn. Vervuiling zoals zand en vogelpoep kunnen de energieopwekking en levensduur van de panelen verminderen. Liggen de zonnepanelen op je nieuwe huis in een hoek van 20 graden of meer, dan is een schoonmaakbeurt over het algemeen niet nodig. De regen doet het harde werk dan voor je. Er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld wanneer de panelen om welke reden dan ook extreem vervuild zijn geraakt of als het rendement veel minder is dan gezien de levensduur zou moeten. 

Schoon of niet: zonnepanelen presteren naarmate de jaren vorderen sowieso wat minder. Dat komt door natuurlijke degradatie van de zonnecellen. Dat wordt onder meer veroorzaakt doordat de panelen worden blootgesteld aan UV-licht, maar ook aan verschillende weersomstandigheden zoals regen en kou.

©Marina Lohrbach

Hoe zit het met de vervanging van de zonnepanelen?

Over het algemeen gaan zonnepanelen meer dan 25 jaar mee. Door nieuwe ontwikkelingen wordt de levensduur steeds hoger. Nieuwere panelen kunnen soms wel meer dan 40 jaar meegaan. Hoelang je met de zonnepanelen doet, hangt dan ook af van het aankoopmoment van de oorspronkelijke eigenaar. De levensduur hangt echter ook af van de kwaliteit van de zonnepanelen. De kans dat je op korte termijn je zonnepanelen moet vervangen is over het algemeen vrij klein. 

Wel kan het zijn dat je ergens in de komende jaren de omvormer(s) moet vervangen. Omvormers zijn een belangrijk onderdeel van het zonnepaneelsysteem, maar gaan doorgaans minder lang mee. Over het algemeen kun je rekenen op een levensduur van 10 tot 15 jaar. Ook hier heeft een kwalitatieve omvormer doorgaans een langere levensduur. Micro-omvormers zijn trouwens een uitzondering op de regel, die gaan vaak net zo lang mee als de zonnepanelen zelf. 

Zonnepanelen inderdaad toe aan vervanging? Vergelijk dan vooral aanbieder en offertes 👇

▼ Volgende artikel
De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin
© Olga Seyfutdinova
Huis

De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Dit doe je in februari is het tijd om: 🪻 Eenjarige zomerbloemen voorzaaien 🪻 Kale plekken in het gazon inzaaien 🪻 Groene aanslag van de bestratingverwijderen 🪻 Bepaalde (fruit)bomen snoeien

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

▼ Volgende artikel
Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?
© ryanking999 - stock.adobe.com
Zekerheid & gemak

Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In dit artikel vertellen we je over de online dreigingen anno 2025: • Ransomware • Phishing • Deepfakes • IoT-aanvallen Lees hierna zeker ook: Veilig downloaden: hier moet je op letten

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Cybersecurity Woordenboek

Cybersecurity is net als de hele tech-sector, gek op afkortingen en moeilijke woorden. Op www.cyberveilignederland.nl/woordenboek vind je het Cybersecurity Woordenboek dat zo’n 650 cybersecurity-termen in begrijpelijke taal uitlegt. Het woordenboek is een samenwerking van ruim 70 organisaties en Nederlandse cybersecurity-professionals in samenwerking met de Cybersecurity Alliantie. De actuele online versie is de derde druk en behalve online te raadplegen ook als pdf te downloaden.

Het Cybersecurity Woordenboek verduidelijkt cybersecuritytermen en -begrippen.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Nederland bedreigd

Ook landen denken na over dreigingen en risico’s. Voor Nederland doen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dit. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat onderdeel is van het NCTV, richt zich specifiek op digitale dreigingen. Zij publiceert bijvoorbeeld het Cybersecuritybeeld Nederland. CSBN 2023 is de meest recente versie. De overheid voorziet burgers niet specifiek van digitale dreigingsinformatie, wel kun je op sites als Alert Online en Veiliginternetten.nl algemene tips voor digitale veiligheid lezen.

De overheid publiceert regelmatig rapporten over de digitale bedreigingen voor Nederland.

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

De top 10 van Peter Stelzhammer

Wij vroegen Peter Stelzhammer, oprichter en malware-onderzoeker bij antivirus-lab AV-Comparatives, naar zijn top 10 van verwachte bedreigingen voor 2025.

  • Phishing: mensen verleiden gevoelige informatie te verstrekken.
  • Deepfakes en desinformatie: mensen manipuleren en oplichten met AI-nep-video’s en audio.
  • Ransomware: bestanden versleutelen en alleen tegen betaling ontsleutelen.
  • Malvertising: malware verspreiden via besmette advertenties.
  • Identiteitsdiefstal: gestolen persoonsgegevens misbruiken voor fraude.
  • Fakeshops: frauduleuze webshops die persoonlijke en betalingsgegevens verzamelen of namaakgoederen verkopen.
  • IoT-aanvallen: IoT-apparatuur hacken voor toegang tot diensten, of gecoördineerde criminele aanvallen.
  • Man-in-the-Middle (MitM)-aanvallen: (bank)communicatie onderscheppen en misbruiken.
  • Cryptojacking: ongeautoriseerd gebruik van computers maken om crypto te minen.
  • Zero-day-exploits: kwetsbaarheden in software misbruiken voordat er een patch is.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Gehackt

In 2021 was het Brabantse bedrijf Hoppenbrouwers slachtoffer van een ransomwareaanval door de beruchte REvil-cybercrimegroep. Het bedrijf wil graag dat anderen ervan leren en heeft een e-book gepubliceerd van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de hack. Het e-book is gratis te downloaden.

Het ransomware-verhaal van het Brabantse Hoppenbrouwers maakt de impact van een ransomware-incident invoelbaar.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

De top 10 van Marc Vos

Ook Marc Vos, senior PR-manager bij McAfee, leverde zijn belangrijkste bedreigingen voor 2025:

  • Dating-fraude (pig butchering): iemand verleiden en het vertrouwen misbruiken voor crypto-scams.
  • Beleggingsfraude: advertenties met bekende personen voor malafide investeringen.
  • WhatsApp-fraude (“Hoi mam”) nep-gezinslid in nood vraagt via WhatsApp om geld.
  • Recovery-fraude: slachtoffer van fraude wordt door nep bank-/helpdeskmedewerker nogmaals oplicht.
  • E-mail-/sms-phishing: nep-mail lokt je naar site die gegevens steelt.
  • Nepberichten van pakketbezorgers: mail of app over invoerkosten om gegevens te stelen.
  • Nepwebshop of ticketsites: site verkoopt goederen of tickets maar levert niet en steelt betalingsgegevens.
  • Deepfakes: met AI gemaakte video’s/foto’s ingezet voor misinformatie, cyberpesten, oplichting.
  • Vishing/voicephishing: via de telefoon inlog- of betaalgegevens bemachtigen. AI maakt deze voiceberichten superrealistisch.
  • Quishing: QR-code aanbieden die naar phishingwebsite leidt.

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

De top 10 van Peter Hendriks

Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET is duidelijk. “Awareness is altijd belangrijk, maar goed nadenken over risico’s ook.”

  • Phishing/smishing: oplichting via mail en WhatsApp.
  • Vishing/Voicephishing: criminelen die zich via AI voordoen als iemand anders om gegevens of geld los te maken.
  • Malware: vooral infostealers en andere malware, onverminderd een groot probleem.
  • Social engineering: alles van een “Hoi mama” tot deepfake-video bedoeld om je om de tuin te leiden. Kan zeker bij offline stalking veel impact hebben op een slachtoffer.
  • Identiteitsfraude via datalekken: criminelen die gelekte data met accountgegevens kopen en misbruiken.
  • IoT-apparaten: slecht beveiligde slimme apparaten die verbonden met het internet je aanvalsoppervlak enorm vergroten.
  • Nepwebshop: een shop beginnen is steeds makkelijker, ook als die malafide is.
  • Sextortion: chantage met naaktbeelden van het slachtoffer. Soms met gemanipuleerde beelden.
  • Ransomware: onverminderd een groot probleem.
  • Besmette downloads: onofficiële software die malware bevat.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.

De wereld achter ransomware

Bij Project Melissa werken enkele overheden en security-organisaties, onder wie het NCSC, Fox IT en de politie, samen tegen ransomware. De samenwerking heeft enkele succesvolle acties tegen ransomwarebendes opgeleverd, maar ook twee lezenswaardige whitepapers. Eén geeft inzicht in de werking van ransomware en de criminelen erachter, de tweede gaat dieper in op de afpersingsmethode van data-exfiltratie. Beide documenten zijn te downloaden via deze webpagina van het Nationaal Cyber Security Centrum.

De ransomware-whitepapers van Project Melissa geven veel inzicht in de werking van ransomware en de criminele groepen erachter.