Groene of grijze stroom: ze zitten allebei op hetzelfde stroomnet, gaan door dezelfde kabels heen en komen uit hetzelfde stopcontact. Wat maakt groene stroom dan zo groen en grijze stroom grijs? In dit artikel lees je over (genuanceerde) verschillen tussen duurzame en fossiele brandstoffen, van het productie- tot het recyclingproces.

Groene stroom bestaat niet 

In essentie is elk soort stroom hetzelfde. Elektriciteit bestaat uit bewegende elektronen. Dat zijn kleine, elektrisch geladen deeltjes die uitmaken van een atoom. Wanneer zo’n elektron zich verplaatst, komt er energie vrij. Op basis hiervan kun je dus zeggen: groene stroom bestaat niet. Want in principe is de stroom zelf niet groen. Het erom dat de opwekking ervan op een duurzame manier gebeurt.  

🔌 Wat wordt er dan onder duurzame opwekking verstaan? En is groen écht zo goed en grijze stroom alleen maar slecht? Hieronder lees je wat er bij de opwekking van groene en grijze stroom komt kijken. 

Wanneer noem je stroom groen? 

Doorgaans gebruikt men de term ‘groene stroom’ wanneer het op een duurzame manier gewonnen is. Groene stroom komt uit onuitputtelijke, hernieuwbare energiebronnen als wind, water, zon, aardwarmte en biomassa. Zolang de wind waait, de zon schijnt en de bomen groeien, raken ze nooit op. Om van groene energiebronnen te spreken mag de productie niet bijdragen aan de opwarming van de aarde. Daarnaast is stroom groen wanneer: 

• het de lucht niet vervuilt
• niet op raakt
• de leefomgeving van mens en dier niet aantast 

De oorsprong van grijze stroom

Grijze stroom wordt opgewekt uit fossiele brandstoffen zoals aardgas, aardolie en kolen. Die raken een keer op. Door ze te verbranden ontstaat er energie. Maar tijdens het verbranden komt ook CO₂ vrij en CO₂ is een broeikasgas dat de aarde doet opwarmen. 

©Thares2020

Is groene stroom écht alleen maar goed en grijze stroom écht zo slecht?

Ondanks dat de kleurlabels van de soorten energie ergens op hinten, lijkt het plaatje toch niet helemaal zo zwart-wit of groen-grijs te zijn, maar is het een stuk genuanceerder. Hieronder lopen we verschillende zienswijzen langs van 5 onderdelen die komen kijken bij de opwekking en het gebruik van duurzame en fossiele energiebronnen: productie, uitstoot, leefomgeving, recycling en gevaren.  

1. Productie

Net als kolen- en aardgascentrales komen windmolens en zonnepanelen niet zomaar uit de lucht vallen. Die moeten geproduceerd worden. Hoewel ze schone, groene energie leveren, komt er ook gewoon CO₂ vrij bij de productie, het onderhoud en afbraak ervan. Ook zijn er grondstoffen nodig voor de accu’s en andere elektriciteitsopslag. En die raken ook een keer op. Terwijl het opslaan van energie juist zo belangrijk is bij niet-stabiele energieopwekking door de natuur. Het verschil tussen de groene energiebronnen en fossiele energiebronnen is dat de uitstoot vele malen lager is. Een windmolen compenseert dit volledig na 3 tot 12 maanden draaien. Fossiele-brandstofcentrales compenseren dit niet en blijven hun hele leven lang CO₂ uitstoten. Je merkt nu al misschien dat het een gecompliceerd plaatje is, met veel voorwaardes en bedenkingen.

2. Uitstoot

Als grijze stroom tegenover groene stroom staat, is het dan alleen maar slecht? Daarvoor moet je naar het totaalplaatje kijken. Tijdens de productie van bijvoorbeeld kernenergie komt bijna geen CO₂ vrij. Is kernenergie dan groen? Nee, want uranium, de grondstof waarmee kernenergie geproduceerd wordt, raakt een keer op.  Bovendien levert het veel radioactief afval op, wat nog duizenden, al dan niet miljoenen jaren gevaarlijk blijft. Maar op het moment zijn er andere typen kerncentrales in ontwikkeling waar veel meer grondstof voor is. 

Net als uranium raakt ook aardgas dat gebruikt wordt in de gascentrales een keer op. De CO ₂-uitstoot van gascentrales is ook erg hoog. En vooral kolencentrales zijn echte boosdoeners met een hoge CO₂-uitstoot en luchtvervuilende stoffen als kwik, stikstofoxiden, zwaveloxiden en fijnstof. Er zijn wel moderne kolencentrales, maar alsnog stoten die wel 2 keer zoveel uit als gascentrales. 

Duurzame energiebronnen stoten geen CO₂ uit tijdens het produceren van energie, maar wel bij de productie en onderhoud ervan. Dit worden ook wel de energiekosten genoemd. Bij het verbranden van biomassa komt er overigens wel CO₂ vrij.  

3. Leefomgeving

Het niet verstoren van de leefomgeving van zowel mens en dier is een voorwaarde voor groene stroom. Toch blijken windmolenparken in de Noordzee invloed te hebben op het ecosysteem van de zee. Ze spelen een rol in de lucht- en waterstromen en nemen ruimte in. De rijksoverheid onderzoekt wat die effecten precies inhouden. Over waterkracht wordt gezegd dat de waterparken alleen duurzaam zijn wanneer ze kleinschalig zijn. Grote centrales verstoren visstand en ecosystemen. Ook zou biomassa een duurzame bron moeten zijn, maar het hout dat verbrandt wordt, zou voor een duurzamer doel kunnen worden ingezet. Daarnaast is het kappen van brandhout ook niet erg vriendelijk voor de leefomgeving. Er is landbouwgrond speciaal voor biomassa, maar ook dat zou anders gebruikt kunnen worden. En tijdens de mestvergisting moet er trouwens een materiaal toegevoegd worden, dat eigenlijk ook gewoon geschikt is voor veevoer.

©Malp

Grijze-stroomopwekkers zijn erg luchtvervuilend en voor de centrales moet er ruimte zijn om ze te bouwen. Bovendien kunnen er lekkages ontstaan tijdens het oppompen en transporteren van olie. Die lekkages hebben grote gevolgen voor de kwaliteit van het water en de dieren die ermee in aanraking komen. Om het nog maar niet te hebben over het radioactieve afval dat komt kijken bij de kerncentrales, wat nog erg lang schadelijk kan blijven. 

4. Recycling

Wat doen we met de energiebronnen wanneer ze aan het einde van hun levensduur zijn of kapot zijn? Fossiele brandstoffen vallen niet te recyclen. Wel kunnen bijvoorbeeld kolencentrales die aan vervanging toe zijn, voor een ander doel dienen - zoals het stoken van biomassa. Daarbij moet wel rekening gehouden worden met brandgevaar. Wanneer pallets met biomassa te vochtig worden, bestaat de kans dat er brand ontstaat. 

Ook groene energiebronnen verouderen en moeten op den duur vervangen worden. Een zonnepaneel, afhankelijk van het soort, kan tot wel 40 jaar meegaan. Maar de batterijen verouderen waardoor ze minder energie opbergen. Twee jaar geleden is voorspeld dat er in 2030 ongeveer 250.000 op de afvalstapel belanden. En bij veel van die oude types is er een lijm gebruikt waardoor ze niet volledig recyclebaar zijn. Van windmolens kunnen de gondels en masten van staal makkelijk gerecycled worden. De wieken en bladen daarentegen zijn met hars geproduceerd, wat het recyclen lastig maakt. Tot nu toe worden ze meestal verbrand of in beton gebruikt.

Volledige recycling van duurzame energiebronnen is nog niet helemaal mogelijk. Maar er zijn initiatieven om dit te veranderen. Bij het bouwproces krijgen zonnepanelen en windmolens van recyclebaar materiaal voorrang. In Groningen is zelfs een proeffabriek opgezet waarin hoogwaardige recyclingtechnologieën ontwikkeld worden.  

5. Gevaren 

Ongelukken komen helaas voor in elk soort energieproductie. Het is weleens voorgekomen dat zonnepanelen vlam vatten door oververhitting, te weinig ventilatie, of slecht aangesloten kabels en stekkers. Ook windmolens kunnen in de fik vliegen. Deels omdat de industrie nog vrij jong is, waardoor er nog gesleuteld wordt aan kostenreductie en bouwprocessen. 

Ook in de verschillende industrieën zelf gebeuren ongelukken. Zo is becijferd dat er tijdens elk miljoen gewerkte uren in de olie-industrie 1 ongeval. Bij windmolens lag het aantal op 2,1 per 1 miljoen gewerkte uren.

Toch levert de fossiele energieopwekking de grootste gevaren. Wereldwijd overlijden er jaarlijks ruim 5 miljoen mensen aan luchtvervuiling. De schuldigen? Fabrieken, niet-elektrische auto's en ...  elektriciteitscentrales. 

Ook interessant: Zonnepanelen in de brand? Dit kun je doen om ellende te voorkomen 

Waarom dan toch voor groene stroom kiezen? 

Je weet inmiddels dat groen niet automatisch goed is en grijs niet automatisch slecht. Waarom zou je dan eigenlijk toch voor groene stroom kiezen? Aan het gebruik van fossiele brandstoffen komt een keer een einde, ze raken op. Dat zien we ook terug in de prijsstijgingen van de afgelopen jaren. Vooral aardgas ging flink in prijs omhoog. Bovendien zijn we ook deels afhankelijk van het buitenland. Maar door hernieuwbare energiebronnen zoals wind, zon en water te gebruiken, kunnen we minderen met het verbruik van fossiele brandstoffen. met alle voordelen van dien.

Alleen maar groene stroom, dat kan nog niet 

Voor groene stroom zijn we nu nog erg afhankelijk van het weer. Soms wordt er veel opgewekt en soms weinig. Daarmee kan het elektriciteitsnet niet altijd even goed overweg. Als er meer aanbod is dan vraag, of andersom, kan het net als het ware verstopt raken. Dat wordt netcongestie genoemd. Een goed voorbeeld is dat bij extreem veel zon zonnepanelen soms niet meer kunnen terugleveren aan het net. En dat is zonde, want die groene stroom was op een ander moment goed van pas gekomen! Thuisaccu's zijn nu nog zeldzaam, maar zouden op termijn voor consumenten een goede oplossing kunnen zijn.

Op andere momenten ontstaan er piekmomenten in de vraag naar groene stroom. We gaan op hetzelfde moment meer elektrisch koken en elektrisch rijden. In dat geval kan de capaciteit om de stroom goed te kunnen transporteren en opslaan ook nog tekort schieten.

Daarom grijpen we toch terug naar grijze stroom om de energievraag bij te benen. Om groene stroom langdurig en grootschalig op te kunnen slaan, moet er nog flink doorontwikkeld worden.

Lees ook: Lithium, waterstof, stikstof: hoe kunnen we groene stroom opslaan?

©chrisrt

Groene stroomleverancier kiezen 

Niet elke groene-stroomleverancier is hetzelfde. De een investeert veel in het verbeteren van groene energieopwekking maar heeft nog grijze energiecentrales, de ander produceert wel groene stroom maar houdt geen rekening met het bouwproces, of haalt groene stroom uit het buitenland onder het mom van een Garantie van Oorsprong. Check daarom bij het kiezen van een groene stroomleverancier wat het duurzaamheidsbeleid is. 

Misschien ook interessant: Eyeopener: 4 goede redenen om stroom te besparen 

🔋 Wil je zelf groener en duurzamer met energie omgaan? Er is veel dat je kunt (laten) doen!

Wasverzachter gebruik je meestal om te zorgen dat je handdoeken of lakens lekker zacht worden en aangenaam gaan ruiken. Maar wist je dat je het spul ook op andere manieren in huis kunt gebruiken? Niet alles wat je online leest werkt of is veilig, maar er zijn wél een paar toepassingen die handig zijn. Deze kun je zonder zorgen uitproberen.

Ook interessant: Hier kun je vaatwastabletten óók voor gebruiken

Wil je wasverzachter vaker inzetten in huis? Dat kan, maar de mogelijkheden zijn niet enorm uitgebreid. Hieronder lees je waar dit goedje allemaal geschikt voor is.

Wattenbolletjes tegen muffe luchtjes

Heb je last van een muffe geur in je kledingkast, lade of schoenenkast? Drenk een watje in een klein beetje wasverzachter, laat het goed drogen en leg het ergens in de kast of lade neer. Het watje verspreidt subtiel geur zonder te overheersen.

Luchtverfrisser tijdens het stofzuigen

Tijdens het stofzuigen een frisse geur in huis verspreiden? Leg een gedroogd watje met wasverzachter in het stofreservoir of bij de filter van je stofzuiger. Let op: doe dit alleen als je een stofzuiger hebt zonder zak, en gebruik geen vloeibare wasverzachter direct in het apparaat.

Statische kleding voorkomen

Heb je vaak kledingstukken die knetteren als je ze aantrekt? Vul een plantenspuit met water en voeg een klein dopje wasverzachter toe. Even schudden en licht over de binnenkant van je kleding sprayen (test eerst op een onopvallende plek) helpt om de antistatische lading van je kleding snel te laten verdwijnen.

Lees ook: ⚡Sodeknetter: zo voorkom je statische elektriciteit in je kleding

Kunststof kozijnen en deurposten afnemen

Wasverzachter lost geen hardnekkig vuil op, maar je kunt er wel kunststof oppervlakken mee opfrissen. Denk aan vensterbanken, deurposten of lichtschakelaars. Meng een theelepel wasverzachter met een liter water, maak een doek licht vochtig en veeg ermee over het oppervlak. Het ruikt fris en laat een dun laagje achter dat stof een tijdje weert. Niet gebruiken op hout of natuursteen.

©sergeylapin

Kan wel, maar let op

Sommige toepassingen zijn niet per se fout, maar vragen om wat meer voorzichtigheid. Zoals schoenen en vuilnisbakken opfrissen met wasverzachter.

Schoenen opfrissen

Een doek met verdunde wasverzachter gebruiken om de binnenkant van schoenen schoon te vegen kan geurtjes maskeren. Maar het reinigt niet écht en laat mogelijk geurstoffen of plakkerige resten achter. Dat is niet ideaal, zeker als je de schoenen zonder sokken draagt. Wil je het toch proberen? Gebruik een goed uitgewrongen doek en laat de schoenen daarna volledig drogen.

Vuilnisbak geurvrij maken

Een sopje met wat wasverzachter kan je vuilnisbak tijdelijk frisser laten ruiken. Het maskeert nare geurtjes, maar doodt geen bacteriën. Voor grondige reiniging blijft een oplossing met soda, azijn of allesreiniger effectiever. Wasverzachter is hier dus vooral geurdecoratie, geen echte schoonmaker.

Wasverzachter: handig, maar geen wondermiddel

Wasverzachter is dus best veelzijdig, maar niet het wondermiddeltje dat sommige blogs ervan maken. Als je het slim inzet – en altijd spaarzaam – kun je er net wat meer mee doen dan alleen gebruiken voor je was. Test wel altijd eerst op een klein stukje, en hou het bij oppervlakken waar het veilig is. Liever geen risico? Er zijn ook natuurlijke alternatieven, zoals azijn of etherische olie, die je op een vergelijkbare manier kunt gebruiken.

Een hogedrukreiniger is een krachtig hulpmiddel waarmee je snel en grondig allerlei oppervlakken rondom je huis schoonmaakt. Maar met de juiste accessoires haal je er nóg meer uit – en wordt schoonmaken niet alleen makkelijker, maar ook een stuk effectiever.

Let goed op dat niet elk accessoire op elke hogedrukreiniger past. Voordat je overgaat op de aanschaf van een accessoire, controleer dan goed de compatibiliteit met jouw hogedrukreiniger. Lees hier meer over in het artikel Praktische tips bij het gebruik van hogedrukreinigers.

Vario-spuitlans: veelzijdigheid troef

Een vario-spuitlans is eigenlijk onmisbaar als je het meest uit je hogedrukreiniger wilt halen. Met dit accessoire pas je in één handomdraai de spuithoek aan, zodat je de waterstraal precies kunt afstemmen op wat je schoonmaakt. Voor hardnekkig vuil zet je 'm op volle kracht, terwijl een zachtere straal ideaal is voor kwetsbare oppervlakken zoals ramen of andere glazen oppervlakken. Je hebt dus meerdere mogelijkheden in één handige lans.

©hedgehog94

Terrasreiniger: speciaal voor grotere oppervlakken

Een terrasreiniger is een handig hulpstuk in de vorm van een brede, ronde schijf met ronddraaiende spuitkoppen. Je bevestigt ’m aan je hogedrukreiniger en maakt er moeiteloos grotere oppervlakken mee schoon – denk aan je terras, oprit of zelfs muren. Doordat de waterstraal dicht bij het oppervlak blijft, reinig je extra effectief én verbruik je minder water. En het mooiste? Je hebt geen last van opspattend vuil of water, dus schoonmaken wordt een stuk comfortabeler.

Verlengslang: vergroot je bereik

De meeste hogedrukreinigers worden geleverd met een slang van zo’n 5 tot 10 meter – vaak is dat genoeg, maar soms kom je nét iets te kort. Met een verlengslang vergroot je eenvoudig het bereik, zodat je ook moeilijker bereikbare plekken kunt schoonmaken zonder telkens het apparaat te hoeven verplaatsen. Verlengslangen zijn er in verschillende lengtes, dus er is altijd wel een variant die past bij jouw klus.

Schuimlans: effectieve reiniging met reinigingsmiddel

Soms is water alleen niet genoeg om hardnekkig vuil aan te pakken. Dan is een schuimlans dé oplossing. Hiermee breng je een dikke laag reinigingsschuim aan op het oppervlak. Het schuim blijft even zitten, zodat het schoonmaakmiddel goed kan inwerken en het vuil losweekt. Na een paar minuten spoel je alles gemakkelijk weg met de hogedrukreiniger. Perfect voor een grondige reiniging van bijvoorbeeld tuinmeubels, je auto of een schutting.

Rioolontstoppingslans: verstoppingen verhelpen

Een verstopte afvoer of riool is altijd vervelend, maar met een rioolontstoppingslans voor je hogedrukreiniger kun je het probleem vaak zelf oplossen, zonder meteen een loodgieter te hoeven bellen. De lange, flexibele lans schuif je eenvoudig in de afvoer. De krachtige waterstraal maakt vuil los en spoelt het direct weg. Zo is een verstopping vaak al binnen een paar minuten verholpen en heb je jezelf een vaak prijzig bezoekje van de loodgieter bespaard.

©BillionPhotos.com

Met de juiste accessoires wordt je hogedrukreiniger echt een alleskunner. Of je nu je terras weer spic en span wilt krijgen, je auto een wasbeurt gunt of een verstopte afvoer te lijf gaat – voor elke klus is er wel iets handigs te vinden. Begin met een paar basisaccessoires zoals een vario-spuitlans of een terrasreiniger, en breid daarna rustig uit met wat je nodig hebt. Zo ben je overal op voorbereid, zonder gedoe.