ID.nl logo
Kunnen we wel zonder Groningen-aardgas?
Energie

Kunnen we wel zonder Groningen-aardgas?

De Nederlandse regering heeft aangekondigd om de gasvelden in Groningen al op 1 oktober dit jaar te sluiten. Eerder had Den Haag oktober 2024 vooropgesteld als sluitingsdatum, maar de kraan wordt dus een jaar eerder dichtgedraaid. Wat betekent dat en welke gevolgen heeft dat voor de consument wiens apparaten op de specifieke eigenschappen van het Groningse gas zijn afgestemd?

In dit artikel leggen we het verschil uit tussen H-gas en L-gas, en wat de oplossingen in Nederland en België zijn nu er heel binnenkort geen Groningen-gas meer is. Deze oplossingen zijn totaal verschillend en in welke mate merk je daar als klant iets van?

Ook interessant: Waterstof: de energie van de toekomst?

Sneller dan gedacht komt er een eind aan 60 jaar gaswinning in Nederland en een belangrijke bron van aardgas voor een groot deel van West-Europa. Als reactie op deze beslissing sprongen de Europese gasprijzen zo’n 20 procent omhoog en valt er een alternatief voor het Russische gas weg. De gasputten worden nog niet allemaal ontmanteld, zodat in geval van nood toch opnieuw gas kan worden gewonnen. 

©Robert Hoetink

Adieu Groningen-gas

Bovendien betekent het ook het einde van de rechtstreekse winning van een aardgaskwaliteit waarop alle gastoestellen van Nederland en veel gastoestellen in België zijn ingesteld. Die specifieke gaskwaliteit kennen we onder de naam ‘Groningen-gas’. Toch is er geen reden tot ongerustheid, al is de oplossing die Nederland voorziet helemaal anders dan die van haar zuiderburen. Om de oplossingen en de gevolgen voor de consument beter te begrijpen, moeten we eerst de twee verschillende kwaliteiten van aardgas toelichten.  

Fossiel

Aardgas ontstaat uit restanten van heel oud organisch materiaal (fossielen), zeg maar planten of dieren. Vandaar de term ‘fossiele brandstof.’ Het is een gasmengel dat hoofdzakelijk bestaat uit methaan, stikstof en ethaan. In Nederland en op de Noordzee boort men 3 tot 4 kilometer diep om aardgas te winnen. Wanneer aardgas wordt bovengehaald is dat brandbaar, kleurloos en zelfs reukloos. De typische, indringende geur waaraan we aardgas herkennen, is afkomstig van een geurproduct dat men uit veiligheidsoverwegingen aan het gas toevoegt. Op die manier zijn we in staat om een gaslek te ruiken.

Het Groningen-gas wordt sneller afgebouwd dan aanvankelijk gepland. | Illustratie: Gasunie

H-gas versus L-gas

Het ene aardgas is het andere niet. In Nederland en België kennen we twee kwaliteiten van aardgas: hoogcalorisch gas (H-gas) en laagcalorisch gas (L-gas). Dat laatste noemen we ook wel Groningen-gas. Het L-gas komt inderdaad uit een reusachtig gasveld uit Slochteren. Toen dat gas eind jaren vijftig werd ontdekt en de winning begin jaren zestig werd uitgerold, werd dit L-gas de standaard voor gasfornuizen en cv-ketels in Nederland en deels in de ons omringende landen. Ook tuinbouw en industrie maken gebruik van dit gas.

Het grote verschil tussen L-gas en H-gas zit hem in het hogere stikstofgehalte van L-gas. Er zit relatief veel onbrandbare stikstof (14 procent) in Groningen-gas. H-gas bevat dus minder stikstof, maar meer methaan. Hierdoor is de calorische waarde van L-gas lager dan die van H-gas. De verbranding levert dus minder energie op. Tenslotte is de druk voor het transport van L-gas (25 mbar) hoger dan voor H-gas. Om in hetzelfde gebied zowel L-gas en H-gas te verdelen, zijn er dus gescheiden leidingnetwerken nodig.

Gasunie

In Nederland is de Gasunie (voluit de Gasunie Transport Services, of GTS) de eigenaar van het landelijke gasnetwerk. De Gasunie zorgt dat al het aardgas in de juiste mix naar de juiste plek gaat. Dat betekent dat 60 procent in de vorm van hoogcalorisch gas naar de industrie in binnen- en buitenland vertrekt, terwijl 40 procent als laagcalorisch Groningen-gas naar midden- en kleinverbruik gaat.

Omdat er steeds minder en uiteindelijk geen L-gas meer wordt geproduceerd, zal de Gasunie dat ondervangen door H-gas te importeren en daar de kwaliteit van aan te passen. In Nederland gaat er dus een kwaliteitsconversie plaatsvinden waarbij men H-gas omzet naar L-gas. In België gaat men voluit voor H-gas en past men indien nodig de betreffende apparaten aan. 

Stikstoffabrieken voor pseudo-Groningen-gas

Om de kwaliteitsconversie uit te voeren, heeft de Gasunie vier installaties verspreid over het land ingericht: Zuidbroek, Ommen, Pernis en Wieringermeer. Ze zullen de kwaliteit van het geïmporteerde hoogcalorische gas verlagen tot die van L-gas. Met deze vier installaties haalt men de stikstof uit gewone lucht en voegt men die toe aan het hoogcalorische gas.

Het resultaat is laagcalorisch gas waarvan de kwaliteit overeenkomt met Groningen-gas. Op die manier produceert zo’n installatie pseudo-Groningen-gas dat geschikt is voor de cv en huishoudelijke kookapparaten. Het is de bedoeling dat de Nederlandse consument tijdens het gebruik niets van die conversie merkt. 

©Sander van der Werf

De nieuwe stikstoffabriek in Zuidbroek om laagcalorisch gas te produceren. 

ONSCHULDIGE STIKSTOF Stikstof heeft de afgelopen jaren een bedenkelijke reputatie opgelopen: denk maar aan de term ‘stikstofcrisis’. Voor alle duidelijkheid, de stikstof die in deze enorme installaties wordt geproduceerd heeft niets te maken met de stikstof die men associeert met milieuproblemen. Onze lucht bestaat voor 78 procent uit stikstof, of N₂. Dit kleur- en reukloze gas is niet schadelijk voor mens en milieu. Chemische verbindingen met stikstof kunnen echter wel schadelijk zijn. Dan hebben we het over bijvoorbeeld stikstofoxiden of ammoniak. Stikstofoxiden (NOₓ) komen vooral in de lucht terecht door uitlaatgassen en de uitstoot van industrie. Ammoniak (NH₃) is voornamelijk afkomstig van dieren in de veeteelt. Slechts een klein deel komt uit overige bronnen, zoals industrie, de bouw en het verkeer.

Aan het hoogcalorische gas wordt extra stikstof toegevoegd om laagcalorische kwaliteit te verkrijgen. | Illustratie: Gasunie

Vloeibaar gas

Het H-gas dat Nederland voor haar kwaliteitsconversie importeert, komt binnen als LNG (liquefied natural gas). Dat vloeibaar gemaakte aardgas wordt getransporteerd en opgeslagen bij een temperatuur van -162 graden Celsius. Het volume van LNG is 600 maal kleiner dan van aardgas bij een normale temperatuur en normale druk. Dus 1 liter LNG levert 0,6m³ aardgas op. Zodra LNG weer aardgas is geworden, pompt de terminal het in het Nederlandse gastransportnet en gaat het op weg naar de eindgebruiker.

H-gas komt via een tanker binnen in de vorm van LNG.

België gaat voor H-gas

In België volgt men de omgekeerde oplossing. De omschakeling begon daar in 2018 en loopt door tot 2024. Hier stapt men resoluut over van L-gas naar H-gas, en daarom heeft men dus geen stikstoffabrieken nodig. Stapsgewijs wordt in de zomerperiode een groep gebruikers gecontacteerd. De omschakelingscampagne betreft 1,6 miljoen particulieren en bedrijven. Dat betekent dat hun verwarmingsketels, boilers, fornuizen, kachels, kookplaten, convectoren en sierhaarden worden nagekeken door een erkend technicus. Toestellen die dateren van na 1978 zijn over het algemeen compatibel met rijk gas en kunnen met een eenvoudige aanpassing goed en veilig blijven werken. Oudere toestellen zullen vervangen moeten worden. In de meeste gevallen wordt die controle gedaan tijdens de verplichte tweejaarlijkse controle van de verwarmingsketel.  

Zelfde factuur

Wat Nederland en België gemeen hebben, is dat er op de factuur voor de consument niets verandert. Je leest daar wel hoeveel kubieke meter gas je verbruikt, maar je betaalt per eenheid energie in kWh en niet per kubieke meter gas. Als je dus evenveel energie verbruikt, betaal je hetzelfde bedrag als vóór de omschakeling.

Wil jij jouw huis verduurzamen?

Vraag een offerte aan voor verduurzaming:

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5-goede all-in-one-printers voor je thuiswerkplek
© fotofabrika - stock.adobe.com
Huis

Waar voor je geld: 5-goede all-in-one-printers voor je thuiswerkplek

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Werk je vaak thuis en moet je met regelmaat documenten afdrukken? Dan is een alles-in-een-printer handig:

Met een all-in-printer kun je naast het afdrukken van je documenten ook kopiëren en scannen. Faxen is zelfs nog mogelijk bij een aantal van dit soort apparaten, maar deze functionaliteit zie je steeds minder terug. Wij vonden een vijftal moderne all-in-one-printers voor thuis- en zakelijk gebruik.

HP OfficeJet Pro 9730e

Dit model is aan de forse kant en kan meer dan alleen de standaard A4-pagina’s aan. Handig als je ook weleens posters, schema’s of bouwtekeningen wilt afdrukken. Hij kan dubbelzijdig printen en heeft een invoerlade die zelf stapels papier doorvoert om te kopiëren of te scannen. Daardoor hoef je niet steeds blad voor blad te werken. De inktpatronen zijn niet heel groot, waardoor je bij veel gebruik regelmatig moet vervangen. Voor iemand die vooral documenten afdrukt en af en toe groter papier nodig heeft, is dit een praktische oplossing die veel werk uit handen neemt.

papierformaten: A3 / A4
aantal vellen: 500
netwerkaansluiting: Wifi / Ethernet

Canon PIXMA TS7450I

Dit is een compacte alles-in-één voor thuisgebruik. Je kunt er documenten en foto’s mee printen, scannen en kopiëren. Automatische invoer is niet mogelijk, waardoor je bij grotere print- of scanopdrachten soms wat meer handmatig werk hebt. De cartridges zijn klein, waardoor je ze sneller moet vervangen, zeker als je regelmatig print. Daar staat tegenover dat het apparaat eenvoudig is in gebruik en niet veel ruimte inneemt. Ideaal voor iemand die af en toe een schoolverslag, een recept of een kopie nodig heeft, zonder dat er een groot en ingewikkeld apparaat op het bureau hoeft te staan.

Papierformaten: A4 / A5
Aantal vellen: 20
Netwerkaansluiting: Wifi / Ethernet

Epson EcoTank ET-2876

In plaats van losse cartridges werkt de Epson EcoTank ET-2876 met hervulbare inktreservoirs. Dat betekent dat je een fles in de tank giet en daarna duizenden pagina’s kunt printen. Daarmee liggen de kosten per pagina erg laag. Dubbelzijdig printen of een automatische invoer ontbreken bij dit model. Voor wie regelmatig print en het vervelend vindt om vaak cartridges te kopen, is dit een prettige oplossing. Je hoeft nauwelijks te letten op je inktvoorraad en hebt de zekerheid dat een grote stapel printjes niet meteen de helft van je inktvoorraad opslokt.

Papierformaten: A4 / A5 / Enveloppe
Aantal vellen: 100
Netwerkaansluiting: Wifi

Brother DCP-J1800DW

Deze Brother kan precies wat de meeste mensen thuis nodig hebben: printen, scannen en kopiëren. De snelheid is prima voor dagelijks gebruik en hij werkt ook draadloos, zodat je niet per se een kabel nodig hebt. Luxe opties zoals dubbelzijdig printen of een automatische invoer zijn er niet, dus grote scan- of kopieerklussen kosten wat meer tijd. De cartridges zijn klein, maar er zijn grotere varianten die iets langer meegaan. Daarmee is het vooral een geschikte printer voor huis-tuin-en-keukengebruik, zoals schoolopdrachten, facturen of een kopie van een brief die je even snel wilt bewaren.

Papierformaten: A4
Aantal vellen: 150
Netwerkaansluiting: Wifi / Ethernet

HP Smart Tank 7605

Met deze HP-printer kun je lang vooruit, want de meegeleverde inktflejes zijn genoeg voor duizenden pagina’s. Dat maakt de kosten per print heel laag en je hoeft niet steeds aan nieuwe cartridges te denken. Het apparaat kan dubbelzijdig printen en heeft een automatische invoer voor het scannen van documenten. Qua formaat is hij wat groter dan de gemiddelde thuisprinter, maar daar staat tegenover dat hij erg zuinig werkt. Vooral voor huishoudens of kleine kantoren die veel documenten afdrukken is dit een goede keuze.

Papierformaten: A4
Aantal vellen: 250
Netwerkaansluiting: Wifi / Ethernet

▼ Volgende artikel
ChatGPT-5: slimmer, veelzijdiger en persoonlijker dan ooit
© Selman - stock.adobe.com
Huis

ChatGPT-5: slimmer, veelzijdiger en persoonlijker dan ooit

Met de komst van ChatGPT-5 voelt AI een stuk minder aan als technologie en meer als iemand die echt met je meedenkt. Deze nieuwste versie van OpenAI schakelt moeiteloos tussen snelle feitjes en uitgebreide analyses, begrijpt tekst, beeld én audio, en past zich aan jouw stijl en voorkeuren aan. In dit artikel ontdek je hoe GPT-5 verschilt van zijn voorgangers, welke nieuwe functies het model biedt en waarom dit misschien meer is dan alleen een update.

In dit artikel lees je:

– Wat ChatGPT-5 onderscheidt van eerdere versies – Hoe het model schakelt tussen snelle antwoorden en diepgaande analyses – Welke nieuwe mogelijkheden multimodaal denken biedt – Hoe je de AI persoonlijker kunt instellen in stijl en interface – Waarom GPT-5 betrouwbaarder en veiliger is – Wat de update betekent voor programmeurs en ontwikkelaars

Eerder deze maand presenteerde OpenAI ChatGPT-5, de nieuwste generatie van het taalmodel. Waar eerdere versies vooral draaiden om betere nauwkeurigheid en snellere reacties, moest deze update een echte doorbraak worden. ChatGPT-5 is niet langer zomaar een chatbot, maar een digitale assistent die schakelt tussen bliksemsnelle antwoorden en diepgaande analyses, die beeld en geluid begrijpt, en die bovendien steeds persoonlijker aanvoelt.

Schakelen tussen snelheid en diepgang

Een opvallende vernieuwing is dat ChatGPT-5 geen vast model meer is, maar dynamisch kiest welke modus bij jouw vraag past. Wie een kort en bondig antwoord zoekt, krijgt dat onmiddellijk. Wie een complexe analyse nodig heeft, ziet hoe het model overschakelt naar een uitgebreidere denkmodus. In die stand kan GPT-5 tot wel 196.000 tokens meenemen, waardoor zelfs hele lange documenten of ingewikkelde contexten overzichtelijk blijven.

In GPT-4 werden al voorzichtig de eerste stapjes richting beeldherkenning gezet, maar ChatGPT-5 gaat een stuk verder. Tekst, beeld, audio en zelfs video vloeien moeiteloos samen. Je kunt nu een foto uploaden en vragen stellen over wat er te zien is, een schermafbeelding met code bespreken of zelfs audiofragmenten analyseren. Dankzij koppelingen met diensten als Gmail en Google Agenda verschuift GPT-5 bovendien van adviseur naar een volledig bruikbare collega die je direct kan ondersteunen bij allerlei werkzaamheden.

Ook nieuw: de Agent-functie

Waar eerdere versies vooral reageerden op vragen, kan de Agent zelfstandig acties uitvoeren, plannen maken en externe tools inzetten. Denk aan het doorzoeken van websites, het invullen van formulieren, het versturen van mails of het organiseren van je agenda. Jij blijft daarbij echter altijd in control: je kunt ingrijpen, bijsturen of pauzeren, terwijl de Agent naadloos verdergaat waar hij gebleven was.

©ER | ID.nl

Persoonlijk tintje in stijl en interface

Met ChatGPT-5 kun je voortaan een toon kiezen die beter bij je past. In plaats van één neutrale stem zijn er nu vijf stijlen beschikbaar: Standaard (vrolijk en flexibel), Cynisch (kritisch en sarcastisch), Robot (efficiënt en bot), Luisteraar (attent en ondersteunen) en Whizzkid (onderzoekend en enthousiast). Deze stijl blijft consequent tijdens het al jouw gesprekken. Dat zorgt ervoor dat de AI anders aanvoelt: soms relativerend en humoristisch, soms juist strak en efficiënt, of juist meelevend en speels.

Je kunt zo'n persoonlijkheid instellen via Instellingen > Personalisatie > ChatGPT aanpassen en kies daar bij Persoonlijkheid de stijl die je wilt. Let wel: jouw keuze geldt alleen voor nieuwe gesprekken, lopende chats behouden hun oorspronkelijke toon. Overigens is zo'n persoonlijkheid alleen van invloed op de sfeer van de gesprekken. Vraag je bijvoorbeeld om code of een zakelijke e-mail, dan krijg je nog steeds een helder en technisch antwoord, ook als je de empathische Luisteraar hebt ingesteld.

Sommige gebruikers merken dat de gekozen stijl minder sterk doorkomt wanneer er ook aangepaste instructies of geheugeninstellingen actief zijn. In dat geval krijgen die vaak voorrang. OpenAI werkt bovendien aan nieuwe opties om de toon verder te verfijnen, bijvoorbeeld met schuifjes voor formaliteit of warmte. Daarmee wordt de AI in de toekomst waarschijnlijk nog beter af te stemmen op je persoonlijke voorkeuren.

Betrouwbaarder en veiliger dan voorheen, maar...

Een veelgehoord punt van kritiek op AI-modellen zijn de zogenoemde hallucinaties: antwoorden die feitelijk niet kloppen. OpenAI belooft dat GPT-5 hier aanzienlijk minder last van heeft. Vooral in gevoelige domeinen, zoals medische en juridische vragen, zijn de antwoorden consistenter en zorgvuldiger. Tegelijkertijd zijn de veiligheidsfilters aangescherpt, zodat schadelijke of misleidende verzoeken vaker worden geweigerd.

In de praktijk merken veel gebruikers dat GPT-5 minder vaak de fout in gaat en betrouwbaarder aanvoelt, vooral bij complexe vragen waar eerdere versies nog weleens ontspoorden. Toch klinkt er ook de nodige scepsis: incidentele fouten en subtiele vooroordelen blijven voorkomen, waardoor kritische controle nodig blijft.

Krachtpatser voor programmeurs

Voor ontwikkelaars opent GPT-5 een hele nieuwe gereedschapskist. Het model schrijft zonder moeite complete scripts, legt ingewikkelde algoritmes begrijpelijk uit en denkt zelfs mee over het ontwerp van een gebruikersinterface. Voor professionals betekent dat sneller van idee naar werkende code werken, terwijl beginners juist profiteren van een laagdrempelige leerpartner die stap voor stap met ze meedenkt.

Meer dan een update...?

GPT-5 wordt wel omschreven als een verfijning, en geen echte revolutie. Toch zorgt juist die verfijning voor het verschil: de interactie voelt nu soepeler aan, de mogelijkheden zijn veelzijdiger en de ervaring is persoonlijker dan ooit. Je hoeft immers niet meer te wisselen tussen 4o, o3, o3-mini, 4.1 of 4.5 – het gebruik van al die verschillende modellen voelde op een gegeven moment toch een beetje rommelig aan. Het samengestelde model combineert snelheid met diepgang, denkt multimodaal, biedt personalisatie en levert bovendien (iets) betrouwbaardere antwoorden dan zijn voorgangers. Dus nee, misschien geen revolutionaire update, maar wel een heel prettige.