Energie is de levensader van onze moderne samenleving. Het verwarmt onze huizen, drijft onze auto's aan en zorgt ervoor dat onze elektrische apparaten (blijven) werken. Maar hoe we energie opslaan en gebruiken, dat verandert snel. In dit artikel duiken we in het belang van energieopslag, de voordelen ervan en hoe de Nederlandse overheid zich inzet om de capaciteit van energieopslag in ons land te vergroten. 

Energieopslag is het proces van het opslaan van geproduceerde energie om deze later te gebruiken. Dat kan op verschillende manieren, zoals in de vorm van elektriciteit, moleculen (zoals gas en waterstof) en warmte. Deze vormen van energieopslag zijn essentieel om flexibiliteit te bieden in een energiesysteem dat steeds meer afhankelijk is van variabele energiebronnen, zoals zon en wind.

Waarom is energieopslag belangrijk?

Energieopslag speelt een cruciale rol in de overgang naar een duurzamere toekomst. Het stelt ons in staat om energie op te slaan als er een overschot is, bijvoorbeeld wanneer de zon schijnt of de wind waait, en deze energie te gebruiken als er minder aanbod is. Dat helpt om de betrouwbaarheid en efficiëntie van het energiesysteem te verbeteren.

Een ander belangrijk voordeel van energieopslag is dat het ons elektriciteitsnet ontlast. Door energie op te slaan, hoeft niet alle opgewekte elektriciteit in één keer op het net te worden gezet. En dat kan weer helpen om piekbelastingen te verminderen en de stabiliteit van het net te verbeteren.

Energieopslag kan ook zorgen voor strategische voorraden en leveringszekerheid. In tijden van hoge vraag of beperkt aanbod kan opgeslagen energie worden gebruikt om aan de vraag te voldoen en de energievoorziening te waarborgen.

©malp

De inzet van de Nederlandse overheid

De Nederlandse overheid erkent het belang van energieopslag en heeft een aantal stappen ondernomen om de capaciteit van energieopslag in Nederland te vergroten. Een van deze stappen is de zogeheten Routekaart Energieopslag, die de belangrijkste acties beschrijft om energieopslag te bevorderen, zowel op korte als lange termijn.

Een belangrijk onderdeel van deze inzet is de investering in de opslag van energie bij zonneparken. De overheid heeft besloten om 416,6 miljoen euro te reserveren voor de verplichting van opslag bij zonneparken. Daarnaast wordt er gekeken naar de mogelijkheid van energieopslag in regio's, buurten en huishoudens.

De overheid onderzoekt daarnaast nieuwe toepassingen en technieken, waaronder innovatieve technieken met een langere opslagduur, zoals Compressed Air Energy Storage (CAES), Liquid Air Energy Storage (LAES) en flowbatterijen. Voor de slimme aansluiting van elektrische auto's op het net, waarbij dubbel gebruik wordt gemaakt van de batterij (voor rijden en voor ondersteuning van het net), is met de Voorjaarsnota nog eens 403,8 miljoen euro gereserveerd (dus boven op het bedrag voor de verplichting van opslag bij zonneparken). Dat onze overheid ruim 820 miljoen investeert geeft wel aan dat het een serieuze aangelegenheid is.

Moleculenopslag: gas en waterstof

Een ander belangrijk aspect van energieopslag is de opslag van moleculen, zoals gas en waterstof. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) zal samen met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) binnenkort een langetermijnvisie voor gasopslagen opstellen. Daarnaast wordt er beleid gemaakt voor nieuwe vormen van ondergrondse energieopslag en wordt er gekeken hoe financiële zekerheid voor opslag in ondergrondse zoutcavernes kan worden gegarandeerd. Er wordt bovendien een pilot ontwikkeld voor waterstofopslag in gasvelden. Met de voorjaarsnota is 125 miljoen euro gereserveerd om de financiële risico's van grootschalige waterstofopslag te dekken.

©Stock57

Warmteopslag: een belangrijke aanvulling

Warmteopslag is een belangrijke aanvulling op andere opslagtechnieken. Het speelt een cruciale rol in de warmtepiekvraag gedurende de winterperiode en kan bijvoorbeeld worden ingezet om overtollige elektriciteit om te zetten naar warmte. Om tot voldoende capaciteit te komen en warmteopslag voor eindgebruikers beter toegankelijk te maken, zijn innovaties en verdere opschaling nodig. EZK en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) werken samen om gemeentes en de industrie meer informatie te geven over de voordelen van warmteopslag.

Thuis energie opslaan?

Ondertussen wordt energieopslag thuis toegankelijker, wat huiseigenaren kan helpen om hun energieverbruik te optimaliseren en hun energierekening te verlagen. Een van de meest voor de hand liggende vormen van energieopslag thuis is een thuisbatterij, die overtollige energie van zonnepanelen opslaat voor later gebruik.

Wanneer de zonnepanelen meer energie produceren dan nodig is, wordt deze energie opgeslagen in de thuisbatterij in plaats van teruggevoerd naar het elektriciteitsnet. Wanneer de zonnepanelen niet genoeg energie produceren, bijvoorbeeld 's nachts of op bewolkte dagen, kan de opgeslagen energie in de thuisbatterij worden gebruikt. Een nadeel is dat deze batterijen nu nog enorm prijzig zijn, maar wellicht dat daar in de toekomst verandering in komt.

Een ander voorbeeld van energieopslag thuis is een warmtepomp met een ingebouwd thermisch opslagsysteem. Zo'n systeem kan overtollige energie gebruiken om warmte op te slaan, die vervolgens kan worden gebruikt om het huis te verwarmen wanneer dat nodig is. 

Elektrische auto's als energieopslag

Ook elektrische auto's (EV's) kunnen fungeren als mobiele energieopslagunits. Dit concept, bekend als Vehicle-to-Grid (V2G), maakt gebruik van de batterij van een elektrische auto om energie op te slaan en terug te leveren aan het net wanneer dat nodig is.

Als een EV is aangesloten op een oplaadpunt, kan die niet alleen energie uit het net halen om de batterij op te laden, maar kan die ook overtollige energie terugleveren aan het net. Dat kan erg nuttig zijn tijdens piekuren, wanneer de vraag naar elektriciteit hoog is. De auto kan energie juist opslaan tijdens daluren, wanneer de vraag naar elektriciteit laag is en de energieprijzen vaak lager zijn.

Het gebruik van EV's als energieopslag kan helpen om het elektriciteitsnet te stabiliseren en netcongestie (zie kader hieronder) te verminderen. Het kan huiseigenaren bovendien de mogelijkheid bieden om hun energiekosten te verlagen door energie aan het net te verkopen wanneer de prijzen hoog zijn.

De Nederlandse overheid erkent het potentieel van V2G. Dit toont de toewijding van de overheid om innovatieve oplossingen te onderzoeken en te implementeren om de capaciteit van energieopslag in Nederland te vergroten en de overgang naar een duurzamere toekomst te bevorderen.

Wil jij jouw huis verduurzamen?

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.