Energie is de levensader van onze moderne samenleving. Het verwarmt onze huizen, drijft onze auto's aan en zorgt ervoor dat onze elektrische apparaten (blijven) werken. Maar hoe we energie opslaan en gebruiken, dat verandert snel. In dit artikel duiken we in het belang van energieopslag, de voordelen ervan en hoe de Nederlandse overheid zich inzet om de capaciteit van energieopslag in ons land te vergroten. 

Energieopslag is het proces van het opslaan van geproduceerde energie om deze later te gebruiken. Dat kan op verschillende manieren, zoals in de vorm van elektriciteit, moleculen (zoals gas en waterstof) en warmte. Deze vormen van energieopslag zijn essentieel om flexibiliteit te bieden in een energiesysteem dat steeds meer afhankelijk is van variabele energiebronnen, zoals zon en wind.

Waarom is energieopslag belangrijk?

Energieopslag speelt een cruciale rol in de overgang naar een duurzamere toekomst. Het stelt ons in staat om energie op te slaan als er een overschot is, bijvoorbeeld wanneer de zon schijnt of de wind waait, en deze energie te gebruiken als er minder aanbod is. Dat helpt om de betrouwbaarheid en efficiëntie van het energiesysteem te verbeteren.

Een ander belangrijk voordeel van energieopslag is dat het ons elektriciteitsnet ontlast. Door energie op te slaan, hoeft niet alle opgewekte elektriciteit in één keer op het net te worden gezet. En dat kan weer helpen om piekbelastingen te verminderen en de stabiliteit van het net te verbeteren.

Energieopslag kan ook zorgen voor strategische voorraden en leveringszekerheid. In tijden van hoge vraag of beperkt aanbod kan opgeslagen energie worden gebruikt om aan de vraag te voldoen en de energievoorziening te waarborgen.

©malp

De inzet van de Nederlandse overheid

De Nederlandse overheid erkent het belang van energieopslag en heeft een aantal stappen ondernomen om de capaciteit van energieopslag in Nederland te vergroten. Een van deze stappen is de zogeheten Routekaart Energieopslag, die de belangrijkste acties beschrijft om energieopslag te bevorderen, zowel op korte als lange termijn.

Een belangrijk onderdeel van deze inzet is de investering in de opslag van energie bij zonneparken. De overheid heeft besloten om 416,6 miljoen euro te reserveren voor de verplichting van opslag bij zonneparken. Daarnaast wordt er gekeken naar de mogelijkheid van energieopslag in regio's, buurten en huishoudens.

De overheid onderzoekt daarnaast nieuwe toepassingen en technieken, waaronder innovatieve technieken met een langere opslagduur, zoals Compressed Air Energy Storage (CAES), Liquid Air Energy Storage (LAES) en flowbatterijen. Voor de slimme aansluiting van elektrische auto's op het net, waarbij dubbel gebruik wordt gemaakt van de batterij (voor rijden en voor ondersteuning van het net), is met de Voorjaarsnota nog eens 403,8 miljoen euro gereserveerd (dus boven op het bedrag voor de verplichting van opslag bij zonneparken). Dat onze overheid ruim 820 miljoen investeert geeft wel aan dat het een serieuze aangelegenheid is.

Moleculenopslag: gas en waterstof

Een ander belangrijk aspect van energieopslag is de opslag van moleculen, zoals gas en waterstof. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) zal samen met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) binnenkort een langetermijnvisie voor gasopslagen opstellen. Daarnaast wordt er beleid gemaakt voor nieuwe vormen van ondergrondse energieopslag en wordt er gekeken hoe financiële zekerheid voor opslag in ondergrondse zoutcavernes kan worden gegarandeerd. Er wordt bovendien een pilot ontwikkeld voor waterstofopslag in gasvelden. Met de voorjaarsnota is 125 miljoen euro gereserveerd om de financiële risico's van grootschalige waterstofopslag te dekken.

©Stock57

Warmteopslag: een belangrijke aanvulling

Warmteopslag is een belangrijke aanvulling op andere opslagtechnieken. Het speelt een cruciale rol in de warmtepiekvraag gedurende de winterperiode en kan bijvoorbeeld worden ingezet om overtollige elektriciteit om te zetten naar warmte. Om tot voldoende capaciteit te komen en warmteopslag voor eindgebruikers beter toegankelijk te maken, zijn innovaties en verdere opschaling nodig. EZK en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) werken samen om gemeentes en de industrie meer informatie te geven over de voordelen van warmteopslag.

Thuis energie opslaan?

Ondertussen wordt energieopslag thuis toegankelijker, wat huiseigenaren kan helpen om hun energieverbruik te optimaliseren en hun energierekening te verlagen. Een van de meest voor de hand liggende vormen van energieopslag thuis is een thuisbatterij, die overtollige energie van zonnepanelen opslaat voor later gebruik.

Wanneer de zonnepanelen meer energie produceren dan nodig is, wordt deze energie opgeslagen in de thuisbatterij in plaats van teruggevoerd naar het elektriciteitsnet. Wanneer de zonnepanelen niet genoeg energie produceren, bijvoorbeeld 's nachts of op bewolkte dagen, kan de opgeslagen energie in de thuisbatterij worden gebruikt. Een nadeel is dat deze batterijen nu nog enorm prijzig zijn, maar wellicht dat daar in de toekomst verandering in komt.

Een ander voorbeeld van energieopslag thuis is een warmtepomp met een ingebouwd thermisch opslagsysteem. Zo'n systeem kan overtollige energie gebruiken om warmte op te slaan, die vervolgens kan worden gebruikt om het huis te verwarmen wanneer dat nodig is. 

Elektrische auto's als energieopslag

Ook elektrische auto's (EV's) kunnen fungeren als mobiele energieopslagunits. Dit concept, bekend als Vehicle-to-Grid (V2G), maakt gebruik van de batterij van een elektrische auto om energie op te slaan en terug te leveren aan het net wanneer dat nodig is.

Als een EV is aangesloten op een oplaadpunt, kan die niet alleen energie uit het net halen om de batterij op te laden, maar kan die ook overtollige energie terugleveren aan het net. Dat kan erg nuttig zijn tijdens piekuren, wanneer de vraag naar elektriciteit hoog is. De auto kan energie juist opslaan tijdens daluren, wanneer de vraag naar elektriciteit laag is en de energieprijzen vaak lager zijn.

Het gebruik van EV's als energieopslag kan helpen om het elektriciteitsnet te stabiliseren en netcongestie (zie kader hieronder) te verminderen. Het kan huiseigenaren bovendien de mogelijkheid bieden om hun energiekosten te verlagen door energie aan het net te verkopen wanneer de prijzen hoog zijn.

De Nederlandse overheid erkent het potentieel van V2G. Dit toont de toewijding van de overheid om innovatieve oplossingen te onderzoeken en te implementeren om de capaciteit van energieopslag in Nederland te vergroten en de overgang naar een duurzamere toekomst te bevorderen.

Wil jij jouw huis verduurzamen?

Met een prijskaartje van 399 euro is de Dyson V8 Cyclone een van de meest betaalbare draadloze steelstofzuigers van het Britse merk. Je haalt hiervoor een redelijk compacte maar krachtige huishoudhulp in huis, die een aantal duidelijke kanttekeningen heeft.

De Dyson V8 heeft een nieuw ontwerp gekregen. Weg is de trekker die je constant moet indrukken om het apparaat te laten zuigen. In plaats daarvan beschikt hij voortaan over een handige aan-uitknop. Daarnaast zit een moduswisselaar, die met verschillende kleuren aangeeft welke zuigstand je gebruikt. Opvallend is ook dat Dyson voor de V8 Cyclone geen spannende kleuren voor de plastic onderdelen gebruikt. In plaats daarvan zien we een combinatie van kaki, rood, grijs en zwart; het geheel valt daardoor minder op.

©Wesley Akkerman

De nieuwe Dyson V8 Cyclone

De nieuwe V8 levert 30 procent meer zuigkracht en een 50 procent langere accuduur. In de laagste zuigstand houdt hij het tot 60 minuten vol. Helaas ontbreekt een handig lcd-scherm (dat wel op duurdere modellen zit) voor de resterende accutijd; ook hier moet je het doen met iets te simpele led-indicators. Onderop zit een nieuwe vloerzuigmond, die Dyson de 'Motorbar' noemt. Die moet dankzij het gebruik van speciale kammetjes effectief zijn tegen vastzittende haren, maar de stofzuiger moet het verder ook zonder moderne functies doen zoals lasers of stofsensoren.

Met slechts 2,7 kilogram is de Dyson V8 Cyclone lekker licht en wendbaar, waardoor je moeiteloos vloeren en zelfs hoekjes op het plafond schoonhoudt. Het stofreservoir (540 milliliter) heeft een handig uitwerpsysteem waarbij je het vuil niet hoeft aan te raken. Toch zijn we niet helemaal tevreden over alle eigenschappen van de zuigmodule. Het handvat is namelijk smal en klein, waardoor je grip bij langer gebruik oncomfortabel is. Ook kan het bij je duim gaan schuren. Dit is waarschijnlijk de minst ergonomische Dyson die we op de redactie hebben getest.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone in de praktijk

Gelukkig biedt de Dyson V8 Cyclone met 297 air-watts in de Boost-stand een flinke verbetering in zuigkracht (ten opzichte van zijn voorganger). De standaardmodus levert 79 aW en dat is voor ons ruim voldoende voor dagelijkse taken. Vooral het vloerkleed moet eraan geloven: haren, kruimels en ander vuil worden daar moeiteloos uit gezogen. Op hardere vloeren stelt de Cyclone eveneens niet teleur, al valt er wel één ding op. Wanneer je de stofzuiger oppakt nadat je bijvoorbeeld wat kruimels of korrels opzuigt, kan het zijn dat er een paar uit de mond vallen.

Daarnaast missen we een zachte(re) borstel op de Dyson V8 Cyclone. De huidige zuigmond ratelt namelijk hard over de vloer, wat niet zo prettig is voor (onder)buren in een flat- of appartementsgebouw of slapende kinderen. En dat terwijl de motor zelf stiller is dan verwacht. Gelukkig neemt de zuigmond moeiteloos allerlei soorten haren op en raken die niet in de borstel verstrengeld. Ook goed om te weten: de Cyclone past zijn zuigkracht niet automatisch aan, zoals duurdere modellen dat wel doen, waardoor je dat dus zelf in de gaten moet houden. Geen groot probleem, maar toch.

©Wesley Akkerman

Batterij en accessoires

Zoals gezegd gaat de batterij maximaal een uurtje mee wanneer je de zuinigste modus inschakelt. Anders moet je rekening houden met ongeveer een halfuur in de normale stand. Zet je de Boost-modus aan en laat je die aanstaan, dan is het binnen tien minuten wel gedaan. Geen vreemde scores als je kijkt naar het formaat en de behoorlijk indrukwekkende zuigkracht. Een groot pluspunt is daarnaast dat je de accu kunt verwisselen. Daardoor kun je de levensduur aanzienlijk verlengen door mettertijd een nieuwe batterij aan te schaffen.

Je krijgt trouwens twee accessoires bij aanschaf van de Dyson de V8 Cyclone: een kierenzuiger en een gemotoriseerde miniborstel. Hoewel dat misschien wat karig lijkt vergeleken met eerdere modellen, zijn oude V8-hulpstukken compatibel (mocht je die nog hebben). In de praktijk blijkt de basisset echter compleet genoeg. De kierenzuiger werkt goed voor meubels en lastige hoeken, terwijl de miniborstel onmisbaar is voor trappen, matrassen en bekleding. Ondanks het beperkte pakket biedt de stofzuiger dus voldoende opties voor de meeste huishoudens.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone kopen?

De Dyson V8 Cyclone is een geslaagde steelstofzuiger voor wie krachtige prestaties zoekt zonder overbodige luxe. Vooral op tapijt en bekleding komt hij sterk naar voren, en ook het verwijderen van haren gaat hem goed af. Het harde, smalle handvat en de wat stugge vloermond voelen niet altijd even prettig aan, maar dat past deels bij de prijsklasse. Jammer is ook het ontbreken van een lcd-display met handige informatie, al is dat net als het gebrek aan een automatische zuigstand goed te overzien. Alles bij elkaar is dit een betrouwbaar basismodel dat doet wat hij moet doen.

In de winter loopt de energierekening al snel op. De droger gaat vaker aan omdat de was buiten niet droogt, en omdat we vaker thuis koken en eten gaat ook de vaatwasser vaker aan. Ook de wasmachine draait op volle toeren, want nat weer en dikke kleding leveren extra was op. Hét moment dus om even stil te staan bij het energieverbruik van deze drie apparaten. Met wat kleine aanpassingen zorg je voor een zichtbaar (gunstig!) verschil op je stroomrekening.

Slim plannen loont

Wie een slimme meter of dynamisch energietarief heeft, kan precies zien wanneer stroom het goedkoopst is. Door het programma van je wasmachine, droger of vaatwasser daarop af te stemmen, draai je letterlijk op de voordeligste momenten. Veel moderne apparaten hebben een startuitstelknop, waarmee je eenvoudig plant dat een was 's nachts of vroeg in de ochtend klaar is.

Heb je geen dynamisch contract, dan is het slim om eerst te kijken of jouw leverancier een piek- en daltarief hanteert. Bij een dubbeltariefmeter geldt het lagere tarief meestal alleen tussen ongeveer 23.00 en 07.00 uur, niet standaard in het weekend. Even checken bij je energieleverancier voorkomt verrassingen.

Wassen op lagere temperatuur

De grootste energiebesparing zit in de temperatuur van het waswater. Een was van 30 graden is meestal voldoende schoon, zeker met de huidige wasmiddelen die ook bij lage temperatuur goed werken. Alleen bij sterk vervuilde was of handdoeken kan een hogere stand nodig zijn. Een wasbeurt op 60 graden of af en toe een machinereiniger houdt de trommel fris en voorkomt vetluis - een kookwas op 90 graden is bij moderne machines niet meer nodig.

Een andere eenvoudige stap is de wasmachine pas te laten draaien als hij goed vol is. Een halve was verbruikt bijna evenveel energie als een volle: zonde. Ook de juiste dosering helpt: te veel wasmiddel kan op den duur zeepresten achterlaten, waardoor de machine harder moet werken.

Droger of droogrek?

De droger is een onmisbare hulp in de winter, maar verbruikt veel stroom. Centrifugeer je was daarom eerst op de hoogste stand, zodat er minder vocht overblijft. Hoe droger het de trommel ingaat, hoe korter het droogprogramma duurt. Warmtepompdrogers verbruiken het minst stroom, al bespaar je nog meer door de was af en toe op te hangen. In een goed geventileerde kamer, bijvoorbeeld bij de verwarming, droogt het prima zonder dat je ernaar hoeft om te kijken.

De vaatwasser slim inzetten

Een vaatwasser verbruikt vooral energie om water te verwarmen. Kies daarom het eco-programma: dat duurt wat langer, maar gebruikt minder stroom en water doordat het water op lagere temperatuur wordt verwarmd. Grote etensresten kun je beter even wegschrapen, maar spoel servies niet voor onder de kraan - dat is onnodig en verspilt warm water. Licht aangekoekte pannen en schalen vormen voor moderne vaatwassers echt geen probleem.

Wie zonnepanelen heeft, kan de vaatwasser het beste overdag laten draaien, zodat de stroom direct uit eigen opwekking komt. Ook hier geldt dat een startuitstelknop handig is: je plant eenvoudig in dat het programma start zodra de zon op het dak staat.

Onderhoud maakt echt verschil

Goed onderhoud klinkt saai, maar heeft een direct effect op het energieverbruik. Een verstopt filter, kalk in de sproeiarmen of pluis in de droger laten apparaten harder werken dan nodig. Zet ze af en toe op een onderhoudsprogramma of gebruik een speciale reiniger. Dat voorkomt niet alleen geurtjes, maar zorgt ook dat de machine weer zo goed (lees: zo zuinig) mogelijk zijn werk kan doen.

Kleine aanpassingen, harde euro's

Energie besparen is vooral een optelsom van gewoontes. Door slimmer te plannen, de juiste temperatuur te kiezen en je apparaten schoon te houden, daalt het verbruik ongemerkt. En misschien nog belangrijker: je verlengt de levensduur van apparaten die het dagelijks zwaar te verduren hebben. Daarmee bespaar je ook op de langere termijn.