ID.nl logo
Feiten en fabels over duurzame energie
Energie

Feiten en fabels over duurzame energie

De energiecrisis heeft de discussie over duurzame energie op scherp gezet. Je hoort en leest de meest uiteenlopende en zelfs tegenstrijdige theorieën. Door allerlei halve waarheden zie je soms door de bomen het bos niet meer. Wij checkten 10 uitspraken: wat is een feit, wat is een fabel – en soms is het resultaat genuanceerder...

We bekijken 10 uitspraken over duurzame energie en gaan na of die waar of niet waar zijn. Daarbij motiveren we waarom die stellingen feiten of fabels zijn.

Ook lezen: Welke invloed hebben zonnepanelen op het energielabel van je huis?

Feit: 'Windmolens zorgen voor geluidsoverlast'

Wie het tegendeel beweert, liegt. De bewegende onderdelen in de turbine zijn nu eenmaal niet geluidsstil. Ook de rotorbladen die door de wind snijden zijn duidelijk hoorbaar. Hoewel de recent geplaatste windmolens veel stiller zijn dan de eerste generaties, wil niemand dag en nacht worden geconfronteerd door het aanhoudende zoevende geluid. Vooral ’s nachts is dat hinderlijk, omdat dan het omgevingsgeluid wegvalt. Om geluidshinder te voorkomen, mag een windmolen niet te dicht bij huizen staan.

Er geldt sinds 2011 een aparte geluidsnorm voor windmolens. Hierbij gaat men af op het jaargemiddelde. Dat betekent dat er geen rekening wordt gehouden met piekmomenten. Deze maatstaf zorgt ervoor dat omwonenden maandenlang overlast kunnen ervaren terwijl de molen op jaarbasis gemiddeld toch onder de norm blijft. Een windmolen mag gemiddeld niet meer dan 47 decibel geluid maken. 's Nachts mag dat niet meer dan gemiddeld 41 decibel zijn. 

Fabel: 'Windmolens staan vaak stil'

Onder windkracht 2 draaien windmolens vrijwel niet. Maar omdat het in Nederland vaak waait, staan windmolens hier zelden stil. Af en toe worden ze om veiligheidsredenen stilgezet omdat het te hard waait (dan laat de snelheidsbegrenzer in de turbine de molen stoppen), maar 95 procent van de tijd draaien ze gewoon. De molens in zee draaien zelfs nog meer.  

©emieldelange

Windmolens op zee wekken tot 40 procent meer energie op dan windmolens op het vaste land.

Fabel: 'Windmolens zijn gevaarlijk voor vogels'

Ondanks tegenstrijdige berichten sterft 99 procent van de vogelslachtoffers door contact met gebouwen, hoogspanningslijnen, masten en katten, en minder dan 1 procent van de vogeldoden komt op rekening van de windmolens. Een onderzoek in Canada toont aan dat van de 270 miljoen vogels die jaarlijks in dat land sterven door zaken waarvoor de mens verantwoordelijk is, slechts 0,007 procent op rekening van de windmolens komt. Windmolens komen pas op de dertiende plaats van de doodsoorzaken van vogels, met 20.000 slachtoffers. Wel wordt verwacht dat het aandeel door de toename van windenergie de komende 10 jaar zal vertienvoudigen.

In Noorwegen loopt in dat kader een interessant experiment waarbij één wiek van de turbine zwart is geverfd. Hierdoor zouden de vogels de wieken gemakkelijker kunnen zien en ontwijken. Geïnspireerd door het Noorse voorbeeld is er in Nederland ook een soortgelijke proef gestart. Belangrijk om vogelslachtoffers te vermijden is de locatiekeuze van de windmolens. Daarom zijn er gevoeligheidskaarten voor vogels opgesteld om natuurgebieden en andere belangrijke leefgebieden zo veel mogelijk te vermijden.

Feit: 'Windmolens worden steeds groter'

Hoe hoger de windmolen, hoe meer stroom hij produceert. Als de wieken van een windmolen twee keer zo groot worden, vangt hij geen twee maar vier keer zo veel wind. Vooral bij windmolens op zee merk je dat effect. In 35 jaar tijd is dat type maar liefst zeven keer groter geworden. De windturbines uit de jaren tachtig en negentig hadden een ashoogte van 25 tot 30 meter. De nieuwe mastodonten op zee zijn 150 tot 200 meter hoog en de windmolens die er zitten aan te komen gaan richting de 300 meter. Ter vergelijking: dat is zo hoog als de Eiffeltoren. 

Fabel: 'Biologisch materiaal is het beste isolatiemateriaal'

In onderstaande tabel kun je de lambda-waarden van verschillende isolatiematerialen vergelijken. De lambda-waarde of de warmtegeleidingscoëfficiënt geeft aan hoe goed het materiaal warmte geleidt. Hoe lager de waarde, hoe beter. 

De isolerende prestaties van biologisch isolatiemateriaal zoals stro, schapenwol of hennep blijven achter tegenover glas- of steenwol. Schapenwol heeft een middelhoge isolatiewaarde, maar volgens het NIBE – het instituut dat onderzoek doet naar de milieubelasting van bouwmaterialen – is schapenwol niet zo milieuvriendelijk als we zouden denken. Vooral de ammoniak in de uitwerpselen van de schapen zorgt voor schadelijke gassen die CO₂ veroorzaken. Bovendien is schapenwol een relatief duur product om je huis mee te isoleren. Een spouwmuur isoleren met schapenwol is drie keer zo duur als isolatie met glaswol of steenwol. 

Ook hennep maakt furore in ecologische kringen. Het is van nature schimmeldodend en antibacterieel, zodat er geen giftige stoffen tegen schimmel of ongedierte hoeven worden toegevoegd. Omdat hennep van zichzelf niet brandwerend is, voegt men wel branddempers als ammoniumfosfaat of soda toe. Op het gebied van isolatiewaarde scoort hennep isolatie gemiddeld. Bovendien heeft hennep erg weinig energie nodig tijdens de productie; zo’n plant groeit ruim een meter per maand. Nadeel is dat hennep kwetsbaar is voor vocht, en het is alsnog duurder dan veelgebruikte isolatiematerialen zoals glas- of steenwol.  

MateriaalLambda
Polyurethaan hardschuim (PUR)0,023 - 0,028
Geëxpandeerd polystyreen0,031 - 0,045
Geëxtrudeerd polystyreen0,028 - 0,038
Glaswol0,031 - 0,044
Rotswol0,034 - 0,044
Papiervlokken0,035 - 0,040
Kurk0,038 - 0,040
Hennep0,038 - 0,042
Vlas0,038
Schapenwol0,035 - 0,040
Katoen0,039 - 0,042
Stro0,056
Schelpen0,106 - 0,155

Fabel: 'Zonnepanelen vergen regelmatig onderhoud'

Weinig elektronische producten in huis hebben zo weinig onderhoud nodig als zonnepanelen. Dat komt door twee eigenschappen: de hellingshoek en de gebruikte coatings. De meeste zonnepanelen hebben een aantal lagen coating op het glas. Er is een anti-reflecterende coating die zorgt dat het licht zo veel mogelijk wordt geabsorbeerd en niet wordt weerkaatst. Maar is ook een vuilafstotende laag die ervoor zorgt dat stof en ander vuil zich niet aan het glas hecht. Bovendien spoelt het vuil gemakkelijk weg doordat de zonnepanelen hellend staan opgesteld. Alleen als je in een bosrijke omgeving woont of in de buurt van een bedrijf dat veel stof produceert, is het nodig om je zonnepanelen jaarlijks te inspecteren.

©Marina Lohrbach

Alleen als je in een bosrijke of stoffige omgeving woont, is het nodig om zonnepanelen regelmatig schoon te maken.

Fabel: 'De productie van zonnepanelen kost veel energie en is daarom niet duurzaam'

Zonnecellen worden gemaakt van een natuurlijk element: silicium. Het materiaal wordt gedolven, verhit en verwerkt. Deze procedure vergt behoorlijk wat energie en dat zorgt voor belasting van het milieu. Ook de productie van zonnepanelen kost uiteraard energie. Maar de productiekosten en de prijs van de grondstoffen is na één tot maximum twee jaar terugverdiend. Omdat een zonnepaneel gemiddeld 25 tot 30 jaar meegaat, bespaart elk paneel veel meer energie dan het aanvankelijk kostte. 

Fabel: 'Groen gas kan aardgas vervangen'

Momenteel is 0,5 procent van het gas in Nederland groen. Eerst wordt biogas gewonnen uit organisch afval zoals slib, groenten, fruit en koeienmest. Daarna wordt dat biogas gezuiverd en bewerkt tot het dezelfde kwaliteit heeft als aardgas. Dan pas noemt men het ‘groen gas’. Het aandeel neemt toe en met een beetje geluk is er voor 2023 2 miljard m³ aan groen gas. Maar zelfs die hoeveelheid vormt amper 5 procent van het gasaanbod. Groen gas is belangrijk voor bepaalde sectoren, maar de hoeveelheid die kan worden geproduceerd blijft helaas beperkt. Overigens komt bij het verbranden van groen gas net als bij aardgas CO₂ vrij.  

Fabel: 'Uit mijn stopcontact komt groene stroom'

Alle Nederlands huishoudens tappen stroom van hetzelfde gezamenlijke elektriciteitsnetwerk. Dat betekent dat de 230 volt die uit je stopcontact komt altijd een mengsel is van groene stroom en grijze stroom. Groene stroom is afkomstig uit hernieuwbare bronnen zoals wind, water, zon en biomassa. Grijze stroom komt voort uit fossiele brandstoffen die schadelijk zijn voor het milieu.

Hoewel bij de productie van kernenergie veel minder CO₂ vrijkomt dan van een gas- of kolencentrale, rekent men deze energiebron ook bij de grijze stroom. De meeste groene stroom komt uit het buitenland. En hoewel dat verwarrend klinkt, wordt die groene stroom niet eens effectief aan Nederland geleverd. Vaak gaat het om een papieren constructie. Om elektriciteit als groene stroom te mogen verkopen, moet de leverancier er GvO's (Garantie van Oorsprong) van hebben. Landen met een overschot aan groene stroom verkopen hun certificaten van oorsprong aan Nederlandse energiemaatschappijen.

Zo’n GvO verzekert gewoon dat er ergens in Europa 1000 kWh uit een duurzame bron is opgewekt. In Nederland kan een energieleverancier dus zulke GVOs importeren uit landen met een overschot aan GvO's, zoals IJsland of Noorwegen. Als je die papieren groene stroom wegstreept, is slechts 40 procent van de Nederlandse stroomproductie duurzaam.

©Robertvt

De stroom uit je stopcontact is altijd een mengsel van groene en grijze stroom.

Fabel: 'De Nederlandse kolencentrales verminderen hun CO₂-uitstoot door tegelijk houtkorrels te verbranden'

Nederland heeft nog vier kolencentrales en die stappen deels over op hout en andere biomassa. Op papier zou dat klimaatneutrale brandstof zijn. In werkelijkheid produceren deze centrales hierdoor veel meer broeikasgas dan een vergelijkbare gas- of kolencentrale. Het gaat om pellets, een biogrondstof in de vorm van geperste houtkorrels.

Volgens Investico, een platform voor onderzoeksjournalisten, zorgt de meerstook van houtkorrels dat kolencentrales 95 procent méér CO₂ uitstoten in vergelijking tot gascentrales. Bovendien is er onduidelijkheid over de herkomst van de pellets. De houtkorrels die we in Nederland gebruiken zijn voor 40 procent afkomstig uit bosbeheergebieden, en 60 procent is zogenaamd resthout. Vooral over die laatste groep is het onduidelijkheid troef. Ten eerste is het begrip ‘resthout’ erg mistig, bovendien is de herkomst niet transparant. 

Vraag een offerte aan voor zonnepanelen:

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 slimme personenweegschalen voor minder dan 50 euro
© Nexa
Gezond leven

Waar voor je geld: 5 slimme personenweegschalen voor minder dan 50 euro

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Wil je je gewicht goed in de gaten kunnen houden, dan is een personenweegschaal een must. Een digitale weegschaal is zeer nauwkeurig. Wij zochten vijf goed gewaardeerde exemplaren voor minder dan 50 euro.

Een digitale personenweegschaal biedt talrijke voordelen. Veel modellen hebben bijvoorbeeld extra functies zoals het meten van BMI, vetpercentage en spiermassa. Ze zijn gebruiksvriendelijk en vaak uitgerust met geheugen voor meerdere gebruikers. Een digitale weegschaal is eenvoudig af te lezen dankzij een duidelijk digitaal display. Door het moderne en compacte ontwerp past hij goed in elke badkamer. Wij vonden vijf modellen die werden gewaardeerd met een cijfer 8 en hoger op Kieskeurig.nl en die voorzien zijn van handige functies.

Inventum PW708ZW

De Inventum PW708ZW geeft – naast het gewicht – ook inzicht in vetpercentage, vochtpercentage, spiermassa en botmassa. Het apparaat heeft een geheugenfunctie voor maximaal 10 gebruikers, waardoor meerdere personen hun gegevens kunnen bijhouden. Het ontwerp is voorzien van een glazen weegoppervlak met roestvrijstalen accenten en een blauw verlicht LCD-display voor duidelijke aflezing.

Extra meetfuncties: vetpercentage, vochtpercentage, spiermassa en botmassa
App beschikbaar: Nee
Materiaal: Gehard glas met roestvrijstalen accenten
Maximum gewicht: 180 kg

Beurer BF195LE

De Beurer BF195LE is een digitale personenweegschaal die naast het gewicht ook lichaamsvet, lichaamswater, spiermassa, botmassa, BMI en caloriebehoefte (AMR) meet. Hij is uitgerust met een rond, blauw verlicht LCD-display en roestvrijstalen elektroden. Er kunnen gegevens van maximaal 10 gebruikers worden opgeslagen.

Extra meetfuncties: vetpercentage, vochtpercentage, spiermassa, botmassa, BMI en AMR
App beschikbaar: Nee
Materiaal:
Gehard glas met roestvrijstalen elektroden
Maximum gewicht:
180 kg

Medisana BS 440 Connect

Naast het meten van het gewicht kun je op deze weegschaal ook metingen van lichaamsvet, lichaamswater, spiermassa, botmassa, BMI en het basaal metabolisme (BMR) aflezen. De weegschaal maakt gebruik van ITO-elektroden die vrijwel onzichtbaar zijn op het glazen oppervlak, wat bijdraagt aan een strak en modern ontwerp. Met bluetooth-functionaliteit kunnen de meetgegevens draadloos worden gesynchroniseerd met de VitaDock+ app op iOS- en Android-apparaten, zodat je je gegevens makkelijk kunt bijhouden en analyseren.

Extra meetfuncties: vetpercentage, vochtpercentage, spiermassa, botmassa, BMI en BMR
App beschikbaar: Ja
Materiaal: Gehard glas met ITO-elektroden
Maximum gewicht:
180 kg

Medisana BSA42

De Medisana BSA42 kent naast het wegen ook lichaamsanalysefuncties, waaronder metingen van lichaamsvet, lichaamswater, spiermassa, botmassa, BMI en caloriebehoefte (BMR). Het apparaat ondersteunt bluetooth-gegevensoverdracht naar de VitaDock+ app en kan gegevens van maximaal 8 gebruikers opslaan. De weegschaal is voorzien van een groot LCD-display en roestvrijstalen elektroden.

Extra meetfuncties: vetpercentage, vochtpercentage, spiermassa, botmassa, BMI en BMR
App beschikbaar: Ja
Materiaal:
Gehard glas met roestvrijstalen elektroden
Maximum gewicht:
180 kg

Tefal Goodvibes Life BM9620

De Tefal Goodvibes Life BM9620 is een digitale personenweegschaal die 10 lichaamsmetingen biedt, waaronder gewicht, BMI, vetpercentage, spiermassa, botmassa en vochtpercentage. Het apparaat werkt met een app voor het bijhouden van gegevens en ondersteunt een onbeperkt aantal gebruikers. De weegschaal heeft een zwart glazen oppervlak met vier roestvrijstalen sensoren en een wit LED-display.

Extra meetfuncties: vetpercentage, vochtpercentage, spiermassa, botmassa en BMI
App beschikbaar: Ja
Materiaal:
Gehard glas met roestvrijstalen sensoren
Maximum gewicht:
180 kg

▼ Volgende artikel
Bezorgd over je privacy? Zo zet je Meta AI uit in je WhatsApp-chats
© Tashatuvango
Huis

Bezorgd over je privacy? Zo zet je Meta AI uit in je WhatsApp-chats

Wil je Meta AI uitschakelen in WhatsApp? Veel gebruikers zijn niet blij met de plotselinge integratie van de AI-assistent. Gelukkig is er een eenvoudige manier om Meta AI per chat uit te zetten met één slimme instelling. In dit artikel lees je stap voor stap hoe je dat doet.

In dit artikel lees je:
  • Waarom de AI-knop van Meta in WhatsApp voor ophef zorgt
  • Wat Meta AI precies doet en waarom je er geen controle over lijkt te hebben
  • Hoe je Meta AI toch kunt uitschakelen per chat via een verborgen instelling
  • Extra privacyvoordelen van de functie Advanced Chat Privacy
  • Praktische tips om deze instelling overal in te schakelen

Meta AI is stilletjes toegevoegd aan WhatsApp, en niet iedereen is daar blij mee. De blauwe AI-knop verschijnt plotseling in je app, zonder dat je daar zelf om hebt gevraagd. Officieel kun je de functie niet uitschakelen of verwijderen, maar er is tóch een manier om ervoor te zorgen dat Meta AI geen rol speelt in jouw gesprekken. Je hoeft er slechts één instelling voor aan te passen.

Wat is Meta AI en waarom is het omstreden?

Meta AI is een generatieve AI-assistent die je vragen kan beantwoorden, ideeën kan aandragen of uitleg kan geven. In theorie klinkt dat handig, maar in de praktijk zijn veel gebruikers kritisch. De knop is standaard aanwezig in WhatsApp, zonder opt-in of duidelijke controle. Ook al belooft Meta dat persoonlijke berichten versleuteld blijven, het idee dat AI wordt verweven in een platform dat bekendstaat om zijn privacy roept bij velen weerstand op.

©ER | ID.nl

Als je iemand wilt taggen door een @ in te voeren, verschijnt Meta AI in beeld.

Je kunt Meta AI niet verwijderen, maar wel deactiveren

Officieel meldt WhatsApp dat Meta AI niet uitgeschakeld of verwijderd kan worden. De knop blijft zichtbaar, zelfs als je de functie nooit gebruikt. Toch blijkt er nu een manier te zijn om Meta AI per chat uit te schakelen via een vrij nieuwe instelling: Advanced Chat Privacy.

Zo werkt het instellen van Advanced Chat Privacy

Je schakelt Meta AI eenvoudig uit voor elke afzonderlijke chat. Dit doe je als volgt:

  1. Open een willekeurige chat, met een persoon of in een groep.

  2. Tik bovenaan op de naam van de contactpersoon of groep.

  3. Scroll naar beneden tot je Advanced Chat Privacy ziet.

  4. Zet deze instelling aan.

Vanaf dat moment verschijnt er een waarschuwing als je probeert @Meta AI te gebruiken:
"Meta AI not available in this chat." WhatsApp verduidelijkt daarbij dat je Meta AI in die chat niet kunt vermelden, omdat Advanced Chat Privacy is geactiveerd.

Let op: in groepschats moet je mogelijk beheerder zijn om deze instelling te kunnen wijzigen.

©ER | ID.nl

De Geavanceerde privacy voor chats is nieuw. Daar kun je ook de Meta AI uitschakelen.

Meer voordelen dan alleen AI-blokkade

De functie doet meer dan alleen Meta AI uitschakelen. Advanced Chat Privacy:

  • voorkomt dat chats worden gebruikt voor AI-functies
  • voorkomt dat volledige chatgeschiedenissen worden geëxporteerd
  • schakelt automatisch downloaden van media uit, wat extra bescherming biedt tegen malware

Advies: zet het overal aan

Er kleven verder geen nadelen aan het activeren van deze privacy-instelling. Wil je zeker weten dat Meta AI niet meeluistert in jouw gesprekken? Dan is het aanzetten van Advanced Chat Privacy voor al je chats de eenvoudigste en effectiefste oplossing.

Controleer of je WhatsApp up-to-date is, want deze functie wordt geleidelijk uitgerold. Heb je ‘m nog niet? Dan komt hij waarschijnlijk snel beschikbaar.