Met een iPhone maak je prachtige foto's. Dat neemt niet weg dat er ook situaties zijn waarin de camera wat minder presteert. Zoals bij weinig licht. Gelukkig kun je dankzij de technologische hoogstandjes van gespecialiseerde apps in allerlei speciale omstandigheden alsnog goed beeld schieten.

De hardware en software van de iPhone is de afgelopen jaren al sterk verbeterd. Dankzij allerlei apps kun je nog meer uit die camera halen. Zo kun je bijvoorbeeld beter inzoomen, 's avonds mooiere beelden maken en achteraf scherpstellen. We bespreken diverse gespecialiseerde apps. Lees ook: 6 beste smartphonecamera's onder de loep.

Hogere resolutie en beter inzoomen

Vergeleken met sommige andere telefoons, heeft de iPhone een wat beperkte resolutie. Met acht megapixels kun je heus wel mooie plaatjes maken, maar toch kan de detaillering soms beter, of heb je wat extra beeldmateriaal nodig om de foto mooier bij te snijden. Met de app Hydra los je deze beperking in één klap op. Want je kunt er foto's van twaalf, zestien en zelfs tweeëndertig megapixels mee maken. Hoe dat kan? De app schiet snel achter elkaar een reeks opnamen en let daarbij op de bewegingssensoren van je iPhone.

Omdat je handen altijd lichtjes trillen, bevat elke opname net iets andere beeldinformatie. Hydra weet hoeveel de telefoon verschoven is, zodat het de beelden naadloos kan combineren tot één foto met een hogere resolutie en een betere detaillering. Slim! Hetzelfde trucje gebruikt Hydra om mooiere ingezoomde foto's te maken. Je iPhone heeft geen optische zoomlens. Dus als je met een camera-app inzoomt, wordt de foto simpelweg uitvergroot en dat maakt het plaatje er niet bepaald mooier op. Gebruik je Hydra, dan wordt het beeldmateriaal van een hele reeks foto's gecombineerd, zodat je foto er alsnog mooier uitziet.

Hydra

Score *****

Prijs € 4,99

Omvang 11,6 MB

©PXimport

Hydra laat je twee of vier keer digitaal inzoomen met verbeterde kwaliteit.

Sfeeropnamen bij weinig licht

Hydra heeft nog meer te bieden, waaronder een stand voor weinig licht. Normaal wordt een foto dan vaak te donker, erg korrelig en de kans op bewegingsonscherpte is erg groot. Zonde, want zo is het wel heel erg lastig om mooie sfeerfoto's te maken. Hydra lost dit op dezelfde manier op als bij het inzoomen. Het enige wat je hoeft te doen is je camera eventjes zo stil mogelijk vast te houden tot de reeks foto's is geschoten. Een statief heb je dus niet nodig.

De gecombineerde foto ziet er mooier en helderder uit dan een standaard-foto en bevat bijna geen ruis. Gaat het je alleen om foto's bij weinig licht, dan kun je ook kiezen voor de app Cortex Camera. Ook deze app schiet een reeks foto's, die vervolgens gecombineerd worden tot één foto door te letten op de bewegingssensoren. Voor beide apps geldt dat je het beste resultaat hebt bij statische onderwerpen. Alles wat beweegt zal namelijk vervagen, wat soms trouwens best leuke en creatieve effecten geeft.

Cortex Camera

Score ****

Prijs € 2,99

Omvang 1,5 MB

©PXimport

Met zowel Cortex als Hydra maak je betere foto's bij weinig licht.

Bewegingen vervagen

Op websites en sociale netwerken als Flickr en Instagram zie je veel foto's voorbijkomen met prachtige voortjagende wolken en een waterval of de branding die is veranderd in een zijdezachte waas. Hoe doen ze dat? De truc is dat je een lange belichtingstijd gebruikt, zodat alles wat beweegt in beeld vervaagt. Standaard kan je iPhone dat niet, omdat er overdag veel te veel licht is om bijvoorbeeld dertig seconden te belichten. Zelfs voor een spiegelreflex heb je dan een speciaal filter nodig, een soort verduisteringsgordijn zodat het lijkt alsof het nacht is.

Op je iPhone past zo'n filter niet echt en daarnaast hebben camera-apps een beperking van slechts een halve seconde. De app Slow Shutter Cam lost dit op door continu opnamen te maken en deze direct te combineren, zonder dat de foto overbelicht raakt. Je ziet op het scherm precies hoe alles wat beweegt langzaam begint te vervagen. Alles wat niet beweegt, komt haarscherp op de foto. Geef je de app de tijd, dan veranderen wolken in dynamische strepen die door het beeld lijken te jagen. Stromend water in een rivier of gracht verandert in een zijdezachte waas, of je krijgt mooie patronen te zien door stromingen. Er wordt alleen niet gelet op de bewegingssensoren, dus je moet je telefoon op een (mini)statief plaatsen of op een andere manier stevig neerzetten.

Slow Shutter Cam

Score ****

Prijs € 0,99

Omvang 6,2 MB

Nachtopnamen

Ook in het donker heb je vaak heel lange sluitertijden nodig om genoeg licht te verzamelen voor een goede foto. Bijvoorbeeld om een stadsopname te maken van verlichte gebouwen, huizen, monumenten en straten of grachten. Slow Shutter Cam kan dit voor je doen, al lijkt de foto direct overbelicht te raken als er maar weinig licht is. Gelukkig kun je dit meteen na het maken van de foto herstellen, omdat de belichting traploos regelbaar is in de app. De app Average Camera Pro heeft dit probleem niet en laat 's avonds ook net wat mooiere kleuren zien. Er zit wel een fractie vertraging tussen de opnamen, zodat vervagingen net wat minder vloeiend worden. Overdag gebruiken wij daarom het liefst Slow Shutter Cam en in het donker schakelen we over naar Average Camera Pro.

Average Camera Pro

Score ****

Prijs € 0,99

Omvang 5,7 MB

©PXimport

Average Camera Pro werkt ongeveer hetzelfde als Slow Shutter Cam.

Fel licht en donkere schaduwen

Je kent ze vast wel: foto's waarop de lucht is veranderd in een egaal wit vlak, of waarop alles in de schaduw zwart oftewel onzichtbaar is geworden. Het probleem is dat camera's slecht tegen de combinatie van fel licht en diepe schaduwen kunnen. Met onze ogen kunnen wij allebei tegelijk zien, maar een camera moet kiezen tussen de één of de ander. Je iPhone lost dit in veel gevallen best aardig op door een HDR-foto te maken. Er worden dan snel na elkaar een paar opnamen gemaakt, die worden gecombineerd tot één beter belichte foto. Nadeel is alleen dat het resultaat vaak niet optimaal is, en vooral dat je er helemaal geen invloed op hebt. Met Pro HDR X krijg je veel betere resultaten. Er worden drie opnamen gemaakt, waarvan automatisch de best belichte stukjes beeldmateriaal gecombineerd worden tot een HDR-foto. Kleine verschillen tussen de foto's door bewegingen worden ook netjes hersteld.

Voor nog meer grip op het eindresultaat mag je ook zelf drie gebieden aanwijzen waarop de app zijn belichting baseert bij het samenvoegen van de drie opnamen. Wijs dan altijd het lichtste, het donkerste en een gemiddeld stukje van het beeld aan. Na het samenvoegen wordt het voorlopige resultaat op het scherm getoond, waarna je met schuifregelaars zelf aan de slag kunt. Zo bepaal je helemaal zelf wat je het mooist vindt. Complicatie is dat je in de volle zon de foto's op het scherm van je iPhone minder goed kunt beoordelen, dus is de kans groot dat je sommige HDR-foto niet optimaal bewerkt. Gelukkig kun je in de app aangeven dat ook de drie originele foto's in de filmrol bewaard moeten worden. Die kun je bijvoorbeeld thuis weer in de app inladen, zodat je wel ziet wat je doet en je alsnog de allermooiste HDR-foto's maakt. De resultaten van Pro HDR X zien er over het algemeen heel natuurgetrouw uit. Gebruik je de app Fotor HDR, dan kun je ook foto's met een veel explicieter HDR-uiterlijk maken. Het lijken dan meer schilderijen of tekeningen.

Pro HDR X

Score *****

Prijs € 1,99

Omvang 1,3 MB

Fotor HDR

Score ****

Prijs € 1,99

Omvang 24,3 MB

©PXimport

Met Fotor HDR kun je het HDR-effect extra benadrukken.

Timelapse

Sommige dingen om ons heen spelen zich zo langzaam af, dat we amper merken dat er iets verandert. Een ijsblokje doet er bijvoorbeeld erg lang over om te smelten, wolken lijken vaak nagenoeg stil te hangen en wachten voor een rood stoplicht is ronduit saai. Om te zien wat er werkelijk gebeurt, zou je het proces versneld moeten kunnen afdraaien. Een uur samendrukken tot enkele seconden, desnoods enkele uren tot een minuut. Dat kan door een timelapse te maken. Dat is een filmpje waarmee je de werkelijkheid enorm versnelt. Van alles waar enige beweging in zit, kun je enorm leuke timelapses maken.

Normaal heb je daar een vracht aan (camera)apparatuur voor nodig, maar met je iPhone werkt het net zo goed en gaat het een stuk makkelijker.

Installeer de app Lapse It Pro en plaats je telefoon op een statiefje of zet hem ergens stevig tegenaan. Vervolgens geef je aan om de hoeveel seconden of minuten er een opname gemaakt moet worden en laat je de app enkele minuten of uren draaien. Gebruik in het laatste geval wel een voedingskabeltje. Doordat er met regelmaat een opname wordt gemaakt, krijg je als het ware een filmpje waarin je de tijd enorm versnelt. Een ijsblokje smelt dan niet in anderhalf uur, maar in twintig seconden. Je ziet het gekrioel van voetgangers en verkeer, ze spoeden zich beurtelings over een kruising. Wolken flitsen over een landschap en bootjes stuiven over het water. Bij redelijk snelle bewegingen gebruik je een kort interval om een vloeiende timelapse te krijgen. Bij langzamere bewegingen juist langere intervallen omdat er minder gebeurt. Zodra je klaar bent, stel je in met hoeveel beeldjes per seconde je de opnamen weer laat afspelen. Hiermee bepaal je het optimale effect van de film. Een timelapse moet namelijk niet te snel, maar zeker ook niet te langzaam afspelen.

Lapse It Pro

Score *****

Prijs € 1,99

Omvang 15,1 MB

Achteraf scherpstellen

Normaal gesproken stel je eerst scherp en daarna maak je een foto. Soms merk je niet eens dat scherpstellen nodig is, omdat je iPhone dat razendsnel en automatisch voor je regelt zodra je het toestel ergens op richt. Maar als je een beetje beweegt, of de camera maakt een verkeerde keuze, kan het belangrijkste deel van je foto alsnog onscherp worden en dat is zonde. Zou het daarom niet mooi zijn als je achteraf kon scherpstellen, zoals nu al kan met enkele futuristische camera's? MultiCam doet precies dat. Je richt ergens op en drukt af. Vervolgens maakt de app een reeks opnamen, waarbij de scherpstelling steeds een beetje wordt opgeschoven. De foto's worden in eerste instantie in de app zelf bewaard. Achteraf, wanneer het jou uitkomt, bekijk je ze en stel je via een schuifregelaar exact de gewenste scherpte in. Die uiteindelijke foto bewaar je vervolgens in de filmrol. MultiCam is vooral handig bij macrofoto's, omdat je er dan al snel naast zit met scherpstellen. Eventueel kun je ook de belichting in stapjes aanpassen.

MultiCam

Score ***

Prijs € 1,99

Omvang 0,9 MB

Bliksem fotograferen

Onweer is altijd weer een spectaculair verschijnsel en typisch iets wat je graag met een iPhone wilt vastleggen. Alleen zijn die felle lichtflitsen te onvoorspelbaar en ze duren te kort om op het juiste moment af te drukken voor een foto. Gelukkig kan het ook anders. iLightningCam 2 kijkt gewoon met je mee en zodra er een bliksemflits is, maakt de app razendsnel een foto. Jouw iPhone is dus snel genoeg om de flits te detecteren en er meteen een foto van te maken. Je hoeft het toestel alleen maar op het juiste stukje lucht te richten. Een statief gebruiken hoeft niet, maar het mag wel. Je kunt dan een mooiere compositie maken en zelf op je gemak van het spektakel genieten, terwijl de app voor je aan de slag gaat. iLightningCam 2 herkent zelf of het dag of nacht is en past de belichting hierop aan. Alles wordt automatisch voor je geregeld, maar als je dat liever hebt, mag je ook handmatig de gevoeligheid instellen, of de app voorbereiden op grote, gemiddelde of kleine bliksemschichten. Onweer is mooi, maar ook gevaarlijk. Breng jezelf nooit in gevaar voor een mooie foto.

iLightningCam 2

Score *****

Prijs € 1,99

Omvang 8,1 MB

©PXimport

iLightningCam 2 kent ook een handmatige stand waarin je de gevoeligheid instelt.

Met de Philips Hue Secure Video Doorbell hebben we de eerste slimme deurbel te pakken van het merk voor slimme lampen. Met een prijskaartje van 169,99 euro is-ie niet goedkoop, en de vraag is of de unieke gimmick de bel kan redden.

Met het submerk Secure biedt Philips Hue verschillende producten aan die buiten de strekking van slimme lampen en aanverwante accessoires vallen. Op ID.nl hebben we eerder de slimme binnencamera getest en nu is het de beurt aan de eerste deurbel van het merk: de Philips Hue Secure Video Doorbell. Zo op het eerste gezicht lijkt dit apparaat (voorzien van een IP54-certificaat) op een generiek model uit China: camera boven, belknop onder.

Unieke functie

Op technisch vlak doet de Philips Hue Secure Video Doorbell het in elk geval goed. Het systeem ondersteunt zowel 2,4 als 5 GHz en laat zich aansluiten aan de Hue Bridge (via het Zigbee-protocol). Je hebt die bridge niet nodig om de deurbel te kunnen gebruiken, maar als je dat doet (bijvoorbeeld met het nieuwe Pro-model van de Bridge) kun je een slimme koppeling realiseren met je bestaande netwerk van slimme lampen van dezelfde fabrikant.

©Wesley Akkerman

Na het installeren binnen de (nog altijd overzichtelijke) applicatie en het koppelen van de lampen, kan de verlichting in huis aanspringen op het moment dat iemand aanbelt. Dat gebeurt razendsnel (binnen een seconde), waardoor je snel doorhebt dat er iemand voor de deur staat. Verder kun je een Chime aan de Philips Hue Secure Video Doorbell koppelen, wat dan weer handig is voor plekken waar geen Hue-lampen hangen of waar je het deurbelgeluid niet hoort.

Producten installeren

De Chime is met 59,99 euro vrij prijzig. Gelukkig kun je voor 199,99 euro ook een pakket kopen waar beide producten in zitten. Dan krijg je dus zo'n 30 euro korting. Goed om te weten: je kunt die chime gewoon in een stopcontact plaatsen. Ook is het zo dat de Philips Hue Secure Video Doorbell niet werkt met de bestaande bel (wat sowieso meestal niet het geval is). Daarnaast hoor je heel snel geluid uit die chime komen wanneer iemand op de knop drukt. 

©Wesley Akkerman

De fysieke installatie van de Philips Hue Secure Video Doorbell kan wat meer tijd kosten dan je wellicht gewend bent van slimme deurbellen. Dit is namelijk een bedrade variant die niet op een batterij werkt. De deurbel werkt alleen met 12V-aansluiting, waardoor je mogelijk een transformator moet installeren en aan de slag moet met kabels en kroonsteentjes. Bovendien lijken de meegeleverde stroomkabels onvoldoende geïsoleerd tegen schade (zoals droogte of vocht).

Beeldkwaliteit en basisfuncties

De beeldkwaliteit laat dan weer weinig te wensen over. De Philips Hue Secure Video Doorbell beschikt over een 2K-resolutie. Dat is hoger dan het beeld van de twee bedrade Ring-deurbellen, die het moeten doen met 1080p of 1536p. De kleurweergave is meer dan redelijk, maar de lens lijkt minder goed overweg te kunnen met helderheid. Als de achtergrond lichter is dan de voorgrond, dan kan die laatste wat donkerder zijn dan we zouden willen op dit soort camera's.

Het gezichtsveld van 180 graden in zowel de lengte als breedte is meer dan welkom. Daardoor zullen weinig dingen je ontgaan. Als je de deurbel niet te hoog ophangt, kun je ook kleinere pakketjes in de tuin of op de mat zien liggen. Verder is er infrarood-nachtzicht en nachtzicht in kleur en kun je rekenen op allerlei basisfuncties van een slimme deurbel. Zo kun je met iemand voor de deur praten en kun je meldingen op basis van beweging ontvangen. Wel zo handig.

Gratis opslag, maar…

Waar Philips Hue je ook mee hoopt te overtuigen, is de gratis videogeschiedenis van de afgelopen 24 uur. Als je dus nog snel iets wilt opzoeken van de afgelopen dag, dan kan dat. Je bent dan niet verplicht een abonnement af te nemen. Lokaal video's opslaan is helaas niet mogelijk, zoals dat wel vaak bij de Eufy's van deze wereld kan, waardoor je voor verdere bewaarbehoeften toch afhankelijk bent van een redelijk prijzig abonnement van 40 tot 100 euro per jaar. 

©Wesley Akkerman

Zaken die wij als standaard ervaren, zoals het instellen van activiteitenzones en de herkenning van personen, pakketten en voertuigen, zitten ook allemaal achter een betaalmuur. Dat je uitgebreide videogeschiedenis (30 tot 60 dagen) en het detecteren van rookalarmen (waar een AI-systeem achter zit) geld kosten, willen we nog best accepteren. Tot slot kan de deurbel nog geen automatische reacties ten gehore brengen of geactiveerd worden via geo-fencing.

Philips Hue Secure Video Doorbell kopen?

Ondanks de minpunten zijn we toch behoorlijk enthousiast over de Philips Hue Secure Video Doorbell. Ja, sommige functies kosten extra geld, aansluiten zal voor een hoop mensen onnodig veel gedoe opleveren en het apparaat is vrij prijzig. Maar het feit dat je het product toevoegt aan je bestaande Hue-netwerk en daarmee nieuwe integratiemogelijkheden ontgrendelt (voor lampen en bewegingssensoren), rechtvaardigt wat ons betreft de straffe aanschafprijs.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.