We sjouwen ons een breuk aan zware camera's en bijbehorende onderdelen terwijl we een handzame variant in de broekzak hebben. Dat de beeldkwaliteit van een smartphone niet in de buurt komt van een spiegelreflex, maakt 'm nog niet gelijk slecht. Wij testten de camera's van zes recente topmodellen.

Als iemand tien jaar geleden had gezegd dat tegenwoordig de meeste foto's met een telefoon gemaakt worden, werd hij waarschijnlijk uitgelachen. Nu is het werkelijkheid. Smartphonefabrikanten springen daar handig op in en proberen de camera in de huidige smartphones steeds beter te maken. Samen met onze collega's van tijdschrift Computer!Totaal gingen wij een hele dag op pad om zes recente topmodellen te testen. Dat zijn de Huawei P8, iPhone 6 plus, LG G4, Nokia Lumia 930, Samsung Galaxy S6 edge en Sony Xperia Z3. De camera's van de iPhone 6 plus en de Galaxy S6 edge zijn overigens hetzelfde als (respectievelijk) de iPhone 6 en Galaxy S6. Lees ook: De 15 beste smartphones die je in 2015 kunt kopen

We daagden de camera's uit met het fotograferen van felle kleuren in de Keukenhof en onderwierpen ze aan een slecht-lichttest in een bruin café in het centrum van Amsterdam. Er waren duidelijke verschillen, die we hierna per camera zullen bespreken. Eerst een paar algemene testuitslagen én tips hoe je met elke smartphone betere foto's maakt.

©PXimport

De 6 smartphones die de strijd met elkaar aangaan.

Regels

Het fotograferen met een smartphone is leuk, makkelijk en snel. En na de test kunnen we zeker zeggen dat een aantal telefoons een hoge beeldkwaliteit uit het sensortje perst. Maar vaak worden bij het fotograferen met een smartphone de fotografiebasisregels vergeten. En juist die maken het verschil tussen een mooie foto en een kiekje. Dus druk niet honderd keer af, gewoon omdat het kan, maar denk na wat je wilt fotograferen. Bekijk je onderwerp goed en denk na over een mooie compositie. Dat betekent bij een mooie zonsondergang niet altijd de horizon in het midden of bij een macro de bloem vol in beeld. Geef ruimte aan je onderwerp en werk volgens de regel van derden of gulden snede. Vergeet hierbij je standpunt niet. Ook voor een smartphonefoto is het mooi om door je knieën te zakken, op de grond te liggen of op een bankje te klimmen. Alles voor een mooie foto. En juist met een smartphone is dit erg gemakkelijk. Je tikt op je scherm op je onderwerp en daar wordt direct op scherpgesteld. Geen gedoe met scherpstelpunten wisselen, gewoon tikken en klaar. Belangrijk om te weten is dat het punt dat je aantikt op je scherm voordat je een foto maakt, niet alleen je scherpstelpunt is, maar ook je lichtmeetpunt. Zo kan het gebeuren dat je foto te licht of donker wordt. Elke smartphonecamera heeft de optie van belichtingscorrectie. Maak daar gebruik van om je belichting te verbeteren.

©PXimport

Om de foto's goed met elkaar te vergelijken hebben we de smartphones op dezelfde plaats op een statief gezet.

Statief

Voor deze test hebben we alle foto's vanaf statief gemaakt. Het lijkt misschien overdreven, een smartphone op statief, maar wat voor de spiegelreflexcamera geldt, geldt net zo goed voor de smartphonecamera. Het statief zorgt ervoor dat je camera stabiel en stevig staat en minimaliseert de kans op bewegingsonscherpte. Vooral bij de avondfoto's was een statief onontbeerlijk. Een smartphonestatief hadden wij snel gemaakt. Door de houder van een selfiestick te gebruiken als statiefkop op ons eigen statief hadden we goedkoop een prima statief. Let wel op welke selfiestick je koopt, niet bij allemaal kan de houder er vanaf.

Niet doen

De mogelijkheden van een camera verschillen heel erg per merk. Wat overal kan, is de belichting en de witbalans aanpassen. De meeste camera's hebben verschillende scènestanden. Het is zeker waard om hier even tijd aan te spenderen en uit te zoeken wat deze standen doen. Verder heeft elke camera een flitser. Hoewel de resultaten wisselend zijn, adviseren we eigenlijk altijd deze uit te zetten. Het is namelijk niet te vergelijken met een flitser in je camera. Het led-lichtje op je smartphone geeft een stoot licht recht van voren waar niemand mooier van wordt. Ook zoomen op een smartphone is een no-go. Deze telefoons hebben geen optische zoom, zoals een objectief dat uit verschillende lensdelen bestaat, en zoomen dus digitaal. Feitelijk maak je dan een uitsnede, wat de kwaliteit niet bevordert. Zoom dus niet met je telefoon, maar met je voeten en zet gewoon een stap dichterbij.

Raw

In deze test hebben we gezien dat de ontwikkeling van de smartphonecamera razendsnel gaat. De foto's van de winnaar waren zelfs een stuk beter dan die van een nieuwe compactcamera die we ter referentie hadden meegenomen. Het is sinds Android 5.0 zelfs mogelijk om op een smartphone in raw te fotograferen. Niet alle toestellen ondersteunden deze nieuwe optie in Google's besturingssysteem, maar de smartphones die het deden, hebben zeker een voorsprong. De raw-bestanden worden als het universele dng-formaat weggeschreven en wij waren positief verrast door de kwaliteit. Het maakte het fotograferen met een smartphone zowat een spiegelreflexervaring.

©PXimport

Ook binnen hebben we de moeilijkste lichtomstandigheden uitgezocht voor de camera's.

HTC One (m9)

Helaas was HTC niet in staat om een testmodel uit te lenen voor deze test. Heel erg is dat overigens niet. Tijdens een eerdere review van het toestel kwamen we al tot de conclusie dat de HTC One een puike camera heeft, maar het aflegt tegen zijn directe concurrenten van LG, Samsung en Apple.

Op de volgende pagina's gaan we in detail in op iedere smartphonecamera. Wil je de conclusie en de specificaties overzichtelijk terugzien, bekijk dan de specificatietabel. De algemene reviews vind je terug in ons smartphonedossier.

Huawei P8

Huawei verrast ons als telefoonmerk elke keer positief. Design en bediening lijken heel erg op de iPhone. Dit geldt ook voor de camera. Tijdens de test dachten we soms even dat we met de iPhone fotografeerden, zo sterk lijkt de menustructuur op die van Apple. Toch is de iPhone een slag groter en is de Huawei P8 handzamer en makkelijker om mee te fotograferen. Helaas geldt dat voor de foto's niet. De kleuren lijken een beetje flets, wat erg jammer is. We zijn ook niet helemaal ontevreden over deze smartphone. Hij heeft de meeste groothoek van alle geteste modellen, zodat je altijd lekker veel in beeld krijgt. Ook heb je in de hoeken van de foto weinig vertekening en zien de details er OK uit. De cameralens is ontwikkeld door Sony en dat is een slimme zet geweest. Waar de Huawei ons vooral overtuigde was met slecht licht. Huawei heeft een groot diafragma (F 2). Al is het diafragma van de Samsung S6 edge en de LG G4 groter, de Huawei komt in een donker café of 's avonds op straat erg goed weg. Ook het portret in het café is prima voor een smartphonecamera. Erg fan zijn we van de speciale nachtstand. Die is eigenlijk niet meer te gebruiken uit de hand, dus een statief is handig. In deze stand maakt de camera heel veel foto's met een lichte belichtingscompensatie. Door die heel snel over elkaar te plakken, krijg je een prachtige, zachte hdr-foto. Verder heeft Huawei P8 een soort lightpainting-stand. Ook die moet je gebruiken met statief. Wij maakten in die stand een avondfoto van een balkon. De voorgrond van de gebouwen bleef mooi gelijkmatig verlicht, terwijl de voorbijdrijvende wolken langzaam strepen werden. Dit zou je dus ook kunnen gebruiken om met een zaklamp leuke teksten in een foto te 'schrijven'. Je ziet op je telefoon zo de tekst verschijnen. Erg leuke en vooruitstrevende features waarmee deze camera zeker punten wint. Daarbij kunnen we ook extra punten toekennen aan het scherm. Dat is groot, helder en duidelijk. Al met al zijn we ook dit keer positief verrast door deze nieuwe Huawei, met bovendien een bijzonder scherpe aanschafprijs. Jammer van de punten die hij laat liggen op de iets fletse kleuren. Als dit bij een volgende versie nog wordt geüpdatet, zouden we deze smartphone wel kunnen aanraden.

©PXimport

De Huawei P8 kon nog aardig wat licht opvangen in het donker.

Specs

Model

Huawei P8

Prijs

€ 499,-

Sensor

13 megapixel

Resolutie

4160x3120

Beeldscherm

5,2 inch/ 1920x1080

Gewicht/afmeting

144 gram/ 14,5 x 7,2 x 0,6 cm

Opslagruimte

16GB

Uitbreidbaar met geheugenkaart

Ja

iPhone 6 plus

Toen de iPhone 6 uitkwam, waren we in eerste instantie een beetje teleurgesteld over de camera. We hadden op z'n minst 13 megapixel verwacht, waar we er 8 kregen. Volgens Apple is de 6 wel degelijk verbeterd. Ten eerste kun je slowmotion filmen met 240 frames per seconde, twee keer zo langzaam als het vorige model. Voor wie vaak hiermee werkt, is deze super slowmotion een verademing, je kunt er fantastische video's mee schieten. Daarnaast gebruikt Apple de techniek Focus Pixels waarmee de iPhone 6 twee keer zo snel scherpstelt. Ook zit er een nieuwe sensor in. Wij gebruikten overigens de iPhone 6 plus, met beeldstabilisatie. De gewone versie heeft die niet. En we moeten Apple gelijk geven: de foto's zien er goed uit. De scherpte, maar ook de kleuren doen zeker niet onder voor de betere compactcamera. De bediening werkt zoals je van Apple gewend bent erg simpel en op het grote scherm kun je de foto's goed terugkijken. Uiteraard hebben wij alle foto's beoordeeld op een gekalibreerd computerscherm en daar blijven we onder de indruk van de kwaliteit. De huidskleur van het model buiten ziet er natuurlijk uit en de details in haar hoofdband zijn scherp. Ook in slecht licht presteert de iPhone naar behoren. Elke smartphonecamera heeft snel last van ruis door zijn kleine sensor. Dit wordt op de foto's verdoezeld door een ruisonderdrukking. Die heeft als nadeel dat de foto's al snel erg onscherp ogen. Vooral op groot beeldscherm valt dit heel erg op. De iPhone 6 plus heeft er zeker last, maar is niet het slechtste jongetje van de klas. Minpuntje: de lens op deze iPhone 6 plus steekt ongeveer een millimeter uit de behuizing. Niet des Apple's en het zorgt er ook nog eens voor dat de telefoon minder stevig op z'n rug ligt.

©PXimport

De iPhone kan heel veel detail vastleggen.

Specs

Model

iPhone 6 Plus

Prijs

€ 799,-

Sensor

8 megapixel

Resolutie

3264x2448

Beeldscherm

5,5 inch/ 1920x1080

Gewicht/afmeting

172 gram/ 15,8 x 7,8 x 0,7 cm

Opslagruimte

16GB

Uitbreidbaar met geheugenkaart

Nee

LG G4

Zoals gezegd is de camera een belangrijk onderdeel voor smartphonefabrikanten. De in april gelanceerde LG G4 is daar het meest uitgesproken in. 'Spiegelreflexkwaliteit in smartphoneformaat', kopte het begeleidende persbericht. Nu durven we dat te betwijfelen, maar de LG G4 komt zeker een heel eind. Tijdens de testdag riepen we deze smartphone al onofficieel uit als winnaar. Onofficieel omdat we de foto's nog op een computerscherm moesten controleren, maar het beeldscherm van deze LG G4 is echt verbluffend. Scherp, helder, gedetailleerd en groot: prachtig om je gemaakte foto's op terug te kijken. Maar ook op ons computerbeeldscherm bleven de foto's overeind. De foto's waren kleurecht en erg gedetailleerd, zelfs in de hoeken. Het portret buiten had de meest natuurlijke huidskleur en de details in de kleding waren haarscherp. Fotograferen met weinig licht blijft een probleem voor een smartphone. Daar halen ze de vertrouwde spiegelreflex nog lang niet in, maar de G4 doet een aardige poging. Het heeft als enige camera een diafragma van F 1,8 en dat zie je. In de avondfoto zit nog genoeg detail en met de hdr-functie sleep je er een prima foto uit. Verder krijgt de LG G4 extra punten voor de camerafunctionaliteiten. Die zijn enorm. In de M-stand kun je heel veel zelf tweaken, zoals witbalans, belichtingscorrectie en iso. Nu is dat mogelijk bij de meeste geteste camera's, maar de G4 heeft meer. Zo heeft deze als enige de mogelijkheid om je sluitertijd te kiezen. Dan kun je overdag lange-sluitertijdfoto's met je smartphone maken. Let hierbij wel op, want het diafragma kun je niét instellen. Zonder zonnebril of filtertje voor je camera heb je dan al snel een overbelichte foto. Ook heeft de G4 standaard een mogelijkheid om in raw te fotograferen. Net zoals bij de spiegelreflex haal je hier uit je raw-bestand nog een hoop extra informatie. Erg interessant als je in moeilijke omstandigheden moet fotograferen. Hoewel we de flitser van een smartphone sowieso afraden, is dat het enige punt waarop de G4 tegenviel. Het is een klein en fel lampje dat direct alle sfeer in de foto plat slaat, meer nog dan de andere smartphoneflitsers. Maar zoals gezegd perst de G4 indrukwekkende foto's uit zijn sensor, ook met slecht licht, zodat je die flitser waarschijnlijk niet eens nodig hebt.

©PXimport

Realistische kleuren met veel detail in iedere omstandigheid, de G4 is op alle vlakken het beste.

Specs

Model

LG G4

Prijs

€ 649,-

Sensor

16 megapixel

Resolutie

5333x3000

Beeldscherm

5,5 inch/ 2560x1440

Gewicht/afmeting

156 gram/ 14,9 x 7,6 x 0,9 cm

Opslagruimte

32GB

Uitbreidbaar met geheugenkaart

Ja

Nokia Lumia 930

De meeste Nokia-telefoons zijn budgetvriendelijke middenklassers, maar met de Lumia 930 speelt de Finse fabrikant mee met de high-end smartphones. Interessant om te weten dat dit waarschijnlijk de laatste Windows-telefoon is met de naam Nokia. Voortaan zet Microsoft zijn eigen naam en logo op de nieuwe Lumia-smartphones. Net als voorganger Lumia 925 zet ook de 930 groot in op de camera. De 20-megapixelcamera is dezelfde als die van de veel duurdere Lumia 1520. De camera heeft een Carl Zeiss-objectief met diafragma F 2,4 en een dubbele led-flitser. Om maar direct met de deur in huis te vallen: de foto's vallen ons toch een beetje tegen. Vooral de kleuren zijn wat flets. Bij het portret buiten wordt de huidskleur bijna grauw, een enorm verschil met de heldere en frisse kleuren van de LG G4. Bij slecht licht haalt de Lumia de score nog een beetje op. De drankflessen in een slecht verlicht café worden goed weergeven. Je kunt de merken lezen en de kleuren komen, ook op foto, over. Dat is iets waar andere camera's meer moeite mee hadden. Toch is deze camera niet onze favoriet en dat heeft ook met de bediening te maken. Er zijn twee verschillende camera-apps, wat erg verwarrend werkt. Verder heeft de Lumia 930 veel knoppen aan de zijkant, zodat hij bijna niet op een statief te klemmen is. Meerdere keren zetten we de camera per ongeluk uit, omdat onze smartphonehouder op de uit-knop drukte. Niet erg handig. Een plus is dat ook deze camera veel mogelijkheden heeft. Ook bij de Lumia 930 kun je in raw fotograferen. Hij heeft ook optische beeldstabilisatie, zodat je langer uit de hand kunt fotograferen. Je kunt veel zelf instellen om de camera te tweaken. Maar uiteindelijk gaat het toch om de foto's en die stelden teleur. Vooral de avondfoto was een en al ruis, bij een iso van 640. Heel erg jammer en echt ongeschikt om ergens anders voor te gebruiken dan als kiekje of geheugensteuntje. Zeker niet een foto die je wilt delen, laat staan afdrukken.

©PXimport

Bij moeilijke binnen-omstandiheden kan de Lumia 930 best veel detail vastleggen.

Specs

Model

Nokia Lumia 930

Prijs

€ 369,-

Sensor

20 megapixel

Resolutie

4992x3744

Beeldscherm

5 inch/ 1920x1080

Gewicht/afmeting

167 gram, 13,7 x 7,1 x 1 cm

Opslagruimte

32GB

Uitbreidbaar met geheugenkaart

Nee

Samsung Galaxy S6 Edge

We moeten toegeven, we hadden hoge verwachtingen van de Galaxy S6. Wij testten de Edge-variant, met het aflopende scherm, maar de camera's in beide modellen zijn hetzelfde. De resultaten van een technische sensortest van website DxOMark waren veelbelovend en we kunnen dat in onze praktijktest beamen. De S6 fotografeert scherp, geeft mooie en frisse kleuren en enorm veel detail. De huidskleur bij een portret buiten zijn natuurgetrouw en fris. We waren niet alleen onder de indruk van de foto's, maar ook van de snelheid van deze telefoon. De camera start razendsnel op. Als je twee keer op de homeknop drukt, start vanuit elke scherm direct de camera op. Volgens Samsung is dat in 0,7 seconde. We hebben het niet geklokt, maar we kunnen je verzekeren, het is snel. Ook het scherpstellen en afdrukken gaat snel. Zo snel dat we soms twijfelden of er wel een foto was gemaakt. Dat werkt erg prettig, vooral bij onderwerpen als kinderen en huisdieren. Samsung werkt met een heel groot diafragma van F 1,9 en ook dat zie terug in de in het donker gemaakte foto's. Deze camera heeft minder moeite met slecht licht en perst er onder deze omstandigheden nog steeds een redelijk plaatje uit. Ook het portret in het donker had nog genoeg detail en scherpte. De kleur werd iets valer, maar op dat punt lieten bijna alle camera's steken vallen. Het ruisniveau van de foto's met slecht licht zijn echt acceptabel voor een smartphone-foto. Met knalrode bloemen had de Samsung Galaxy S6 Edge evenmin moeite, over het algemeen een moeilijke kleur voor digitale camera's. De rode tulp knalt van het beeldscherm, wat betreft scherpte, kleurweergave en detail. Over het scherm van de telefoon zijn wij ook te spreken. We waren verdeeld over het nut van het gebogen scherm, vooral voor de fotografie is dat twijfelachtig. Voor gebruik als telefoon mag het misschien handig zijn, maar om er € 150,- extra voor te betalen als camera is voor ons niet nodig. Omdat de camera in de Galaxy S6 precies hetzelfde is, zouden wij die adviseren. Het gaat ons niet om het uiterlijk of technisch vernuft in de body, maar om de sprankelende foto's. En die levert deze Samsung Galaxy S6 zeker!

©PXimport

De foto's van de Galaxy S6 zijn ontzettend gedetailleerd.

Specs

Model

Samsung Galaxy S6 Edge

Prijs

€ 849,-

Sensor

16 megapixel

Resolutie

5312x2988

Beeldscherm

5,1 inch

Gewicht/afmeting

138 gram/ 14,3 x 7,1 x 0,7 cm

Opslagruimte

32GB

Uitbreidbaar met geheugenkaart

Nee

Sony Xperia Z3

De Sony Xperia Z3 heeft dezelfde camera als de Z3 Compact en is een van de oudere smartphones in onze test. En dat klinkt gek want deze telefoon werd pas in september 2014 geïntroduceerd en is nu al een oudje. Dat komt ook, omdat er aan de camera weinig werd verbeterd ten opzichte van voorganger Xperia Z2, die begin 2014 werd gelanceerd. En we moeten eerlijk zijn, dat is in vergelijking met de nieuwere camera's te zien. De Xperia Z3 viel ons het meest tegen. De kleuren zijn erg flets, er wordt vaak een verkeerde witbalans gekozen waardoor de foto's wat blauwig ogen. Je kunt de witbalans zelf nog aanpassen, maar bij alle andere geteste camera's ging dit wel goed. In de hoeken van de foto's zit vaak veel vertekening en onscherpte, waardoor een hoofdonderwerp te dicht bij de rand zetten niet echt aan te raden is. Het ruisniveau in slecht licht is om te huilen als je kijkt naar wat andere smartphonecamera's tegenwoordig neerzetten. Avondfoto's verliezen elke scherpte door de enorme ruisonderdrukking die Sony over de foto's gooit. We waren ook teleurgesteld over de snelheid van de Xperia Z3. Hij is gewoon langzamer dan de concurrenten. Het opstarten van de camera is OK en kan ook via de knop aan de zijkant. Maar het scherpstellen en het afdrukken duurt lang! Daarbij heb je weinig mogelijkheden om de camera zelf in te stellen. In de M-mode kun je een belichtingscorrectie uitvoeren en vier verschillende witbalansen kiezen. Dat is erg weinig. Wel heb je 17 scènestanden, die op zich aardig werken. De Xperia Z3 kan in raw fotograferen. Dan omzeil je bij avondfotografie die ruisonderdrukking, maar dan wordt wel weer gelijk de hoeveelheid ruis zichtbaar. Verder is dit natuurlijk de enige camera die waterdicht is en heeft hij een handige cameraknop aan de rand zitten. Dan maak je gemakkelijk een foto tijdens een snorkelplons. Maar of je die ook groot aan je muur wilt hangen? We denken toch van niet.

©PXimport

De Z3 stelde ons teleur.

Specs

Model

Sony Xperia Z3

Prijs

€499,-

Sensor

20,7 megapixel (automatische stand: 8 megapixel)

Resolutie

5248x3936

Beeldscherm

5,2 inch/ 1920x1080

Gewicht/afmeting

152 gram/ 14,6 x 7,2 x 0,7 cm

Opslagruimte

16GB

Uitbreidbaar met geheugenkaart

Ja

Inloggen met enkel een wachtwoord blijft riskant. Steeds vaker stappen diensten daarom over op tweestapsverificatie of op volledig wachtwoordloos inloggen. In combinatie met een fysieke beveiligingssleutel leveren beide een nog robuustere bescherming op. Hoe werkt dit precies en wat zijn enkele concrete mogelijkheden?

We hoeven je niet meer uit te leggen dat inloggen met alleen een wachtwoord niet veilig is, zeker niet als je hetzelfde eenvoudige wachtwoord bij meerdere diensten gebruikt. Een wachtwoordbeheerder als Bitwarden helpt je wel complexere en verschillende wachtwoorden te gebruiken, maar de zwakheden blijven: wachtwoorden kunnen via phishing worden onderschept, bij een datalek buitgemaakt of met brute-force achterhaald. Daarom winnen alternatieve loginmethodes aan populariteit. Denk aan tweestapsverificatie, waarbij je naast je wachtwoord nog een extra factor gebruikt, zoals een code of biometrie, en aan wachtwoordloos inloggen, een methode op basis van een cryptografisch sleutelpaar. Beide methoden verhogen de beveiliging, maar met een fysieke beveiligingssleutel kun je het nog veiliger maken.

Fysieke sleutel

Zo’n fysieke sleutel is een stukje hardware van doorgaans zo’n 4 cm lang en 2 cm breed, enkele mm dik en met een gewicht van circa 4 gram. Er bestaan ook wel kleinere sleutels in de vorm van een usb-c-dongel, die nauwelijks uitsteken uit de poort van een computer. Verderop bekijken we enkele concrete, uiteenlopende toepassingen, maar hoe werkt zo’n sleutel eigenlijk?

Wanneer je een sleutel voor het eerst koppelt aan een dienst of account, wordt er een cryptografisch sleutelpaar aangemaakt. De private sleutel blijft altijd veilig in een aparte chip van de beveiligingssleutel, terwijl de publieke sleutel naar de server van de betreffende dienst wordt doorgestuurd. Wanneer je vervolgens inlogt op de site, vraagt de server via je browser de sleutel om een cryptografische handtekening te zetten.

Veiligheid

De sleutel checkt daarbij welke domeinnaam in de browser actief is, bijvoorbeeld account.google.com, en zet de handtekening alleen als dit overeenkomt met het domein waarvoor je de sleutel eerder hebt geregistreerd. Daardoor is het systeem nagenoeg phishing-bestendig, in tegenstelling tot bijvoorbeeld sms- of OTP-codes. Zo’n code kun je immers ook op een valse site intypen, waarna een aanvaller deze meteen kan doorsturen naar de echte site. Bij wachtwoorden, sms en OTP bestaan bovendien gedeelde geheimen, zoals codes of hashes, die bij een datalek gestolen kunnen worden, terwijl er bij een fysieke sleutel zelfs bij een serverdatalek niets bruikbaars te halen valt. Een smartphone kan bovendien malware bevatten of gestolen worden, waardoor een aanvaller toegang kan forceren; een fysieke sleutel daarentegen bewaart de geheime sleutel veilig in een niet-uitleesbare chip.

Nadelen

Zo’n fysieke sleutel geldt dus als een van de veiligste methoden, al zijn er ook enkele praktische nadelen. Zo moet je de sleutel bij je hebben tijdens het inloggen en bij verlies of diefstal riskeer je buitengesloten te raken als je geen back-up hebt, bijvoorbeeld in de vorm van back-upcodes of een tweede, veilig bewaarde sleutel. Bovendien ondersteunen nog niet alle sites of diensten zo’n sleutel. Op onder meer www.kwikr.nl/f2sup en www.kwikr.nl/yubisup vind je wel lijsten met diensten die via een of ander protocol inloggen met een fysieke sleutel ondersteunen. Tot slot kost een sleutel ook wel iets: tussen de 30 en 80 euro, afhankelijk van de ondersteunde functies en standaarden.

Inloggen via 2FA

We weten nu hoe een sleutel eruitziet, hoe die werkt en waarom die zo veilig is. Dat volstaat om er zelf mee aan de slag te gaan, in verschillende scenario’s en met diverse protocollen. In dit artikel gebruiken we een YubiKey 5(C) NFC die ongeveer 65 euro kost, maar je kunt ook andere sleutels inzetten zolang ze de vereiste protocollen ondersteunen. Sleutels die enkel FIDO U2F en FIDO2 ondersteunen, zijn al verkrijgbaar vanaf 15 euro.

Laten we als voorbeeld starten met de sleutel als tweede factor bij een Facebook-account. Hiervoor volstaat een sleutel met FIDO U2F, al accepteren niet alle diensten U2F. Zo vereisen Apple en Microsoft in dit geval een FIDO2-sleutel.

Meld je aan bij je Facebook-account via https://accountscenter.facebook.com. Ga in Accountinstellingen naar Wachtwoord en beveiliging. Open Tweestapsverificatie en selecteer je Facebook-account. Na het invullen van een verificatiecode via mail kies je de gewenste methode. Klik op Beveiligingssleutels en bevestig met Doorgaan. Na de controle van de beveiligingscode klik je op Beveiligingssleutel registreren. Selecteer Beveiligingssleutel, druk op Volgende en OK. Plaats de sleutel, raak deze even aan en klik opnieuw op OK. Bevestig ten slotte met je wachtwoord zodat de sleutel als tweede factor wordt toegevoegd.

2FA in Bitwarden

Zolang je nog met wachtwoorden werkt, is een wachtwoordbeheerder sterk aan te raden. Een degelijke en gratis te gebruiken tool is Bitwarden. We gaan ervan uit dat je deze hebt gedownload en geïnstalleerd (via www.kwikr.nl/bwpers; beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en dat je een Bitwarden-account hebt aangemaakt. Handig is ook de Bitwarden-browserextensie, die automatisch invullen en opslaan van wachtwoorden in je browser veel eenvoudiger maakt, maar daar gaan we hier niet verder op in. We bekijken hier namelijk vooral het koppelen van je fysieke sleutel aan je Bitwarden-account.

Meld je aan op https://vault.bitwarden.com. Open Instellingen en kies Beveiliging. Ga naar het tabblad Tweestapsaanmelding en klik op Beheren bij FIDO2 WebAuthn. Vul je Bitwarden-hoofdwachtwoord in en voer bij Naam een korte beschrijving van de sleutel in. Plaats je sleutel (via usb of NFC) en klik op Sleutel lezen. Als de sleutel om een pincode vraagt, vul je die in en raak je de sleutel kort aan. Bevestig met OK en klik op Opslaan zodat de sleutel wordt toegevoegd. Op dezelfde manier kun je ook een andere sleutel als reserve koppelen (zie ook verderop ‘10 Voorzorgsmaatregelen’). Bij het inloggen, ook via de Bitwarden-app, moet je nu naast je wachtwoord ook je sleutel gebruiken.

Inloggen met passkey

Steeds meer diensten ondersteunen wachtwoordloze aanmeldingen via toegangssleutels, oftewel passkeys. Wil je hiervoor je fysieke sleutel gebruiken, dan moet deze FIDO2/WebAuthn ondersteunen, waarbij de private sleutel van het cryptografische sleutelpaar op de sleutel zelf wordt bewaard. Om in te loggen hoef je de sleutel enkel te plaatsen of via NFC op je smartphone te gebruiken, als dit wordt ondersteund, en daarna te bevestigen met pincode en aanraaksensor. Kortom, je sleutel wordt je loginmiddel. We tonen dit met een Google-account.

Log in via https://myaccount.google.com. Ga naar Beveiliging en klik bij Inloggen bij Google op Tweestapsverificatie. Klik indien nodig op Tweestapsverificatie aanzetten. Voeg desgewenst een telefoonnummer toe en klik bij Toegangssleutels en beveiligingssleutels op Beveiligingssleutel toevoegen. Klik vervolgens op + Toegangssleutel maken en kies Ander apparaat gebruiken. Selecteer in het pop-upvenster Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK. Plaats nu de sleutel en voer de pincode in, of maak een nieuwe aan als de sleutel nieuw of gereset is. Bevestig met OK en raak de sleutel kort aan. De sleutel staat nu in de lijst met toegangssleutels in je Google-account.

Wanneer je je daarna bij Google afmeldt en opnieuw aanmeldt, zul je merken dat je je wachtwoord – op ondersteunde browsers en platformen – niet meer hoeft in te geven en met de sleutel kunt aanmelden. Google acht deze methode namelijk veilig genoeg. Wil je dit toch niet, open dan opnieuw Beveiliging, klik bij Inloggen bij Google op Wachtwoord overslaan als dat mogelijk is en schakel deze optie uit. Je sleutel fungeert dan enkel nog als tweede factor, waarvoor in principe FIDO U2F volstaat.

Passkey bij Microsoft

Bij veel diensten werkt het koppelen vergelijkbaar als bij Google. We tonen je wel kort hoe je een beveiligingssleutel inzet in een wachtwoordloze oplossing bij Microsoft, die hiervoor een wat eigenzinnige werkwijze en terminologie hanteert.

Meld je aan via https://account.microsoft.comen open Beveiliging. Klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een methode voor aanmelden of verifiëren kiezen. Selecteer Gezicht, vingerafdruk, pincode of beveiligingssleutel en kies Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK, plaats de sleutel, voer desgevraagd de pincode in en raak de sleutel aan. Klik opnieuw op OK, geef de sleutel een naam en bevestig met Volgende en OK. De sleutel verschijnt nu in de lijst bij Een wachtwoordcode gebruiken (waar je hem ook kunt hernoemen of verwijderen). Je kunt de sleutel vanaf nu als tweede inlogfactor inzetten, ook op andere apparaten.

Wil je de sleutel volledig wachtwoordloos gebruiken, dan verplicht Microsoft je eerst de Microsoft Authenticator-app te installeren en hier via de plusknop je Microsoft-account toe te voegen. Klik daarna op je accountpagina in de rubriek Beveiliging op Inschakelen bij Account zonder wachtwoord en druk op Volgende. In de Authenticator-app verschijnt nu een melding die je bevestigt met Goedkeuren, waarna op de website wordt gemeld dat je wachtwoord is verwijderd. Voortaan kun je ook zonder wachtwoord inloggen, met je beveiligingssleutel.

Lokaal Windows-account

Het leek veelbelovend: open je in Windows de Instellingen en ga je naar Accounts / Aanmeldingsopties, dan zie je wellicht Beveiligingssleutel staan. Voor lokale of persoonlijke Microsoft-accounts werkt dit helaas niet. Dit blijkt enkel mogelijk bij zakelijke Active Directory- of Entra ID-accounts.

Heb je een compatibele Yubico-sleutel, zoals de YubiKey 5(C) NFC, dan kun je deze wel als tweede inlogfactor gebruiken voor een lokaal Windows-account. Hiervoor heb je de gratis tool Yubico Login for Windows nodig (www.kwikr.nl/yubilogin). Zorg wel dat je de gebruikersnaam en het wachtwoord van het lokale account kent. Installeer de tool en herstart Windows. Meld je daarna aan met je lokale account via de optie Yubico Login en start de app Login Configuration als administrator. Gemakshalve kun je Express configuration kiezen. Plaats de sleutel en volg de instructies (zie ook www.kwikr.nl/yubiwin). Bewaar de herstelcode zorgvuldig. Voor de gekozen gebruiker is voortaan naast gebruikersnaam en wachtwoord ook de beveiligingssleutel vereist.

Je kunt een YubiKey ook als tweede factor inzetten voor je Windows-login.

Inloggen met TOTP

Als je beveiligingssleutel ook OATH-TOTP ondersteunt (Initiative for Open AuTHentication - Time-based One-Time Password), kun je die gebruiken om een eenmalige code te genereren, net als met authenticator-apps van Google, Microsoft, Proton of Authy. Veel apps en diensten ondersteunen deze 2FA-methode.

We nemen Dropbox als voorbeeld. Meld je aan op www.dropbox.com, klik op je profielicoon rechtsboven, kies Instellingen en open het tabblad Beveiliging. Schakel Tweestapsverificatie in, selecteer Authenticatie-app en druk op Verzenden. Je ziet nu een QR-code en de bijbehorende geheime sleutel.

Download en installeer vervolgens de gratis app Yubico Authenticator (www.kwikr.nl/yubiauth). Start de app, plaats je beveiligingssleutel en open Accounts. Klik op Add account en kies Scan QR code als je een camera hebt, of voer de geheime code handmatig in bij Secret Key. Vul bij Issuer bijvoorbeeld Dropbox in en bij Account name het e-mailadres van je Dropbox-account. Bevestig met Save. In de app verschijnt een cijfercode die je op de Dropbox-site invult bij Bevestigingscode. Noteer de herstelcodes, bewaar ze goed en rond af met Voltooien.

Bij het aanmelden op Dropbox tik je eerst je wachtwoord in en daarna de actuele eenmalige code die je in Yubico Authenticator bij je Dropbox-account ziet.

Challenge/Response

Tot slot tonen we je nog de challenge-response-methode. Hierbij genereert een dienst of app een willekeurige wiskundige vraag (challenge) in de vorm van een bitreeks. Deze gaat naar je beveiligingssleutel, die de overeenkomstige cryptografische response berekent en terugstuurt. Als de codes overeenkomen, krijg je toegang. We lichten dit kort toe voor de gratis wachtwoordbeheerder KeePassXC (www.keepassxc.org; Windows, macOS, Linux) om een lokaal bewaarde wachtwoordkluis te openen.

Verschillende sleutels ondersteunen deze methode, waaronder de meeste YubiKeys. Download en installeer voor zo’n sleutel eerst de gratis YubiKey Manager (zie kader ‘Sleutelbeheer’). Start de app, ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response, klik op Generate voor de geheime sleutel, zet eventueel een vinkje bij Require touch voor extra veiligheid en sluit af met Finish.

Open vervolgens KeePassXC en laad je database. Ga naar Database / Database beveiliging, kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen, selecteer het juiste slot van je geplaatste sleutel en bevestig met OK. Voortaan is je wachtwoordkluis enkel toegankelijk met je wachtwoord en je beveiligingssleutel.

Sleutelbeheer

Beschik je over een beveiligingssleutel, dan zul je vroeg of laat de beheertool van de producent nodig hebben. Als voorbeeld nemen we de YubiKey Manager (www.kwikr.nl/yuman), die je het best als administrator opstart. Hiermee kun je functies of interfaces uitschakelen (OTP, FIDO U2F, FIDO2, OpenPGP, PIV en OATH), een pincode instellen of resetten voor FIDO2 of PIV, statische wachtwoorden of OTP-slots programmeren en certificaten beheren in PIV-modus (smartcardfunctie).

In de beheertool kun je ook specifieke protocollen uitschakelen, mocht je dat willen (hier: YubiKey Manager).

Voorzorgsmaatregelen

In het artikel hebben we al, ook tussen de regels door, enkele tips gegeven om (veiligheids)problemen te vermijden. We sommen ze kort nog even op.

Zo registreer je best altijd twee fysieke sleutels bij elke dienst, zodat je bij verlies of diefstal via de back-upsleutel toegang behoudt. Bewaar deze op een veilige plaats en test af en toe of de sleutel nog werkt. Activeer daarnaast bij elke dienst een alternatieve 2FA- of noodmethode, zoals TOTP-toegang via een authenticator-app, en druk back-upcodes af die je veilig bewaart. Zo kun je ook zonder sleutel nog aanmelden, al is dit wat minder robuust. Tot slot, ook al beschermt een beveiligingssleutel je technisch goed tegen phishing, blijf alert. Krijg je bijvoorbeeld een onverwachte vraag om de PIN-code van je sleutel in te voeren, wees dan op je hoede.

Tefal lanceert een compact model tosti-ijzer dat met allerlei extra platensets te gebruiken is voor allerlei gerechten: van panini's en wafels in allerlei vormen en maten tot aan donuts en madeleines. Is de Snack Collection echt zo veelzijdig? ID.nl ging ermee aan de slag.

Tafelgrills en tosti-apparaten zijn in bijna elk huishouden te vinden. Vaak gaat het om apparaten met een geribbelde grillplaat boven en onder, waar je je tosti tussen legt om die een paar minuten erna bruin en krokant uit te halen, met een lekker warme vulling. Het zijn eenvoudige apparaten die goed zijn in waarvoor ze ontwikkeld zijn. Meer dan je tosti erin maken kan vaak niet. Tefal komt nu met de compacte Snack Collection, een apparaat dat je koopt met twee bijgeleverde typen grillplaten en nog eens kunt uitbreiden door losse sets erbij te kopen.

©Saskia van Weert

Testexemplaar en meegeleverde platen

Ter review ontving de redactie een blauw testmodel, voorzien van twee grill/panini-platen (één boven, één onder in het apparaat) en twee platen om Brusselse wafels mee te maken. De Snack Collection is met zijn 28,5 centimeter breedte, 20,6 centimeter lengte en 34,5 centimeter hoogte een betrekkelijk klein apparaat dat makkelijk op te bergen is. Het snoer is aan de onderkant op te bergen, er zit een aan-uitknop aan de voorzijde, net als een vergrendeling om het ijzer op slot te zetten. Ook zit er een lampje aan de voorzijde dat groen oplicht als het apparaat is voorverwarmd. Hij heeft een vermogen van 700 watt en een maximale temperatuur van 230 graden. De temperatuur is niet handmatig in te stellen.

©Saskia van Weert

Inhoud van de doos en wisselen van platen

In de machine zit al een set grillplaten. Verder vind je in de doos twee verpakkingen die nog het meest doen denken aan videobandhoezen van vroeger. Ze zijn van harde kunststof en gaan wat lastig open. De ene doos is uiteraard leeg, want daar zaten de panini-platen in, maar we vinden er wel een receptenboekje in. In de andere doos zit de uitbreiding; in ons testexemplaar zijn dat de wafelplaten. De platen zijn los te halen uit de machine via een knopje boven en onder, en de platen kunnen er op maar één manier in vastklikken. Je kunt ze dus niet verkeerd bevestigen. Ze mogen in de vaatwasser; de machine zelf uiteraard niet.

©Saskia van Weert

Gebruik en bediening

Zoals wel vaker bij dit type apparaten is de werking enorm simpel. Je bevestigt de gewenste platen in de machine, doet de stekker in het stopcontact en zet hem aan. Dan wacht je tot het groene lampje aangaat, open je de machine, doe je je gerecht erin, sluit je alles weer netjes en wacht je tot je eten klaar is. Eet smakelijk!

©Saskia van Weert

Test: tosti's

De bijgeleverde grill/panini-plaat is net wat te klein voor een reguliere tosti van boterhammen uit de supermarkt; het korstje steekt net wat boven de plaat uit. Maar dat bleek voor het resultaat niet uit te maken: alle geteste tosti’s kwamen prima uit de Tefal. Opwarmen duurde wel wat lang, ongeveer 4 minuten.

Lees ook: Gezonde tosti’s om de hele middag op door te gaan

Test: panini

De test met een panini had wat voeten in de aarde. De supermarkten in onze woonplaats verkochten geen panini-broodjes, maar een XL-shop in een andere plaats wel. Panini-broodjes zijn hoger dan normale afbakbroodjes en standaard voorzien van grillstrepen. Het deksel van de Snack Collection moest wel wat worden aangedrukt om de machine te kunnen sluiten met de vergrendeling, maar ook dat verliep verder prima.

Schoonmaken en opbergen 

De platen komen weer brandschoon uit de vaatwasser en klikken makkelijk vast in het apparaat. Door de betrekkelijk kleine afmetingen van dit keukenapparaat is het makkelijk op te bergen.

©Tefal

Uitbreidingssets (assortiment)

Dan de uitbreidingssets. Deze hebben we niet kunnen testen, maar zijn uiteraard te bekijken via de site van Tefal. Er is een aantal platen voor tosti’s in bijzondere vormen, zoals een schelpvorm of juist meteen als driehoek. Verder zijn er onder meer vormen voor bagels te verkrijgen. Tefal mikt duidelijk op een internationaal publiek, want er is ook een vorm voor madeleines (Franse zoete cakejes) verkrijgbaar.

Conclusie

De Tefal Snack Collection is een compact tosti-apparaat met verwisselbare platen, bedoeld voor wie met één toestel meerdere snacks wil maken. In de test leverde het apparaat nette resultaten op: tosti's kwamen goed uit de grill en panini's lukten eveneens prima na het sluiten met de vergrendeling. De platen klikken stevig vast, zijn uitneembaar en kunnen in de vaatwasser. Dankzij het kleine formaat en het opbergsysteem voor het snoer is het toestel eenvoudig weg te zetten. Het apparaat heeft een vermogen van 700 watt, een maximale temperatuur van 230 graden en een indicatielampje dat aangeeft wanneer voorverwarmen is voltooid.

Aandachtspunten: het grillvlak is aan de krappe kant voor standaardboterhammen, de opwarmtijd ligt rond de 4 minuten en de temperatuur is niet handmatig regelbaar. De uitbreidingsmogelijkheden zijn groot (onder meer wafels, donuts, madeleines en bagels), maar deze extra platen zijn in deze test niet inhoudelijk beoordeeld.

Per saldo is de Snack Collection een praktisch en ruimtebesparend apparaat voor de liefhebbers van tosti's die ook graag eens experimenteren met andere bereidingen.