Steeds vaker zien we mensen met een tablet fotograferen. En hoewel wij nog niet echt aan het straatbeeld kunnen wennen, is het helemaal niet zo gek. Je bent met je tablet namelijk prima in staat om foto's te maken.

De camera van de iPad is wat minder goed dan van de nieuwste iPhone, maar hij is zeker goed genoeg om (op vakantie) foto's mee te maken om die bijvoorbeeld online te delen. In deze cursus leren we je hoe je betere foto's kunt maken. Dus niet alleen richten en klikken, maar nét dat stapje meer. Lees ook: Je foto's gratis bewerken doe je met deze 20 fotoprogramma's.

Camera-app van de iPad

Als je foto's wilt maken met je iPad, dan kun je prima gebruikmaken van de app die Apple standaard op het apparaat zet: Camera. Deze app krijgt met iedere iOS-update weer wat meer mogelijkheden. Rechts in beeld stel je de modus in. Je kiest hier voor video of foto. Je kunt ook vierkante foto's maken, waarmee Apple inspeelt op het standaard beeldformaat van de bekende app Instagram. Wil je je omgeving in beeld brengen, dan kun je ook gemakkelijk een panoramabeeld creëren.

Tijdens het fotograferen kun je inzoomen door met twee vingers uit elkaar te bewegen. Wel moeten we hier een kanttekening bij plaatsen: het is digitale zoom. Het is als het ware een uitsnede van je hele foto, dus met minder pixels en dus een mindere kwaliteit.

Boven de ontspanknop zie je een timer waarmee je bepaalt of de foto direct genomen moet worden, of pas na 3 of 10 seconden. Ook zie je HDR staan, daarover later meer. Helemaal bovenin kun je nog schakelen naar de camera aan de voorzijde om een foto van jezelf te maken.

Vind je het prettig om een raster in beeld te zien om je te helpen bij de compositie van je foto, ga dan naar de instellingen van je iPad, kies Foto's en Camera en zet bij Camera de schuif achter Raster aan. Je ziet dit niet in je foto's terug.

©PXimport

In navolging van Instagram kun je voor een vierkant beeldformaat kiezen.

Andere apps

Wil je meer mogelijkheden dan de standaard-app je biedt, dan zijn er natuurlijk alternatieve apps. Veel zeer gewaardeerde camera-apps voor iOS zijn helaas alleen voor de iPhone beschikbaar; kennelijk zijn app-makers nog niet echt overtuigd van de iPad als fotocamera. Gelukkig zíjn er wel goede apps voor de iPad.

Met de app Hydra kun je zeer gedetailleerde foto's maken, de app haalt alles uit de iPad-camera en kan zelfs foto's van 20 megapixel samenstellen. Bovendien kun je inzoomen zonder kwaliteitsverlies, en kan de app ook supergoed HDR-foto's maken. Het werkt wel alleen bij stillevens en het liefst op statief.

Camera Awesome (de app toont als Camera! wanneer hij op je iPad staat) is een gratis app vol met handige functies. Zo zie je of je je camera rechthoudt (ten opzichte van de horizon), kun je diverse compositierasters toevoegen én kun je kiezen uit een (beperkt) aantal filters.

Wil je tijdens het maken van je foto's eigenlijk alleen een filter toevoegen, of een collage samenstellen? Camu is een simpele en doeltreffende app hiervoor, en nog gratis ook.

©PXimport

Een waterpasje in beeld én gelijk een filter tijdens het fotograferen? Het kan met Camera Awesome.

Hydra

Score: ****

Prijs: € 4,99

Omvang: 11,6 MB

Camera Awesome

Score: ****

Prijs: Gratis (+ in-app-aankopen)

Omvang: 48,4 MB

Camu

Score: ****

Prijs: Gratis (+ in-app-aankopen)

Omvang: 21,6 MB

Accessoires

Gebruik je je iPad echt veel om te fotograferen, dan loont het om wat accessoires aan te schaffen. Je hebt bijvoorbeeld extra lenzen voor bijvoorbeeld macro of groothoek. Ook kan een statief goed van pas komen, en kun je een externe ontspanknop gebruiken.

Geen beweging

Heb je geen statief mee en is er ook geen object in de buurt om de iPad tegenaan te laten leunen? Zorg dan dat je de iPad stevig met twee handen vasthoudt. Zet je benen stevig op de grond en houd even je adem in bij het afdrukken. Zit jouw vinger in de buurt van de volumeknop(pen) als je de iPad vasthoudt? Weet dan dat je die ook kunt gebruiken om de foto te maken. Omdat je niet op de voorkant van de iPad drukt, heb je hierbij vaak nog minder last van beweging.

Scherpstellen

Waarschijnlijk stelt je iPad automatisch scherp op het goede deel van de foto, maar als dit niet gebeurt, dan kun je ook zelf een plek op het beeld aantikken om op scherp te stellen. Er verschijnt een vierkantje en de camera focust op de juiste plek. Als je je vinger wat langer op het scherm houdt, wordt de focus vastgezet. Handig als je op dezelfde plek wilt blijven scherpstellen. Dit trucje geldt ook voor video. Je krijgt er mooiere video's door!

Het scherpstelpunt bepaalt ook de belichting van je foto. Stel je dus scherp op een heel licht onderwerp, dan zal de iPad de belichting daarop aanpassen. Wil je de foto zelf nog even lichter of donkerder maken, dan kan dit door na het scherpstellen naar boven (lichter) of naar beneden (donkerder) te vegen. Je ziet het zonnetje naast het vierkantje verschuiven.

©PXimport

Je kunt het scherpstelpunt en de belichting handmatig aanpassen tijdens het fotograferen.

Belichting

Overdag buiten kan de iPad echt prima foto's maken. Bij minder licht heeft het apparaat er wat meer problemen mee. Scherpstellen wordt dan lastiger en je ziet meer ruis in je foto's terug wat een korrelig beeld oplevert. Als je binnen fotografeert, zorg dan dat je wat lampen aandoet en de gordijnen opent. De camera zal zich zelf aanpassen aan het gekleurde licht van lampen, zodat de foto's waarheidsgetrouwe kleuren hebben.

Pas ook op voor tegenlicht, dat wil zeggen: fotografeer het liefste niet direct naar een lichtbron toe. Dat is natuurlijk een tip die voor iedere camera geldt, maar de camera van de iPad heeft hier wat meer last van dan een gemiddelde (compact)camera. Wanneer je bijvoorbeeld een portret van iemand wilt maken, zorg dan dat er geen felle lichtbron (de zon, binnenverlichting, een muur vol met lampjes enzovoort) achter de persoon is. Als je namelijk tegen het licht in fotografeert, krijg je alleen het silhouet van de persoon, of een sterk overbelichte achtergrond. Als de lichtbron zich achter jou of aan de zijkant bevindt, krijg je veel mooiere beelden.

HDR

Wij zijn sowieso geen fan van het gebruik van een flitser bij het nemen van foto's (je krijgt vaak een 'platte' foto met harde verlichting), en met de iPad kan het niet eens. Hoe krijg je dan wel een goede belichting bij weinig licht? Je kunt natuurlijk een zaklampje op je onderwerp richten, maar je kunt ook HDR gebruiken. Dit staat voor High Dynamic Range, en in deze modus worden er razendsnel meerdere foto's gemaakt met verschillende belichtingen, die daarna worden samengevoegd. De lichte delen zijn dan wat minder snel overbelicht, donkere delen hebben wat meer detail. De iPad heeft dit standaard, tik maar eens op het knopje HDR. Voor HDR heb je heel goede extra apps. We noemden net al Hydra, die zeer uitgebreide mogelijkheden heeft. Een wat goedkopere app die ook echt goede resultaten biedt is Pro HDR X. Je kunt hier na het maken van de foto nog de mate van het HDR-effect instellen en diverse andere bewerkingen uitvoeren.

©PXimport

Bij Pro HDR X kun je zelf drie belichtingspunten kiezen. Na het maken van de foto kun je onder meer de intensiteit van het effect bepalen.

Pro HDR X

Score: *****

Prijs: € 1,99

Omvang: 1,3 MB

Formaat

In welk formaat wil je fotograferen, staand of liggend? Veel landschapsfoto's worden liggend gemaakt, zodat je meer van de omgeving in beeld kunt brengen, maar voor die hoge kerk kun je de iPad beter draaien naar de staande (portret)stand. We zagen ook dat je vierkante foto's kunt maken, ook hiermee kun je experimenteren. Het hangt dus erg af van je onderwerp hoe je de iPad houdt, er is geen 'beste' stand. Met één uitzondering: wil je je foto's achteraf verwerken in een filmpje, dan kun je beter allemaal liggende foto's maken. Zo voorkom je brede zwarte randen in je filmpje.

Goed kijken

Nu je weet hoe je technisch een goede foto maakt, ben je nog geen goede fotograaf. Er is namelijk een verschil tussen een kiekje en een boeiende foto. Een kiekje maken is (zeker op vakantie!) helemaal niet erg, maar je foto's zullen zich niet onderscheiden van vele andere. Hoe doe je dat dan wel?

Door geen momentopname te maken maar na te denken over wat je wilt uitbeelden. Mag er per se niemand voor je beeld langslopen, of kun je ook juist laten zien hoe druk het er is en hoe de lokale bevolking zich kleedt? Fotografeer je een mooie zonsondergang, of is een foto van dat verliefde stelletje dat van de zonsondergang geniet bijzonderder? Durf ook andere standpunten in te nemen. Ga bijvoorbeeld door je knieën om dat dat mooie landschap door de grashalmen heen te zien. Klim tijdens dat feest op een stoel om over de hoofden heen te kunnen kijken. Houd de iPad scheef om mooie lijnen in architectuur te ontdekken. Kortom: durf wat uit te proberen en wijk af van de gebaande paden. Dan kom je vast thuis met foto's waarvan iedereen zegt: "ik zou willen dat ik die gemaakt had."

©PXimport

Neem eens een ander standpunt in!

De Oppo Pad SE is een budgettablet met een prijskaartje van 269 euro. Dat ligt aan de bovenkant van wat je meestal onder budget verstaat, dus dan is het de vraag of de tablet de verwachtingen waarmaakt. We verklappen alvast van wel, en dit is waarom.

De Oppo Pad SE pakt uit met een modern en verfijnd design. Met afmetingen van 25,5 bij 16,6 bij 0,7 cm en een gewicht van rond de 530 gram is dit een relatief lichte en dunne tablet voor zijn formaat. Je hebt bovendien de keuze uit chique kleuren als Starlight Silver en Night Blue. Hoewel een vingerafdrukscanner ontbreekt, ontgrendel je de tablet gelukkig snel via gezichtsherkenning. De Pad SE voelt solide aan en ligt comfortabel in de hand. Qua ontwerp doet dit model sterk denken aan de OnePlus Pad Go; beide hebben op de achterkant een horizontale strook die visueel afwijkt van de rest van de behuizing.

Scherpe beelden

Het scherm stelt gelukkig allesbehalve teleur, maar is tegelijkertijd vrij standaard op dit prijspunt. De tablet heeft 11-inch lcd-paneel met een scherpe resolutie van 1920 bij 1200 pixels en een prettige 16:10 beeldverhouding. Het biedt scherpe beelden en levendige kleuren. Welkom is ook vooral de adaptieve beeldverversing tot 90 Hertz, waardoor alles ook heel vloeiend oogt (vooral games). De piekhelderheid van 500 nits zorgt er wel eens voor dat je buitenshuis tegen je eigen onderkin aankijkt, maar voor gebruik binnenshuis volstaat dat gelukkig gewoon.

©Wesley Akkerman

Snel genoeg voor de meeste scenario's

De Oppo Pad SE draait op een MediaTek Helio G100-processor, een chipset die zorgt voor fijne prestaties bij alledaagse taken en lichte games. De processor wordt vergezeld door 6 GB aan werkgeheugen, waardoor je ook redelijk kunt multitasken. Hier zit wel een grens aan: wanneer je te veel apps opent of zware games draait, dan kan het systeem, geheel volgens verwachting, wat gaan stotteren. Je hebt daarnaast maximaal 128 GB aan opslag tot je beschikking. Dat is niet veel; en je kunt die opslag helaas ook niet verder uitbreiden.

Lange accuduur

Daarnaast heeft de Oppo Pad SE een vrij grote batterij aan boord, waarmee je het gemakkelijk dagen uithoudt. Dat is natuurlijk afhankelijk van je gebruik. Maar als je af en toe wat leest, je dagelijkse spelletjes speelt of even een video kijkt, dan hoef je hem echt niet meerdere keren per week aan de lader te leggen. Fijn is dat de tablet nooit echt heet wordt: niet tijdens het gebruik en ook niet tijdens het opladen. Dat betekent dat je hem altijd comfortabel kunt vasthouden, ongeacht wat je op dat moment aan het doen bent.

©Wesley Akkerman

(Beveiligings)updates

De tablet draait uit de doos op Android 15, voorzien van Oppo's eigen interface: ColorOS. Die combinatie zorgt, zoals vaker, voor een soepele gebruikerservaring. Houd er rekening mee dat de Oppo Pad SE alvast voorzien is van wat (verplichte) Google- en Oppo-apps, maar het aanbod blijft gelukkig relatief beperkt. Verder is het goed om te zien dat de budgettablet vier Android-upgrades en zes jaar aan beveiligingsupdates ontvangt. Dat kunnen we haast uitzonderlijk veel noemen in dit segment – maar tegelijkertijd vinden we het ook de absolute mininum.

Camera's functioneel, maar niet meer dan dat

De Oppo Pad SE beschikt over twee vijf megapixelcamera's: een voorop en een achterop. Verwacht geen baanbrekende fotografische prestaties; die camera's zijn primair bedoeld voor de typische tablettaken. Denk dan aan het scannen van een document of echt even een snel kiekje. De frontcamera voldoet prima voor heldere videogesprekken of vergaderingen. De focus ligt hier duidelijk op functionaliteit. En dat is gewoon oké, omdat de meeste mensen foto's maken met hun smartphones en hun tablets niet (altijd) meenemen naar concerten of andere plekken.

©Wesley Akkerman

Oppo Pad SE kopen?

De Oppo Pad SE is een lichte en slanke tablet met een modern ontwerp en een lcd-scherm dat vloeiende beelden en scherpe details levert. De helderheid van het scherm kan buitenshuis wat beperkt zijn, maar binnenshuis is het beeld prettig om naar te kijken. De prestaties zijn goed voor alledaagse taken en lichte games; bij zwaardere apps merk je soms wat vertraging. De tablet valt op door zijn indrukwekkende batterijduur. Met vier Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates biedt Oppo bovendien uitzonderlijk lange ondersteuning in deze prijsklasse. Als we kijken naar de prijs, de solide basis, de lange accuduur en de uitstekende softwareondersteuning, vinden we de Oppo Pad SE zeker zijn geld waard voor als je een betrouwbare en simpele tablet zoekt voor alledaagse taken en lichte spelletjes.

Je game-ervaring hangt sterk af van hoe goed je hardware aansluit bij de vaak hoge eisen van moderne games. Maar zelfs met minder krachtige hardware kun je met de juiste instellingen vaak soepel gamen zonder storende elementen.

In het kader ‘Game-pc’ vind je specifieke tips voor het aanschaffen van hardwarecomponenten die ideaal zijn voor een krachtige game-pc. Dit lijkt ons nuttig, maar het is natuurlijk minder relevant als je niet bereid bent (flink) te investeren in nieuwe onderdelen. Met dit artikel richten we ons daarom hoofdzakelijk op de lezer die met een beperkt budget zijn bestaande systeem wil behouden en optimaliseren.

Je kunt namelijk op veel vlakken verbeteringen aanbrengen, vooral bij hardware (zoals cpu, gpu, monitor en opslagmedium), netwerk, besturingssysteem, drivers, processen en applicaties.

Voor je begint met optimaliseren, is het belangrijk inzicht te krijgen in de belangrijkste factoren voor ‘glitchvrij’ gamen, zodat je weet waar je aandacht aan moet besteden.

1 Factoren

Een van de belangrijkste factoren is een hoge framerate, doorgaans uitgedrukt in fps (frames per seconde). Dit is de snelheid waarmee de beelden worden getoond en hangt sterk af van je gpu en cpu. Bij eenvoudige games volstaat 30 fps vaak, maar grafisch intensieve games spelen merkbaar beter bij 60 fps. Voor intens competitief gamen is zelfs 144 of meer fps raadzaam. Het is belangrijk dat de fps daarbij stabiel blijft, aangezien schommelingen haperingen in het beeld kunnen veroorzaken.

Ook invoervertraging (input latency) is van belang, zeker bij competitieve games. Een lage vertraging tussen je acties, zoals muisklikken of toetsindrukken, en wat je ziet op het scherm is essentieel. Deze vertraging wordt beïnvloed door de gpu, cpu, monitor en bij online gamen ook door je internetverbinding. Ook netwerkvertraging (lag) wil je in dit geval zeker vermijden.

Daarnaast wil je het zogeheten ‘tearing’ voorkomen, waarbij het beeld lijkt te breken of te verschuiven. Dit probleem ontstaat door een gebrekkige synchronisatie tussen je gpu en monitor, doordat de gpu te weinig of net te veel frames levert.

In dit artikel geven we concrete tips en technieken om precies zulke storende factoren als te lage of inconsistente fps, te hoge invoer- of netwerkvertraging en tearing te vermijden.

Bij tearing lijkt het beeld op te breken in meerdere delen, dat wil je natuurlijk voorkomen.

2 Benchmarking

Voor je met optimalisatietechnieken start, is het verstandig eerst te meten hoe goed je huidige configuratie presteert. Na upgrades of optimalisaties kun je dezelfde meting herhalen voor een duidelijke vergelijking.

Zo’n meting voer je uit met een benchmark. Een van de bekendste is 3DMark. Deze tool bevat verschillende tests om prestaties van je gpu, cpu en je systeem als geheel in een game-context te meten. Je kunt bijvoorbeeld Time Spy gebruiken om DirectX 12-prestaties van games te analyseren. Fire Strike focust op DirectX 11 (voor mid-range-systemen), terwijl Port Royal geschikt is voor raytracing-prestaties. Voor meer technische uitleg van deze benchmarks kun je de online gebruikersgids raadplegen.

Andere benchmarks zijn ook beschikbaar. Cinebench bijvoorbeeld meet via hoge kwaliteit 3D-afbeeldingen de prestaties van je cpu, inclusief afzonderlijke kernen. Voor grafische benchmarking en stresstests van je gpu kun je bijvoorbeeld Unigines Heaven of Superposition gebruiken.

Time Spy van 3DMark meet de prestaties van de Microsoft API DX12.

3 Monitoring

Tijdens het gamen is het nuttig om de prestaties van verschillende onderdelen te meten. Een handig hulpmiddel hiervoor is RivaTuner Statistics Server (RTSS), dat bijvoorbeeld geïntegreerd is in MSI Afterburner. Deze tool is ideaal voor veilig en eenvoudig gpu-overklokken zonder veel technische kennis (zie paragraaf 5).

Installeer MSI Afterburner samen met de RivaTuner-software en start het programma. Klik op het tandwielpictogram en controleer of de juiste gpu is geselecteerd. Ga naar het tabblad Toezicht en vink de onderdelen aan die je wilt monitoren, zoals GPU temperatuur, GPU gebruik, GPU core klok, GPU ventilator snelheid, GPU temp/power/voltage limit, CPU temperatuur/gebruik/klok (genummerde cpu-kernen hoef je niet te selecteren), CPU power, Beeldverversings snelheid en Frame tijd. Zet bij elk item ook een vinkje bij Toon informatie op het scherm (OSD) en bevestig je keuzes.

Open vervolgens het instellingenvenster van RTSS via het pictogram in het Windows-systeemvak. Controleer of Show On-Screen Display is ingeschakeld en kies bij voorkeur Raster 3D als weergave. Optimaliseer en positioneer deze naar wens. Deze OSD werkt doorgaans goed in DirectX- en OpenGL-games. Overigens bevat Steam een fps-teller die je met behulp van Alt+Tab op je scherm kunt zetten.

RivaTuner Server Statistics is hier gekoppeld aan de monitoringtool MSI Afterburner.

4 Hardware

Meten is weten, en die fase hebben we afgerond. Nu richten we ons volledig op diverse optimalisaties, opgesplitst in verschillende (en deels overlappende) categorieën. We beginnen met de hardware, met de gpu in de hoofdrol.

Houd je gpu-drivers regelmatig, bijvoorbeeld maandelijks, up-to-date. Gebruik hiervoor bij voorkeur de software van de fabrikant, zoals GeForce Experience of de Nvidia-app, of AMD Adrenalin Edition. Via het configuratiescherm van deze tools krijg je vaak extra opties voor betere gameprestaties, met invloed op zowel fps als beeldkwaliteit.

We nemen Nvidia als voorbeeld. Open NVIDIA Control Panel en ga naar 3D-instellingen beheren. Overweeg bij Algemene instellingen de volgende instellingen voor het basisprofiel: Energiebeheermodus op Optimaal vermogen; Textuurfilteren – Kwaliteit op Prestatie; Thread Optimalisering op Aan; Grootte shadercache op Onbeperkt; en Weinig vertraging-modus op Aan of Ultra. Bevestig met Toepassen. Klik op Beginwaarden om terug te keren naar de standaardinstellingen.

Je kunt hier ook Verticale synchronisatie op Uit zetten, maar in principe horen de gpu-frames afgestemd te zijn op de verversingsfrequentie (refresh rate) van je monitor. Heb je last van tearing, zet deze instelling dan op Aan of kies een van de andere opties.

Controleer ook even de instellingen van je muis of controller via Instellingen / Bluetooth en apparaten. Kies hier Muis / Aanvullende muisinstellingen. Voor preciezere en consistentere muisaansturing kun je op het tabblad Opties voor de aanwijzer de optie Precisie van de aanwijzer verbeteren uitschakelen, waarmee je aanwijzerversnelling uitzet, wat de cursorbeweging voorspelbaarder maakt.

Vanuit het configuratiescherm kun je allerlei instellingen van je gpu aanpassen.

5 Hardware overklokken

Gevorderde gebruikers kunnen ook overwegen hun gpu te overklokken. Ga eerst na of er in het UEFI/BIOS van je systeem hiervoor geen zogeheten XMP’s (eXtreme Memory Profile) beschikbaar zijn gesteld door de geheugenfabrikant. Je herkent deze aan opties zoals XMP, Memory Profile of DOCP. Kies het gewenste profiel waarbij je geheugen op een hogere snelheid kan werken.

Bij de meeste games kun je voordeel halen uit een overgeklokte gpu. Hiervoor is MSI Afterburner zeer geschikt, omdat je hiermee veilig kunt werken. Je combineert dit bij voorkeur met MSI Kombustor (klik na installatie op het K-pictogram in MSI Afterburner), een stresstest-tool die de stabiliteit van jouw gpu na overklokken controleert via zware grafische workloads.

Begin met het verhogen van de Core Clock (MHz) - niet de Core-voltage - in stappen van ongeveer 20. Boven de 50 verhoog je bij voorkeur in stappen van 10. Bevestig telkens met Toepassen (ronde knop met vinkje). Lukt dit niet, zet dan (indien mogelijk) de schuifknoppen bij Power Limit (%) en Temp Limit (°C) tijdelijk op het maximum, en stel via de A-knop de Fan Speed (%) in op 75%. Bevestig je instellingen met Toepassen.

Laat tijdens de aanpassingen de stresstest in Kombustor draaien en houd de resultaten in de gaten, zoals de gpu-temperatuur (je kunt hier ook de OSD van RTSS oproepen). Als deze te hoog wordt of de stresstest crasht, verlaag de waarde dan met ongeveer tien procent.

Verhoog daarna de Memory Clock in stappen van maximaal 10. Blijf ook hier tien procent onder de waarde waarbij de stresstest onstabiel wordt. Klik vervolgens op Opslaan (diskette-pictogram) en selecteer profielknop 1. Tot slot klik je rechtsboven op de Windows-knop, zodat je systeem voortaan met deze profielwaarden opstart.

Overklokken met MSI Afterburner, met Kombustor als ‘waakhond’ (je ziet hier ook de RTSS-overlay).

6 Systeeminstellingen

Op het niveau van je besturingssysteem kun je enkele instellingen optimaliseren. We nemen Windows 11 als uitgangspunt. Ga naar Instellingen / Gaming. Open Gamemodus en schakel deze in. Hiermee verbeter je de prestaties tijdens het gamen door cpu- en gpu-bronnen prioriteit te geven (onder meer om framedrops te voorkomen), achtergrondprocessen te beperken en storende meldingen uit te schakelen.

Zorg er ook voor dat Windows-updates niet tijdens een gamesessie starten. Ga naar Instellingen / Windows Update, klik op Geavanceerde Updates en stel bij Gebruikstijden instellen de gewenste uren in via Handmatig.

Met de ingebouwde module Energiebeheer kun je het voorkeurschema instellen op Hoge prestaties. Voor snellere pc’s kun je zelfs de optie Topprestaties activeren door op de Opdrachtprompt dit commando uit te voeren:

Met powercfg /list controleer je of het schema is toegevoegd. Verwijder een schema met powercfg /delete <ID>. Of maak in Energiebeheer je eigen schema met Een energiebeheerschema maken.

Je kunt ook grafische instellingen per app aanpassen. Ga naar Instellingen / Systeem / Beeldscherm / Graphics. Zoek de gewenste app, selecteer deze, klik op Opties en kies bijvoorbeeld Hoge prestaties. Bevestig met Opslaan.

Je kunt ook een extra energiebeheerschema voor topprestaties zichtbaar maken.

7 Extra instellingen

Je kunt een paar extra systeeminstellingen aanpassen om de gameprestaties verder te verbeteren. Controleer bijvoorbeeld de locatie van het bestand pagefile.sys, vooral bij beperkt intern geheugen. Windows verplaatst data van het RAM naar dit virtuele geheugenbestand om ruimte vrij te maken. Zorg dat dit bestand op een snelle ssd staat.

Controleer dit via Instellingen / Systeem, klik op Geavanceerde systeeminstellingen en druk op Instellingen op het tabblad Geavanceerd. Klik op Wijzigen. Staat je Windows-schijf niet op een snelle ssd, dan beperk je via Aangepaste grootte de ruimte op deze schijf en wijs je het grootste deel toe aan de snelste schijf. Of kies Grootte wordt door het systeem beheerd. Bevestig met Instellen en OK.

Daarnaast kun je HAGS (Hardware GPU Scheduling) activeren, waarmee de gpu grafische taken rechtstreeks afhandelt. Dit versnelt processen en verbetert grafische prestaties, met minder stutter en invoervertraging. Ga hiervoor naar Instellingen / Systeem, kies Beeldscherm / Graphics en klik op Standaardinstellingen voor afbeeldingen wijzigen. Als je gpu dit ondersteunt, kun je hier GPU met hardwareversnelling plannen inschakelen. Eventueel schakel je hier ook Optimalisaties voor games met vensters in, wat de prestaties van DirectX 10/11-games in venstermodus ten goede kan komen.

HAGS kan de grafische prestaties wat opkrikken als je gpu dit ondersteunt.

Op zoek naar de optimale game-ervaring? Met deze accessoires creëer je jouw ideale gameroom

8 Software

Bij online gamen is natuurlijk ook een optimale netwerkconnectie van groot belang. Idealiter gebruik je hiervoor een bekabelde verbinding of een draadloze router met 5GHz-wifi voor een lagere ping. Controleer je wifi-snelheid met een gratis tool zoals www.speedtest.net.

Voordat je andere software aanpast, is het verstandig eerst de tuningsmogelijkheden van je game-applicaties zelf te bekijken. Veel games, zoals Age of Empires III, bieden via schuifbalken, numerieke waarden of andere instellingen opties om framerate en andere prestaties te beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan instellingen voor grafische detaillering, zoals texturen en schaduwen, anti-aliasing-technieken en tekenafstand (de mate waarin verder afgelegen objecten worden gerenderd).

Verder, om onnodig geheugenverbruik te beperken, kun je controleren welke apps automatisch opstarten met Windows. Schakel overtollige apps uit via Windows Taakbeheer (Ctrl+Shift+Esc) in de rubriek Opstart-apps.

In Taakbeheer kun je bij Processen en Services onnodige achtergrondprocessen en services tijdelijk uitschakelen via het contextmenu, vooropgesteld dat je goed weet wat je doet. Gevorderde gebruikers kunnen in de rubriek Details per applicatie via het contextmenu de opties Prioriteit (hoeveelheid toegewezen processortijd; kies bij voorkeur niet voor realtime) en eventueel Affiniteit (hoeveel en welke processorkernen worden gebruikt) aanpassen.

Overweeg ook het gebruik van gameboosters, die gameprestaties semiautomatisch optimaliseren. Een bekende gratis tool is Razer Cortex (extra tools niet installeren). Na aanmelding kun je via Game booster met Boost now meerdere optimalisaties uitvoeren, zoals Disable CPU Sleep Mode, Clear Clipboard, Clean RAM en Disable Telemetry. Ook kunnen geselecteerde processen en services worden uitgeschakeld om geheugen vrij te maken. Met de optie Restore now herstel je de oorspronkelijke instellingen.

Een andere populaire tool is MSI Dragon Center, die zich vooral richt op MSI-hardwarecomponenten en vergelijkbare functionaliteit biedt.

Gamebooster Razer Cortex automatiseert het optimaliseren van systeeminstellingen en achtergrondprocessen.

9 Netwerk

Bij online gamen is natuurlijk ook een optimale netwerkconnectie van groot belang. Idealiter gebruik je hiervoor een bekabelde verbinding. Controleer in Apparaatbeheer (klik met rechts op de Windows-startknop) of de drivers van je netwerkadapter up-to-date zijn. Klik met rechts op een adapter en kies Stuurprogramma bijwerken.

Je kunt ook kiezen voor een draadloze 5GHz-wifi-router. Controleer je wifi-snelheid met een gratis tool zoals www.speedtest.net. Daarnaast kun je voor draadloze netwerken een speciale tool gebruiken om de signaalkwaliteit te analyseren, zoals Acrylic Wi-Fi Analyzer. Dit onderdeel van de Acrylic Suite biedt een live signaalgrafiek en laat je kanaaloverlappingen en andere netwerkproblemen analyseren. De volledige functionaliteit is vijf dagen gratis beschikbaar.

Veel routers bieden QoS-instellingen (Quality of Service) waarmee je dataverkeer voor specifieke applicaties, poorten of apparaten kunt prioriteren. Dit kan latency en jitter verminderen. Sommige routers hebben een gamemodus in de QoS-configuratie voor automatische optimalisatie van populaire games en consoles, geavanceerdere routers bieden SQM (Smart Queue Management).

Controleer met de module Broncontrole (druk op Windows-toets+R en voer resmon uit) welke applicaties veel bandbreedte gebruiken. Sorteer bijvoorbeeld op de kolom Totaal (bytes/seconde) en sluit overtollige software af. Om de puntjes op de i te zetten, kun je de prestaties van de gebruikte DNS-server testen met DNS Benchmark. Open het tabblad Nameservers, klik op Run Benchmark en zet een vinkje bij Sort Fastest Nameservers: de snelste DNS-servers vind je nu in principe bovenaan. Deze kun je gebruiken in de netwerkconfiguratie van Windows of in je router voor je hele netwerk.

Controleer de kwaliteit van je draadloze verbinding met Acrylic Wi-Fi Analyzer.