Het Europees Parlement heeft onlangs voor nieuwe wetgeving gestemd die een grote impact gaat hebben op ons digitale leven. Met de DMA en DSA krijgen met name de techgiganten te maken met strenge spelregels om machtsmisbruik te voorkomen.

Over welk machtsmisbruik gaat dat dan? Er zijn diverse praktijkvoorbeelden te vinden, want bedrijven als Apple, Google, Meta (wat tot voorheen Facebook heette) en Amazon liggen al tijdenlang onder vuur. Het is toch gek hoe het zo ver heeft kunnen komen. Zo’n tien à vijftien jaar geleden waren deze bedrijven nog hippe internetbedrijven met een gunfactor. 

Mensen verweven hun identiteit aan een merk als Apple, en Google was het speelse, bijna mythische bedrijf. Zelfs films als ‘The Internship’ pasten bij deze tijdsgeest, alsof het een voorrecht was om stagiair te mogen zijn bij een mythisch internetbedrijf als Google. Al kreeg datzelfde bedrijf, ondanks de naamsverandering naar Alphabet, anno 2022 een strafrechtelijk onderzoek aan de broek vanwege een stiekeme campagne tegen het opstarten van een vakbond die de misstanden tegen Google-werknemers aanvecht.

Ook Apple ligt onder vuur voor zulke misstanden. Klokkenluiders als Janneke Parrish en Ashley Gjovik, die misstanden binnen het bedrijf aankaartten, werden meedogenloos het zwijgen opgelegd. Ook Amazon houdt er onredelijke anti-vakbondspraktijken op na en Meta heeft de contentmoderatie uitbesteed. Veel werknemers van dit soort bedrijven ervaren heftige psychologische klachten door de werkomstandigheden en beelden waarmee ze geconfronteerd worden.

©PXimport

Globaal probleem

Deze problemen, ernstig als ze zijn, spelen in de VS. Toch kaart het een beetje aan hoe de bedrijfscultuur is en hoe het doorsijpelt naar ons, als Europese internetgebruikers. Want we hebben er allemaal mee te maken. Sterker nog, een digitaal leven zonder deze techgiganten is niet mogelijk. Ze hebben strategieën doorgevoerd die ze ongekend machtig maken. De roep om regulering is krachtig en misschien zelfs al jaren te laat. 

Wel vindt er een langzame verandering plaats, allereerst in de reputatie van deze techbedrijven. In plaats van dat we naar ze opkijken, is Google nu de ongemakkelijke gluurder, Apples hebberigheid zorgt voor minachtende grappen, Facebook staat gelijk aan nepnieuws en andere rotzooi op zijn platforms, en denk je aan Amazon, dan denk je aan uitbuiting van personeel. 

Digital Markets Act (DMA) en Digital Services Act (DSA)

Ook worden de duimschroeven door wetgevers steeds strakker aangedraaid met regels, onderzoeken en boetes. De EU voorop. Met de nieuwe wetgeving, Digital Markets Act (DMA) en Digital Services Act (DSA), wordt hiermee weer een nieuw hoofdstuk ingeluid.

Deze wetgeving komt er vooral op neer dat techgiganten eerlijker om moeten gaan met hun markten (denk aan applicatiewinkels en standaard-apps) en transparanter moeten zijn als het aankomt op waarom je bepaalde zoekresultaten, advertenties en inhoud op sociale media ziet.

©PXimport

Dit doet de wetgeving bij DMA door online bedrijven aan te wijzen als ‘poortwachter’. De opgestelde voorwaarden hiervoor zijn nog wat arbitrair. Een bedrijf kan als poortwachter worden beschouwd als het voldoet aan de volgende criteria, aldus de site van de Europese Commissie.

Een bedrijf is een poortwachter als het:

Microsoft als eerste

©PXimport

Een van de bekendste voorbeelden van een groot techbedrijf dat het aan de stok kreeg met de EU vanwege machtsmisbruik, is Microsoft. De Europese Commissie verweet Microsoft dat het zijn Windows-dominantie misbruikte om de browser Internet Explorer op te dringen. In maart 2004 ontving Microsoft hiervoor een boete van bijna 500 miljoen euro, een recordbedrag in die tijd. 

Intussen krijgen techgiganten als Google en Meta in Europa miljardenboetes om de oren vanwege machtsmisbruik. Microsoft lijkt ook weinig te hebben geleerd van zijn streken, want browsermakers klagen wederom omdat Microsoft in Windows 11 zijn Edge-browser op allerlei manieren opdringt.

DMA in de praktijk

De teksten over de nieuwe DMA-regelgeving klinken nog wat vaag. Dat is niet zo gek ook, want over de details wordt nog onderhandeld. De wet staat er al, maar kan met amendementen definitief ingesteld worden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er miljoenenbudgetten aan lobbygeld door bedrijven geïnvesteerd worden, in de hoop de regels nog aan te lengen.

Het conceptpakket is al aangenomen, en dat heeft gevolgen voor de melkkoeien van techbedrijven. Want in praktijk verandert het al veel. Denk aan de berichtenservice van Apple. De marketingafdeling van Apple speelt graag de privacy- en veiligheidskaart, maar als Apple-gebruiker kun je fluiten naar iMessage-veiligheid als je je bericht naar een persoon met een Android-smartphone stuurt. En je berichten overzetten naar een andere dienst die bijvoorbeeld wél cross-platform-veiligheid biedt, is niet mogelijk. 

Onder de nieuwe DMA zouden diensten als iMessage niet gelimiteerd mogen blijven tot één platform. Je zou met iMessage even veilig een bericht naar WhatsApp of Signal moeten kunnen sturen. Wil je overstappen? Dan moet je je berichtgegevens over kunnen zetten. Dataportabiliteit heet dit. Het maakt het overstappen van de ene naar de andere dienst mogelijk. 

Het moet dus niet uitmaken of je van Spotify naar Deezer wilt overstappen en je playlists mee wil nemen of je gezondheidsgegevens van Fitbit naar Garmin wilt overzetten. De Europese Commissie noemt de diensten hierbij providers. Deze regels zijn nodig, omdat bedrijven je graag vast willen houden in hun eigen ecosysteem van apps, diensten of je eigen data.

©PXimport

Poortwachters van marktplaatsen

Maar de DMA gaat verder dan enkel dataportabiliteit en de onderlinge samenwerking van diensten. De regels waarborgen ook dat bedrijven niet hun eigen diensten de voorkeur mogen geven. Daar ondervond bijvoorbeeld internetbeveiligingsbedrijf Kaspersky hinder van in 2019.

Nadat Apple zijn eigen ouderlijk toezicht in iOS introduceerde, moest Kaspersky opeens zijn ouderlijk toezicht-app strippen van belangrijke features om in de App Store te mogen blijven. Het bedrijf diende vervolgens een klacht in wegens machtsmisbruik. Ook Spotify ondervond soortgelijke hinder nadat Apple z’n streaming-muziekdienst introduceerde.

De DMA zoekt meer vrijheid voor ontwikkelaars én gebruikers. Zo ben jij als gebruiker ook vrij om alle apps en diensten die je niet wilt, van je eigen smartphone te verwijderen. Of dat nu gaat om een brakke standaardbrowser of de voorgeïnstalleerde Facebook-app op je Samsung Galaxy-smartphone die je nu alleen nog mag uitschakelen.

Lees ook: Alle ongewenste apps van je Samsung Galaxy

Ook andere marktplaatsen, zoals webwinkels en boekingssites, worden als poortwachter aangemerkt. Hierdoor moeten zij ook aan eerlijkere en transparante eisen voldoen.

©PXimport

©CIDimport

Apples App Store onder vuur

Niet alleen Kaspersky en Spotify tekenden bezwaar aan op Apples controledrift in de App Store. Ook Epic Games en datingapps zitten in datzelfde schuitje, waarbij zelfs rechtszaken zijn gestart om een eerlijk beleid af te dwingen. Dat komt omdat Apple een enorm hoge afdracht vraagt van app-aanschafprijzen, in-app-aankopen en zelfs abonnementen die je in een app afsluit. Verwijzen naar de website, om bijvoorbeeld een Spotify-abonnement af te sluiten, mag niet. Andere betaalsystemen gebruiken? Mag niet. 

Voor Epic Games genoeg reden om naar de rechter te stappen vanwege machtsmisbruik, nadat Fortnite uit de App Store werd verwijderd omdat het een eigen betaalsysteem implementeerde. 

©CIDimport

Enerzijds valt te beargumenteren dat Apple in zijn eigen winkel zijn eigen regels mag hanteren. Anderzijds mag een ontwikkelaar of gebruiker niet bepalen wat er met de eigen app of toestel gebeurt. Het is alsof je een Computer!Totaal koopt in een supermarkt (en daar 30% van de prijs voor afdraagt) en vervolgens het kaartje in het tijdschrift gebruikt om een abonnement af te sluiten en daar ook weer voor afdraagt. 

Kiezen voor een andere supermarkt voor eerlijkere of betere prijzen, dat kan niet. Het dorp staat geen andere supermarkten toe. Sterker nog, wil je naar een ander dorp en andere supermarkt, dan moet je alles achterlaten. Zo’n niet-digitale metafoor maakt wellicht duidelijk waarom de DMA nodig is en misschien zelfs nog niet eens ver genoeg gaat.

Waarom mag het dorp geen andere supermarkten kennen? Zo kan de grootste buurtsuper ook gewoon zijn eigen regels blijven hanteren en tegelijkertijd concurreren – wat goed is voor jou als consument. Zo heeft Microsoft bekendgemaakt in Windows 11 andere applicatiewinkels toe te staan die geïnstalleerd kunnen worden uit de Microsoft Store.

Digitale services

Laten we de DSA-wet niet vergeten. Ook deze wet heeft de potentie om de markt flink op te schudden. Op de site van de Europese Commissie wordt het volgende doel gesteld:

“De Digital Services Act verbetert de methodes voor het verwijderen van illegale inhoud en voor de effectieve bescherming van de grondrechten van gebruikers online, met inbegrip van de vrijheid van meningsuiting, aanzienlijk. Het zorgt ook voor een sterker publiek toezicht op onlineplatforms, met name voor platforms die meer dan 10% van de EU-bevolking bereiken.”

Wederom, een vrij cryptisch doel. Wellicht helpt het om eens te kijken naar de ‘digital services’ waar de wet voor geldt: “De regels uit de DSA hebben vooral betrekking op online tussenpersonen en platforms. Bijvoorbeeld online marktplaatsen, sociale netwerken, platforms voor het delen van inhoud, appstores en online reis- en accommodatieplatforms”, aldus de site van de EU. Ook bij deze wet worden techgiganten als poortwachters aangewezen. Deze poortwachters hebben veel strengere spelregels volgens de DSA.

©CIDimport

Om consumentenbelangen te beschermen en de verkoop van illegale goederen tegen te gaan, moeten techgiganten bereikbaar zijn, wat logisch klinkt, maar tot nu toe onmogelijk was. Automatische processen bepalen bijvoorbeeld of je account geblokkeerd wordt of blijft. Wil je dit aanvechten, dan zijn medewerkers gewoonweg onbereikbaar. 

Ook naar de argumentatie kun je vaak fluiten, ook iets wat moet gaan veranderen. Daarnaast krijgen platforms meer verantwoordelijkheid als het aankomt op de verwijdering van bijvoorbeeld desinformatie of terroristische inhoud.

Over automatische processen gesproken, wanneer algoritmes bepalen welke aanbevelingen of advertenties jij te zien krijgt, dan moet het platform openheid geven over welke gegevens daarvoor gebruikt zijn. Vooral op de sites van Meta, Amazon en Google kan het behoorlijk confronterend zijn tot in welk detail deze gegevens verzameld en gebruikt zijn.

Komt een bedrijf onder vuur te liggen, dan moet het desgevraagd zijn gegevens delen met (onafhankelijke) onderzoekers en een nieuw toezichtinstituut: European Board for Digital Services.

©CIDimport

Lobbykracht

Ondanks dat de wetten zijn aangenomen, wordt er nog druk gesleuteld aan de kleine details. Zo wordt er bijvoorbeeld gezocht naar een eerlijk speelveld voor applicatiewinkels, maar is nog niet duidelijk of de woekercommissies omlaag moeten of dat er een recht komt om buiten de applicatiewinkels om apps te mogen installeren (sideloaden). Deze onduidelijkheid is voor Apples vice-president Craig Federighi al genoeg reden om vast wat bangmakerij de wereld in te helpen door te stellen dat sideloaden vooral cybercriminaliteit in de hand werkt. 

Wederom speelt de marketing van Apple de voorspelbare veiligheidskaart. Dat is niet gek ook, want het gaat om veel ... heel, veel, geld. Niet alleen wat er in (commissies van de) winkels omgaat, maar ook de overtredingen van de DMA en DSA zijn niet mals. Dat kan namelijk boetes opleveren van zo’n tien procent van de wereldwijde jaaromzet bij overtredingen van de DMA en zes procent bij DSA-overtredingen. Het is niet verwonderlijk dat er op het moment van schrijven door de techbedrijven veel gelobbyd wordt om de regels en verantwoordelijkheden zo veel mogelijk te verwateren.

Het mag duidelijk zijn dat de nieuwe wetten een reactie zijn op de uitzonderlijke machtspositie van techgiganten. De platforms zijn zo groot dat je er als consument, ontwikkelaar of bedrijf niet meer omheen kunt. De nieuwe regels moeten ervoor gaan zorgen dat deze platforms worden opengesteld, transparant zijn, een eerlijk speelveld bieden en bereikbaar zijn. Uiteindelijk moet dit iedereen ten gunste komen.

Wie afgelopen seizoen de wedstrijden van Nederlandse teams in het Europees voetbal wilde kijken, moest dat doen via Ziggo – op de publieke netten zijn deze wedstrijden namelijk niet meer te zien. Je hoefde daarvoor geen  klant bij de provider te zijn, maar je moest je wél registeren. Na ingrijpen van het Commissariaat voor de Media vervalt deze registratie nu.

Wie afgelopen seizoen de wedstrijden van Nederlandse teams in het Europees voetbal wilde kijken, moest dat doen via Ziggo – op de publieke netten zijn deze wedstrijden namelijk niet meer te zien. Je hoefde daarvoor geen  klant bij de provider te zijn, maar je moest je wél registeren. Na ingrijpen van het Commissariaat voor de Media vervalt deze registratie nu.

De UEFA-competities vallen deels onder de evenementenlijst, wat betekent dat deze wedstrijden voor minimaal 75% van de Nederlandse huishoudens gratis en zonder drempels toegankelijk moeten zijn. Het Commissariaat voor de Media beschouwt verplichte registratie, waarbij persoonsgegevens als naam, e-mailadres postcode, huisnummer en mobiele telefoonnummer gedeeld moeten worden, als een te hoge drempel. Hierover ontving het meldingen van kijkers die het aanmaken van een account als een obstakel ervaarden. Ook belangenorganisaties spraken hun zorgen uit, met name over de toegankelijkheid voor digitaal minder vaardige mensen, zoals ouderen. Na onderzoek heeft het Commissariaat laten weten dat de verplichte registratie niet voldeed aan de regels uit de Mediawet.

Dat betekent dus dat je vanaf 21 januari, wanneer het UEFA-voetbalseizoen wordt hervat, wedstrijden van Nederlandse clubs kunt streamen via Ziggo Go zonder eerst een account aan te maken. De wedstrijden zijn nu direct toegankelijk via de app op je smart-tv, laptop, tablet en smartphone. Registreren blijft wel mogelijk voor wie wedstrijden buiten Nederland wil streamen.

Voetbalfans die via Ziggo Sport Free de wedstrijden van Nederlandse clubs streamen, kunnen nu ook genieten van meer voetbalcontent. Het populaire Ziggo Sport Highlights-programma, waarin alle wedstrijden van een avond worden samengevat, is voortaan ook via streaming beschikbaar.

Het UEFA-voetbalseizoen gaat op 21 januari verder met onder andere de Champions League-wedstrijd Rode Ster Belgrado-PSV (21.00 uur). Op 22 januari speelt Feyenoord thuis tegenBayern München (21.00 uur). Beide wedstrijden zijn live te zien via Ziggo Sport Free, Ziggo Sport (kanaal 14) en Ziggo Sport Totaal.

Lees ook: Je Android-tablet of smartphone koppelen aan je tv

Lang werden compressors vooral gebruikt in garages, de industrie en de bouw. Moderne compressors zijn echter zo compact en goedkoop geworden, waardoor ze prima inzetbaar zijn voor doe-het-zelvers en hobbyisten. Ben je een volbloed klusser, dan kom je al snel op een punt dat je tijdens het werk echt geniet van een compressor.

Perslucht

Een compressor is een apparaat dat perslucht produceert. Met die lucht onder druk kun je verschillende werkzaamheden uitvoeren, zoals banden oppompen, oppervlakken en objecten schoonblazen, voorwerpen zandstralen, verf spuiten, en spijkers en brads schieten. Brads zijn ultrafijne spijkertjes – een soort naaldspijkers – die je onder druk in het hout schiet en die je nauwelijks ziet zitten.

Als je dus een fietsband wilt opblazen en daarna de bekleding van een stoel wilt vastnieten, dan verwissel je gewoon het pneumatische gereedschap dat aangesloten is op dezelfde compressor. Dat verwisselen gaat trouwens ontzettend snel dankzij een speciale snelkoppeling. Een belangrijk voordeel van het werken met perslucht is dat al die gereedschappen licht van gewicht zijn terwijl ze toch een enorme kracht hebben.

©Adisorn

Drukvat

Een compressor zuigt lucht aan uit de omgeving, perst die samen en stuwt de samengeperste lucht via een luchtslang naar het aangesloten luchtgereedschap. De ketel of het drukvat van een compressor doet dienst als opslagplaats van lucht die zo goed als mogelijk op een constante druk wordt gehouden. Wanneer de druk door het gebruik daalt, zal de compressor aanslaan en nieuwe lucht aanzuigen en samenpersen. Hoe meer lucht er beschikbaar is, hoe langer het gereedschap kan worden gebruikt, maar ook hoe meer ruimte er nodig is om de lucht op te slaan. Een nadeel van een groot drukvat is dat het langer duurt voordat de luchtdruk opnieuw op bedrijfsniveau is. 

Oliegesmeerd of olievrij

Er zijn verschillende soorten compressors. Er zijn lichte draagbare en minicompressors, maar als doe-het-zelver koop je beter een stevig model dat voldoende druk kan produceren. Op die manier kom je later niet tot de vaststelling dat het toestel niet krachtig genoeg is voor het gereedschap dat je op het oog hebt.

Ruwweg verdeelt men compressors in oliegesmeerde en olievrije typen. Een oliegesmeerde uitvoering is over het algemeen stiller, maar vergt wel iets meer onderhoud. De oliegesmeerde compressor is goedkoper dan zijn olievrije tegenhanger, maar je moet er wel op letten dat je regelmatig het oliepeil checkt en de olie ververst. Een nadeel is dat je oliegesmeerde toestellen beter niet kunt inzetten als het kouder is dan 5°C. De olie kan door de kou verdikken, en dat is kwalijk voor een goede werking van het apparaat. 

©Natallia

Waar op letten?

Je hoeft niet per se naar een speciaalzaak te stappen om een compressor aan te schaffen. In elke doe-het-zelfzaak zie je verschillende modellen. Toch zijn er een paar zaken waar je op moet letten. Allereerst is er het aanzuigvermogen, dat aangeeft hoe snel het drukvat zich vult en hoe vlug de benodigde luchtdruk op peil is.

Heel belangrijk is het aantal bar. Dat is de kracht waarmee de lucht naar buiten wordt geblazen. Bij al het luchtgereedschap dat in de schappen ligt, lees je hoeveel bar het nodig heeft. Als je een spijkerpistool koopt dat 8 bar nodig heeft, moet de compressor deze druk dus wel kunnen produceren. De grootte van de tank bepaalt hoelang je de beschikking hebt over een constante druk. Hoe groter de tank, hoe langer je van dezelfde druk kunt genieten. Dat is vooral belangrijk voor wie verf gelijkmatig wil spuiten.

©navintar

Prijzen

Als je een compressor aanschaft, zitten daar meestal een paar tools bij waarmee je typische basisklussen met perslucht kunt uitvoeren. Anders moet je die hulpmiddelen afzonderlijk kopen. Een compressor voor de doe-het-zelver kost om en nabij de 150 euro. Een bandenpomp met spanningsmeter heb je voor 23 euro, een brad-tacker kost 90 euro, een blaaspistool 9 euro en een zandstraalpistool 35 euro.

Onderhoud

Zo'n compressor heeft nauwelijks onderhoud nodig. Het belangrijkste aandachtspunt is dat je het restvocht dat zich in de buffertank ophoopt af en toe laat weglopen via een aftapkraantje. Dat vocht komt vrij doordat de warme lucht in het apparaat afkoelt en er dus condens ontstaat. Door de hogere druk zal de temperatuur in de tank immers toenemen. Controleer zoals eerder gezegd ook het oliepeil bij oliegesmeerde uitvoeringen.