ID.nl logo
DMA en DSA: Machtsmisbruik techgiganten aan banden
© Reshift Digital
Huis

DMA en DSA: Machtsmisbruik techgiganten aan banden

Het Europees Parlement heeft onlangs voor nieuwe wetgeving gestemd die een grote impact gaat hebben op ons digitale leven. Met de DMA en DSA krijgen met name de techgiganten te maken met strenge spelregels om machtsmisbruik te voorkomen.

Over welk machtsmisbruik gaat dat dan? Er zijn diverse praktijkvoorbeelden te vinden, want bedrijven als Apple, Google, Meta (wat tot voorheen Facebook heette) en Amazon liggen al tijdenlang onder vuur. Het is toch gek hoe het zo ver heeft kunnen komen. Zo’n tien à vijftien jaar geleden waren deze bedrijven nog hippe internetbedrijven met een gunfactor. 

Mensen verweven hun identiteit aan een merk als Apple, en Google was het speelse, bijna mythische bedrijf. Zelfs films als ‘The Internship’ pasten bij deze tijdsgeest, alsof het een voorrecht was om stagiair te mogen zijn bij een mythisch internetbedrijf als Google. Al kreeg datzelfde bedrijf, ondanks de naamsverandering naar Alphabet, anno 2022 een strafrechtelijk onderzoek aan de broek vanwege een stiekeme campagne tegen het opstarten van een vakbond die de misstanden tegen Google-werknemers aanvecht.

Ook Apple ligt onder vuur voor zulke misstanden. Klokkenluiders als Janneke Parrish en Ashley Gjovik, die misstanden binnen het bedrijf aankaartten, werden meedogenloos het zwijgen opgelegd. Ook Amazon houdt er onredelijke anti-vakbondspraktijken op na en Meta heeft de contentmoderatie uitbesteed. Veel werknemers van dit soort bedrijven ervaren heftige psychologische klachten door de werkomstandigheden en beelden waarmee ze geconfronteerd worden.

©PXimport

Globaal probleem

Deze problemen, ernstig als ze zijn, spelen in de VS. Toch kaart het een beetje aan hoe de bedrijfscultuur is en hoe het doorsijpelt naar ons, als Europese internetgebruikers. Want we hebben er allemaal mee te maken. Sterker nog, een digitaal leven zonder deze techgiganten is niet mogelijk. Ze hebben strategieën doorgevoerd die ze ongekend machtig maken. De roep om regulering is krachtig en misschien zelfs al jaren te laat. 

Wel vindt er een langzame verandering plaats, allereerst in de reputatie van deze techbedrijven. In plaats van dat we naar ze opkijken, is Google nu de ongemakkelijke gluurder, Apples hebberigheid zorgt voor minachtende grappen, Facebook staat gelijk aan nepnieuws en andere rotzooi op zijn platforms, en denk je aan Amazon, dan denk je aan uitbuiting van personeel. 

Digital Markets Act (DMA) en Digital Services Act (DSA)

Ook worden de duimschroeven door wetgevers steeds strakker aangedraaid met regels, onderzoeken en boetes. De EU voorop. Met de nieuwe wetgeving, Digital Markets Act (DMA) en Digital Services Act (DSA), wordt hiermee weer een nieuw hoofdstuk ingeluid.

Deze wetgeving komt er vooral op neer dat techgiganten eerlijker om moeten gaan met hun markten (denk aan applicatiewinkels en standaard-apps) en transparanter moeten zijn als het aankomt op waarom je bepaalde zoekresultaten, advertenties en inhoud op sociale media ziet.

©PXimport

Dit doet de wetgeving bij DMA door online bedrijven aan te wijzen als ‘poortwachter’. De opgestelde voorwaarden hiervoor zijn nog wat arbitrair. Een bedrijf kan als poortwachter worden beschouwd als het voldoet aan de volgende criteria, aldus de site van de Europese Commissie.

Een bedrijf is een poortwachter als het:

  • Een sterke economische positie en een aanzienlijke impact op de interne markt heeft en actief is in meerdere EU-landen,

  • Een sterke bemiddelingspositie heeft, wat betekent dat het een groot aantal gebruikers verbindt met een groot aantal bedrijven,

  • Geruime tijd een stabiele en duurzame positie op de markt heeft (of aan het verwerven is).

  • Op dezelfde webpagina van de Europese Commissie (https://ec.europa.eu) staat ook wat het doel is van de nieuwe spelregels voor poortwachters.

  • Voor bedrijven die van poortwachters afhankelijk zijn om hun diensten op de interne markt aan te bieden, wordt het ondernemingsklimaat eerlijker.

  • Innovators en startende technologiebedrijven krijgen nieuwe kansen om te concurreren en te innoveren in de wereld van onlineplatforms, zonder vast te zitten aan oneerlijke voorwaarden die hun ontwikkeling beperken.

  • Consumenten krijgen een groter aanbod, betere diensten, meer mogelijkheden om van provider te veranderen, ruimere toegang en eerlijkere prijzen.

  • Poortwachters zelf behouden alle mogelijkheden om te innoveren en nieuwe diensten aan te bieden. Ze mogen alleen geen oneerlijke praktijken toepassen ten aanzien van zakelijke gebruikers en geen oneerlijk voordeel halen uit klanten die van hen afhankelijk zijn.

Microsoft als eerste

©PXimport

Een van de bekendste voorbeelden van een groot techbedrijf dat het aan de stok kreeg met de EU vanwege machtsmisbruik, is Microsoft. De Europese Commissie verweet Microsoft dat het zijn Windows-dominantie misbruikte om de browser Internet Explorer op te dringen. In maart 2004 ontving Microsoft hiervoor een boete van bijna 500 miljoen euro, een recordbedrag in die tijd. 

Intussen krijgen techgiganten als Google en Meta in Europa miljardenboetes om de oren vanwege machtsmisbruik. Microsoft lijkt ook weinig te hebben geleerd van zijn streken, want browsermakers klagen wederom omdat Microsoft in Windows 11 zijn Edge-browser op allerlei manieren opdringt.

DMA in de praktijk

De teksten over de nieuwe DMA-regelgeving klinken nog wat vaag. Dat is niet zo gek ook, want over de details wordt nog onderhandeld. De wet staat er al, maar kan met amendementen definitief ingesteld worden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er miljoenenbudgetten aan lobbygeld door bedrijven geïnvesteerd worden, in de hoop de regels nog aan te lengen.

Het conceptpakket is al aangenomen, en dat heeft gevolgen voor de melkkoeien van techbedrijven. Want in praktijk verandert het al veel. Denk aan de berichtenservice van Apple. De marketingafdeling van Apple speelt graag de privacy- en veiligheidskaart, maar als Apple-gebruiker kun je fluiten naar iMessage-veiligheid als je je bericht naar een persoon met een Android-smartphone stuurt. En je berichten overzetten naar een andere dienst die bijvoorbeeld wél cross-platform-veiligheid biedt, is niet mogelijk. 

Onder de nieuwe DMA zouden diensten als iMessage niet gelimiteerd mogen blijven tot één platform. Je zou met iMessage even veilig een bericht naar WhatsApp of Signal moeten kunnen sturen. Wil je overstappen? Dan moet je je berichtgegevens over kunnen zetten. Dataportabiliteit heet dit. Het maakt het overstappen van de ene naar de andere dienst mogelijk. 

Het moet dus niet uitmaken of je van Spotify naar Deezer wilt overstappen en je playlists mee wil nemen of je gezondheidsgegevens van Fitbit naar Garmin wilt overzetten. De Europese Commissie noemt de diensten hierbij providers. Deze regels zijn nodig, omdat bedrijven je graag vast willen houden in hun eigen ecosysteem van apps, diensten of je eigen data.

©PXimport

Poortwachters van marktplaatsen

Maar de DMA gaat verder dan enkel dataportabiliteit en de onderlinge samenwerking van diensten. De regels waarborgen ook dat bedrijven niet hun eigen diensten de voorkeur mogen geven. Daar ondervond bijvoorbeeld internetbeveiligingsbedrijf Kaspersky hinder van in 2019.

Nadat Apple zijn eigen ouderlijk toezicht in iOS introduceerde, moest Kaspersky opeens zijn ouderlijk toezicht-app strippen van belangrijke features om in de App Store te mogen blijven. Het bedrijf diende vervolgens een klacht in wegens machtsmisbruik. Ook Spotify ondervond soortgelijke hinder nadat Apple z’n streaming-muziekdienst introduceerde.

De DMA zoekt meer vrijheid voor ontwikkelaars én gebruikers. Zo ben jij als gebruiker ook vrij om alle apps en diensten die je niet wilt, van je eigen smartphone te verwijderen. Of dat nu gaat om een brakke standaardbrowser of de voorgeïnstalleerde Facebook-app op je Samsung Galaxy-smartphone die je nu alleen nog mag uitschakelen.

Lees ook:Alle ongewenste apps van je Samsung Galaxy

Ook andere marktplaatsen, zoals webwinkels en boekingssites, worden als poortwachter aangemerkt. Hierdoor moeten zij ook aan eerlijkere en transparante eisen voldoen.

©PXimport

©CIDimport

De 1.800 euro kostende Xperia Pro I-smartphone staat boordevol reclame-apps: bloatware.

Apples App Store onder vuur

Niet alleen Kaspersky en Spotify tekenden bezwaar aan op Apples controledrift in de App Store. Ook Epic Games en datingapps zitten in datzelfde schuitje, waarbij zelfs rechtszaken zijn gestart om een eerlijk beleid af te dwingen. Dat komt omdat Apple een enorm hoge afdracht vraagt van app-aanschafprijzen, in-app-aankopen en zelfs abonnementen die je in een app afsluit. Verwijzen naar de website, om bijvoorbeeld een Spotify-abonnement af te sluiten, mag niet. Andere betaalsystemen gebruiken? Mag niet. 

Voor Epic Games genoeg reden om naar de rechter te stappen vanwege machtsmisbruik, nadat Fortnite uit de App Store werd verwijderd omdat het een eigen betaalsysteem implementeerde. 

©CIDimport

Enerzijds valt te beargumenteren dat Apple in zijn eigen winkel zijn eigen regels mag hanteren. Anderzijds mag een ontwikkelaar of gebruiker niet bepalen wat er met de eigen app of toestel gebeurt. Het is alsof je een Computer!Totaal koopt in een supermarkt (en daar 30% van de prijs voor afdraagt) en vervolgens het kaartje in het tijdschrift gebruikt om een abonnement af te sluiten en daar ook weer voor afdraagt. 

Kiezen voor een andere supermarkt voor eerlijkere of betere prijzen, dat kan niet. Het dorp staat geen andere supermarkten toe. Sterker nog, wil je naar een ander dorp en andere supermarkt, dan moet je alles achterlaten. Zo’n niet-digitale metafoor maakt wellicht duidelijk waarom de DMA nodig is en misschien zelfs nog niet eens ver genoeg gaat.

Waarom mag het dorp geen andere supermarkten kennen? Zo kan de grootste buurtsuper ook gewoon zijn eigen regels blijven hanteren en tegelijkertijd concurreren – wat goed is voor jou als consument. Zo heeft Microsoft bekendgemaakt in Windows 11 andere applicatiewinkels toe te staan die geïnstalleerd kunnen worden uit de Microsoft Store.

Digitale services

Laten we de DSA-wet niet vergeten. Ook deze wet heeft de potentie om de markt flink op te schudden. Op de site van de Europese Commissie wordt het volgende doel gesteld:

“De Digital Services Act verbetert de methodes voor het verwijderen van illegale inhoud en voor de effectieve bescherming van de grondrechten van gebruikers online, met inbegrip van de vrijheid van meningsuiting, aanzienlijk. Het zorgt ook voor een sterker publiek toezicht op onlineplatforms, met name voor platforms die meer dan 10% van de EU-bevolking bereiken.”

Wederom, een vrij cryptisch doel. Wellicht helpt het om eens te kijken naar de ‘digital services’ waar de wet voor geldt: “De regels uit de DSA hebben vooral betrekking op online tussenpersonen en platforms. Bijvoorbeeld online marktplaatsen, sociale netwerken, platforms voor het delen van inhoud, appstores en online reis- en accommodatieplatforms”, aldus de site van de EU. Ook bij deze wet worden techgiganten als poortwachters aangewezen. Deze poortwachters hebben veel strengere spelregels volgens de DSA.

©CIDimport

Om consumentenbelangen te beschermen en de verkoop van illegale goederen tegen te gaan, moeten techgiganten bereikbaar zijn, wat logisch klinkt, maar tot nu toe onmogelijk was. Automatische processen bepalen bijvoorbeeld of je account geblokkeerd wordt of blijft. Wil je dit aanvechten, dan zijn medewerkers gewoonweg onbereikbaar. 

Ook naar de argumentatie kun je vaak fluiten, ook iets wat moet gaan veranderen. Daarnaast krijgen platforms meer verantwoordelijkheid als het aankomt op de verwijdering van bijvoorbeeld desinformatie of terroristische inhoud.

Over automatische processen gesproken, wanneer algoritmes bepalen welke aanbevelingen of advertenties jij te zien krijgt, dan moet het platform openheid geven over welke gegevens daarvoor gebruikt zijn. Vooral op de sites van Meta, Amazon en Google kan het behoorlijk confronterend zijn tot in welk detail deze gegevens verzameld en gebruikt zijn.

Komt een bedrijf onder vuur te liggen, dan moet het desgevraagd zijn gegevens delen met (onafhankelijke) onderzoekers en een nieuw toezichtinstituut: European Board for Digital Services.

©CIDimport

Lobbykracht

Ondanks dat de wetten zijn aangenomen, wordt er nog druk gesleuteld aan de kleine details. Zo wordt er bijvoorbeeld gezocht naar een eerlijk speelveld voor applicatiewinkels, maar is nog niet duidelijk of de woekercommissies omlaag moeten of dat er een recht komt om buiten de applicatiewinkels om apps te mogen installeren (sideloaden). Deze onduidelijkheid is voor Apples vice-president Craig Federighi al genoeg reden om vast wat bangmakerij de wereld in te helpen door te stellen dat sideloaden vooral cybercriminaliteit in de hand werkt. 

Wederom speelt de marketing van Apple de voorspelbare veiligheidskaart. Dat is niet gek ook, want het gaat om veel ... heel, veel, geld. Niet alleen wat er in (commissies van de) winkels omgaat, maar ook de overtredingen van de DMA en DSA zijn niet mals. Dat kan namelijk boetes opleveren van zo’n tien procent van de wereldwijde jaaromzet bij overtredingen van de DMA en zes procent bij DSA-overtredingen. Het is niet verwonderlijk dat er op het moment van schrijven door de techbedrijven veel gelobbyd wordt om de regels en verantwoordelijkheden zo veel mogelijk te verwateren.

Het mag duidelijk zijn dat de nieuwe wetten een reactie zijn op de uitzonderlijke machtspositie van techgiganten. De platforms zijn zo groot dat je er als consument, ontwikkelaar of bedrijf niet meer omheen kunt. De nieuwe regels moeten ervoor gaan zorgen dat deze platforms worden opengesteld, transparant zijn, een eerlijk speelveld bieden en bereikbaar zijn. Uiteindelijk moet dit iedereen ten gunste komen.

▼ Volgende artikel
Spinnen in huis? Zo zet (en houd!) je ze buiten
© RHJ - stock.adobe.com
Huis

Spinnen in huis? Zo zet (en houd!) je ze buiten

Het is herfst, en dat betekent spinnen. Niet alleen buiten, maar ook binnen. Daar kun je flink van schrikken. Toch is er geen reden tot paniek. Spinnen zijn juist nuttig: ze vangen muggen, vliegen en andere hinderlijke insecten. Nederlandse spinnen zijn bovendien niet gevaarlijk voor mensen. Wil je ze toch liever niet in huis? Dit kun je doen!

🕷️ Dit artikel in het kort

Spinnen zijn nuttige insecteneters en doen in Nederland mensen geen kwaad. Toch zien we ze vooral in de herfst liever buiten dan binnen. In dit artikel lees je hoe je spinnen vangt, wat je kunt doen om ze te buiten te houden en hoe je de meest voorkomende soorten herkent. Daarnaast kijken we per ruimte in huis naar plekken waar spinnen zich graag verstoppen en wat je daartegen kunt doen. Lees ook: Slim ventileren in de herfst: zo voorkom je vocht en schimmel

Dat je in het najaar meer spinnen ziet, is trouwens logisch. De mannetjesspinnen zijn dan op zoek naar een vrouwtje. Of het nu mannetjes of vrouwtjes zijn, voor allemaal geldt: ze zijn snel, maar niet gevaarlijk. Je kunt ze makkelijk vangen, zolang je maar rustig blijft.

Geen paniek! Vangen en vrijlaten doe je zo

De eenvoudigste methode daarvoor is nog steeds het bekende glas met een stukje stevig papier, bijvoorbeeld een bierviltje. Zet een stevig glas over de spin en schuif er een kartonnetje of papiertje onder. Til het geheel voorzichtig op, houd het goed gesloten en zet de spin buiten op enkele meters van je huis neer. Hoe verder, hoe kleiner de kans dat hij terug naar binnen kruipt.

Er bestaan ook speciale spinnenvangers: lange stelen met zachte borsteltjes of buisjes met een opvangreservoir. Handig als je liever wat afstand bewaart. Oefen eerst even, zodat je zeker weet hoe het werkt. Een spin doorspoelen of bespuiten met insectenspray kun je beter niet doen: er zijn betere, diervriendelijkere manieren om van ze af te komen.

©LeoniekvanderVlietPhotography

Waar komen spinnen binnen?

Spinnen kiezen niet bewust voor jouw woonkamer, maar volgen vaak insecten die aangetrokken worden door licht of warmte. Via kieren langs kozijnen, onder deuren of door ventilatieopeningen vinden ze hun weg naar binnen. Ook via spullen uit de schuur of garage kunnen ze mee naar binnen komen. Door deze routes af te sluiten of te controleren, verklein je de kans dat ze binnen belanden.

Voorkomen is ….

Hieronder lees je wat je in het algemeen kunt doen om insecten en spinnen buiten te houden. Ook kijken we specifiek naar bepaalde ruimtes in je huis.

Algemeen

Inspecteer je hele woning systematisch door langs plintnaden, kozijnen en doorvoeren te lopen. Dicht kieren af en vervang versleten tochtstrips. Plaats fijnmazig rvs-gaas voor ventilatieopeningen en maak ventilatieroosters jaarlijks schoon. Horren monteren voor ramen en deuren scheelt ook al een hoop.

Woonkamer

In de woonkamer trekken lampen vaak insecten aan, en daarmee ook spinnen. Plaats lampen niet direct bij de buitendeur en gebruik eventueel warmere lichtkleuren die minder insecten lokken – wit licht bevat namelijk veel UV- en blauwe componenten, echte insect-magneten. Ruim regelmatig achter kasten en banken op: rommelige hoeken bieden ideale plekken voor webben.

Slaapkamer

Zet bij warm weer het raam open met een hor ervoor. Zo ventileer je goed zonder dat spinnen en insecten naar binnen glippen. Trek ook gordijnen geregeld open en dicht; spinnen houden van rustige, donkere hoekjes.

Badkamer

Door de hoge luchtvochtigheid is de badkamer aantrekkelijk voor insecten en dus voor spinnen. Laat de ruimte goed drogen na het douchen (zet daar bijvoorbeeld de mechanische ventilatie voor aan of zet een raam een stukje open) en haal spinrag direct weg.

Kelder en berging

Dit zijn favoriete plekken voor grote huisspinnen. Ze houden van koelere, vochtige plekken waar ze met rust gelaten worden. Controleer leidingen en kieren, dicht openingen en zorg dat er niet te veel losse spullen op de grond staan.

Ventileren en opruimen helpt

Een goed geventileerd huis is minder aantrekkelijk voor insecten en dus ook voor spinnen. Laat roosters open, zet dagelijks kort ramen tegenover elkaar open voor frisse lucht en maak ventilatieopeningen schoon. Zo zorg je ervoor dat het in huis minder vochtig wordt – en daarmee geef je vliegjes, muggen en andere insecten minder kans.

Oude spinnenwebben kun je eenvoudig weghalen met een plumeau of stofzuiger. Leeg de stofzuigerzak daarna buiten, want een spin kan anders alsnog ontsnappen. Ook lege eizakjes haal je zo weg. Daarmee voorkom je dat er nieuwe generaties in je huis uitkomen.

Van huisspin tot kruisspin: zo herken je ze

Gevaarlijke spinnen? Die komen in Nederland eigenlijk niet voor. Maar dat maakt de angst er niet minder om. Herkennen wat voor spin je ziet, kan dan echt helpen. In september en oktober zie je binnenshuis vooral mannetjes van huisspinnen rondstruinen, terwijl vrouwtjes in hun web blijven. Met een app zoals ObsIdentify (voor Android en iOS) kun je eenvoudig een foto maken en direct zien om welke soort het gaat. Ook de webvorm geeft aanwijzingen: een strak wielweb, een trechter of een slordig matje is vaak soortspecifiek. Door je in de soorten te verdiepen, leer je dat de grote, donkere spinnen in huis simpelweg rondzwervende mannetjes zijn die een partner zoeken. Niets om bang voor te zijn dus!

Top 5 huisspinnen in Nederland

De kruisspin, Araneus diadematus, is jaar in jaar uit de publieksfavoriet én meest geteld; je herkent hem aan het lichte kruis op het achterlijf en het grote wielweb langs schuttingen en raamkozijnen. De grote trilspin, Pholcus phalangioides, hangt met lange poten onder het plafond en trilt heftig bij onraad; je vindt hem vaak in rustige hoekjes binnen. De gewone en grote huisspinnen, Eratigena-soorten, bouwen trechterwebben achter kasten en in kelders. De venstersectorspin, Zygiella x-notata, spant bij ramen een wielweb met een 'hapje' eruit; vaak zie je die in gevelhoeken. De herfsthangmatspin, Metellina segmentata, maakt kleine hangmatwebjes in struiken en rond tuinen en wordt regelmatig bij huizen gezien. De exacte volgorde varieert per jaar en telling, maar deze soorten staan steevast hoog in Nederlandse spinnentellingen.

©Anton Derkach | Iuliia - stock.adobe.com

Veelgestelde vragen over spinnen in huis

Zijn spinnen in Nederland giftig?

De spinnen die je binnenshuis tegenkomt, zoals huisspinnen of trilspinnen, zijn niet gevaarlijk. Ze kunnen hooguit bijten als ze in het nauw komen, maar dat gebeurt zelden en is vergelijkbaar met een muggenprik: een klein rood plekje dat snel verdwijnt. Ook buitenshuis leven er in Nederland geen gevaarlijk giftige spinnen voor mensen.

Kruipen spinnen in je slaap in je mond of oren?

Dit is een hardnekkige mythe. Spinnen zijn schuwe dieren die juist contact met mensen vermijden. Het idee dat ze in je slaap in je mond of oor kruipen is een broodjeaapverhaal. Ze lopen hooguit langs je bed op zoek naar een rustig hoekje, maar hebben geen enkele reden om een mens als schuilplek te gebruiken.

Waarom zie je vooral in de herfst zoveel spinnen?

In nazomer en herfst gaan mannetjes-huisspinnen op zoek naar een vrouwtje. Omdat ze rondzwerven, zie je ze vaker in kamers en gangen lopen. Vrouwtjes blijven meestal in hun web en vallen daardoor minder op. De seizoenspiek heeft dus alles te maken met hun voortplantingscyclus.

Kunnen spinnen eitjes in huis leggen?

Ja, spinnen kunnen in huis eizakjes maken. Meestal gebeurt dat in rustige hoekjes of achter meubels. De jongen verspreiden zich na het uitkomen en veel halen de volwassen leeftijd niet. Door webben en eizakjes regelmatig weg te halen met de stofzuiger, houd je de aantallen eenvoudig onder controle.

Helpt het om spinnen weg te houden met pepermuntolie of azijn?

Er circuleren veel huismiddeltjes die zouden helpen, maar er is weinig bewijs dat spinnen echt wegblijven van bepaalde geuren. Belangrijker is het dichten van kieren, plaatsen van horren en regelmatig opruimen. Dat heeft aantoonbaar meer effect dan een schaaltje azijn of een oliebrandertje.

Kunnen huisspinnen springen of vliegen?

Nee, de huisspinnen die je binnenshuis tegenkomt kunnen niet springen of vliegen. Ze lopen of klimmen via draden. Soms zie je kleine jonge spinnen wel zweven aan een draadje; dat heet 'ballooning'. Dan gebruiken ze een draad als zweeflijn in de wind. Bij volwassen huisspinnen gebeurt dat niet binnenshuis. 

Wat moet ik doen als ik een spin echt niet durf te vangen?

Vraag iemand anders om te helpen of gebruik een lange spinnenvanger waarmee je voldoende afstand houdt. Als dat niet lukt, kun je de deur naar de buitenruimte openen en wachten tot het dier zelf naar buiten trekt. Het belangrijkste is kalm blijven: spinnen zijn sneller bang voor jou dan andersom.

Spinnenvanger nodig?

Kijk, koop en vang
▼ Volgende artikel
Oktober in je tuin: voorbereiden op de winter
© Roland Abel
Huis

Oktober in je tuin: voorbereiden op de winter

In oktober staat de tuin in het teken van de overgang naar de koude maanden. Planten hebben nog steeds zorg nodig en ook het onderhoud vraagt aandacht. Dit is het moment om alles klaar te maken, zodat je tuin de winter goed doorkomt.

In oktober maak je de tuin winterklaar. Sluit de buitenkraan af en berg de tuinslang leeg op. Koop vliesdoek en noppenfolie om kwetsbare planten te beschermen. Plant groenblijvende struiken, winterviolen en bloembollen voor kleur in de donkere maanden. Oogst appels, peren en pompoenen, en zaai veldsla of spinazie. Geef struiken en rozen nog voeding, verwijder zomerbollen uit de grond en snoei rozen, fruitbomen en loofbomen. Werk het gazon af met een laatste maaibeurt en hark het blad weg.

Lees ook: Van januari tot en met december tuinieren: tips voor het hele jaar buiten bezig

Bescherm de tuin tegen vorst

Met dalende temperaturen is het belangrijk om alles te beschermen tegen vorstschade. Laat de tuinslang volledig leeglopen en berg hem op, zodat er geen water in achterblijft. Draai vervolgens de buitenkraan dicht. Schaf vliesdoek of noppenfolie aan om gevoelige planten te beschermen zodra het gaat vriezen.

Planten en bollen voor een wintertuin

Wie in de winter ook kleur wil behouden, kan nu groenblijvende varens, lage heesters en kerstrozen planten. Voorjaarsbollen zoals sneeuwklokjes, kievitsbloemen en bosanemonen moeten direct de grond in, omdat ze snel uitdrogen. Ook winterjasmijn of knoflook zijn nu aan de beurt. Bedek de grond daarna met een laag bladeren.

In hangmanden kun je winterviolen, bollen en klimop zetten voor wat extra kleur. Rozen plant je alvast voor het nieuwe seizoen. Tulpen die niet in de grond kunnen overwinteren, zet je in bollenbakken. Andere bloembollen plaats je bij vaste planten die qua kleur en bloeitijd goed bij elkaar passen. Geprepareerde hyacinten zet je in glazen binnen om vroeg van hun bloemen te genieten.

Oogsten in de herfst – én zaaien in de moestuin

Oktober is de maand van de oogst. Peren en appels haal je nu van de boom; maak er moes of taart van. Pompoenen en sierkalebassen zijn ook rijp. Laat altijd een stuk steel zitten, dan blijven ze langer goed. Bewaar ze koel en vorstvrij. In de moestuin zaai je nog veldsla, pluksla of spinazie. Kies wel voor winterharde soorten. Groenten die niet tegen kou kunnen, zoals paksoi, koolrabi, bloemkool en broccoli, oogst je voor de winter.

©encierro - stock.adobe.com

Onderhoud in oktober

Struiken, rozen en hagen hebben nog baat bij wat mest. In de border en moestuin kan eventueel kalk gestrooid worden. Blijf onkruid weghalen zodat het in het voorjaar niet uit de hand loopt. Plantensteunen kunnen de schuur in; maak ze schoon voordat je ze opbergt.

Zomerbollen zoals dahlia's, bloemriet en Abessijnse gladiolen moeten gerooid worden na de eerste nachtvorst. Controleer ook potten en bakken: zorg dat de afwateringsgaten open zijn zodat regenwater goed kan weglopen.

Snoeien in oktober

Ramblerrozen knip je bij door lange scheuten wat in te korten. Oktober is ook geschikt voor het snoeien van berk, esdoorn en kastanje, maar doe dit niet later dan eind november, want de sapstromen van deze bomen komen al vroeg op gang. Appel- en perenbomen kunnen eveneens gesnoeid worden.

©maxbelchenko

Het gazon winterklaar maken

Geef het gras dit najaar nog een laatste beurt. Verticuteer om mos en dood gras te verwijderen en lucht in de bodem te brengen. Maai het gras nog een keer, maar laat het niet te kort worden. Steek de randen bij en hark het gevallen blad weg, zodat het gras niet verstikt onder een bladerdeken en in het voorjaar weer gezond kan uitlopen.