Niet enkel redacteuren van tijdschriften maken schermafbeeldingen bij de vleet, ook gamers, docenten, IT'ers en gastsprekers hebben baat bij goede screenshots. Met zo'n opname van je scherm kun je immers aangeven welke handelingen iemand moet volgen of hoe een bepaalde interface er uit ziet.

Screenshots op je computer

Tip 01: Windows-tools

Je hebt helemaal geen speciale software nodig om snel een screenshot te maken in Windows. Druk tegelijkertijd op de Windows-knop en PrintScreen-knop (of PrtScn) op je toetsenbord om een opname van een volledig scherm te maken. Windows 7 kopieert het resultaat naar het klembord, zodat jij de schermafbeelding in een document of bestand kunt plakken met de toetscombinatie Ctrl+V. Lees ook: Zo doe je dat: Screenshots maken op al je apparaten.

In Windows 8.1 wordt het bestand automatisch opgeslagen in de map C:\Gebruikers\[gebruikersnaam]\Afbeeldingen\Schermopnamen onder de naam Schermopname(volgnummer).png. Wil je niet het volledige scherm vastleggen, maar enkel het actieve venster? Dan gebruik je de toetsencombinatie Alt+PrintScreen. Ook hier kopieert Windows 7 de afbeelding enkel naar het klembord en slaat Windows 8 het weer op in de eerdergenoemde map Schermopnamen.

En om gewoon een screenshot naar je klembord te kopiëren zonder het op te slaan, gebruik je uitsluitend de PrintScreen-knop. Dan kun je dat daarna plakken in elk gewenst programma.

Met de standaardtool Knipprogramma uit het startmenu heb je echter nog iets meer mogelijkheden. Hier kun je namelijk kiezen welke vorm je knipsel moet hebben: bijvoorbeeld rechthoekig of een vrij te tekenen vorm. Na het maken van de schermafbeelding kun je het opslaan, versturen per e-mail, aanwijzingen tekenen, stukken tekst markeren of delen weggummen.

©PXimport

Het is zelfs mogelijk om een vrije vorm te gebruiken voor de schermafbeelding.

Tip 02: Freeware PicPick

Wil je iets meer mogelijkheden dan wat Windows standaard biedt? Dan moet je PicPick eens een kans geven. Surf naar www.picpick.org en klik door naar Download om de software te installeren. In het startscherm kun je onder Screen Capture aangeven wat je precies wilt vastleggen. Naast een volledig scherm, een actief venster of bepaalde regio zijn er ook ietwat geavanceerdere mogelijkheden. Zo kun je met Windows Control erg eenvoudig knoppen en balken vastleggen.

Om volledige webpagina's vast te leggen, is de optie Scrolling Window ideaal en via Fixed Region kun je eerst een bepaald formaat instellen, bijvoorbeeld 600 x 450 pixels. Dat is vooral handig als je een reeks schermafbeeldingen met precies dezelfde afmetingen wilt maken. Ook handig zijn de extraatjes onder Graphic Accessories. Dankzij Magnifier krijg je bijvoorbeeld een vergrootglas in beeld om heel nauwkeurig te werken en Pixel Ruler geeft je een virtueel liniaal. Via PicPick Editor kun je het screenshot van stempels voorzien. Tekst toevoegen kan ook. Wil je bepaalde delen vervagen? Dan maak je eerst een selectie en vervolgens kies je Blur of Pixelate. Tevreden? Dan sla je het screenshot op of deel je het via Dropbox, Google Drive, OneDrive, Box.com, Facebook, Twitter en Skype.

©PXimport

De mogelijkheden en hulpmiddelen van PicPick lijken eindeloos.

Zoom-effect in Photoshop

Wil je in een screenshot iets specifieks benadrukken? Dat kan op een fraaie manier door middel van een vergrootglas. Speciaal voor Photoshop (Elements)-gebruikers is er het gratis hulpje Loupe van de Britse creatieve community Premium Pixels. Nadat je het psd-bestand gedownload hebt hoef je enkel het screenshot uit het voorbeeldbestand te vervangen door je eigen schermafbeelding. Klap de menu's mag en base image in het lagenvenster open en vervang de lagen img en img large door je eigen bestanden. Het eindresultaat is erg netjes.

©PXimport

Laat bepaalde delen van je screenshot opvallen met een vergrootglaseffect.

Tip 03: Greenshot

Ook de opensource-toepassing Greenshot is een aanrader voor Windows-gebruikers. De sterke kanten van Greenshot? Het nestelt zich in het systeemvak en is nagenoeg onzichtbaar. Je klikt simpelweg op de knop met groene G in de balk of maakt gebruik van de gebruikelijke sneltoetsen. Leg een regio, venster, webpagina (met behoud van url's) of heel scherm vast en bewerk het resultaat daarna door tekst, genummerde labels of stempels toe te voegen, markeringen aan te brengen met een markeerstift of delen onherkenbaar te maken. Klaar? Dan deel je de screenshots via een rits diensten waaronder Dropbox, Flickr en Box.com.

©PXimport

De mogelijkheden van Greenshot zijn heel erg uitgebreid.

Tip 04: SnagIt voor pro's

Heb je behoefte aan een echt professionele tool? Dan heb je SnagIt 12 voor Windows of SnagIt 3 voor Mac nodig. Deze software van TechSmith kost 49,95 dollar (ca. 46 euro), maar is de investering absoluut waard. Je krijgt immers alle tools binnen handbereik om professionele screenshots en screencasts te maken, te bewerken en te delen.

Het is bijvoorbeeld mogelijk om webpagina's als pdf op te slaan met behoud van url's, je kunt heel eenvoudig Windows-menu's vastleggen en er is een timerfuntie. Ook op het vlak van bewerken, biedt TechSmith heel wat interessante functies. Je kunt tekstballonnen, pijlen, stempels, kaders en volgnummers toevoegen, het is mogelijk om delen wazig te maken en er zijn speciale effecten waarmee je screenshots een 3D-effect geeft, schaduwen toevoegt, het perspectief wijzigt of gebruikt maakt van reflecties en kleurenfilters. Ook de mogelijkheden om je creaties te delen zijn eindeloos. Facebook, Twitter, Evernote, Google Drive, Microsoft Office-toepassingen, je eigen ftp-server ... het kan allemaal. Dankzij de proefversie kun je de software volledig gratis uitproberen gedurende vijftien dagen.

©PXimport

Voeg wat stempels toe en geef je screenshot iets meer stijl door reflectie toe te voegen.

Tip 05: Screenshots in OS X

Ook voor Mac zijn er toetsencombinaties om snel een screenshot te maken. Met Cmd+Shift+3 maak je een afbeelding van het volledige scherm in png-formaat. Je vindt het bestand op je bureaublad met de naam schermafbeelding jaar-maand-dag om uur.minuut.second.png. Wil je een screenshot van een deel van je scherm? Dan gebruik je de toetsencombinatie Cmd+Shift+4. Nu kun je een rechthoek tekenen van het gewenste deel. Of je gebruikt de spatiebalk om één venster vast te leggen. Wil je geen bestand aanmaken? Volstaat het om een screenshot naar het klembord te kopiëren, zodat je het naderhand kunt plakken in een beeldbewerkingsprogramma naar keuze? Dan kun je bovenstaande toetsencombinatie gebruiken en tegelijkertijd ook de Ctrl-knop ingedrukt houden.

©PXimport

Met Cmd+Shift+4 kun je zelf kiezen welk deel van je scherm je wilt vastleggen.

Screencast

Naast screenshots kun je ook screencasts maken. Dat is voornamelijk handig voor video's waarin je uitlegt hoe iets werkt of game-walkthroughs. Standaard is hiervoor geen software op je Windows-computer of Mac beschikbaar. Het gratis programma Screenr is gebruisvriendelijk en werkt zowel op Windows als op OS X. Enig minpuntje is dat het fragment altijd openbaar is en op de Screenr-website komt te staan. Op zoek naar een professioneel pakket? Dan moet je Camtasia van TechSmith hebben.

©PXimport

Screenr is een leuke gratis tool voor screencasts.

Tip 06: Ember voor Mac

Ember (49,99 euro) van Realmac Software is een professionele toepassing voor Mac-gebruikers. Via www.realmacsoftware.com is het mogelijk om gedurende 14 dagen een proefversie zonder beperkingen te gebruiken. De grootste pluspunten? Allereerst kun je instellen dat alle screenshots automatisch opgeslagen worden in je Dropbox zodat ze overal beschikbaar zijn. Daarnaast zijn er browserextensies voor Safari en Google Chrome om volledige webpagina's in één keer vast te leggen.

Bovendien werkt Ember ook erg eenvoudig. Zodra de toepassing geopend is, kun je met de knop met het cameraatje screenshots maken. Je hebt de keuze uit Fullscreen snap, Timed Fullscreen Snap, Area Snap, Windows Snap. Om video vast te leggen, is er de knop Record screen. Elk screenshot dat je maakt, belandt in de Ember Library. Wil je de schermafbeelding bewerken? Eén keer dubbelklikken volstaat om naar de bewerkmodus te gaan. Hier kun je onder andere inzoomen, bijsnijden, roteren, vervagen, tekst toevoegen of pijlen tekenen.

©PXimport

Zodra het screenshot gemaakt is, kun je het onmiddellijk bewerken.

Tip 07: Wat wil je in beeld?

Denk bij het maken van een schermafbeelding goed na wat je precies in beeld wilt hebben. Soms is het handig om een volledig scherm te kiezen, maar als je iets in detail wilt uitleggen, is een venster of zelfs een deel van een venster beter geschikt. Elke besproken tool biedt meerdere oplossingen aan. Hetzelfde geldt voor de cursor. Is het noodzakelijk om die ook vast te leggen? Via menu-opties als Instellingen, Settings, Voorkeuren of Preferences (afhankelijk van het programma en de taal) vind je ongetwijfeld een optie om de cursor al dan niet in beeld te hebben. Heb je de cursor toch in beeld? Bij SnagIt, Greenshot en Ember kun je 'm achteraf in de bewerkmodus nog weghalen. Met PicPick kan dat niet, maar daar vind je bij de stempels dan weer verschillende cursors die je achteraf kunt toevoegen. Ook handig is dat je - zowel bij PicPick als bij SnagIt - een aantal seconden uitgesteld de schermopname kunt maken.

©PXimport

Jij beslist of de cursor mee in beeld moet.

Tip 08: Screenshot bewerken

Stempels, pijlen, kaders etc. Zowel bij Ember, SnagIt, Greenshot als PicPick heb je heel wat mogelijkheden om je schermafbeelding te verfraaien. Je kunt dit echter ook doen in professionele fotobewerkingspakketten zoals Photoshop. Houd wel in het achterhoofd dat overdaad schaadt. Hier en daar wat omcirkelen of een pijl toevoegen om ergens op te focussen kan geen kwaad, maar wees wel consequent. Gebruik bijvoorbeeld één kleur voor alle pijlen in een reeks screenshots. Staat er een naam of e-mailadres van iemand in een schermafbeelding? Dan kun je dat omwille van privacyredenen maar beter wazig maken. Je selecteert simpelweg de tekst of foto die je wazig wilt maken en gaat vervolgens op zoek naar de 'blur'-tool. Nog niet wazig genoeg? Dan druk je nog enkele keren op de blur-knop.

©PXimport

Croppen (bijsnijden), blurren (vervagen) en stempelen zijn de drie vaakst gebruikte bewerkingen voor screenshots.

Multiplatformtool Skitch

Een erg interessante toepassing die zowel voor Windows, Mac, smartphone als tablet beschikbaar is? Skitch. Deze gratis tool blinkt uit in gebruiksgemak en veelzijdigheid. Een voorbeeld: je maakt (al dan niet getimed) een schermafbeelding van een volledig scherm of venster, en vervolgens voeg je pijlen, kaders, stempels of tekst toe. Vervagen of bijsnijden? Ook dat kan. Klaar? Skitch is van dezelfde makers als Evernote en werkt daarom ook naadloos met die toepassing samen. Log in met je Evernote-account en bekijk je creaties op al je toestellen.

©PXimport

Wil je één toepassing voor al je apparaten? Dan heb je Skitch nodig.

Tip 09: Geavanceerd

(Half-)transparante kaderranden of vensters zijn dan wel mooi, als je er screenshots van wilt maken, leveren ze spuuglelijke resultaten want je ziet alles erdoorheen. Wil je dat vermijden? Dan moet je zorgen dat het venster waarvan je een screenshot wilt maken zich op een witte achtergrond bevindt. Open een nieuw, leeg document in Microsoft Word of Paint (of gebruik een wit bureaublad) en gebruik dat als basis. Houd er bovendien ook rekening mee om voornamelijk standaardthema's in je besturingssysteem of browser te kiezen zodat het vertrouwd overkomt.

Wil je scrollende pagina's vastleggen? Ook dat vergt iets meer precisiewerk. Zowel PicPick, Greenshot als SnagIt hebben hier echter automatische functies voor. En om uitklappende vensters vast te leggen, is een timerfunctie ideaal.

©PXimport

Paint of Microsoft Word is een ideale achtergrond.

Tip 10: YouTube-screenshot

Een screenshot van een stilstaand scherm maken is niet moeilijk, maar een afbeelding van een videofragment vergt wat meer moeite. Om bijvoorbeeld een screenshot van een YouTube-fragment te maken, kun je de clip pauzeren en SnagIt, Greenshot of PicPick gebruiken. Zorg wel dat het YouTube-fragment in de beste beeldkwaliteit staat. Ons advies? Maak er met SnagIt een video-opname en kies daarna handmatig het frame dat je nodig hebt met de Capture Frame-knop. Gebruik je SnagIt niet? Dan kun je ook beroep doen op www.youtubescreenshot.com. Als je hier de url van het YouTube-fragment plakt, krijg je vier willekeurige screenshots voorgeschoteld.

©PXimport

De website youtubescreenshot.com is ongetwijfeld de makkelijkste manier om een willekeurig screenshot van een YouTube-fragment te maken.

Screenshots op je smartphone of tablet

Tip 11: Toetscombinatie

Ook op je iPhone, iPad, Android-apparaat of Windows Phone kun je heel eenvoudig screenshots maken. Op een iOS-apparaat volstaat het om de home-knop en aan/uit-knop tegelijkertijd in te drukken. Je vindt de gemaakt schermafbeelding terug in de app Foto's. Van hieruit kun je het screenshot bewerken of delen. Op Android-apparaten is de toetscombinatie afhankelijk van het merk. Bij een Samsung- of LG-toestel is het meestal de home-knop en aan/uit-knop, bij HTC en Sony moet bestaat de combinatie uit de aan/uit-knop en volume omlaag. Heb je een Windows Phone? Dan gebruik je de aan/uit-knop en volume omhoog. Afbeeldingen worden dan opgeslagen in de map Schermafbeeldingen in Foto's.

©PXimport

Maak snel een schermafbeelding door twee knoppen tegelijkertijd in te drukken.

Tip 12: iOS-apps

Om gewoon een paar screenshots te maken met je iOS-apparaat heb je voldoende aan de toetscombinaties uit de vorige stap. Toch zijn er ook enkele interessante apps om net iets meer met je schermafbeeldingen te doen. De gratis app Tailor maakt het bijvoorbeeld mogelijk om verschillende schermafbeeldingen aan elkaar te plakken. Dat kan handig zijn als je een conversatie of webpagina wilt vastleggen. Je maakt simpelweg een reeks schermafbeeldingen en daarna open je Tailor. De lange schermafbeelding kun je delen of opslaan in de filmrol. Screeny (ook gratis) is ook de moeite waard. Deze app herkent screenshots in je filmrol en laat deze vervolgens in enkele tikjes allemaal tegelijkertijd verwijderen. Handig is dat je kunt aangeven dat enkel alle screenshots ouder dan 15 of 30 dagen verwijderd mogen worden.

Tip 13: Android-app

Eén van de betere screenshot-apps voor Android is de gratis app OK Screenshot. Met deze app kun je heel eenvoudig schermafbeeldingen bewerken. Nadat je het screenshot bijgesneden hebt, tik je op Edit om het vervolgens te roteren, te spiegelen of tekst toe te voegen. Via Draw teken je aanwijzingen of pijlen. Met de Add tekst-knop voer je zelf tekst in en in één tik geef je desgewenst ook de Android-versie, het IP-adres, de datum en het tijdstip of informatie over het toestel mee. Nog snel een speciaal effectje? Kleuren wijzigen, omzetten naar zwart-wit of grijstinten? Het kan allemaal.

Tip 14: Overzetten naar pc

Wil je de screenshots overbrengen naar je computer? Dat kan op verschillende manieren. Als je slechts één, twee of hooguit drie screenshots gemaakt hebt, kun je ze simpelweg naar jezelf mailen. Tussen twee Apple-toestellen kun je desgewenst gebruik maken van AirDrop. Om veel schermafbeeldingen in één keer over te zetten, maak je beter gebruik van clouddiensten zoals Dropbox, OneDrive, iCloud of Google Drive.

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ja en nee. Een iPhone wordt niet snel besmet met traditionele malware, maar dat betekent niet dat hij onkwetsbaar is voor hackers en cybercriminelen. En daarbij is het grootste risico niet iOS. Nee, het grootste risico ben je zelf…

Hoe raakt je iPhone besmet?

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet tegen wat je zelf doet – en daar spelen kwaadwillenden op in. Het gaat vaak mis bij iets wat volkomen normaal lijkt: een link openen, een QR-code scannen of een agenda-uitnodiging accepteren kan al genoeg zijn om gegevens prijs te geven. Dit zijn de zes meest voorkomende manieren waarop je iPhone geïnfecteerd kan worden:

1: Zero-click en zero-day-aanvallen

De meest geavanceerde aanvallen gebruiken lekken in iOS die nog niet door Apple of beveiligingsonderzoekers zijn ontdekt. Via zo'n kwetsbaarheid kan spyware worden geïnstalleerd nog vóórdat er een update beschikbaar is.

Een zero-click-aanval gaat nog verder: jij hoeft niets aan te raken. Eén kwaadaardig iMessage-bericht of zelfs een gemiste FaceTime-oproep kan al genoeg zijn om toegang tot je toestel te krijgen.

De beste verdediging is simpel maar belangrijk: installeer updates direct zodra ze beschikbaar zijn (Instellingen > Algemeen > Software-update) en zet Automatische updates aan.

2: Quishing: malafide QR-codes

QR-codes worden soms vervangen door valse exemplaren die naar een nepsite met gemeentelogo of parkeerdienst leiden. Controleer altijd de link die de Camera-app toont voordat je op 'open' tikt, en laat dubieuze adressen desnoods scannen met een tool zoals Scamio.

Lees ook: Zo herken je verdachte QR-codes op parkeerautomaten en laadpalen

 3: Kwaadaardige configuratieprofielen

Een configuratieprofiel is een bestand waarmee instellingen op een iPhone of iPad in één keer kunnen worden aangepast. Zo'n profiel bepaalt bijvoorbeeld welke wifi-netwerken worden gebruikt, welke apps mogen worden geïnstalleerd of welke websites worden geblokkeerd. Bedrijven en scholen gebruiken configuratieprofielen vaak om meerdere toestellen tegelijk te beheren.

Ook kwaadwillenden kunnen zo'n profiel aanbieden, bijvoorbeeld via een link in een phishingbericht. Zodra je het installeert, krijgt de afzender toegang tot je netwerkverkeer of kan hij extra apps laten installeren. Controleer daarom altijd de herkomst voordat je een profiel accepteert, en verwijder onbekende profielen via Instellingen > Algemeen > VPN en apparaatbeheer.

4: Nagemaakte wifi-netwerken

Criminelen zetten daarnaast nepwifinetwerken op met namen als 'Airport_Free_WiFi' of 'NS_Gratis_Wifi_In_De_Trein'. Maak je daar verbinding mee, dan kan al je internetverkeer worden onderschept en kunnen je wachtwoorden of persoonlijke gegevens eenvoudig worden buitgemaakt. Gebruik op openbare wifi een VPN, bijvoorbeeld via Bitdefender Mobile Security, zodat je verbinding versleuteld blijft.

5: Malafide agenda-uitnodigingen

Krijg je een vreemde agenda-uitnodiging die je niet herkent? Verwijder die, want er zitten vaak phishinglinks in. De veiligste manier is om de hele ongewenste agenda te wissen zonder op links of knoppen in de afspraak te tikken. Druk ook niet op 'Weiger', want daarmee laat je de afzender weten dat je account actief is, wat juist tot meer spam leidt. Controleer bij twijfel onderaan in je agenda-instellingen welke kalenders zijn toegevoegd en verwijder alles wat je niet herkent.

6: AirDrop-spam

AirDrop is ideaal wanneer je snel en draadloos foto's, documenten, video's of zelfs wachtwoorden of passkeys wilt delen – of ontvangen. Voor hackers is dit ook een aantrekkelijke ingang in je iPhone. Stel, je hebt net iets gedeeld of ontvangen via AirDrop, bijvoorbeeld foto's tijdens een concert. Misschien heb je daarvoor in de instellingen Iedereen gedurende 10 minuten geselecteerd. Zet je dat na het delen of ontvangen niet uit, dan blijft je iPhone dus nog tien minuten zichtbaar voor iedereen. Beter is het om, vooral op drukke plekken, AirDrop in te stellen op Alleen contacten of zelfs te kiezen voor Ontvangen uit.

Zo merk je dat er iets mis is met je iPhone

Als je iPhone besmet of gehackt is, verschijnt er geen knipperende pop-up om je dat te vertellen. De signalen zijn subtiel – maar herkenbaar als je weet waar je op moet letten. Dit zijn de zeven meest voorkomende aanwijzingen dat je iPhone geïnfecteerd kan zijn.

1: De batterij raakt opvallend snel leeg

Malware kan continu draaien en daardoor veel stroom verbruiken. Controleer in Instellingen > Batterij welke apps dat doen. Let vooral op apps die veel actief zijn op de achtergrond, zeker als ze daar geen reden voor hebben. Een weerapp die acht uur blijft draaien terwijl je hem niet gebruikt, is bijvoorbeeld niet normaal.

2: Je dataverbruik schiet omhoog

Spyware stuurt ongemerkt gegevens door naar servers van aanvallers. Dat zie je vaak terug in Instellingen > Mobiel netwerk. Daar kun je, als je een stukje naar onder scrolt, bij Mobiele data zien of het dataverbruik ineens hoger ligt dan normaal. Let op opvallende pieken in datagebruik, onbekende apps of vreemde pictogrammen. Een simpele tool of een spel dat je zelden opent, hoort geen gigabytes aan data te verbruiken.

3: Apps crashen of lopen vast

Malware kan problemen geven met iOS of andere apps. Als apps vaak opnieuw opstarten of het toestel warm wordt, is dat verdacht.

4: Er verschijnen pop-ups of advertenties buiten Safari om

iOS hoort reclamevrij te zijn. Zie je ineens advertenties op je beginscherm of in instellingen, dan zit er waarschijnlijk adware achter.

5: Er staan onbekende apps of profielen op je toestel

Sommige aanvallers installeren via een lek of misleidende link een app die er betrouwbaar uitziet, maar in werkelijkheid data doorstuurt of instellingen wijzigt. Kijk daarom regelmatig in de Appbibliotheek of er iets tussen staat wat je niet kent. Verwijder verdachte apps meteen; op een iPhone worden daarmee ook de bijbehorende gegevens gewist. Heb je het toestel tweedehands gekocht of vertrouw je het niet helemaal, dan is een volledige fabrieksreset de veiligste keuze.

6: Je toestel is mogelijk gejailbreakt

Bij een jailbreak wordt een deel van Apple's beveiliging uitgezet om functies vrij te geven die normaal niet zijn toegestaan. Dat lijkt handig, maar maakt het systeem kwetsbaar voor apps met te veel rechten. Als je nooit bewust een jailbreak hebt uitgevoerd en toch apps als Cydia, Sileo, or Checkra1n ziet, is dat een teken dat iemand heeft geknoeid met je iPhone.

7: Je ziet vreemde uitgaande oproepen

Een gehackt toestel kan worden ingezet om spam te versturen of te bellen naar dure servicenummers. Kijk in je berichten en belgeschiedenis of er iets geks tussen staat.

Denk je dat je iPhone besmet is? Dit kun je doen

Merk je dat je iPhone zich vreemd gedraagt, begin dan met een eenvoudige reset van je browsergegevens. Open Instellingen > Apps > Safari en kies Wis geschiedenis en websitedata. Daarmee verwijder je tijdelijke bestanden en scripts die schadelijk kunnen zijn. Herstart daarna het toestel.

Blijven de problemen terugkomen, herstel dan een eerdere iCloud-reservekopie van vóór het moment waarop het misging. Helpt dat ook niet, dan is een fabrieksreset de veiligste manier om alle sporen van malware te verwijderen. Dat doe je via Instellingen > Algemeen > Stel opnieuw in > Wis alle inhoud en instellingen. Je iPhone wordt dan teruggezet naar de oorspronkelijke staat. Omdat alles gewist wordt, verdwijnt ook eventuele malware verdwijnt mee.

Zoals altijd geldt: voorkomen is beter dan genezen

De beste beveiliging blijft een combinatie van gezond verstand en actuele software. Zet automatische updates aan via Instellingen > Algemeen > Software-update > Automatische updates. Zo worden veiligheidslekken gedicht voordat ze misbruikt kunnen worden.

Gebruik op openbare netwerken altijd een VPN, en controleer verdachte links met een analyse-tool voordat je klikt. Wie extra zekerheid wil, kan een beveiligingsapp installeren die phishinglinks en onveilige wifi-verbindingen blokkeert.

Conclusie

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet onschendbaar. De meeste risico's ontstaan niet door fouten in iOS, maar door wat jij doet: op een verkeerde link tikken, een uitnodiging openen of een netwerk gebruiken dat niet te vertrouwen is.

Wie zijn toestel up-to-date houdt, links kritisch bekijkt en een VPN gebruikt op openbare wifi, verkleint de kans op misbruik of datadiefstal aanzienlijk. iOS doet veel om je te beschermen, maar waakzaamheid blijft nodig.