Je ondervindt een probleem met een app of je wilt anderen uitleggen hoe ze met een bepaalde toepassing aan de slag kunnen. Met schermafbeeldingen kun je je vraag of toelichting mooi verduidelijken. Je kunt er ook een heuse schermvideo van maken, inclusief gesproken commentaar én zelfs met je eigen webcambeeld als miniatuur. Het kan allemaal met deze gratis tools.

Voordat we met de externe tools aan de slag gaan, duiken we eerst in wat Windows zelf te bieden heeft. Ook al zijn de mogelijkheden vrij beperkt in Windows, misschien heb je hier toch al voldoende aan. We kijken eerst naar de statische schermplaatjes. Daarna zien we de mogelijkheden van schermbeelden in de vorm van video en hoe audio en webcambeelden kunnen worden toegevoegd.

PrintScreen

Een druk op PrintScreen is een oude methode om snel een volledige schermafdruk te maken. Die belandt standaard in het klembord van Windows en kun je bijvoorbeeld met Ctrl+V in de gewenste applicatie plakken. Heb je Microsoft OneDrive op je pc, dan wil je misschien de schermafbeelding naar deze plek kopiëren.

Open hiervoor OneDrive (via het witte wolkje in het Windows-systeemvak) en kies Help & instellingen, Instellingen. Op het tabblad Back-up maken plaats je een vinkje bij Schermopnamen die ik maak automatisch opslaanin OneDrive. De toetsencombinatie Alt+PrintScreen doet hetzelfde, maar dan alleen voor het actieve programmavenster en niet voor het hele scherm. Druk je op Windows-toets+PrintScreen dan wordt het schermbeeld standaard bewaard als png-bestand in de map Afbeeldingen, in de submap Schermopnames.

©PXimport

Knippen en aantekeningen

Het Knipprogramma is nog steeds in Windows 10 aanwezig, inclusief het handige menu Uitstellen. Daarmee kun je het maken van een schermafbeelding een tot vijf seconden uitstellen. Binnenkort wordt dit programma mogelijk definitief vervangen door de tool Knippen en Aantekenen, die ook standaard in Windows beschikbaar is.

Je kunt deze tool gewoon opstarten en op Nieuw klikken, eventueel met drie tot tien seconden uitstel. Je kunt ook de toetsencombinatie Window-toets+Shift+S gebruiken. Het scherm wordt nu wat gedimd en bovenaan geef je via de knopjes aan welk knipseltype je wilt gebruiken: Rechthoekig, Vrije vorm, Venster of Volledig scherm.

Na het aangeven van het deel dat je wilt vastleggen, verschijnt er een pop-upvenster met een miniatuurafbeelding. Het knipsel bevindt zich al in het klembord, maar je hoeft maar in het venster te klikken om het te kunnen bijsnijden of te bewerken met pen of markeerstift in diverse kleuren. Een roteerbare liniaal en een gum zijn eveneens beschikbaar. Je kunt de schermafbeelding vervolgens via het diskette-icoon bewaren als png, jpg of gif.

Stappenbeschrijving

Windows 10 beschikt nog over een extra tool die vooral handig is als je de werking van een applicatie of een probleem stap voor stap wilt toelichten. Je vindt deze tool onder de naam Stappenbeschrijving in het Windows-startmenu. Er verschijnt dan een zwevend balkje waarin je op de knop Opname starten drukt. Het schermbeeld wordt meteen vastgelegd.

Tijdens de opnames kun je de knop Opmerking toevoegen indrukken, waarna je een bepaald schermdeel afbakent en de afbeelding van de gewenste commentaar voorziet. Je kunt de opname op elk moment onderbreken en ook weer hervatten. Na afloop krijg je als resultaat een gezipt mht-formaat dat je vanuit je browser kunt bekijken.

©PXimport

ShareX: opstart

Vind je de standaardtools van Windows voor het maken van schermafbeeldingen te beperkt, dan kun je altijd je toevlucht nemen tot heel wat externe tools. Om maar enkele gratis exemplaren te noemen: Screenshot Captor, Snipaste, QuickSnip, HolzShots en GreenShot. Een van de flexibelste tools is ShareX, die ook handig is als je screenshots naar webservices wil uploaden. Je vindt deze gratis openbrontool op www.getsharex.com.

Wanneer je de tool na de installatie opstart, vind je het pictogram terug in het Windows-systeemvak. De kans is aanwezig dat ShareX meteen al klaagt over het niet kunnen koppelen van de PrintScreen-toets, omdat die al in gebruik is. Klik dan met rechts op het icoon en kies Instellingen sneltoetsen. Klik op het rechterveld bij Leg het volledig scherm vast en kies een andere sneltoetsencombinatie, bijvoorbeeld Alt+F12.

©PXimport

ShareX: gebruik

De eerste keer dat je een schermafbeelding maakt, vraagt ShareX of je die wilt uploaden (standaard naar de webservice Imgur). Je kunt deze optie altijd zelf weer inschakelen als volgt: klik met rechts op het icoon en kies Na vastleggen, Upload afbeelding naar server.

Je hoeft natuurlijk niet noodzakelijk het hele scherm op te slaan. Klik in het contextmenu maar eens op Vastleggen: er komt nu een dozijn opties beschikbaar, waaronder Automatisch vastleggen en Scrollopname. Met de eerste kun je van een bepaald schermgebied om de zoveel seconden een afbeelding laten maken.

Met de tweede kun je ook het vensterdeel meenemen, dat pas zichtbaar wordt na het scrollen. Mogelijk moet je dan wel eerst aan een paar instellingen sleutelen bij Scrollopname, voor het automatisch scrollen en opslaan optimaal verloopt. In het menu Vastleggen vind je nog andere handige opties als Laat cursor zien en Screenshot delay (van nul tot vijf seconden).

Om schermafbeeldingen verder te kunnen bewerken, kies je bij Na vastleggen voor Open in afbeeldingsbewerker. Het plaatje komt dan in een eigen editor terecht waar je het op verschillende manieren kunt aanpassen. Wat dacht je bijvoorbeeld van al dan niet gevulde rechthoeken en ellipsen, tekst en tekstballonnen, automatische nummering, stickers, watermerken, uitvergrote beeldfragmenten, vervagingen, lijnen en pijlen. De vormgeving en kleuren van al deze objecten bepaal je zelf. En er valt nog meer te ontdekken.

©PXimport

Gamebalk

Windows heeft helaas niet veel in huis om heuse schermvideo’s/screencasts maken. Er is wel de gamebalk die je met Windows-toets+G oproept. Deze tool is vooral bedoeld om Xbox-games op te nemen, maar je kunt er ook schermvideo’s van andere applicaties mee maken.

In principe hoef je niet meer te doen dan de knop Opname starten in te drukken, tenminste als je pc aan de hardware-eisen (lees: videokaart) voldoet. In het venster Audio geef je bij Mix aan in hoeverre je ook geluiden van het systeem en van applicaties wilt horen.

Bij Spraak kun je de microfoon activeren. Het kan zijn dat je hiervoor bij de Instellingen, Privacy, Microfoon nog moet aangeven dat ook Xbox Game Bar hiervan mag gebruikmaken. De video-opnames komen standaard terecht in de submap Opnames van je persoonlijke map Video’s.

©PXimport

ShareX: Ffmpeg

Mocht ShareX je bevallen, dan kun je deze tool ook gebruiken om schermvideo’s vast te leggen, weliswaar met beperkte opties. In dit geval kies je bij Vastleggen de optie Schermopname Ffmpeg. Een alternatief is nog Schermopname gif, maar dan worden de schermbeelden aan elkaar geregen in de vorm van een geanimeerde gif, dit is dus niet een echte video.

De eerste keer dat je  Schermopname ffmpeg selecteert laat je de software downloaden en installeren. Dit is een proces dat nagenoeg automatisch verloopt. Vervolgens houd je de muis boven een schermgebied waarvan je de beelden wilt opnemen. Via een slimme selectiefunctie probeert ShareX te voorspellen wat je precies in beeld wilt brengen, maar je kunt het gewenste gebied ook altijd zelf met de muis uittekenen.

Meteen daarna start de opname die je via Stop op elk moment kunt stopzetten. Na afloop verschijnt de locatie van het opnamebestand in een pop-upschermpje, maar het bestand vind je ook vanuit het contextmenu via Map schermafbeelding. Het standaardresultaat is een video met een mp4-container en een H264 mpeg-4 avc codec, maar dat is wel aanpasbaar.

ShareX: opties

Kies Taak instellingen in het contextmenu van ShareX en ga naar Vastleggen, Scherm opname. Hier kun je onder meer aangeven of je ook de muisaanwijzer wilt opnemen, na hoeveel seconden de opname moet starten en hoeveel frames per seconde je wilt (standaard 30 fps voor ffmpeg).

Druk op Ffmpeg opties om eventueel de Video bron (webcam) en de Audio bron (microfoon) aan te passen. In het venster Codecx kun je diverse parameters van zowel de Video codec als de Audio codec instellen. ShareX zelf raadt de x264-codec aan met een Fast preset. Als blijkt dat de cpu het aantal frames niet kan bijbenen dat kun je eventueel kiezen voor Very fast of Ultra fast. Eventueel verhoog je de Crf-waarde (constant rate factor, de compressiegraad), maar dat komt de videokwaliteit mogelijk niet ten goede.

In het onderste venster lees je de opdrachtregelparameters af. Je zult merken dat het containerformaat zich automatisch aan de gekozen (video)codec aanpast: mp4 voor H264 bijvoorbeeld en webm voor vp8. Je kunt je instellingen vanuit dit venster ook altijd exporteren en weer importeren.

©PXimport

Debut: opstart

Wil je je schermvideo’s op een makkelijke manier voorzien van een miniatuur-webcambeeld of wil je een watermerk in beeld? Dan kun je beter een meer gespecialiseerde screencasttool gebruiken. Een degelijk programma, bovendien gratis voor niet-commercieel gebruik, is Debut van NCH Software, beschikbaar voor Windows en macOS. Een directe link naar de gratis versie vindt je hier (vanaf Windows 7 64 bit).

Bij de installatie kun je kiezen tussen een Nederlandse en een Engelse versie. Wij kiezen voor de eerste, het versienummer loopt bij de Nederlandse versie wel altijd iets achter: 6.54 versus 6.63. Met een paar muisklikken heb je de software geïnstalleerd en kun je aan de slag. In het programmavenster zie je direct je schermbeeld(en) in miniatuur, omdat standaard de volledige schermopname-modus (Ctrl+S) is geactiveerd.

©PXimport

Debut: werking

Is het inderdaad de bedoeling dat je het complete virtuele bureaublad opslaat, dan kun je direct de rode opnameknop indrukken of je drukt op Ctrl+F9. Je krijgt dan nog de vraag of je naar de modus Fast capture wilt overschakelen, maar dat doe je liever niet, tenzij je beelden van een grafische intensieve applicatie (zoals games) opneemt.

Zodra je op Ctrl+F10 drukt stopt de opname en kun je die via knop Opname afspelen, onderaan de groene balk, bekijken. De knop Map opnameopenen toont je de al gemaakte opnames van Debut. Standaard is dat de map C:\Users\<uw_accountnaam>\Videos\Debut.

Via het pijlknopje naast de knop Scherm (linksboven) kun je ook andere gebieden voor opname selecteren: een specifiek venster of een zelf af te bakenen rechthoekig schermdeel. De knop Webcam laat je toe rechtstreeks beelden van je webcam op te nemen. Met de knoppen onderaan kun je uit talrijke instellingen kiezen (zoals iPhone X, Psp, maar ook een zelf te stellen Custom-formaat) en zowel de Encoder opties als Video-opties aanpassen.

Wil je de webcambeelden in een miniatuur beeld-in-beeld-formaat, open dan bovenaan het menu Effecten en kies Camera-overlay. Plaats in het rechtervenster een vinkje bij Inschakelen en selecteer je webcam. Je kunt hier ook andere opties instellen, zoals het Formaat en de schermlocatie (via Alignment en Grootte).

©PXimport

Debut: audio en cursor

Je kunt tijdens je opnames, zowel van het scherm als van de webcam, ook geluid mee opnemen van het systeem of van een microfoon. Hiervoor druk je bovenaan op Audio-opties en plaats je een vinkje bij Sprekers en bij Microfoon, waarna je je microfoon selecteert. Via Sound Mixer stel je het relatieve geluidsvolume van het systeem en andere applicaties in. Plaats een vinkje bij Muisklikken als je ook die geluiden mee wilt opnemen.

En nu we het toch over de muis hebben: open in dit Opties-venster ook even het tabblad Cursor. Hier bepaal je of de muiscursor te zien mag zijn en of je die, bij het indrukken van de muisknoppen, een speciaal Radius- of Kleur-effect wilt meegeven. Ook handig om weten: op het tabblad Uitgang leg je de standaardmap voor de schermopnames vast.

©PXimport

Debut: extra effecten

Laten we nog even terugkeren naar Effecten in het hoofdvenster van Debut, Hier kun je namelijk allerlei kleureffecten aan je opname geven (via Kleur en Filters). Ook kun je de beelden Spiegelen en van een Watermerk voorzien. Bij deze laatste optie hoef je alleen maar naar een geschikte afbeelding te verwijzen en de transparantiegraad, grootte en schermlocatie in te stellen.

Met Toetsaanslagen zorg je ervoor dat toetsaanslagen en ingedrukte muisknoppen visueel, in de vorm van een overlay, over je opnames heen te zien zijn. En helemaal leuk wordt het met de optie Groen scherm. Als je deze functie inschakelt kun je zelf aangeven welke kleuren van je webcam of scherm je door een andere kleur, afbeelding of zelfs video wilt vervangen. Stel, je hebt veel groenblauwe vlakken op het scherm en je wilt die vervangen door rood, plaats dan een vinkje bij Inschakelen. Kies een rode kleur bij Effen kleur en klik met het pipetje op een groenblauw vlak in het opnamebeeld. Het effect is direct zichtbaar.

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.