Je ondervindt een probleem met een app of je wilt anderen uitleggen hoe ze met een bepaalde toepassing aan de slag kunnen. Met schermafbeeldingen kun je je vraag of toelichting mooi verduidelijken. Je kunt er ook een heuse schermvideo van maken, inclusief gesproken commentaar én zelfs met je eigen webcambeeld als miniatuur. Het kan allemaal met deze gratis tools.

Voordat we met de externe tools aan de slag gaan, duiken we eerst in wat Windows zelf te bieden heeft. Ook al zijn de mogelijkheden vrij beperkt in Windows, misschien heb je hier toch al voldoende aan. We kijken eerst naar de statische schermplaatjes. Daarna zien we de mogelijkheden van schermbeelden in de vorm van video en hoe audio en webcambeelden kunnen worden toegevoegd.

PrintScreen

Een druk op PrintScreen is een oude methode om snel een volledige schermafdruk te maken. Die belandt standaard in het klembord van Windows en kun je bijvoorbeeld met Ctrl+V in de gewenste applicatie plakken. Heb je Microsoft OneDrive op je pc, dan wil je misschien de schermafbeelding naar deze plek kopiëren.

Open hiervoor OneDrive (via het witte wolkje in het Windows-systeemvak) en kies Help & instellingen, Instellingen. Op het tabblad Back-up maken plaats je een vinkje bij Schermopnamen die ik maak automatisch opslaan in OneDrive. De toetsencombinatie Alt+PrintScreen doet hetzelfde, maar dan alleen voor het actieve programmavenster en niet voor het hele scherm. Druk je op Windows-toets+PrintScreen dan wordt het schermbeeld standaard bewaard als png-bestand in de map Afbeeldingen, in de submap Schermopnames.

©PXimport

Knippen en aantekeningen

Het Knipprogramma is nog steeds in Windows 10 aanwezig, inclusief het handige menu Uitstellen. Daarmee kun je het maken van een schermafbeelding een tot vijf seconden uitstellen. Binnenkort wordt dit programma mogelijk definitief vervangen door de tool Knippen en Aantekenen, die ook standaard in Windows beschikbaar is.

Je kunt deze tool gewoon opstarten en op Nieuw klikken, eventueel met drie tot tien seconden uitstel. Je kunt ook de toetsencombinatie Window-toets+Shift+S gebruiken. Het scherm wordt nu wat gedimd en bovenaan geef je via de knopjes aan welk knipseltype je wilt gebruiken: Rechthoekig, Vrije vorm, Venster of Volledig scherm.

Na het aangeven van het deel dat je wilt vastleggen, verschijnt er een pop-upvenster met een miniatuurafbeelding. Het knipsel bevindt zich al in het klembord, maar je hoeft maar in het venster te klikken om het te kunnen bijsnijden of te bewerken met pen of markeerstift in diverse kleuren. Een roteerbare liniaal en een gum zijn eveneens beschikbaar. Je kunt de schermafbeelding vervolgens via het diskette-icoon bewaren als png, jpg of gif.

Stappenbeschrijving

Windows 10 beschikt nog over een extra tool die vooral handig is als je de werking van een applicatie of een probleem stap voor stap wilt toelichten. Je vindt deze tool onder de naam Stappenbeschrijving in het Windows-startmenu. Er verschijnt dan een zwevend balkje waarin je op de knop Opname starten drukt. Het schermbeeld wordt meteen vastgelegd.

Tijdens de opnames kun je de knop Opmerking toevoegen indrukken, waarna je een bepaald schermdeel afbakent en de afbeelding van de gewenste commentaar voorziet. Je kunt de opname op elk moment onderbreken en ook weer hervatten. Na afloop krijg je als resultaat een gezipt mht-formaat dat je vanuit je browser kunt bekijken.

©PXimport

ShareX: opstart

Vind je de standaardtools van Windows voor het maken van schermafbeeldingen te beperkt, dan kun je altijd je toevlucht nemen tot heel wat externe tools. Om maar enkele gratis exemplaren te noemen: Screenshot Captor, Snipaste, QuickSnip, HolzShots en GreenShot. Een van de flexibelste tools is ShareX, die ook handig is als je screenshots naar webservices wil uploaden. Je vindt deze gratis openbrontool op www.getsharex.com.

Wanneer je de tool na de installatie opstart, vind je het pictogram terug in het Windows-systeemvak. De kans is aanwezig dat ShareX meteen al klaagt over het niet kunnen koppelen van de PrintScreen-toets, omdat die al in gebruik is. Klik dan met rechts op het icoon en kies Instellingen sneltoetsen. Klik op het rechterveld bij Leg het volledig scherm vast en kies een andere sneltoetsencombinatie, bijvoorbeeld Alt+F12.

©PXimport

ShareX: gebruik

De eerste keer dat je een schermafbeelding maakt, vraagt ShareX of je die wilt uploaden (standaard naar de webservice Imgur). Je kunt deze optie altijd zelf weer inschakelen als volgt: klik met rechts op het icoon en kies Na vastleggen, Upload afbeelding naar server.

Je hoeft natuurlijk niet noodzakelijk het hele scherm op te slaan. Klik in het contextmenu maar eens op Vastleggen: er komt nu een dozijn opties beschikbaar, waaronder Automatisch vastleggen en Scrollopname. Met de eerste kun je van een bepaald schermgebied om de zoveel seconden een afbeelding laten maken.

Met de tweede kun je ook het vensterdeel meenemen, dat pas zichtbaar wordt na het scrollen. Mogelijk moet je dan wel eerst aan een paar instellingen sleutelen bij Scrollopname, voor het automatisch scrollen en opslaan optimaal verloopt. In het menu Vastleggen vind je nog andere handige opties als Laat cursor zien en Screenshot delay (van nul tot vijf seconden).

Om schermafbeeldingen verder te kunnen bewerken, kies je bij Na vastleggen voor Open in afbeeldingsbewerker. Het plaatje komt dan in een eigen editor terecht waar je het op verschillende manieren kunt aanpassen. Wat dacht je bijvoorbeeld van al dan niet gevulde rechthoeken en ellipsen, tekst en tekstballonnen, automatische nummering, stickers, watermerken, uitvergrote beeldfragmenten, vervagingen, lijnen en pijlen. De vormgeving en kleuren van al deze objecten bepaal je zelf. En er valt nog meer te ontdekken.

©PXimport

Gamebalk

Windows heeft helaas niet veel in huis om heuse schermvideo’s/screencasts maken. Er is wel de gamebalk die je met Windows-toets+G oproept. Deze tool is vooral bedoeld om Xbox-games op te nemen, maar je kunt er ook schermvideo’s van andere applicaties mee maken.

In principe hoef je niet meer te doen dan de knop Opname starten in te drukken, tenminste als je pc aan de hardware-eisen (lees: videokaart) voldoet. In het venster Audio geef je bij Mix aan in hoeverre je ook geluiden van het systeem en van applicaties wilt horen.

Bij Spraak kun je de microfoon activeren. Het kan zijn dat je hiervoor bij de Instellingen, Privacy, Microfoon nog moet aangeven dat ook Xbox Game Bar hiervan mag gebruikmaken. De video-opnames komen standaard terecht in de submap Opnames van je persoonlijke map Video’s.

©PXimport

ShareX: Ffmpeg

Mocht ShareX je bevallen, dan kun je deze tool ook gebruiken om schermvideo’s vast te leggen, weliswaar met beperkte opties. In dit geval kies je bij Vastleggen de optie Schermopname Ffmpeg. Een alternatief is nog Schermopname gif, maar dan worden de schermbeelden aan elkaar geregen in de vorm van een geanimeerde gif, dit is dus niet een echte video.

De eerste keer dat je  Schermopname ffmpeg selecteert laat je de software downloaden en installeren. Dit is een proces dat nagenoeg automatisch verloopt. Vervolgens houd je de muis boven een schermgebied waarvan je de beelden wilt opnemen. Via een slimme selectiefunctie probeert ShareX te voorspellen wat je precies in beeld wilt brengen, maar je kunt het gewenste gebied ook altijd zelf met de muis uittekenen.

Meteen daarna start de opname die je via Stop op elk moment kunt stopzetten. Na afloop verschijnt de locatie van het opnamebestand in een pop-upschermpje, maar het bestand vind je ook vanuit het contextmenu via Map schermafbeelding. Het standaardresultaat is een video met een mp4-container en een H264 mpeg-4 avc codec, maar dat is wel aanpasbaar.

ShareX: opties

Kies Taak instellingen in het contextmenu van ShareX en ga naar Vastleggen, Scherm opname. Hier kun je onder meer aangeven of je ook de muisaanwijzer wilt opnemen, na hoeveel seconden de opname moet starten en hoeveel frames per seconde je wilt (standaard 30 fps voor ffmpeg).

Druk op Ffmpeg opties om eventueel de Video bron (webcam) en de Audio bron (microfoon) aan te passen. In het venster Codecx kun je diverse parameters van zowel de Video codec als de Audio codec instellen. ShareX zelf raadt de x264-codec aan met een Fast preset. Als blijkt dat de cpu het aantal frames niet kan bijbenen dat kun je eventueel kiezen voor Very fast of Ultra fast. Eventueel verhoog je de Crf-waarde (constant rate factor, de compressiegraad), maar dat komt de videokwaliteit mogelijk niet ten goede.

In het onderste venster lees je de opdrachtregelparameters af. Je zult merken dat het containerformaat zich automatisch aan de gekozen (video)codec aanpast: mp4 voor H264 bijvoorbeeld en webm voor vp8. Je kunt je instellingen vanuit dit venster ook altijd exporteren en weer importeren.

©PXimport

Debut: opstart

Wil je je schermvideo’s op een makkelijke manier voorzien van een miniatuur-webcambeeld of wil je een watermerk in beeld? Dan kun je beter een meer gespecialiseerde screencasttool gebruiken. Een degelijk programma, bovendien gratis voor niet-commercieel gebruik, is Debut van NCH Software, beschikbaar voor Windows en macOS. Een directe link naar de gratis versie vindt je hier (vanaf Windows 7 64 bit).

Bij de installatie kun je kiezen tussen een Nederlandse en een Engelse versie. Wij kiezen voor de eerste, het versienummer loopt bij de Nederlandse versie wel altijd iets achter: 6.54 versus 6.63. Met een paar muisklikken heb je de software geïnstalleerd en kun je aan de slag. In het programmavenster zie je direct je schermbeeld(en) in miniatuur, omdat standaard de volledige schermopname-modus (Ctrl+S) is geactiveerd.

©PXimport

Debut: werking

Is het inderdaad de bedoeling dat je het complete virtuele bureaublad opslaat, dan kun je direct de rode opnameknop indrukken of je drukt op Ctrl+F9. Je krijgt dan nog de vraag of je naar de modus Fast capture wilt overschakelen, maar dat doe je liever niet, tenzij je beelden van een grafische intensieve applicatie (zoals games) opneemt.

Zodra je op Ctrl+F10 drukt stopt de opname en kun je die via knop Opname afspelen, onderaan de groene balk, bekijken. De knop Map opname openen toont je de al gemaakte opnames van Debut. Standaard is dat de map C:\Users\<uw_accountnaam>\Videos\Debut.

Via het pijlknopje naast de knop Scherm (linksboven) kun je ook andere gebieden voor opname selecteren: een specifiek venster of een zelf af te bakenen rechthoekig schermdeel. De knop Webcam laat je toe rechtstreeks beelden van je webcam op te nemen. Met de knoppen onderaan kun je uit talrijke instellingen kiezen (zoals iPhone X, Psp, maar ook een zelf te stellen Custom-formaat) en zowel de Encoder opties als Video-opties aanpassen.

Wil je de webcambeelden in een miniatuur beeld-in-beeld-formaat, open dan bovenaan het menu Effecten en kies Camera-overlay. Plaats in het rechtervenster een vinkje bij Inschakelen en selecteer je webcam. Je kunt hier ook andere opties instellen, zoals het Formaat en de schermlocatie (via Alignment en Grootte).

©PXimport

Debut: audio en cursor

Je kunt tijdens je opnames, zowel van het scherm als van de webcam, ook geluid mee opnemen van het systeem of van een microfoon. Hiervoor druk je bovenaan op Audio-opties en plaats je een vinkje bij Sprekers en bij Microfoon, waarna je je microfoon selecteert. Via Sound Mixer stel je het relatieve geluidsvolume van het systeem en andere applicaties in. Plaats een vinkje bij Muisklikken als je ook die geluiden mee wilt opnemen.

En nu we het toch over de muis hebben: open in dit Opties-venster ook even het tabblad Cursor. Hier bepaal je of de muiscursor te zien mag zijn en of je die, bij het indrukken van de muisknoppen, een speciaal Radius- of Kleur-effect wilt meegeven. Ook handig om weten: op het tabblad Uitgang leg je de standaardmap voor de schermopnames vast.

©PXimport

Debut: extra effecten

Laten we nog even terugkeren naar Effecten in het hoofdvenster van Debut, Hier kun je namelijk allerlei kleureffecten aan je opname geven (via Kleur en Filters). Ook kun je de beelden Spiegelen en van een Watermerk voorzien. Bij deze laatste optie hoef je alleen maar naar een geschikte afbeelding te verwijzen en de transparantiegraad, grootte en schermlocatie in te stellen.

Met Toetsaanslagen zorg je ervoor dat toetsaanslagen en ingedrukte muisknoppen visueel, in de vorm van een overlay, over je opnames heen te zien zijn. En helemaal leuk wordt het met de optie Groen scherm. Als je deze functie inschakelt kun je zelf aangeven welke kleuren van je webcam of scherm je door een andere kleur, afbeelding of zelfs video wilt vervangen. Stel, je hebt veel groenblauwe vlakken op het scherm en je wilt die vervangen door rood, plaats dan een vinkje bij Inschakelen. Kies een rode kleur bij Effen kleur en klik met het pipetje op een groenblauw vlak in het opnamebeeld. Het effect is direct zichtbaar.

Iedereen gebruikt het gewone Startmenu van Windows 11. Je vindt er apps, instellingen, aanbevelingen en tegels. Overzichtelijk, maar je moet soms flink doorklikken voordat je eindelijk bent waar je zijn wilt. Kan dat niet handiger? Zeker: er bestaat ook een tweede Startmenu: een stuk eenvoudiger en vooral sneller. Waar je het vindt en hoe je het gebruikt, lees je in dit artikel.

Lees ook: Laptop met Windows 11? Zo doe je langer met de accu

Gewone Startmenu versus verborgen Startmenu

Het gewone Startmenu van Windows 11 is het startpunt voor de meeste gebruikers. Hier vind je je apps, recente bestanden, een zoekbalk en knoppen voor instellingen en afsluiten. Het menu is visueel ingericht, met tegels en iconen, en richt zich vooral op dagelijks gebruik.

©ID.nl

Het reguliere Startmenu is overzichtelijk, maar je moet nog wel doorklikken wanneer je op zoek bent naar Instellingen.

Het verborgen Startmenu ziet er heel anders uit. Geen tegels of visuele opsmuk, maar een compacte lijst met systeemfuncties. Denk aan apparaatbeheer, taakbeheer, netwerkverbindingen en terminal. Dit menu is vooral bedoeld voor wie snel iets wil aanpassen, controleren of oplossen.

Zo open je het verborgen Startmenu

De makkelijkste manier is simpelweg met de rechtermuisknop op de Startknop klikken (onderaan je scherm, links). Meteen verschijnt een menu met een lijst vol snelkoppelingen. Geen wachttijd, geen vertraging: het menu reageert direct.

Gebruik je liever het toetsenbord? Druk dan op Windows-toets + X. Deze sneltoets werkt overal in Windows, zelfs midden in een programma. Handig op een laptop, zeker als je geen muis bij de hand hebt.

Werk je op een touchscreen? Tik dan op de Startknop en houd die een paar seconden vast. Zodra Windows dit herkent als een 'lang tikken', verschijnt het menu automatisch.

Hoe je het ook opent, de inhoud is altijd gelijk. Het menu komt standaard naast de Startknop in beeld, dus je hoeft nooit te zoeken.

💡Door de Donkere Modus in te stellen (via Instellingen -> Persoonlijke instellingen -> Kleuren) krijgt het tweede Startmenu een donkere achtergrond. Dat zorgt ervoor dat het onderscheid met eventueel geopende programmavensters wat groter wordt.

Wat vind je in dit tweede Startmenu?

Alles wat je anders via Instellingen of het Configuratiescherm moet opzoeken, staat hier bij elkaar. In plaats van losse snelkoppelingen of visuele tegels, toont dit menu een strakke lijst.

Zo kom je met één klik bij Apparaatbeheer, Schijfbeheer, Taakbeheer, Netwerkinstellingen of PowerShell. Handig als je iets wilt aanpassen, controleren of snel een probleem moet oplossen.

Microsoft heeft de functies logisch gegroepeerd. De bovenste opties gaan over apps en energiebeheer, daaronder volgen tools voor systeembeheer en netwerkverbindingen. Verder naar beneden vind je opdrachten voor afsluiten of afmelden. Je herkent ze aan hun vertrouwde namen, wat zoeken overbodig maakt. Een voorbeeld: als je software wilt verwijderen, hoef je niet naar Instellingen > Apps > Geïnstalleerde apps. Je kiest gewoon 'Geïnstalleerde Apps' uit het menu en je bent er meteen.

©ID.nl

Via het tweede Startmenu heb je meteen toegang tot allerlei systeemtools waarvoor je anders zou moeten zoeken in Instellingen of in het Configuratiescherm.

Waarom het tweede Startmenu zo handig is

Hoewel de systeemtools die je via het tweede Startmenu kunt bereiken voor veel mensen Windows-onderdelen zijn die ze niet zo vaak zullen gebruiken, is het toch handig dt je ze direct 'onder de knop' hebt zitten. Stel: je hebt wifi-problemen. In plaats van drie keer klikken door Instellingen kun je direct 'Netwerkverbindingen' openen. Of je wilt zien of een usb-stick goed wordt herkend. Dan hoef je alleen maar te klikken op 'Apparaatbeheer'. Voor wie vaker met systeeminstellingen werkt, is dit menu eigenlijk helemaal onmisbaar. Je hoeft geen sneltoetsen te onthouden of eindeloos door menu's te klikken. Alles wat je vaak gebruikt zit binnen handbereik. En ook als je het niet dagelijks gebruikt, is het handig om te weten dat het er is. Het scheelt je hoe dan ook veel tijd en zoekwerk.

Ook fijn: het menu ziet er op elke Windows 11-pc hetzelfde uit. Of je nu thuis werkt, op kantoor zit of iemand anders helpt: je weet precies waar je moet zijn.

Dus?

Het verborgen Startmenu is een van de meest praktische onderdelen van Windows 11. Het geeft je directe toegang tot systeemfuncties en tools waarvoor je anders moet doorklikken en waar je naar moet zoeken. Het is geen vervanger van het gewone menu, maar een aanvulling voor wie meer uit z'n systeem wil halen. Of je nu snel iets wilt aanpassen, een probleem onderzoekt of gewoon minder wilt klikken: het tweede Startmenu maakt het net een stuk makkelijker!

⬇️Scrol omlaag en bekijk welke onderdelen je in het tweede Startmenu vindt en wat je ermee kunt

Van buiten oogt hij misschien smetteloos, maar vanbinnen kan je wasdroger behoorlijk smerig zijn. Warmte, vocht en pluis vormen namelijk de perfecte broedplek voor bacteriën en schimmels. En dat ruik je. Bovendien werkt een vervuilde droger minder goed én verbruikt hij meer energie. Tijd om in actie te komen: met dit 8-stappenplan houd je jouw wasdroger schoon, fris en in topconditie!

Waarom is schoonmaken belangrijk?

Een wasdroger draait op hoge temperaturen en heeft continu te maken met vocht. Ideale omstandigheden voor ongewenste gasten zoals schimmels en bacteriën. Tel daar opgehoopte pluisjes en resten wasmiddel bij op, en je snapt waarom je wasdroger soms muf ruikt of er langer over doet dan normaal. Regelmatig schoonmaken voorkomt vieze luchtjes, verlengt de levensduur én maakt je droger zuiniger.

Een schone droger in 8 simpele stappen

1. Stekker eruit

Voordat je iets doet, trek je de stekker uit het stopcontact. Veiligheid voorop!

2. Pluizenfilters legen

Open het klepje onderin en haal de filters eruit. Meestal zijn dat er twee: een pluizenfilter en een condensfilter. Spoel ze af onder de kraan en laat ze goed drogen voordat je ze terugplaatst.

3. Condensor schoonmaken

Achter een apart klepje aan de voor- of achterkant zit de condensor. Haal stof en pluis voorzichtig weg met een vochtige doek. Vergeet ook de randjes en het klepje zelf niet.

4. Afvoerslang controleren

Koppel de slang los (als jouw droger die heeft) en check of er geen verstopping in zit. Spoel hem goed door en maak de binnen- en buitenkant schoon. Zet hem daarna weer stevig terug.

5. Binnenkant afnemen

Gebruik een zachte, vochtige doek om de binnenzijde van de trommel schoon te maken. Voor hardnekkige vlekken kun je een beetje allesreiniger gebruiken. Vergeet ook de rubber rand niet.

6. Buiten schoon, net als binnen

Neem de buitenkant van de machine af met een vochtige doek. Gebruik wat allesreiniger voor de zijkanten en voorkant, maar houd het bedieningspaneel liever droog of gebruik een licht vochtige doek.

7. Deurtje open laten

Laat na het schoonmaken de deur een tijdje openstaan. Zo kan de binnenkant goed drogen en voorkom je dat er schimmel ontstaat.

8. Lege droogbeurt draaien

Tot slot: draai een heet droogprogramma zonder was erin. Hiermee droog je de laatste vochtresten en geef je eventuele bacteriën geen kans.

©Shi

Hoe vaak moeten onderdelen worden gereinigd?

Niet alle onderdelen hoeven even vaak gereinigd te worden. Dit schema geeft een indicatie:

Merk je toch geurtjes op of neemt de droogprestatie van je wasdroger af? Voer dan een extra schoonmaakbeurt uit.

Schoonmaaktips voor specifieke onderdelen

Voor sommige onderdelen van je wasdroger zijn speciale schoonmaaktips. We zetten ze voor je op een rijtje.

©detry26

Schoonmaakmiddelen: wat gebruik je wel (en liever niet)?

Voor het grondig reinigen van je droger zijn er speciale producten op de markt. Denk aan schoonmaakmiddelen die vet, kalk en vuil aanpakken zonder onderdelen aan te tasten. Let altijd goed op of het middel geschikt is voor jouw type droger.

Ook populair zijn reinigingstabletten of -strips die je in de trommel legt voordat je een schoonmaakprogramma start. Die lossen nare geurtjes en aanslag op, maar gebruik ze niet te vaak. Overmatig gebruik kan het rubber en de binnenkant aantasten.

Liever een natuurlijk alternatief? Meng dan 5 eetlepels citroenzuur met een liter warm water en giet het in de wasmiddellade. Laat vervolgens een heet programma draaien. Goed voor je droger én het milieu.

Veelgestelde vragen over drogers schoonmaken

Kan ik een stoomreiniger gebruiken?

Nee. De hitte en vocht van een stoomreiniger kunnen onderdelen beschadigen. Gebruik altijd een microvezeldoekje met wat sop.

Wat te doen bij zwarte schimmel?

Reinig grondig de rubberen rand, filters en afvoerslang. Gebruik eventueel azijn als nabehandeling en draai daarna een heet programma. Herhaal dat regelmatig.

Waarom ruikt mijn schone was muf na het drogen?

Waarschijnlijk is je droger toe aan een schoonmaakbeurt. Begin bij het filter en de condensor en werk alles stap voor stap af. Vergeet ook de afvoerslang en het draaien van een heet leeg programma niet. Als dat allemaal niet helpt en de droger is al wat ouder, is het misschien tijd om uit te kijken naar een nieuw exemplaar.