Apple voorziet zijn computers standaard van de softwarebundel iLife, een set van handige programma's die u in staat stellen met foto's, video's en dvd's aan de slag te gaan. Apple brengt dit jaar wederom een nieuwe versie van deze suite uit, iLife 09. Is er veel nieuws onder de zon?

Apple heeft in de gaten waarvoor de gemiddelde iLife-gebruiker zijn software gebruikt: voor vakantiefoto's en video's. Dat zien we terug in de nieuwe features van de diverse programma's, waarbij alle nieuwe thema's zon, strand en wintersport benadrukken.

iPhoto

iPhoto is vooral een fotocollectieprogramma, hoewel kleine bewerkingen mogelijk zijn. De interessantste nieuwe features van iPhoto zijn zonder twijfel 'faces' en 'places'. Was het in iLife al mogelijk de zich steeds maar uitdijende collectie foto's te rubriceren in gebeurtenissen, nu is het ook mogelijk foto's te rubriceren naar persoon. Hiervoor scant iPhoto eerst alle foto's en gaat het op zoek naar gezichten. Dit neemt in onze test de eerste keer ongeveer een uur in beslag. Nadat u een paar keer gevonden gezichten van een naam hebt voorzien, gaat de gezichtsherkenningssoftware op grond van uw indeling steeds nauwkeuriger andere foto's van namen voorzien.
Met de tweede nieuwigheid, 'Plaatsen', kan iPhoto op basis van in de foto's opgeslagen geocodering bepalen waar een foto is genomen. Nu zal niet iedereen een camera hebben die van geolocatie is voorzien, maar iedereen die bijvoorbeeld een iPhone heeft, kan hiervan al gebruik maken. Daarnaast kunt u zelf foto's per stuk of met een hele selectie voorzien van een nauwkeurige plaatsbepaling. Met de gedachte dat u foto's tegenwoordig vooral neemt om aan anderen te laten zien, is de online-delen-optie uitgebreid. U kunt selecties van foto's nu direct toevoegen aan uw Flickr- of Facebook-collectie. Voorheen kon dit alleen via Apple's eigen MobileMe, maar het lijkt erop dat Apple zelf nu ook afscheid neemt van dit redelijk mislukte project.

iMovie

De kracht van iMovie is altijd zijn eenvoud geweest. Door het uitkleden van de functionaliteiten van een videoprogramma en dit te voorzien van een aangename interface, heeft Apple iMovie altijd bijzonder laagdrempelig weten te houden. Apple heeft destijds echter een aantal opties te veel geschrapt, die nu toch weer zijn toegevoegd. Zo is het nu mogelijk een stuk film te selecteren en deze op de tijdslijn op een al bestaand stuk film te zetten. Het programma vraagt dan wat er met het overlappende stuk film moet gebeuren: het bestaande stuk vervangen, het bestaande stuk splitsen en het ertussen zetten, het als picture-in-picture toevoegen of het beschouwen als een green screen-opname. Verder was in iLife 08 de splitsfunctie voor video verdwenen. Deze is in iLife 09 terug samen met een verbeterde variant: de precisie-editor. Hiermee kunt u filmclips tot op het frame nauwkeurig bijsnijden en de audio apart laten doorlopen. Met de 'dynamische thema's' kunt u uw video's of foto's in een geanimeerd kader zetten. Door deze op een aantal plekken terug te laten komen, creëert u eenheid in uw film. Ons grootste bezwaar is dat het er vrij weinig zijn. Er zijn welgeteld drie verschillende thema's. Ze zijn weliswaar behoorlijk generiek, dus u kunt ze voor alles gebruiken, maar om nu twintig films van dezelfde truc te voorzien, nee. Met in het achterhoofd dat 90 procent van de video's over reizen of trips gaat, heeft Apple een extra functie toegevoegd: geanimeerde reiskaartjes. Het idee is simpel. U kiest een soort wereldbol of -kaart en geeft minimaal twee locaties op. Het programma genereert dan zelf een animatie die aangeeft dat een reis van de ene naar de andere plaats is gegaan. Bijzonder simpel, maar doeltreffend. Wel jammer is dat de plaatsnamen die dit onderdeel herkent, vrij beperkt zijn. Onze standplaats Haarlem kent het programma bijvoorbeeld niet, Amsterdam en Rotterdam weer wel.
Omdat niet iedereen de vast hand van Jan de Bont heeft, kan het handig zijn de video achteraf nog aan te passen. Hiervoor analyseert iMovie eerst het geselecteerde stuk video en is hierna in staat de video enigszins te stabiliseren. Wat ook aardig is, is dat u hierna de video ook kunt vertragen of omgekeerd afspelen.

Garageband

Met Garageband maakt u zelf muziek met allerlei instrumenten. De nieuwe Garageband is flink onder handen genomen. De interface zelf is iets versimpeld, wat het werken ermee prettiger maakt. Maar voor de gitaristen onder ons is er helemaal goed nieuws: naast midi- of audiosporen bestaan er aparte gitaarsporen, waarmee zeer indrukwekkende geluiden te maken zijn. Er zijn presets met instellingen van bekende versterker/effect combinaties, maar door op de versterker te klikken kunt u zelf ook aan de knoppen rommelen. Voor een aantal vaker voorkomende toepassingen is er een begintemplate beschikbaar. Wie nog geen gitaar of piano speelt, kan nu met Garageband de eerste stapjes zetten om het instrument te leren bespelen. U moet echter wel het Engels machtig zijn, want de lessen zijn alleen Engelstalig. Om de boel interessanter te maken kunt u ook lessen van bekende artiesten krijgen: ze leggen zelf uit hoe ze een van hun hits spelen. Jammer dat het aantal lessen hiervan nogal beperkt is, maar we vermoeden dat dit aantal in de loop der tijd zal groeien. Deze laatste lessen zijn overigens niet gratis: voor een lesje van John Fogerty of Norah Jones betaalt u €4,99.

iWeb

iWeb wordt door Apple beschreven als 'webdesign for the rest of us'. Het is dus bestemd voor atechnische gebruikers. Ook hier vindt u weer een fikse collectie templates waarmee u een website in elkaar kunt schuiven. U kunt foto's, filmpjes en audio op pagina’s slepen, waarbij een smakelijk ogende pagina in elkaar wordt gezet. De interface is iets strakker getrokken, maar de voornaamste vernieuwing is dat u ook direct naar een ftp-server kunt publiceren. Dat klinkt nogal logisch, maar in de vorige versie kon de website alleen naar een MobileMe website of naar een map op de harde schijf worden gepubliceerd. Dit is dan ook iets dat al gewoon eerder had moeten kunnen. We beschouwen het meer als een fix. Verder zijn er de widgets die u aan de site kunt toevoegen. Zo kunt u een rss-feed toevoegen of een Google-map of YouTube-video plaatsen in uw pagina.PluspuntenMinpuntenConclusie

iLife is zeker geen pakket om zomaar terzijde te schuiven. Natuurlijk, voor elke toepassing bestaan uitgebreidere programma's die meer kunnen, maar de eenvoud is nu juist de kracht van iLife. Elk onderdeel is zo uitgekleed dat overbodige toeters en bellen de gewone gebruiker niet afleiden, en voorzien van een efficiënte, uitgekristalliseerde interface. En het eindresultaat liegt er niet om. Daar staat tegenover dat vrijwel iedere Apple-bezitter al een versie van iLife heeft. Het wordt namelijk standaard vooraf geïnstalleerd op een nieuwe computer. Hebt u iLife 08 al, dan is de meerwaarde van de 09-versie beduidend minder. Ten opzichte van eerdere versies is deze versie zeker een musthave. De prijs kan nauwelijks de bottleneck zijn.Downloadversie beschikbaarneeDemoversie beschikbaarneeProcessor (minimaal benodigd)Intel Core 2 DuoHoeveelheid RAM (minimaal benodigd)1024Besturingssysteem (minimaal benodigd)Mac OS X 10.5-

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.