Apple voorziet zijn computers standaard van de softwarebundel iLife, een set van handige programma's die u in staat stellen met foto's, video's en dvd's aan de slag te gaan. Apple brengt dit jaar wederom een nieuwe versie van deze suite uit, iLife 09. Is er veel nieuws onder de zon?

Apple heeft in de gaten waarvoor de gemiddelde iLife-gebruiker zijn software gebruikt: voor vakantiefoto's en video's. Dat zien we terug in de nieuwe features van de diverse programma's, waarbij alle nieuwe thema's zon, strand en wintersport benadrukken.

iPhoto

iPhoto is vooral een fotocollectieprogramma, hoewel kleine bewerkingen mogelijk zijn. De interessantste nieuwe features van iPhoto zijn zonder twijfel 'faces' en 'places'. Was het in iLife al mogelijk de zich steeds maar uitdijende collectie foto's te rubriceren in gebeurtenissen, nu is het ook mogelijk foto's te rubriceren naar persoon. Hiervoor scant iPhoto eerst alle foto's en gaat het op zoek naar gezichten. Dit neemt in onze test de eerste keer ongeveer een uur in beslag. Nadat u een paar keer gevonden gezichten van een naam hebt voorzien, gaat de gezichtsherkenningssoftware op grond van uw indeling steeds nauwkeuriger andere foto's van namen voorzien.
Met de tweede nieuwigheid, 'Plaatsen', kan iPhoto op basis van in de foto's opgeslagen geocodering bepalen waar een foto is genomen. Nu zal niet iedereen een camera hebben die van geolocatie is voorzien, maar iedereen die bijvoorbeeld een iPhone heeft, kan hiervan al gebruik maken. Daarnaast kunt u zelf foto's per stuk of met een hele selectie voorzien van een nauwkeurige plaatsbepaling. Met de gedachte dat u foto's tegenwoordig vooral neemt om aan anderen te laten zien, is de online-delen-optie uitgebreid. U kunt selecties van foto's nu direct toevoegen aan uw Flickr- of Facebook-collectie. Voorheen kon dit alleen via Apple's eigen MobileMe, maar het lijkt erop dat Apple zelf nu ook afscheid neemt van dit redelijk mislukte project.

iMovie

De kracht van iMovie is altijd zijn eenvoud geweest. Door het uitkleden van de functionaliteiten van een videoprogramma en dit te voorzien van een aangename interface, heeft Apple iMovie altijd bijzonder laagdrempelig weten te houden. Apple heeft destijds echter een aantal opties te veel geschrapt, die nu toch weer zijn toegevoegd. Zo is het nu mogelijk een stuk film te selecteren en deze op de tijdslijn op een al bestaand stuk film te zetten. Het programma vraagt dan wat er met het overlappende stuk film moet gebeuren: het bestaande stuk vervangen, het bestaande stuk splitsen en het ertussen zetten, het als picture-in-picture toevoegen of het beschouwen als een green screen-opname. Verder was in iLife 08 de splitsfunctie voor video verdwenen. Deze is in iLife 09 terug samen met een verbeterde variant: de precisie-editor. Hiermee kunt u filmclips tot op het frame nauwkeurig bijsnijden en de audio apart laten doorlopen. Met de 'dynamische thema's' kunt u uw video's of foto's in een geanimeerd kader zetten. Door deze op een aantal plekken terug te laten komen, creëert u eenheid in uw film. Ons grootste bezwaar is dat het er vrij weinig zijn. Er zijn welgeteld drie verschillende thema's. Ze zijn weliswaar behoorlijk generiek, dus u kunt ze voor alles gebruiken, maar om nu twintig films van dezelfde truc te voorzien, nee. Met in het achterhoofd dat 90 procent van de video's over reizen of trips gaat, heeft Apple een extra functie toegevoegd: geanimeerde reiskaartjes. Het idee is simpel. U kiest een soort wereldbol of -kaart en geeft minimaal twee locaties op. Het programma genereert dan zelf een animatie die aangeeft dat een reis van de ene naar de andere plaats is gegaan. Bijzonder simpel, maar doeltreffend. Wel jammer is dat de plaatsnamen die dit onderdeel herkent, vrij beperkt zijn. Onze standplaats Haarlem kent het programma bijvoorbeeld niet, Amsterdam en Rotterdam weer wel.
Omdat niet iedereen de vast hand van Jan de Bont heeft, kan het handig zijn de video achteraf nog aan te passen. Hiervoor analyseert iMovie eerst het geselecteerde stuk video en is hierna in staat de video enigszins te stabiliseren. Wat ook aardig is, is dat u hierna de video ook kunt vertragen of omgekeerd afspelen.

Garageband

Met Garageband maakt u zelf muziek met allerlei instrumenten. De nieuwe Garageband is flink onder handen genomen. De interface zelf is iets versimpeld, wat het werken ermee prettiger maakt. Maar voor de gitaristen onder ons is er helemaal goed nieuws: naast midi- of audiosporen bestaan er aparte gitaarsporen, waarmee zeer indrukwekkende geluiden te maken zijn. Er zijn presets met instellingen van bekende versterker/effect combinaties, maar door op de versterker te klikken kunt u zelf ook aan de knoppen rommelen. Voor een aantal vaker voorkomende toepassingen is er een begintemplate beschikbaar. Wie nog geen gitaar of piano speelt, kan nu met Garageband de eerste stapjes zetten om het instrument te leren bespelen. U moet echter wel het Engels machtig zijn, want de lessen zijn alleen Engelstalig. Om de boel interessanter te maken kunt u ook lessen van bekende artiesten krijgen: ze leggen zelf uit hoe ze een van hun hits spelen. Jammer dat het aantal lessen hiervan nogal beperkt is, maar we vermoeden dat dit aantal in de loop der tijd zal groeien. Deze laatste lessen zijn overigens niet gratis: voor een lesje van John Fogerty of Norah Jones betaalt u €4,99.

iWeb

iWeb wordt door Apple beschreven als 'webdesign for the rest of us'. Het is dus bestemd voor atechnische gebruikers. Ook hier vindt u weer een fikse collectie templates waarmee u een website in elkaar kunt schuiven. U kunt foto's, filmpjes en audio op pagina’s slepen, waarbij een smakelijk ogende pagina in elkaar wordt gezet. De interface is iets strakker getrokken, maar de voornaamste vernieuwing is dat u ook direct naar een ftp-server kunt publiceren. Dat klinkt nogal logisch, maar in de vorige versie kon de website alleen naar een MobileMe website of naar een map op de harde schijf worden gepubliceerd. Dit is dan ook iets dat al gewoon eerder had moeten kunnen. We beschouwen het meer als een fix. Verder zijn er de widgets die u aan de site kunt toevoegen. Zo kunt u een rss-feed toevoegen of een Google-map of YouTube-video plaatsen in uw pagina.PluspuntenMinpuntenConclusie

iLife is zeker geen pakket om zomaar terzijde te schuiven. Natuurlijk, voor elke toepassing bestaan uitgebreidere programma's die meer kunnen, maar de eenvoud is nu juist de kracht van iLife. Elk onderdeel is zo uitgekleed dat overbodige toeters en bellen de gewone gebruiker niet afleiden, en voorzien van een efficiënte, uitgekristalliseerde interface. En het eindresultaat liegt er niet om. Daar staat tegenover dat vrijwel iedere Apple-bezitter al een versie van iLife heeft. Het wordt namelijk standaard vooraf geïnstalleerd op een nieuwe computer. Hebt u iLife 08 al, dan is de meerwaarde van de 09-versie beduidend minder. Ten opzichte van eerdere versies is deze versie zeker een musthave. De prijs kan nauwelijks de bottleneck zijn.Downloadversie beschikbaarneeDemoversie beschikbaarneeProcessor (minimaal benodigd)Intel Core 2 DuoHoeveelheid RAM (minimaal benodigd)1024Besturingssysteem (minimaal benodigd)Mac OS X 10.5-

De Oppo Find X9 Pro is een van de duurste smartphones die je kunt kopen. Het is ook het toestel met de langste accuduur, althans in onze gebruikstests. Wat kun je nog meer verwachten? Je leest het in deze Oppo Find X9 Pro-review.

De beste accuduur

Een van de speerpunten van de Oppo Find X9 Pro is zijn reusachtige batterij. Een 7500mAh-accu voorziet de telefoon van stroom en verpulvert hiermee de accu's van de Apple iPhone 17 Pro Max (nog geen 5000 mAh), Samsung Galaxy S25 Ultra (5000 mAh) en Google Pixel 10 Pro XL (5200 mAh). Eigenlijk komt alleen de OnePlus 15 in de buurt, met zijn 7300mAh-accu. Oppo en OnePlus zijn zustermerken. In onze test met de OnePlus 15 concludeerden wij dat we het toestel probleemloos twee dagen kunnen gebruiken bij regulier gebruik. Goed nieuws: voor de Oppo Find X9 Pro geldt hetzelfde. Het lukt ons echt niet om de accu op één dag leeg te trekken en ook bij intensiever gebruik kunnen we de twee dagen aantikken.

©Rens Blom

De Oppo Find X9 Pro hoef je dus maar om de nacht op te laden. Of ergens in de ochtend, dat kan ook. Het toestel ondersteunt namelijk erg snel opladen via de meegeleverde usb-c-kabel, al dien je dan wel zelf de benodigde adapter te kopen. Met een andere adapter gaat het laden een stuk minder snel. Voor draadloos opladen geldt hetzelfde. Het kan heel snel via een optionele Oppo-oplader of langzamer via een draadloze oplader van een ander merk.

©Rens Blom

Goed scherm

Gelukkig heeft de Oppo Find X9 Pro meer te bieden dan een fantastische accuduur. Dat mag ook wel voor die adviesprijs van 1299 euro. Het toestel beschikt over een premium ontwerp dat lekker in de hand ligt en een vingerafdrukscanner in het scherm die eigenlijk nooit dienst weigert. Het beeldscherm zelf is ook van heel hoge kwaliteit en meet 6,78 inch. Dat is fors, maar wel prettig bij het kijken van video's, gamen en typen met twee handen. Door de resolutie van 2772 x 1272 pixels is het scherm lekker scherp en de 120Hz-verversingssnelheid maakt het beeld soepel.

©Rens Blom

Hardware

Onder de motorkap zoemt – geruisloos natuurlijk – een MediaTek-processor. De dagen dat MediaTek bekendstond als een minder goede chipfabrikant zijn echt voorbij. De Dimensity 9500-chip in de Find X9 Pro is razendsnel, energiezuinig en heeft ook geen enkele moeite met games. En ja, gelet op de hoge adviesprijs van de smartphone is het niet verrassend dat Oppo er 16 GB werkgeheugen en 512 GB opslagcapaciteit in zet. Een welkome combinatie die de Find X9 Pro klaarmaakt voor jaren gebruik.

Heel ver zoomen

Een ander sterk punt van de Find X9 Pro zijn de camera's. Het camera-eiland op de achterkant is groot en steekt best uit, wat komt omdat er serieuze (zoom)camera's in de behuizing zitten. Oppo werkt – al jaren – samen met fotografiemerk Hasselblad om de kwaliteit van zijn premium smartphonecamera's te verbeteren en dat is bij de Find X9 Pro niet anders. In de praktijk zijn wij bijzonder tevreden over de fotografie- en video-prestaties van de smartphone. Plaatjes ogen haarscherp, hebben realistische kleuren en zijn een genot om te bekijken op het smartphonescherm óf een groter scherm.

©Rens Blom

Interessant is de geavanceerde zoomcamera, waarmee je het beeld héél veel keren dichterbij haalt. We hebben de Find X9 Pro meegenomen naar China, waar we fabrieken van Oppo bezochten, en fotografeerden een en ander vanuit onze hotelkamer. Zoals je hieronder ziet, kun je vanaf de 21ste verdieping zó ver en goed inzoomen dat je een autobestuurder prima in beeld krijgt én de kentekenplaat kunt lezen. Of je ziet de tekst op het scherm van het reuzenrad, dat honderden meters verderop staat. Bij dat maximaal inzoomen zet de camerasoftware AI in om het beeld te verduidelijken. Daar wordt het beeld inderdaad duidelijker van, niet mooier.

©Rens Blom

©Rens Blom

Prima software vol apps

De Oppo Find X9 Pro draait op Android 16 en krijgt vijf jaar Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates. Dat is goed, maar minder lang dan de zeven jaar complete updates die Google, Samsung en Apple uitrollen voor hun toptelefoons. De ColorOS-schil van Oppo werkt prima en bevat veel handige functies, maar ook ongevraagde commerciële apps als TikTok. Wij vinden het raar dat we op een peperdure smartphone lastiggevallen worden door meldingen van apps waar wij niets mee te maken willen hebben.

©Rens Blom

Conclusie: Oppo Find X9 Pro kopen?

De Oppo Find X9 Pro is een premium smartphone met fantastische hardware, een heel goede zoomcamera en de beste accuduur die je kunt vinden. De software is nog wat voor verbetering vatbaar en de adviesprijs kan een terecht struikelblok zijn. Wel nemen we ons petje af voor wat de Find X9 Pro allemaal te bieden heeft.

Wie deze Black Friday zijn woonkamer wil omtoveren tot een thuisbioscoop, treft het: 2025 is een ongekend sterk jaar voor soundbar-deals. Topmodellen van JBL, LG, Sonos, Samsung én Sony zijn tot de laagste prijs ooit gedaald en behoren bovendien tot de beste systemen van dit moment.

In dit artikel lees je precies welke vijf soundbars er écht bovenuit steken en waarom deze aanbiedingen zo interessant zijn. Je krijgt per model een uitgebreid beeld van de mogelijkheden, de geluidskwaliteit en natuurlijk de actuele Black Friday-prijs. Zo kies je gegarandeerd de soundbar die perfect past bij jouw ruimte, tv en luisterstijl.

LET OP: PRIJZEN KUNNEN DE KOMENDE DAGEN SCHOMMELEN (EN NÓG LAGER UITPAKKEN)!

©JBL

JBL Bar 800 MK2: krachtige surround, afneembare speakers

De JBL Bar 800 MK2 is afgeprijsd tot de laagste prijs ooit en dat maakt de soundbar meteen een van de spannendste Black Friday-aanbiedingen. Deze 7.1-opstelling combineert veelzijdigheid met brute kracht: in totaal 780 watt, een 10-inch subwoofer en twee volledig draadloze, afneembare surroundspeakers. Dankzij Virtual Dolby Atmos en MultiBeam 3.0 vult het systeem de hele kamer met hoogte-effecten en breed uitgespreide details. De soundbar detecteert en versterkt subtiele elementen zoals voetstappen of het ritselen van kleding, terwijl PureVoice 2.0 ervoor zorgt dat dialogen helder blijven, zelfs in actiescènes. Je sluit de bar met één HDMI-kabel aan op je tv en streamt via wifi, AirPlay 2 of Google Cast. De JBL ONE-app helpt bij de installatie en kamerkalibratie, waardoor je in een paar minuten een perfect gebalanceerde set hebt. Voor ongeveer 798 euro is dit een van de meest complete systemen in zijn prijsklasse.

©LG

LG DSC9S: premium-upgrade voor de OLED C-serie

De LG DSC9S maakt deze Black Friday vooral indruk dankzij zijn scherpe prijs van rond de 399 euro, zeker gezien het feit dat deze soundbar is ontworpen als perfecte match met LG’s OLED C-serie. De 3.1.3-configuratie levert drie opwaarts gerichte speakers, waardoor Dolby Atmos-effecten realistisch boven je worden geplaatst. De soundbar werkt naadloos samen met compatible LG-tv’s via WOW Orchestra, waarbij de tv-speakers én soundbar volledig synchroon worden aangestuurd. De draadloze subwoofer zorgt voor stevige baslagen en wie later wil uitbreiden, kan een rear-kit koppelen voor nóg meer surround. Dankzij wifi, AI-Sound Pro, uitgebreide instellingen in het tv-menu en een strakke Synergy-bracket is dit pakket zowel technisch als visueel een prachtige aanvulling op een moderne woonkamer.

©Sonos

Sonos Arc Ultra: premium 9.1.4-geluid voor een scherpe prijs

Dat Sonos dit jaar een Black Friday-knaller neerzet, is bijzonder. De Arc Ultra is een ultramoderne soundbar die voor zo'n 799 euro een verrassend complete 9.1.4-ervaring biedt. Met 14 afzonderlijke drivers, een dual-membraan woofer en slim geplaatste side- en upfiring-speakers creëert de Arc Ultra een meeslepend Atmos-geluid dat je van alle kanten omringt. De nieuwe Sound Motion-technologie zorgt voor diepere bassen dan eerdere modellen, terwijl Trueplay automatisch de akoestiek van je kamer optimaliseert. Je streamt muziek via AirPlay 2, de Sonos-app of talloze andere diensten en kunt moeiteloos uitbreiden met extra subs of rear-speakers. Voor wie audiofiel niveau wil zonder losse versterker of complexe bekabeling, is dit waarschijnlijk de smaakmaker van dit jaar.

©Samsung

Samsung HW-Q990D: de absolute surround-koning

De Samsung HW-Q990D blijft een van de meest indrukwekkende all-in-one-surroundsystemen die je kunt kopen. De 11.1.4-opstelling met 22 speakers vult de kamer met een gigantische geluidskoepel, compleet met draadloze rear-speakers en een subwoofer die je letterlijk voelt. Samsung’s Q-Symphony werkt perfect samen met nieuwe Samsung-tv’s, waarbij tv-speakers en soundbar een hybride systeem vormen dat nog voller klinkt. De automatische kalibratie via SpaceFit Sound zorgt ervoor dat het systeem precies wordt afgestemd op jouw ruimte, terwijl draadloze Dolby Atmos het kabelgeweld beperkt. Met een Black Friday-prijs van ongeveer 712 euro blijft dit systeem de onbetwiste keuze voor mensen die zonder moeite een complete bioscoopervaring willen.

©Sony

Sony Bravia Theatre System 6: eenvoud met écht 5.1.2-geluid

Het Sony Bravia Theatre System 6 is een ideale keuze voor wie wél surround wil, maar geen losse componenten of ingewikkelde installatie. De 5.1.2-set levert 1000 watt vermogen, echte rear-speakers en een draadloze subwoofer, waardoor je een stevige, dynamische bas en een overtuigend geluidsbeeld krijgt. Sony’s Vertical Surround Engine en S-Force Pro zorgen voor hoogte-effecten en breed uitgesmeerd geluid, zelfs zonder extra speakers aan het plafond. De dialogen blijven helder door de geïntegreerde centerspeaker, terwijl je alles bedient via de Sony Bravia-app. Voor zo'n 479 euro is dit een heel complete set voor films en series, die qua prijs-kwaliteitverhouding deze Black Friday bijzonder goed scoort.