Lange tijd was Microsofts beveiligingsprogramma zo lek als een mandje, maar tegenwoordig neemt Microsoft de veiligheid van zijn gebruikers wél serieus. Sterker nog, Windows ontving van het gerenommeerde onderzoeksinstituut AV-TEST op bijna alle punten de maximale score. Wie louter het welzijn van de computer belangrijk vindt, heeft dus geen antiviruspakket van een commerciële aanbieder nodig. Vertrouw je liever niet op Windows Defender? Ook bekende namen als Bitdefender en Kaspersky bieden gratis virusscanners aan.

1 Status Windows Defender

Het inschakelen van Windows Defender heeft weinig om het lijf. Dit onderdeel bevindt zich namelijk standaard al in Windows 10. Als je geen ander antiviruspakket hebt geïnstalleerd, is dit beveiligingsprogramma automatisch actief. Klik achtereenvolgens op Start / Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Windows-beveiliging / Windows-beveiliging openen. Windows Defender verschijnt nu in een eigen venster. Het programma houdt nauwlettend de status van het systeem in de gaten. Zie je bij de onderdelen groene vinkjes staan, dan is de pc-beveiliging momenteel op orde.

©PXimport

2 Computer scannen

Voor de veiligheid van het systeem is het verstandig om regelmatig een scan uit te voeren. Microsoft Defender neemt op jouw verzoek binnen mum van tijd de meest kritische gebieden onder de loep. Klik hiervoor op Virus- en bedreigingsbeveiliging en Snelle scan. Het programma controleert in hooguit enkele minuten duizenden bestanden. Na afloop zie je in hoeverre Windows Defender bedreigingen heeft ontdekt. Voor extra veiligheid kun je ook alle bestanden van de pc controleren. Klik in dat geval op Scanopties en markeer het onderdeel Volledige scan. Bevestig met Nu scannen.

©PXimport

3 Specifieke bestanden

Wellicht wil je een specifieke map controleren op bedreigingen. Selecteer in het lijstje met scanopties Aangepaste scan en klik op Nu scannen. Je bladert vervolgens naar de betreffende bestandslocatie, waarna je bevestigt met Map selecteren. Windows Defender inspecteert de inhoud van de opgegeven map. Je kunt ook een enkel bestand scannen. Dat is handig voor het geval je iets van internet hebt geplukt, waarbij je het niet helemaal vertrouwt. Klik met de rechtermuisknop op het bewuste bestand en kies Scannen met Windows Defender. Het programma voert de controle vliegensvlug uit.

©PXimport

4 Offline scan

Soms kan Windows Defender schadelijke software niet ongedaan maken. Bij agressieve malware dient dat bijvoorbeeld vaak buiten het besturingssysteem om te gebeuren. Vermoed je dat een geïnfecteerd programma het systeem belemmert? Voer dan een offline scan buiten de Windows 10-omgeving uit. Belangrijk is dat je openstaande programma’s en documenten eerst netjes afsluit. Selecteer in het lijstje met scanopties onderaan Windows Defender Offline-scan en bevestig met Nu scannen / Scannen. Nadat de computer opnieuw is opgestart, verschijnt Windows Defender in de herstelomgeving. De scan duurt zo’n vijftien minuten. Na afloop start de computer opnieuw op.

©PXimport

5 Scanresultaten

Als je in de vorige stap een offline scan hebt uitgevoerd, verschijnen er daarvan geen resultaten in beeld. Vanzelfsprekend wil je graag weten of Windows Defender schadelijke programma’s heeft gevonden. Je bekijkt achteraf alsnog de scanresultaten. Open Windows Defender via Start / Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Windows-beveiliging / Windows-beveiliging openen en navigeer naar Virus- en bedreigingsbeveiliging / Bedreigingsgeschiedenis. Bij het onderdeel Laatste scan bekijk je hoeveel bestanden het programma heeft gecontroleerd. Verder zie je ook in hoeverre er bedreigingen zijn gevonden en of er bestanden in quarantaine zijn geplaatst. In dat laatste geval bewaart Windows Defender kwaadaardige gegevens in een geïsoleerde omgeving, zodat ze geen schade meer kunnen aanrichten.

©PXimport

Windows Defender in Systeemvak

6 Meldingen beheren

Een heikel punt van veel antivirusprogramma’s is dat ze gebruikers veelvuldig storen met allerlei meldingen. Ook Windows Defender toont standaard diverse notificaties, bijvoorbeeld zodra er een scan is afgerond of wanneer er een bedreiging is gevonden. Je bepaalt zelf welke meldingen je wel of niet te zien krijgt. Klik vanuit het hoofdvenster van Windows Defender linksonder op Instellingen. Via Meldingen beheren zet je de schakelaar onder Informatieve meldingen ontvangen desgewenst uit. Het beveiligingsprogramma laat je nu zoveel mogelijk met rust. Je geeft eventueel aan welke meldingen je wel wilt ontvangen. Blijf je graag op de hoogte van eventuele gevaren, dan vink je bijvoorbeeld de optie Bedreigingen gevonden, maar u hoeft niet onmiddellijk te reageren aan.

©PXimport

7 Bescherming ransomware

Ransomware-aanvallen veroorzaken de afgelopen jaren in computerland veel overlast. Cybercriminelen proberen via deze methode systemen te gijzelen en losgeld bij hun slachtoffers los te peuteren. Met behulp van Windows Defender kunnen gebruikers zich daartegen wapenen. In het hoofdvenster klik je op Virus- en bedreigingsbeveiliging, waarna je onderaan kiest voor Bescherming tegen ransomware beheren. Activeer vervolgens onder Controlled folder access de schakelaar en bevestig met Ja. Via Beschermde mappen / Ja / Een beveiligde map toevoegen wijs je naar eigen inzicht de belangrijkste bestandslocaties aan die je grondig tegen ransomware wilt beschermen. Standaard beveiligt Windows overigens al enkele mappen. Wanneer een verdacht programma de bestanden wil versleutelen, steekt Windows Defender daar een stokje voor.

©PXimport

8 Veilige programma’s

Soms is een programma volkomen veilig, maar blokkeert Windows Defender alsnog de toegang tot een bepaalde bestandslocatie. Denk bijvoorbeeld aan een fotobewerker die een afbeelding binnen een specifieke map wil wijzigen. Zit het beveiligingsprogramma de werking van een betrouwbare applicatie in de weg? Navigeer vanuit het hoofdvenster naar Virus- en bedreigingsbeveiliging / Bescherming tegen ransomware beheren / Een app toestaan via Controlled Folder Access en bevestig met Ja. Via Een toegestane app toevoegen / Onlangs geblokkeerde apps verschijnt er een lijst met programma’s die Windows Defender momenteel blokkeert. Klik voor de programmanaam op het plusteken. Staat de bewuste software er niet bij? Voeg de applicatie dan via de optie Door alle apps bladeren alsnog aan de lijst met vertrouwde programma’s toe.

©PXimport

9 Beveiligingsupdates

Zoals ieder antivirusprogramma gebruikt ook Windows Defender speciale lijsten om bedreigingen vroegtijdig te herkennen. Deze lijsten heten virusdefinities. Microsofts beveiligingsprogramma haalt dagelijks verse updates binnen. Dat gebeurt op wisselende tijden. Als alternatief biedt Windows Defender gebruikers de mogelijkheid om handmatig naar nieuwe virusdefinities te zoeken. Je weet dan zeker dat de computer tegen de recentste bedreigingen is beschermd. Ga naar Virus- en bedreigingsbeveiliging en bekijk onder Updates van virus- en bedreigingsbeveiliging wanneer de virusdefinities zijn bijgewerkt. Is dat al even geleden? Klik dan op Controleren op updates / Naar updates zoeken.

©PXimport

10 SmartScreen-filter

Het zogeheten SmartScreen-filter is binnen Windows Defender een belangrijk onderdeel. Hiermee voorkomt het programma namelijk dat er schadelijke apps en bestanden op je computer terechtkomen. Verder zorgt het filter ook dat je met de browser Edge geen geïnfecteerde websites bezoekt. Met de standaardinstellingen geeft het SmartScreen-filter een waarschuwing bij een verdacht programma, bestand of webadres. Je kunt het filter ook strenger afstellen door schadelijke objecten direct te blokkeren. Ga vanuit het hoofdvenster van Windows Defender naar App- en browserbeheer. Bij Apps en bestanden controleren en SmartScreen voor Microsoft Edge markeer je de optie Blokkeren. Bevestig met Ja.

©PXimport

11 Bestanden uitsluiten

Het is vervelend wanneer Windows Defender een bestand, bestandsformaat of map niet vertrouwt, terwijl je zelf geen twijfels hebt. In dat geval voeg je het item in kwestie op eigen risico aan de uitzonderingenlijst toe. Het beveiligingsprogramma waarschuwt je dan in het vervolg niet meer. Ga binnen het hoofdvenster van Windows Defender naar Virus- en bedreigingsbeveiliging en klik onder Instellingen voor virus- en bedreigingsbeveiliging op Instellingen beheren. Je scrolt nu een stukje omlaag, waarbij je het onderdeel Uitsluitingen toevoegen of verwijderen aanklikt. Via Een uitsluiting toevoegen kies je voor Bestand, Map, Bestandstype of Proces. Blader naar de juiste locatie om een bestand of map te selecteren. Wil je een bestandstype als uitzondering instellen, dan geef je hiervan de juiste extensie op. Bevestig met Toevoegen.

©PXimport

12 Apparaten gezin

Zijn er meer machines met Windows 10 aan jouw Microsoft-account gekoppeld of sta je aan het hoofd van een gezinsgroep? Van een afstandje houd je eenvoudig de veiligheidsstatus van overige systemen in de gaten. Ga in Windows Defender naar Gezinsopties en klik onder De status en beveiliging van de apparaten van uw gezin controleren op Apparaten bekijken. Er opent een webpagina, waarbij je de gebruikersnaam en het wachtwoord van je Microsoft-account invult. Je ziet een overzicht van alle Windows 10-apparaten. Klik op een computernaam en bekijk de actuele status van Windows Defender. Je merkt direct wanneer er verdere veiligheidsmaatregelen nodig zijn.

©PXimport

13 Actueel statusrapport

Windows Defender checkt voortdurend de gezondheidsstatus van de computer. Zo detecteert het programma een dreigend tekort aan opslagcapaciteit en eventuele problemen van de laptop-accu. Ook wanneer bepaalde software een update vereist, laat Windows Defender dat desgewenst weten. Gebruikers vragen namelijk op ieder moment een actueel statusrapport op. Klik in het hoofdvenster van Windows Defender op Apparaatprestaties en -status. Zie je alleen maar groene vinkjes, dan is de pc-status in orde. Een gele markering staat voor een waarschuwing. Klik erop om de aanbevolen oplossing te tonen.

©PXimport

14 Bitdefender installeren

Laat je Windows Defender liever links liggen, dan heb je keuze uit allerlei betaalde én gratis oplossingen. Tegenwoordig bieden verschillende bekende ontwikkelaars voor nop een virusscanner aan. Gebruikers profiteren daarmee van betrouwbare antivirussoftware, zodat malware en andere bedreigingen geen kans maken. Tegelijkertijd zijn dergelijke gratis programma’s wel behoorlijk uitgekleed. Aanvullende functies als een wachtwoordbeheerder, spamfilter en bestandsvernietiger zijn bijvoorbeeld veelal niet aanwezig. Maak je daar toch nooit gebruik van? Hier download je de gratis versie van Bitdefender. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om aanvullende programmaonderdelen binnen te halen en de installatie uit te voeren. Mogelijk vraagt het programma om een herstart van de pc. Plaats onderaan het installatievenster een vinkje om de voorwaarden te accepteren en bevestig met Install.

©PXimport

15 Bitdefender-account

Bitdefender verplicht je om een account aan te maken, want anders kun je het programma niet gebruiken. Klik na de installatie op Sign in to Bitdefender en maak een account. Je vult hiervoor een naam, e-mailadres en wachtwoord in. Heb je al eens een programma van Bitdefender geïnstalleerd, dan kun je natuurlijk ook bestaande inloggegevens typen. Klik in dat laatste geval op Inloggen. Soms maakt Bitdefender reclame voor zijn betaalde beveiligingsproducten. Deze berichtgeving zet je in de accountinstellingen simpel uit. Klik rechtsboven op het tandwielpictogram en kies voor Account Info. Deactiveer vervolgens de schakelaar achter Display notifications with special offers.

©PXimport

16 Volledige systeemscan

Het karige uiterlijk van Bitdefender Antivirus Free doet misschien anders vermoeden, maar je computer is bij dit programma wel degelijk in goede handen. De Roemeense ontwikkelaar heeft namelijk een hoge reputatie en de beveiligingssoftware kreeg van AV-TEST onlangs op alle punten de maximale score. Anders dan veel andere antivirussoftware kun je met Bitdefender Antivirus Free alleen de volledige pc scannen. Reserveer hiervoor dus voldoende tijd. Klik bovenaan op System Scan om deze taak te starten. Je volgt de voortgang in het hoofdvenster. Klik na afloop op System scan en bekijk de resultaten.

©PXimport

17 Los bestand scannen

Met een volledige systeemscan is je computer een behoorlijke tijd zoet. Wil je slechts een enkel bestand controleren, dan kan dat ook sneller. Sleep het betreffende bestand (of map) met ingedrukte muisknop naar het programmavenster en laat de muisknop vervolgens los. Binnen luttele seconden weet je of de boel veilig is. Constateert Bitdefender een bedreiging, dan plaatst het programma het bestand in quarantaine. Op die manier kan het geen schade aanrichten. Bitdefender analyseert verdachte bestanden op een later moment nogmaals, waarbij er mogelijk meer informatie over de data bekend is. Op basis hiervan wordt het bestand teruggeplaatst of definitief verwijderd.

©PXimport

18 Kaspersky installeren

Voor gratis begrippen biedt het Russische Kaspersky een uitgebreid antiviruspakket aan. Surf naar www.kaspersky.nl/free-cloud-antivirus om het programma Security Cloud – Free op te pikken. Dubbelklik op het exe-bestand en selecteer Nederlands als installatietaal. Via Doorgaan accepteer je met twee vinkjes de gebruikersvoorwaarden en het privacybeleid. Klik daarna op Accepteren / Bevestigen. Het programma vraagt of je behoefte hebt aan een wachtwoordmanager, zodat je inloggegevens veilig kunt opslaan. Maak een keuze en klik op Installeren / Ja. Na enkele minuten start het programma op. Via Toepassen / Gereed vraagt Kaspersky naar inloggegevens. Klik op Account aanmaken en volg de gratis registratieprocedure. Log ten slotte in.

©PXimport

19 Welke scan?

Nadat je bij Kaspersky Security Cloud – Free bent ingelogd, stellen de makers interessante functies aan je voor. Klik eerst op Doorgaan en daarna steeds op Volgende om alvast met enkele functies kennis te maken. Sluit af met Gereed. Via Database-update/ Update starten haal je de nieuwste virusdefinities binnen. Als je de computer op bedreigingen wilt controleren, klik je in het hoofdvenster op Scannen. Maak nu een keuze tussen Volledige Scan, Snelle Scan, Selectieve Scan en Scan van externe apparaten. Wijs zo nodig een map of externe datadrager aan en klik op Scan starten. Het is ook mogelijk om een enkel bestand te controleren. Klik hierop met de rechtermuisknop en kies in het contextmenu voor Scannen op virussen.

©PXimport

20 Scanopties

Je past de scaninstellingen naar eigen inzicht aan, zoals het beveiligingsniveau en de gewenste actie na ontdekking van een bedreiging. Klik linksonder op het tandwielpictogram en ga naar Scannen. Bij het onderdeel Beveiligingsniveau kies je tussen Hoog, Aanbevolen of Laag. Geef bij Actie bij detectie van dreiging aan wat je met een verdacht bestand wilt doen, bijvoorbeeld een waarschuwing geven (melden), desinfecteren of verwijderen. Via Planning van scan voer je een snelle of volledige scan in het vervolg automatisch uit, zoals elke werkdag of ieder weekend.

©PXimport

21 Vpn-toegang

Kaspersky biedt gebruikers de gelegenheid om een vpn-verbinding op te zetten. Hiermee surf je anoniem over het web. Klik achtereenvolgens op Secure Connection / Openen / Verbinden en activeer in het dialoogvenster Kaspersky Secure Connection de grote schakelaar. Je surft nu onder een ander ip-adres. Met de gratis versie selecteert het programma een vpn-server uit een willekeurig land. De dagelijkse datalimiet voor internetverkeer bedraagt 200 MB. Als je een Kaspersky-account aan de vpn-functie koppelt, stijgt de daglimiet naar 300 MB.

©PXimport

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.